Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2139/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 września 2017 roku (znak: I/20/053054236), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 sierpnia 2017 roku odmówił M. O. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 21 września 2017 roku ubezpieczony nie został uznany za niezdolnego do pracy, wobec czego brak jest podstaw do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

/decyzja – k. 28 akt ZUS/

W dniu 24 października 2017 roku M. O. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, iż jego dolegliwości nie pozwalają mu podjąć pracy co w jego ocenie powinno skutkować przyznaniem mu renty.

/odwołanie – k. 2-3/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 13 listopada 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. O. urodził się w dniu (...). Z zawodu jest mechanikiem pojazdów samochodowych. Ostatnio pracował jako kierownik magazynu.

/bezsporne/

W okresie od dnia 11 czerwca 2015 roku do dnia 31 sierpnia 2016 roku wnioskodawca otrzymywał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

/decyzja k. 26 akta ZUS/

W okresie od dnia 1 września 2016 roku do dnia 31 sierpnia 2017 roku wnioskodawca otrzymywał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

/decyzja k. 21 akta ZUS/

W dniu 2 sierpnia 2017 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k. 25 akt ZUS/

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u niego makroglobulinemia W. stan po chemioterapii. Aktualny stan sprawności organizmu ubezpieczonego będącego po zakończonej chemioterapii z powodu makroglobulinemii W., bez danych na nawrót choroby, bez schorzeń dodatkowych, wymagającego przewlekłej obserwacji hematologicznej – nie uzasadnia orzeczenia niezdolności do pracy.

Orzeczeniem z dnia 4 września 2017 roku Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS – k. 26 akt ZUS, opinia lekarska Lekarza Orzecznika ZUS – k. 11-12 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

W dniu 4 września 2017 roku wnioskodawca złożył sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, domagając się rozpatrzenia jego sprawy przez Komisję Lekarską ZUS.

/sprzeciw – k.13- 14 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

Komisja Lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u niego makroglobulinemia W. stan po przebytej w 2015 r. chemioterapii. Od 2015 r. leczony z powodu chłoniaka z makroglobulinemią W. jest po 6 cyklach zakończonych w 2015 r. obecnie w opiece poradni hematologicznej, wizyty co 2 miesiące ostatnia 14 września 2107 r. Obecnie leczenie objawowe, okresowo występują nudności wymioty i biegunka, dolegliwości krótkotrwałe 1-2 dni, inne dolegliwości – ogólne osłabienie, występują zasłabnięcia bez utraty przytomności. Infekcje dróg oddechowych ostatnia ok. miesiąca temu. Od czasu zakończenia chemioterapii nie wymaga hospitalizacji. W dokumentacji ZUS w ostatnim roku cztery 1-2 dniowe (...). W dokumentacji ambulatoryjnej brak potwierdzenia częstych infekcji i dolegliwości dyspeptycznych. W badaniach laboratoryjnych prawidłowe parametry morfologii (...) na stabilnym poziomie. W badaniach komisji bez istotnych odchyleń od stanu prawidłowego. W opinii komisji u badanego lat 44 w zakresie istniejącego schorzenia hematologicznego i jego następstw brak jest naruszenia sprawności organizmu uzasadniającego dalszą długotrwałą niezdolność do pracy zgodnie z posiadanym poziomem kwalifikacji.

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 21 września 2017 roku uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

/orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 27 akt ZUS, opinia lekarska Komisji Lekarskiej ZUS – k. 17-18 dokumentacji orzeczniczo- lekarskiej ZUS/

W wyniku powyższego orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 21 września 2017 roku, organ rentowy decyzją z dnia 27 września 2017 roku, odmówił M. O. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/decyzja – k. 28 akt ZUS/

W badaniu sądowo – onkologicznym u wnioskodawcy rozpoznano chłoniaka złośliwego z linii B z komponentą plazmatycznokomórkową z produkcją IgM w IV stopniu zaawansowania/ zajęty szpik, węzły chłonne jamy brzusznej, śledziona, z podejrzeniem przerzutów do wątroby. W uzasadnieniu wskazano, że w 2014 r. rozpoznano u wnioskodawcy zaawansowany proces chłoniaka złośliwego z linii B z zajęciem szpiku, węzłów chłonnych zaotrzewnowych, krezkowych, zajęcie śledziony, podejrzenie przerzutów do wątroby. Przebieg choroby z ciężką pancytopenią, makroglobulinemią, wysokim poziomem IgM. Po wyrównaniu obrazu krwi, licznych przetoczeniach krwinek czerwonych podjęto chemioterapię R-C.. Od stycznia 2015 r. do czerwca 2015 r. otrzymał 6 cykli. Uzyskano znaczną częściową regresję zmian nowotworowych, poprawę obrazu krwi obwodowej zmniejszenie poziomu (...), zmniejszenie poziomu IgM. Ostatnie badanie USG jamy brzusznej z 14 września 2017 r. wykazuje powiększenie śledziony i wątroby. Obraz przemawia za czynnym procesem chłoniaka. Również kontrolne badanie IgM z dnia 28 grudnia 2017 r. -21,33 g/l świadczy o czynnym procesie chłoniaka. Obecnie wnioskodawca w czasie antybiotykoterapii z powodu zapalenia oskrzeli. W wywiadzie częste infekcje górnych dróg oddechowych w wyniku obniżenia odporności w przebiegu chłoniaka. Uznano wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy na okres od 1 września 2017 r. do 31 grudnia 2019 r.

/pisemna opinia biegłego onkologa S. F. k. 13-15/

W grudniu 2014 r rozpoznano u M. O. rozsianego chłoniaka limfoplazmocytowego w IV stopniu zaawansowania / z zajęciem szpiku, śledziony, wątroby, węzłów chłonnych , z gammapatią IgM. Przebył w 2015r immunochemioterapię, uzyskano częściową regresję zmian nowotworowych z poprawą stanu ogólnego. Nadal zgłasza skargi na ogólne osłabienie, złą tolerancję wysiłku, bardzo częste infekcje górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, z bólami brzucha, biegunkami. W dniu badania z objawami zapalenia oskrzeli, w trakcie antybiotykoterapii. W kontrolnym badaniu USG jamy brzusznej z dnia 14.09.2017r powiększona wątroba i śledziona. Podwyższony poziom JgM z dnia 28.12.2017r. powyższe dolegliwości jak i wyniki badań świadczą o aktywnym procesie chłoniaka, który przebiega z poważnym uszkodzeniem odporności i upośledza sprawność wnioskodawcy w stopniu kwalifikującym do długotrwałej, częściowej niezdolności do pracy. Wnioskodawca może podjąć pracę bez ciężkich wysiłków fizycznych, w skróconym wymiarze czasu, z unikaniem kontaktów z osobami chorymi na schorzenia infekcyjne.

/pisemna opinia uzupełniająca biegłego onkologa S. F. k. 73/

W badaniu sądowo – internistycznym u wnioskodawcy rozpoznano makroglobulinemia W. leczona chemioterapią (2015r.), aktualnie w stanie remisji, splenomegalia. U badanego nie stwierdzono objawów niewydolności serca i układu oddechowego, a ciśnienie tętnicze krwi jest prawidłowe. Również morfologia krwi wykazuje prawidłowe wartości erytrocytów, leukocytów i płytek krwi. Jedynie stężenie IgM wykazuje ok. 10 krotny wzrost. Z internistycznego punktu widzenia wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy. Ocena zdolności badanego do pracy pozostaje w gestii biegłego z zakresu hematologii i onkologii.

/pisemna opinia biegłego lekarza chorób wewnętrznych prof. dr hab. L. P. k. 16-19/

W badaniu sądowo –hematologiczno-onkologicznym u wnioskodawcy rozpoznano chorobę W./chłoniak limfoplazmocytowy ( (...)) w okresie częściowej remisji, z utrzymującą się hepatosplenomegalią i gammapatią monoklonalną IgM. Stan po immunochemioterapii (2015r). choroba nowotworowa jest obecnie w częściowej remisji. Pomimo zastosowania immunochemioterapii nadal stwierdza się w badaniach dodatkowych powiększoną wątrobę i śledzionę oraz nacieki komórek chłoniakowych w szpiku kostnym, gammapatię monoklonalną IgM we krwi obwodowej (26,47 g/l). Ze względu na wciąż utrzymującą się aktywność choroby i przebyte leczenie onkologiczne wnioskodawca zgłasza różne dolegliwości, w tym zwłaszcza męczliwość, zmniejszoną tolerancję wysiłkową i skłonność do infekcji. Wszystkie w/w mają charakter przewlekły, a nowotwór chociaż obecnie w częściowej remisji jest chorobą nieuleczalną. Jedynie kwestią czasu jest pojawienie się jego progresji. W związku z powyższym utrzymanie się w/w objawów i dolegliwości mimo okresowej poprawy i zaostrzeń, ma charakter trwały. Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością należy przyjąć, że dolegliwości ulegną nasileniu w przebiegu nieuniknionej progresji choroby. Czas w jakim to nastąpi jest nie do przewidzenia, natomiast rokowania co do wyleczenia są zdecydowanie złe. Wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy. Częściowa niezdolność powstała z dniem 1 września 2017 r. i ma charakter trwały.

/pisemna opinia biegłego lekarza hematologa i onkologa prof. dr hab. n. med. K. W. k. 49-50/

Chłoniak limfoplazmocytowy/choroba W. to nowotwór układu chłonnego, który mimo postępów w zakresie leczenia onkologicznego wciąż pozostaje nowotworem nieuleczalnym, charakteryzującym się powolnie postępującym przebiegiem klinicznym. Nadto, u niektórych chorych przebiega gwałtownie, wykazuje oporność na stosowane leczenie i prowadzi w ciągu krótkiego czasu do zgonu. Stosowane leki onkologiczne i leczenie wspomagające przyczyniają się jedynie do poprawy jakości życia chorych i wydłużenia prognozowanego czasu przeżycia, która wynosi obecnie 6-8 lat. Analiza (...) zgłoszonych w bazie (...) (S., E. R.) oraz zdiagnozowanych w latach 1991-2000 i 2001-2010 wykazała, że mediana czasu przeżycia poprawiła się w w/w przedziałach czasowych (20 lat) jedynie z 6 do 8 lat. Ubezpieczony choruje na chorobę W. od 4 lat, nigdy nie uzyskał remisji, wciąż prezentuje kliniczne i laboratoryjne objawy świadczące o aktywności choroby. Dotychczasowy przebieg kliniczny nowotworu obserwowany u ubezpieczonego jest typowy dla większości chorych z tym rozpoznaniem, zatem przewidywany czas przeżycia z przeważającym prawdopodobieństwem będzie zbliżony do prognozowanego, tj. opartego na analizie statystycznej przeprowadzonej na kilkutysięcznej kohorcie pacjentów na przestrzeni ostatnich dekad, w związku powyższym, biegły nie podziela optymizmu organu rentowego, że w ciągu 2-3 lat postęp w medycynie dokona przełomu w tej dziedzinie, chyba, że dysponuje danymi podważającymi publikacje w tym zakresie wszystkich autorytetów krajowych i zagranicznych, w tym opublikowane dane kliniczne z największej bazy światowej (...).

/pisemna opinia uzupełniająca biegłego lekarza hematologa i onkologa prof. Dr hab. n. med. K. W. k. 105-107/

W badaniu przez lekarza medycyny pracy ustalono, iż badanie morfologii krwi wykonane w dniu 28.12.2017r.ujawniło obniżony poziom płytek krwi (trombocytopenię) oraz kilkukrotnie podwyższone stężenie immunoglobuliny M: 21,33 g/l (N:0,4-2,8 g/l), z kolei badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej z dnia 14.09.2017r. wykazało u wnioskodawcy powiększoną wątrobę, śledzionę, co wskazuje na jedynie częściową remisję choroby nowotworowej wskutek zastosowanej immunochemioterapii. Z uwagi na poważne rokowania co do stanu zdrowia ubezpieczonego w przyszłości oraz mając na względzie stanowiska prezentowane przez biegłych lekarzy posiadających najszerszą wiedzę w zakresie onkohematologii stwierdzono, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy do końca 2019r. Z punktu widzenia biegłego z zakresu medycyny pracy zasadne jest poddanie wnioskodawcy kontroli stanu zdrowia po grudniu 209 roku . Nie jest natomiast zasadne z uwagi na wiek biologiczny oraz poziom kwalifikacji zawodowych przekwalifikowaniu .

/ pisemna opinia biegłego z zakresu medycyny pracy i pulmonologii dr n. med. J. G. k. 175-177/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o powołane dokumenty oraz opinie biegłych lekarzy specjalistów onkologa, internisty, hematologa i lekarza medycyny pracy . Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał w/w opinie biegłych za wiarygodne, gdyż są rzetelne i sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot. Opinie została sporządzona w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz wyniki badania bezpośredniego. Biegli zdiagnozowali schorzenia, ocenili ich wpływ na sprawność organizmu i zdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy, odnosząc swą ocenę do jego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych. Opinie są pełne, nie zawierają sprzeczności ani braków, które pozbawiałyby ich mocy dowodowej, zostały przekonująco uzasadnione, a zawarty w nich końcowy wniosek orzeczniczy logicznie wynika z przeprowadzonych badań i analizy dokumentacji medycznej.

Opinie zostały doręczone stronom z zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich. Pełnomocnik organu rentowego zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłego onkologa i hematologa domagając się opinii uzupełniającej oraz powołania innego lekarza onkologa. W pisemnej uzupełniającej opinii biegli ustosunkowali się w ocenie Sądu do tych zastrzeżeń, odpowiadając na postawione pytania i zastrzeżenia. Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii innego lekarza onkologa. Zdaniem Sądu opinia przedstawiona w sprawie jest jasna, wynikają z niej logiczne wnioski i nie stoi w sprzeczności z innymi przedstawionymi opiniami w sprawie. Przede wszystkim należy wskazać, że lekarz internista podkreślił, że z internistycznego punktu widzenia wnioskodawca jest zdolny do pracy jednakże zaznaczył, że w sprawie zasadnicze znaczenie będzie miała opinia lekarza onkologa i hematologa. Biegli hematolog oraz onkolog natomiast wydali opinie które są ze sobą zbieżne wskazując na częściową niezdolność do pracy wnioskodawcy. W ocenie sądu brak jest podstaw aby zdyskredytować opinie biegłych wydane w sprawie .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art. 57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art. 12 ww. ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z samej definicji częściowej niezdolności do pracy wynika, że ubezpieczony może utracić zdolność do pracy w określonym stopniu, a mimo to nie nabyć prawa do renty. Znaczenie ma dopiero utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu. Wprawdzie ustawodawca nie wyjaśnia, jak należy rozumieć znaczny stopień utraty zdolności do pracy, tym niemniej semantycznie pojęcie „w znacznym stopniu” oznacza „w stopniu większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy” (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 października
2008 r., I UK 106/08, niepublikowany). Przy takim założeniu można przyjąć, że z art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach wynika granica ochrony ubezpieczeniowej, gdyż prawa do renty nie ma ubezpieczony, który utracił zdolność do pracy w stopniu mniejszym niż znaczny (mniejszym niż połowa zwykłej zdolności do pracy). Można zatem stwierdzić, że utrata w nieznacznym stopniu (na pewno w mniejszym niż znaczny stopień) zdolności do pracy nie uprawnia do ustalenia niezdolności do pracy (choćby częściowej) jako przesłanki prawa do renty. I odwrotnie, utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu (większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy) uprawnia do ustalenia częściowej niezdolności do pracy jako przesłanki prawa do renty na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się natomiast stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji i możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy ubezpieczony jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowym pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art. 12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie co do przekwalifikowania jest pozytywne). Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Sąd wydając wyrok dał wiarę opinią biegłych lekarzy hematologa, onkologa i lekarza medycyny pracy, opinie są logiczne i jednoznacznie wskazują, ze wnioskodawca jest niezdolny częściowo do pracy. Choroba nowotworowa postępuje a rokowania nie są dobre, co zdaniem biegłych powoduje konieczność orzeczenia częściowej niezdolności do pracy. W sprawie drugorzędne znaczenie ma opinia odbiegająca od stanowiska w/w lekarzy gdyż biegły internista jednoznacznie wyraził zdanie, że w ocenie zdolności do pracy decydujące znaczenie w przypadku wnioskodawcy ma opinia onkologa i hematologa.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 września 2017 r. do 31 grudnia 2019 r.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego

1.07.2019

M.P.