Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 maja 2019 r.

Pozwem z dnia 11 października 2018 roku (data stempla pocztowego, k. 20) małoletni powodowie A. C. i M. C., reprezentowani przez przedstawiciela ustawowego matkę – E. C., wnieśli przeciwko pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o podwyższenie wysokości renty zasądzonej w kwotach po 1.000 zł na rzecz powodów prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 czerwca 2015 r. (sygn. akt II C 925/13), do kwoty po 1.800 zł od dnia doręczenia odpisu pozwu płatnych do 10-tego dnia każdego miesiąca do rąk matki powodów wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności którejkolwiek z rat. Ponadto powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powyższe powodowie uzasadnili tym, iż renta o której mowa wyżej, jest wypłacana powodom w związku ze śmiercią ich ojca na podstawie art. 446 § 2 k.c. Od czasu zasądzenia przedmiotowej renty potrzeby małoletnich powodów znacznie wrosły przy zmniejszeniu siły nabywczej pieniądza. Co więcej, z uwagi na stan zdrowia matki powodów, nie jest ona w stanie aktualnie pracować w takim wymiarze, który pozwala uzyskiwać dochody na dotychczasowym poziomie ( pozew k. 4-7).

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że roszczenie powodów nie zasługuje na uwzględnienie w związku z brakiem wykazania w pozwie zasadności roszczenia. Zdaniem pozwanego, łączna kwota świadczeń, jakie otrzymują powodowie z tytułu renty wypłacanej przez pozwanego, renty rodzinnej oraz świadczenia 500 (...) wynosi co najmniej 3.819,70 zł miesięcznie, a powodowie nie wykazali, iż kwota ta jest niższa niż kwota, którą byłby zobowiązany wyłożyć zmarły ojciec powodów, gdyby żył. Co więcej, należy także uwzględnić dochody matki, którą również obciąża obowiązek utrzymania dzieci. W ocenie pozwanego powodowie nie wykazali również wysokości dochodzonego roszczenia w związku z niewykazaniem comiesięcznych wydatków, na które się powołali w pozwie (odpowiedz na pozew k. 38-42).

W toku procesu strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Od 28 października 2011 r. A. C. i M. C. przyznana została w związku z tragiczną śmiercią ich ojca D. C. (dnia 28 października 2011 r.) renta rodzinna, której wysokość corocznie wzrastała od 759,26 zł brutto w okresie 28.10.2011-29.02.2012 r. do kwoty 1.463,54 zł brutto w okresie 01.03.2018 r.-28.02.2019 r. na dwoje dzieci.

Dowód: okoliczność bezsporna, informacja ZUS, k. 69-69v; wniosek o rentę, k. 70-74v; załączniki do decyzji rentowej, k. 84-88; decyzje ZUS, k. 89, k. 91-95v, k. 98-99, k. 102-103.

W okresie 01.09.1992 r.-28.10.2011 r. D. C. był zatrudniony na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego w Zespole Szkół (...) w G..

Dowód: okoliczność bezsporna, kwestionariusz dotyczący okresów ubezpieczenia, k. 74-74v; świadectwo pracy, k. 75-77.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 01 czerwca 2015 r. (sygn. akt II C 925/13) zasądzono od pozwanego w tej sprawie (...) S.A. z siedzibą w W. m.in. na rzecz małoletnich powodów A. C. i M. C. kwoty po 1000 zł miesięcznie tytułem renty płatne z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca do rąk matki powodów E. C. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności począwszy od dnia 1 czerwca 2015 r. i na przyszłość w związku z tragiczną śmiercią ich ojca D. C.. Renta w takiej wysokości była wypłacana przed wydaniem prawomocnego wyroku w trybie zabezpieczenia, na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 maja 2014 roku.

Dowód: okoliczność bezsporna, odpis wyroku, k. 10; odpisy skrócone aktów urodzenia, k. 33-34; odpis skrócony aktu zgonu, k. 82; odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 83; zeznania strony powodowej - przedstawicielki ustawowej powodów E. C., protokół k. 111, postanowienie o zabezpieczeniu, k. 129 akt II C 925/13.

A. C. i M. C. otrzymali dnia 02 marca 2017 r. zlecenie na soczewki okularowe korekcyjne.

Dowód: zlecenia, k. 13-14.

W 2017 r. E. C. poniosła koszty związane z wychowaniem dzieci: biletów do teatru – łącznie 70 zł, opłaty za radę rodziców – 150 zł, okularów korekcyjnych – 740 zł, pobytu na kolonii – 3.000 zł.

Dowód: bilety, k. 15-16; dowód wpłaty, k. 17; paragon, k. 18, rachunek nr (...), k. 19.

A. C. i M. C. nie korzystają z pomocy społecznej świadczonej przez MOPS w P..

Dowód: okoliczność bezsporna, zaświadczenie, k. 67.

Łączny dochód E. C. – matki A. C. i M. C. w latach 2010-2018 wyniósł 222.683,00 zł.

Dowód: okoliczność bezsporna, zestawienie dochodów podatnika, k. 64.

E. C. miesięcznie ponosi aktualnie większe wydatki na małoletnie dzieci, niż w momencie, kiedy doszło do wydania wyroku z dnia 1 czerwca 2015 r. (sygn. akt II C 925/13). Związane jest to z zajęciami dodatkowymi w tym: językowymi, przedmiotowymi (matematyka, język polski), tańca, plastycznymi, sportowymi. W związku z zajęciami dodatkowymi E. C. ponosi koszt około 1000 zł miesięcznie na dziecko. Ponadto, małoletnia A. C. podlega leczeniu ortodontycznemu, logopedycznemu, okulistycznemu, a małoletni M. C. leczeniu okulistycznemu. Dzieci jeżdżą również na zimowe obozy i wyjazdy wakacyjne za granicę na dwa tygodnie, oprócz wyjazdu wakacyjnego dzieci wyjeżdżają na obozy tematyczne na terenie kraju. Koszt wyjazdu zimowego na narty na trzy osoby to kwota ok. 10.000 zł, natomiast koszt wyjazdu wakacyjnego na trzy osoby to kwota ok. 15.000 zł.

Opiekunka przychodzi trzy razy w tygodniu, zajmuje się dziećmi oraz sprząta i gotuje. Koszt opiekunki to kwota ok. 1200-1500 zł miesięcznie.

Dowód: zeznania strony powodowej - przedstawicielki ustawowej powodów E. C., protokół k. 111.

E. C. przeszła dnia 13 kwietnia 2018 r. operację w związku z rakiem lewej piersi.

Dowód: okoliczność bezsporna, karta leczenia szpitalnego, k. 11-12; zeznania strony powodowej - przedstawicielki ustawowej powodów E. C., protokół k. 111.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym dokumenty znajdujące się w aktach niniejszej sprawy oraz aktach sprawy II C 925/13. Brak jest podstaw do kwestionowania ich autentyczności, czy prawdziwości złożonych w nich oświadczeń. Strony niniejszego postępowania nie kwestionowały dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Sąd uwzględnił zeznania przedstawiciela ustawowego powodów E. C.. W szczególności Sąd nie miał wątpliwości, że potrzeby powodów wraz z wiekiem ulegały zwiększeniu, jednakże same twierdzenia matki powodów co do wysokości ponoszonych konkretnych wydatków na dzieci, nie zostały wykazane jakimikolwiek innymi dowodami (strona powodowa nie podjęła w tym zakresie w ogóle inicjatywy dowodowej, poza niewielkim zakresem wyszczególnionym powyżej), wobec czego Sąd ocenił zeznania przedstawiciela ustawowego małoletnich z uwzględnieniem także tej okoliczności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie małoletni powodowie A. C. i M. C., reprezentowani przez przedstawiciela ustawowego matkę – E. C., wnieśli przeciwko pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o podwyższenie wysokości renty zasądzonej w kwotach po 1.000 zł na rzecz powodów prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 czerwca 2015 r. (sygn. akt II C 925/13), do kwoty po 1.800 zł od dnia doręczenia odpisu pozwu płatnych do 10-tego dnia każdego miesiąca do rąk matki powodów.

Renta została na ich rzecz zasądzona na podstawie art. 446 § 2 k.c. w związku z tragiczną śmiercią ich ojca D. C. dnia 28 października 2011 r., który przed śmiercią był zatrudniony na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego.

Zgodnie z treścią art. 907 § 1 k.c. przepisy Tytułu XXXIV „Renta i dożywocie” D. I (...) k.c. regulującego umowę nazwaną renty stosuje się w braku przepisów szczególnych także w wypadku, gdy renta wynika ze źródeł pozaumownych. Jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie (§ 2).

W art. 907 § 1 k.c. ustawodawca określił zakres zastosowania przepisów do sytuacji, w których renta wynika z innych zdarzeń niż umowa renty, o ile nie ma uregulowań szczególnych, nawet takich samych jak umowa renty. Nie budzi wątpliwości w praktyce, że przepisy umowy renty stosuje się do m.in. pozaumownych źródeł wynikających z ustawy jak renty odszkodowawcze (art. 444 § 2 i art. 446 § 2 k.c.), do realizacji ustawowych obowiązków alimentacyjnych (art. 60, 61, 128–144 k.r.o.).

Z kolei treść art. 907 § 2 k.c. wskazuje na jego zastosowanie do możliwości zmiany wysokości lub czasu trwania renty, jeśli obowiązek jej płacenia wynika z ustawy. Przy czym bez znaczenia jest w tym przypadku skonkretyzowanie wysokości renty lub czasu jej trwania w umowie lub orzeczeniu sądu. Oba przypadki mają na celu jedynie konkretyzację istniejącego obowiązku ustawowego. Przy ocenie przesłanek z art. 907 § 2 k.c. pod uwagę brane są tylko zmiany o charakterze istotnym, których strony nie mogły przewidzieć przy zawieraniu ugody.

Przesłanką żądania zmiany wysokości lub czasu trwania renty jest zmiana stosunków, a ciężar dowodu – zgodnie z art. 6 k.c. – spoczywa na powodzie (wyrok SN z dnia 5 marca 1976 r., III PRN 4/76, LEX nr 14301). Orzekając o zmianie, sąd bierze pod uwagę wszelkie okoliczności dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej stron umowy oraz okoliczności obiektywne, w tym też istotny spadek zmiany siły nabywczej pieniądza (uchwała SN z dnia 20 kwietnia 1994 r., III CZP 58/94, OSNC 1994, nr 11, poz. 207; uchwała SN z dnia 28 października 1993 r., III CZP 142/93, OSNC 1994, nr 4, poz. 82).

Sąd, dokonując rozpoznania sprawy na podstawie art. 907 § 2 k.c., nie bada ponownie przesłanek odpowiedzialności, ale ogranicza się do sprawdzenia, czy zmiana stosunków usprawiedliwia żądanie zmiany wysokości lub czasu trwania renty .

Przenosząc powyższe uwagi na stan faktyczny w niniejszej sprawie, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że strona powodowa nie podołała ciężarowi dowodowemu wykazania, że zaszły przesłanki wymienione w powołanym art. 907 § 2 k.c.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdza zmiany stosunków, która uzasadniałaby zmianę wysokości renty. Nie ulega wątpliwości, że od chwili, gdy zapadł wyrok w sprawie II C 925/13 potrzeby małoletnich powodów się zmieniły. Teraz dzieci znajdują się w wieku szkolnym, co pociąga za sobą zwiększone wydatki, przede wszystkim związane z obowiązkiem szkolnym, w tym wydatki na ewentualne korepetycje, uczestnictwo w zajęciach dodatkowych, czy hobbystycznych. Jednakże, okoliczność że dzieci są obecnie znacznie starsze sprawia również, że są bardziej samodzielne, co z kolei wpływa także na wysokość dotychczasowych kosztów ich utrzymania. Jak wynikało z zeznań opiekuna prawnego powodów – matki, dzieci chodzą do szkoły, co wpływa na wymiar czasu opieki matki oraz najmowanej opiekunki. Nie ulega wątpliwości, że koszty opiekunki spadły w porównaniu do czasu orzekania w sprawie II C 925/13.

Powodowie nie wykazali przy tym, że dochody ich zmarłego ojca w chwili wyrokowania w niniejszej sprawie uległyby zwiększeniu w stosunku do dnia 1 czerwca 2015 r. W szczególności nie ma żadnej przesłanki wskazującej na to, że zostałby on nauczycielem dyplomowanym ze znacznie wyższą pensją, skoro z materiału dowodowego, w tym zgromadzonego w sprawie II C 925/13, nie wynika, aby D. C. złożył przed śmiercią dokumenty na nauczyciela dyplomowanego.

Sąd uwzględnił ponadto, że obowiązek alimentacyjny obciąża również matkę powodów, która jest niewątpliwie osobą wykształconą, dobrze sytuowaną, osiągającą znaczne – jak na warunki krajowe – dochody. Wobec tego, matka jest również obowiązana do ponoszenia kosztów utrzymania swoich małoletnich dzieci. Uwzględniając zaś to oraz wysokość środków, jakie powodowie łącznie osiągają aktualnie miesięcznie, brak jest w ocenie Sądu podstaw do uznania, że nie pokrywają one potrzeb małoletnich powodów, na dotychczasowym poziomie.

Bez znaczenia natomiast dla oceny przesłanek z art. 907 § 2 k.c. ma, w ocenie Sądu, stan zdrowia matki powodów. Bezsporny fakt, że była ona osobą operowaną w związku z rakiem lewej piersi, nie wpływa bowiem na zakres odpowiedzialności pozwanego, który co istotne – nie może być modyfikowany przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie. Ta okoliczność została bowiem przesądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 1 czerwca 2015 r. (sygn. akt II C 925/13).

W tych okolicznościach powództwo, w ocenie Sądu, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zostały spełnione wymogi z art. 102 k.p.c. Stroną przegrywająca proces w całości jest strona powodowa, niemniej jednak Sąd wziął pod uwagę, że sprawa nie była skomplikowana pod względem faktycznym, ani prawnym, zakończyła się na pierwszej rozprawie. Ponadto, powodowie są osobami małoletnimi. Jak Sąd wyżej wskazał, potrzeby powodów obiektywnie rzecz biorąc zmieniły się od wyroku z dnia 1 czerwca 2015 r., wobec mogli oni zakładać, że ich roszczenie w niniejszej sprawie ma podstawy. Ponadto, aktywność pozwanego ograniczyła się tylko do złożenia odpowiedzi na pozew, gdyż nie stawił się on nawet na termin rozprawy. W tych okolicznościach odstąpienie od obciążenia powodów kosztami procesu znajduje, w ocenie Sądu, oparcie w art. 102 k.p.c.

Z tych wszystkich względów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSR Barbara Syta-Latała

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Barbara Syta-Latała