Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2019 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa

przy udziale zainteresowanych: M. R. (1); D. B. (1); D. B. (2); J. B.; A. C.; J. C.; S. C.; D. F.; M. F. (1); P. G.; M. G.; H. G.; K. J. (1); M. J.; A. J.; M. K.; A. K.; A. L.; M. L.; K. M.; P. M. (1); M. T. (1); S. N.; D. O.; A. O.; K. P.; J. P.; E. P.; M. R. (2); D. R.; P. R.; M. R. (3); J. R.; K. S. (1); T. S.; M. Ś.; S. T.; Ł. T.; A. T.; M. T. (2); Ł. Z.; M. P.; L. Ś.; (...) Spółka z o.o

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie płatnika składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania (...) Spółka z o.o Spółka Komandytowa

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 12 kwietnia 2018 r.

znak: (...) decyzja nr (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzją i ustala, iż płatnikiem składek dla zainteresowanych: M. R. (1); D. B. (1); D. B. (2); J. B.; A. C.; J. C.; S. C.; D. F.; M. F. (1); P. G.; M. G.; H. G.; K. J. (1); M. J.; A. J.; M. K.; A. K.; A. L.; M. L.; K. M.; P. M. (1); M. T. (1); S. N.; D. O.; A. O.; K. P.; J. P.; E. P.; M. R. (2); D. R.; P. R.; M. R. (3); J. R.; K. S. (1); T. S.; M. Ś.; S. T.; Ł. T.; A. T.; M. T. (2); Ł. Z.; M. P.; L. Ś. jako osób zatrudnionych na umowę o pracę bądź umowę zlecenia bądź na podstawie obu umów w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji jest (...) Spółka z o.o.,

II.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz (...) Spółka z o.o. Spółka Komandytowa kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

/-/ SSO R. Jerka

IV U 789/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 12 kwietnia 2018 r. znak: (...) decyzja nr (...) stwierdził, że płatnikiem składek dla zainteresowanych M. R. (1); D. B. (1); D. B. (2); J. B.; A. C.; J. C.; S. C.; D. F.; M. F. (1); P. G.; M. G.; H. G.; K. J. (1); M. J.; A. J.; M. K.; A. K.; A. L.; M. L.; K. M.; P. M. (1); M. T. (1); S. N.; D. O.; A. O.; K. P.; J. P.; E. P.; M. R. (2); D. R.; P. R.; M. R. (3); J. R.; K. S. (1); T. S.; M. Ś.; S. T.; Ł. T.; A. T.; M. T. (2); Ł. Z.; M. P.; L. Ś. w okresach wskazanych w decyzjach ( lata 2013 – 2017 ) jest (...) spółka jawna ( obecnie (...) Spółka z o. o Spółka Komandytowa ) a nie (...) sp. z. o.o .

W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż nowo wprowadzona do porządku prawnego regulacja art. 38a ust. 1 w zw. z art. 83 ust.1a ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych zezwala organowi rentowemu na wskazanie faktycznego płatnika składek ( a zarazem faktycznego pracodawcy ). Podane poniżej okoliczności zdaniem organu rentowego wskazują, iż rzeczywisty pracodawcą zainteresowanych jest spółka (...)

- istniejące powiązania finansowo – kapitałowe pomiędzy obiema spółkami

- wykonywanie przez nie tej samej działalności

- pracownicy D. wykonują pracę „ na rzecz „ spółki (...),

- spółka (...) przelewa kwoty pieniężne dla D. na wynagrodzenia pracownicze

- kierownicy marketów budowlanych w (...) i (...) należących do spółki (...), są w niej zatrudnieni i wydają polecenia pracownikom spółki (...) świadczących tam pracę

W odwołaniu od powyższej decyzji spółka (...) wniosła o jej zmianę i ustalenie, iż nie jest ona płatnikiem składek z tytułu umów zawartych przez zainteresowanych ze spółka (...) sp. z.o.o. W uzasadnieniu wskazał, iż regulacja art. 38a ust. 1 która weszła w życie w dniu 13 czerwca 2017 r. na podstawie przepisów wprowadzających uzyskała działanie retroaktywne, gdyż w swym zakresem obejmuje sytuacje ( stany faktyczne ) z okresu 5 lat przed wejściem w życie ustawy. Taka regulacja zdaniem skarżącego jest wprost sprzeczna z art. 2 Konstytucji tj. z zasadą demokratycznego państwa prawnego, która w swym pojęciem obejmuje zakaz działania prawa wstecz. W dalszej części skarżący podniósł, iż prawdą jest , iż obie spółki są powiązane osobowo ( lecz nie kapitałowo ) ale okoliczność ta nie powinna mieć znaczenia skoro w obrocie gospodarczym występują one jako oddzielne byty prawne, z własnym majątkiem, prowadzące samodzielnie działalność gospodarczą na swój rachunek.

Dodatkowo fakt, iż obie spółki współpracują ze sobą w tym sensie, iż D. sprzedaje spółce (...) towary oraz kieruje do niej do pracy swoich pracowników nie jest działalnością zabronioną. Za sprzedawane towary i świadczone usługi spółka (...) wystawia spółce (...) faktury stanowiące jej przychód, który po pokryciu kosztów ( zakupu towarów, zapłaty wynagrodzeń pracowniczych i uregulowaniu należności publiczno – prawnych tj. składek ubezpieczeniowych i podatków ) generuje zysk stanowiący naturalną i legalną konsekwencję prowadzenia działalności gospodarczej. Opisany mechanizm działalności spółek nie narusza prawa ani nie stanowi jego obejścia. W tym kontekście art. 38a ust. 1 ustawy systemowej narusza zdaniem skarżącego zasadę demokratycznego państwa prawnego wyrażoną w art. 2 Konstytucji, gdyż norma ta „ nie określa jasno i konkretnie jakie zachowanie osoby do której przepis prawa jest adresowany „ „ stanowi naruszenie prawa bądź obowiązku „ . Z przytoczonej normy nie sposób wywieść jakie zachowania ustawodawca traktuje jako niepożądane, z którymi wiąże sankcję w postaci przypisania statusu płatnika składek .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zainteresowani M. R. (1); D. B. (1); D. B. (2) J. B.; A. C.; J. C.; S. C.; D. F.; M. F. (1); P. G.; M. G.; H. G.; K. J. (1); M. J.; A. J.; M. K.; A. K.; A. L.; M. L.; K. M.; P. M. (1); M. T. (1); S. N.; D. O.; A. O.; K. P.; J. P.; E. P.; M. R. (2); D. R.; P. R.; M. R. (3); J. R.; K. S. (2); T. S.; M. Ś.; S. T.; Ł. T.; A. T.; M. T. (2); Ł. Z.; M. P.; L. Ś. są ( byli ) zatrudnieni w spółce (...) spółka z.o.o. zwana dalej D. w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach ( lata 2013 – 2015 r. )

Spółka (...) początkowo była utworzona w celu inwestycyjno – budowlanym tj. do budowy i sprzedaży osiedla wielorodzinnego na ul. (...) w (...) ( osiedle (...) ). Następnie, w późniejszym okresie ( okres obejmujący zaskarżoną decyzję ) poszerzyła działalność o zakup towarów ( pokrycia dachowe , tzw. „małe AGD „ , towary ogrodnicze itp. ), które następnie sprzedawała spółce (...) ( generując ok 1/3 jej przychodów ), która z kolei oferowała je w prowadzonych przez siebie marketach budowlanych „ M. „ zlokalizowanych w (...) i (...). Zabieg ten spowodowanych był tym, iż spółka (...) związana była umowa pośrednictwa z grupą (...) ( (...) Składy Budowlane ), za pośrednictwem której była zoobligowana dokonywać zakupów oferowanych w marketach towarów. Takie obostrzenia nie dotyczyły spółki (...) , która mogła dokonywać zakupów poza grupą po niższych cenach . W spornym okresie ok. 10% nabywanych przez spółkę (...) towarów pochodziło od spółki (...).

Spółka (...) świadczy też usługi na rzecz spółki (...), kierując do pracy zatrudnionych u siebie pracowników. ( generuje to ok. 2/3 jej przychodów ). Pracownicy ci świadczą najczęściej pracę w marketach M. należących do spółki (...) w (...) i (...) jako sprzedawcy, kierowcy, magazynierzy itp. S. D. w przedmiotowych marketach zatrudnia też własnych pracowników ( około połowy stanu ) Za świadczenie usług spółka (...) wystawiała spółce (...) faktury. Zyskiem spółki (...) była naliczane marże w wysokości 15% doliczane do wynagrodzeń kierowanych pracowników.

Obie spółki powiązane są osobowo, gdyż udziałowcami, wspólnikami w nich są bracia M. i R. M. (1), pełniący w nich również funkcje zarządcze. Spółka (...) na zasadzie użyczenie korzysta z pomieszczeń spółki (...).

( dowód: dokumentacja k. 6, 19 – 28,108 – 109, opis współpracy spółek k. 105 – 107, zeznania M. M. k. 97 – 98, A. M. k. 188- 188v, M. F. k. 188v, D. B. (1) k.188v, K. J. k. 188v, P. M. k. 189, D.R. k. 189, R. M. k. 189 , akta ZUS )

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie płatnika składek spółki (...) sp. z.o.o. w ocenie Sądu zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, iż następstwie przeprowadzonego postępowania dowodowego stan faktyczny sprawy został ustalony w sposób bezsporny, nie budzący kontrowersji a opisany jest w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia sprawy ( w zakresie istotnym ) we wcześniejszej części uzasadnienia.

Kontrowersje budzi zaaplikowanie do niego regulacji z art. 38a ust. 1 w zw. z art. 83 ust.1a ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, wobec której odwołujący wysuwa daleko idące zastrzeżenia natury konstytucyjnej.

Zgodnie ust. 1. przywołanej regulacji art. 38 a „ jeżeli w związku z przeprowadzoną ( … ) kontrolą wykonywania przez płatników składek obowiązków z zakresu ubezpieczenia społecznego zachodzi konieczność wydania decyzji, o której mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1a ustawy systemowej, - ustalenia płatnika składek - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję podmiotowi zgłaszającemu ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych oraz płatnikowi składek ustalonemu przez ZUS. Z kolei w myśl ust. 2. ” j eżeli w wyniku uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 1, zostanie potwierdzone, że płatnikiem składek jest płatnik składek ustalony przez Zakład , Zakład sporządza za tego płatnika z urzędu dokumenty związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres wskazany w decyzji „

Kwestią przesądzającą o wyniku i kierunku rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie ma ocena czy przywołana regulacja ma charakter materialno – prawny czy wyłącznie formalno – prawny.. Innymi słowy należy ocenić czy wskazana norma prawna „ sama w sobie „ stanowi podstawę dla organu rentowego do wskazania „ rzeczywistego „ płatnika składek czy też stanowi ona jedynie normę formalną ( techniczną ) wskazującą na tok postępowania ( postępowanie kontrolne – wydanie decyzji – samodzielne sporządzanie przez organ rentowy decyzji zgłoszeniowej – rozliczenie uiszczonych już składek itp. ), która ponadto wymusza na ZUS wskazanie „ zewnętrznej „ podstawy przypisania danemu podmiotowi roli płatnika ( np. w przypadku pracodawcy będącego płatnikiem wymaga wykazania iż dany stosunek ubezpieczeniowy dotknięty jest np. wadą pozorności tj. płatnikiem jest „ukryty „ pracodawca bądź wykazaniu, iż „przejście zakładu pracy „ w trybie art. 23(1) kp było fikcyjne – przekazujący pracodawca jest nadal płatnikiem itp. )

W sytuacji gdyby wskazaną regulację odczytywać jak normę materialno – prawną to zgodzić się należy ze skarżącym, iż w takiej sytuacji naruszałaby ona normy Konstytucyjnej a to z następujących względów:

Po pierwsze zgodnie z zasadami techniki prawodawczej wyrażonymi w rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” przepisy ustawy redaguje się tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy. Wskazana norma regulacja prawna jak słusznie wskazuje skarżący nie wyznacza adresatom, co i w jakiej sytuacji jest zakazane, nakazane. Nie wskazuje w ogóle merytorycznych przesłanek wydania decyzji w sprawie określenia płatnika składek. Można z niej wyczytać wyłączenie to i nic ponadto, iż organ rentowy ma prawo wydać decyzję określająca ( rzeczywistego ) płatnika składek bez wskazania w jakich konkretnie sytuacjach może tę normę zastosować. W oparciu o samo brzmienie tego przepisu organ rozstrzygający spory ( Sąd ) nie jest w stanie zweryfikować poprawności zastosowanie tej regulacji prawnej przez ZUS. W orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2001 r. K 33/00 określono swoistą matrycę, która pozwala na określenie czy dana norma prawna spełnia wymagania poprawnej legislacji. Wskazano tam, iż po pierwsze - każdy przepis ograniczający konstytucyjne wolności lub prawa winien być sformułowany w sposób pozwalający jednoznacznie ustalić, kto i w jakiej sytuacji podlega ograniczeniom. Po drugie - przepis ten powinien być na tyle precyzyjny, aby zapewniona była jego jednolita wykładnia i stosowanie. Po trzecie - przepis taki winien być tak ujęty, aby zakres jego zastosowania obejmował tylko te sytuacje, w których działający racjonalnie ustawodawca istotnie zamierzał wprowadzić regulację ograniczającą korzystanie z konstytucyjnych wolności i praw.

Wskazana norma nie pozwala w ogóle na odkodowanie zakresu jej zastosowania. Z samego sformułowania iż „ po przeprowadzeniu kontroli „ bądź „ postępowania wyjaśniającego „ organ rentowy może „ ustalić płatnika składek” nie jest możliwe ani dla adresata decyzji ani organu stosującego prawo ( Sądu ) ustalenie w jakim konkretnie wypadkach możliwe jest wbrew intencjom stron stosunku ubezpieczeniowego ( np. pracownika i pracodawcy ) wskazanie innego płatnika ( pracodawcy ). Wskazany zakres precyzyjności przepisu a właściwie jej brak uniemożliwia w praktyce jego jednolitą wykładnię i stosowanie. Nadto nie jest on tak skonstruowany, by zakres jego stosowania obejmował te sytuacje, w których działający racjonalnie ustawodawca istotnie zamierzał wprowadzić tego rodzaju regulacje. Konsekwencją wskazanych ułomności tj. funkcjonowanie w obrocie prawnym przepisu niejasnego, wieloznacznego i niepozwalającego przewidzieć konsekwencji prawnych swoich zachować stanowi naruszenie Konstytucji a konkretnie zasady demokratycznego państwa prawnego wyrażonego w art. 2 Konstytucji ( por. wyroki TK z 22 maja 2002 r., z dnia 30 października 2001 r. K 33/00, z dnia 21 marca 2001 K 24/00, wyrok TK z 28 czerwca 2005 r., SK 56/04 )

Po drugie w ujęciu materialno – prawnym przepis ten ze względu na brzmienie przepisu przejściowego tj. art. 5 ust. 1 ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw z dnia 11 maja 2017 r.” do składek nienależnie opłaconych przez podmiot, który zgłosił ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nieprzedawnionych na dzień jej wejścia w życie stosuje się odpowiednio art. 38a ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą „ jest przepisem retroaktywnym. Celnie zatem skarżący wskazuje, iż w niniejszej sprawie strony stosunku ubezpieczeniowego ułożyły swoje relacje ( w latach 2013 – 2017 ) w zaufaniu do obowiązujących wówczas regulacji, który nie zabraniały wskazanych zachowań po czym po wejściu kwestionowanej regulacji z art. 38a ust 1 ( w dniu 13.06.2017 r ) zaszłości te mogą być ocenianie w oparciu o przepis działający wstecz. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego przyjmuj się, odstępstwo od wskazanej zasady dopuszczalne jest wtedy, gdy jest to konieczne do realizacji wartości konstytucyjnej, uznanej w danym wypadku za ważniejszą od wartości chronionej zakazem retroakcji, a także jeżeli przemawia za tym konieczność realizacji innej zasady konstytucyjnej, a realizacja tej zasady nie jest możliwa bez wstecznego działania prawa (zob. wyroki z: 10 grudnia 2007 r., sygn. P 43/07, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 155; 19 marca 2007 r., sygn. K 47/05, OTK ZU nr 3/A/2007, poz. 27; 18 października 2006 r., sygn. P 27/05, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 124).

W niniejszej sprawie w oparciu jedynie o warstwę językową trudno wskazać cel wprowadzonego przepisu ( wartość konstytucyjną, którą ma chronić ). Regulacja ta jedynie dokonuje zmiany „przypisu „ płatnika składek ( pracodawcy, zleceniodawcy itp.) Zatem jedynie w pewnym układzie stosunków faktycznych regulacja ta może mieć cel fiskalny ( przypisanie statusu płatnika podmiotowi, który jest lepiej wypłacalny niż poprzedni ). Cel ten, który nie zawsze występuje ( brak przesłanek to jej ustalenia w przypadku spółek (...)) nie może sam w sobie przełamywać zasad niedziałania prawa wstecz oraz nakazu formułowanie norm prawnych w sposób zrozumiały dla adresata wywodzonych z zasady państwa prawnego wyrażonej w art. 2 Konstytucji.

Biorąc pod uwagę powyższe za skarżącym należy uznać, iż wskazane norma narusza wymienione zasady Konstytucyjne. Konsekwencją jest odmowa jej zastosowania w konkretnej sprawie. Na taką możliwość wskazuje bogate orzecznictwo. Przyjmuje się w nim iż ani treść art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, ani wyłączność orzekania przez Trybunał Konstytucyjny o niekonstytucyjności ustaw in abstracto, właściwa Trybunałowi Konstytucyjnemu z mocy art. 188 pkt 1 Konstytucji RP, nie sprzeciwiają się tezie, że co do zasady sądy rozstrzygające konkretny spór korzystają z możliwości bezpośredniego stosowania Konstytucji także wtedy, gdy to bezpośrednie stosowanie przybiera postać odmowy zastosowania przepisu ustawy pozostającego w sprzeczności z Konstytucją . Sąd nie narusza kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, gdyż formalnie zakwestionowany przepis w dalszym ciągu pozostaje w systemie prawnym (Roman Hauser, Janusz Trzciński "Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego", LexisNexis 2008, s. 23 i nast.; uchw. NSA (7) z 12.10.1998 r., sygn. akt OPS 5/98, Legalis wyrok NSA z dnia 24 października 2000 r., sygn. akt V SA 613/00, OSP 2001/5/82 z glosą L. Leszczyńskiego; wyrok NSA z dnia 24 września 2008 r., sygn. akt I OSK 1369/07, wyrok NSA z dnia 29 listopada 2016 r. I OSK 860/15 ). Identyczny pogląd wyrażono w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 26.9.2000 r., sygn. akt III CKN 1089/00, OSNC rok 2001, nr 3, poz. 37; z dnia 29.8.2001 r.,sygn. akt III RN 189/00, OSNAPiUS rok 2002, nr 6, poz. 130 wyrok SA we Wrocławiu z dnia 27.04.2017 r.
II AKa 213/16 .).

W ocenie Sądu stwierdzenie ad casum iż dana regulacja jest niezgodna z ustawą zasadniczą i odmowa jego zastosowania jest ostatecznością. Zabieg ten musi być poprzedzony próbą takiej wykładni kwestionowanej normy prawnej aby była ona zgodna z Konstytucją tzw. zasada prokonstytucyjnej wykładni przepisów ustaw zwykłych, (zob. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17; wyrok SN z dnia 25 lipca 2003 r., V CK 47/02; wyrok NSA z dnia 29 listopada 2016 r., I OSK 860/15).

Prokonstytucyjna wykładnia art. 38a ust. 1 w zw. z art. 83 ust.1a ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych - która przeciwdziała odmowie jego stosowania – wskazuje, iż regulacja ta jest jedynie rozwinięciem art. 83 ust.1a. Innymi słowy ten ostatni przepis przyznaje formalne kompetencje organowi rentowemu do wydania decyzji w przedmiocie „ ustalenia płatnika składek” , ( norma formalno - prawna ) zaś regulacja z art. 38a wskazuje jedynie, iż decyzja wydawana jest wobec „ podmiotu zgłaszającemu ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych oraz płatnika składek ustalonemu przez Zakład „( ust. 1 ), przyznaje wprost kompetencje organowi rentowego do sporządzenia za nowego płatnika „ dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi „ ( ust. 2 ) wreszcie wskazuje sposób rozliczenia dotychczas opłaconych składek ( ust. 3, 4,5,6 ). W konsekwencji przedmiotowy przepis art. 38a ustawy systemowej należy wykładać w ten sposób, iż nie ma on charakteru prawno - materialnego ( nie wskazuje w ogóle przesłanek w oparciu o które dokonuje się nowego „ przypisania „ płatnika składek ) a jedynie formalno – porządkująco - techniczny ( przyznający kompetencje organowi rentowemu do wydania decyzji w przedmiocie „ ustalenia płatnika składek „ i opisujący porządek czynności z tym związany – kto jest adresatem decyzji, jak następuję rozliczenie dotychczasowo płaconych składek itp. )

Przy takiej wykładni spornego przepisu organ rentowy w decyzji musi wskazać podstawę prawną ( normę materialną ) w oparciu o którą ustalił nowego płatnika składek oraz przytoczyć na te okoliczność fakty ( ustalenia ) jest potwierdzające. Zakwestionowane statusu „ formalnego płatnika „ składek i ustalenie „ rzeczywistego płatnika „ może nastąpić bowiem w oparciu o różne normy materialne i tak przykładowo w oparciu o:

- twierdzenie, iż nie doszło do faktycznego przejścia zakładu pracy w trybie art. 23(1) kp a zatem pracodawca, który rzekomo przejął pracowników nie jest płatnikiem składek ( wyrok SN z dnia 19 stycznia 2016 r. I UK 28/15, z dnia 26 kwietnia 2016 r. I UK 88/16, z dnia 19 września 2016 I PK 302/05, z dnia 8 lutego 2017 r. I PK 72/16 )

- twierdzenie, iż umowa cywilno – prawna jest „uśpiona „ ( nie jest realizowana między stronami stosunku ubezpieczeniowego ) a jest realizowana na rzecz innego podmiotu ( zastosowanie do więzi prawnej konstrukcji z art. 58 § 1 kc), który powinien być płatnikiem składek (wyrok SN z dnia 11 grudnia 2014 r. I PK 118/14, wyrok z dnia 5 listopada 2013 r. II PK 50/13 )

- możliwość ustalenia rzeczywistego płatnika składek w oparciu o koncepcję „ przebicia zasłony osobowości prawnej” ( wyrok z dnia 18 września 2014 r., III PK 136/13 )

- ustalenie płatnika w oparciu o prawno materialną normę z art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych

W niniejszej sprawie organ rentowy nie wskazał, jakiejkolwiek podstawy prawnej przypisaniu statusu płatnika składek wobec zainteresowanych spółce (...) ( zamiast D. ).

Po pierwsze fakt, iż spółki są powiązane osobowo ( a nie kapitałowo ) sam w sobie nie ma znaczenia. W obrocie rynkowym jest to powszechna praktyka, gdzie udziałowcy związani więzami pokrewieństwa tworzą podmioty prawne , celem realizacji założonych przedsięwzięć gospodarczych

Po drugie nie sposób za organem przyjąć, iż oba podmioty „ stanowią jedność pod względem finansowym i organizacyjnym „ Poza osobami wspólników podmioty te nic nie łączy. Funkcjonują w obrocie niezależnie od siebie, oddzielnie się rozliczają, samodzielnie dokonują zakupów, oddzielnie się rozliczają , mają własną obsługę księgowo – kadrową, każdy z nich z osobna rozlicza się z US, ZUS itp. Fakt korzystania z tej samej siedziby jest naturalną konsekwencją obniżenia kosztów, dzięki wykorzystaniu powiązań osobowych obu spółek.

Po trzecie fakt, iż pracownicy D. wykonują pracę „na rzecz” D. ( pod nadzorem zatrudnionych tam pracowników i w jej pomieszczeniach ) nie jest czynnością , którą należy uznać prawnie niedopuszczalną . Wręcz przeciwnie wskazany w ustaleniach faktycznych opis schematu współpracy obu spółek w obrocie gospodarczym nazywany jest "body leasing" (inaczej: outsourcing personalny ), który sprowadza się do tego, iż jeden z podmiotów kieruje swoich pracowników do wykonywania pracy w innym podmiocie i otrzymuje za to wynagrodzenie. W rzeczywistości jest to umowa o świadczenie usług między podmiotami gospodarczymi - sprzedającym usługę (pracodawcą) i nabywcą usługi (podmiotem trzecim). W takich umowach towarem podlegającym odpłatnej wymianie jest praca. Tym samym w układzie pracownik-pracodawca czynności wykonywane w tym przypadku w innej firmie nadal są obowiązkami wynikającymi ze stosunku pracy, za wykonywanie których wynagrodzenie należy się od pracodawcy i z obowiązku tego nie zwalniają ani umowy zawarte między przedsiębiorcami, ani umowy zawarte z pracownikami przez inny podmiot. W takim wypadku pracownik świadczy pracę na rzecz swojego pracodawcy tj. D. (w ramach istniejącego stosunku pracy) i który jest płatnikiem składek (art. 4 pkt 2a ustawy systemowej). Zatem przytoczone przez organ okoliczności takiej jak:

- wykonywanie przez pracowników D. pracy „ na rzecz „ spółki (...),

- przelewanie przez tą ostatnią kwot pieniężnych dla D. dla jej pracowników świadczących pracę dla spółki (...)

- wydawanie przez kierownictwo marketów budowlanych należących zatrudnionych w spółce (...) poleceń pracownikom D. i ich nadzorowanie

jest naturalną i immanentną konsekwencją zawarcia między spółkami umowy outsourcingu personalnego.

Warto też dodać, iż w opisanym układzie stosunków umownych obie spółki (...) nie zmierzają do zminimalizowaniu obowiązku składkowego. Dla ustalenia wysokości zobowiązania składkowego irrelewantne jest to czy płatnikiem będzie spółka (...) czy D.

Reasumując w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy nie doszukał się materialno - prawnej podstawy do zakwestionowania statusu płatnika przez spółę D. ( organ rentowy nie wykazała podstawy prawnej zakwestionowania jego statusu ze wskazaniem adekwatnych do niej okoliczności faktycznych ) wobec czego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, iż płatnikiem składek dla zainteresowanych: M. R. (1); D. B. (1); D. B. (2); J. B.; A. C.; J. C.; S. C.; D. F.; M. F. (1); P. G.; M. G.; H. G.; K. J. (1); M. J.; A. J.; M. K.; A. K.; A. L.; M. L.; K. M.; P. M. (1); M. T. (1); S. N.; D. O.; A. O.; K. P.; J. P.; E. P.; M. R. (2); D. R.; P. R.; M. R. (3); J. R.; K. S. (1); T. S.; M. Ś.; S. T.; Ł. T.; A. T.; M. T. (2); Ł. Z.; M. P.; L. Ś. jako osób zatrudnionych na umowę o pracę bądź umowę zlecenia bądź na podstawie obu umów w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji jest (...) Spółka z o.o.,

O kosztach orzeczono jak w pkt II wyroku.

Jedynie na marginesie należy wskazać na problematyczną kwestię zawierania przez niektórych zainteresowanych pracowników spółki (...) w niektórych okresach dodatkowych umów cywilno – prawnych , po godzinach pracy lub w dni wolne bezpośrednio ze spółka (...) ( zestawienie k. 105v – 107 ) wedle tzw. reguły „o dwróconego 8 ust. 2a ustawy systemowej „ Jednakże kwestia ta nie było objęta treścią zaskarżonej decyzji a więc nie była ( i nie mogła być ) przedmiotem rozważań i rozstrzygnięcia.

SSO Rafal J.