Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt. II K 249/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie w II Wydziale Karnym

w składzie:

Przewodniczący: SSR Ewelina Wolny

Protokolant st. sekr. sąd. Katarzyna Mierzejewska

Przy udziale Asesora Prokuratury Rejonowej w Bartoszycach delegowanego do Prokuratury Rejonowej w Szczytnie Karoliny Szaniawskiej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca 2019 r.

sprawy A. G.

syna S. i J. z domu P., ur. (...) w M.

oskarżonego o to, że:

w okresie od 27 czerwca 2018 roku do 15 marca 2019 roku w msc. J., woj. (...), uchylał się wykonania obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 6 października 2011 roku, sygn. akt VI RC 1043/11, Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 25 października 2012 roku, sygn. akt III RC 308/12 oraz Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 18 grudnia 2014 roku, sygn. akt III RC 200/14, poprzez niełożenie na utrzymanie małoletnich N. G. i M. G., czym naraził osoby uprawnione na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych i przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowiła co najmniej równowartość trzech świadczeń okresowych,

tj. o czyn z art. 209 § 1a kk

I.  oskarżonego A. G. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to z mocy art. 209 § 1a kk skazuje go na karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 06 października 2011 roku w sprawie VI RC 1043/11 małżeństwo oskarżonego A. G. i jego żony B. zostało rozwiązane przez rozwód z winy pozwanego, zobowiązano go nadto do łożenia alimentów po 250 zł miesięcznie na każde z dzieci stron, siedmioletnią wówczas N. i urodzonego w (...)r. M.. Wysokość świadczeń alimentacyjnych należnych od oskarżonego była następnie dwukrotnie podwyższana przez Sąd Rejonowy w Szczytnie na skutek powództwa małoletnich reprezentowanych przez ich matkę, orzeczeniami z dnia 25 października 2012r. w sprawie III RC 308/12 do kwoty 400 zł miesięcznie na rzecz córki oraz z dnia 18 grudnia 2014r. w sprawie III RC 200/14 do kwoty 350 zł miesięcznie na utrzymanie syna.

(dowód: odpisy wyroków na k. 10 – 12).

Oskarżony pomimo wydanych orzeczeń nie łożył na utrzymanie dzieci, postępowanie egzekucyjne , prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Szczytnie za sygnaturą Kmp 50/11 zostało ostatecznie uznane za bezskuteczne w dniu 08 sierpnia 2018r.

(dowód: zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji na k. 13,

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 30 sierpnia 2018r. w sprawie II K 381/18 A. G. został prawomocnie skazany za uchylanie się od łożenia na utrzymanie N. i M. G., tj. przestępstwo z art. 209 § 1a kk, popełnione w okresie od 10 czerwca 2016r. do 26 czerwca 2018r., na karę 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym, a także zobowiązany do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie dzieci.

(dowód: odpis wyroku na k. 2 – 2v)

Po wydaniu przedmiotowego orzeczenia zachowanie oskarżonego nie uległo zmianie. Pracę na cele społeczne wykonywał niesystematycznie i nadal nie wywiązywał się z obowiązku systematycznego łożenia na utrzymanie małoletnich N. i M., nie odwiedzał dzieci w ich domu, pomimo zamieszkiwania w tej samej miejscowości, nie dawał im żadnych prezentów, poza okazjonalnym przekazaniem synowi drobnych kwot pieniężnych. Wykonywał prace dorywcze u swojego wujka B. K., osiągając wynagrodzenie w kwocie około 500 zł miesięcznie, które przeznaczał na własne potrzeby, to jest zakup jedzenia i alkoholu. Nie podejmował żadnych realnych prób zalegalizowania bądź zmiany zatrudnienia, nie rejestrował się także jako osoba bezrobotna. Pierwszej wpłaty na poczet zadłużenia alimentacyjnego, w kwocie 100 zł, dokonał w dniu 10 marca 2019r.

Koszty związane z utrzymaniem małoletnich pokrzywdzonych pokrywała ich matka B. G., prowadząca działalność gospodarczą, przynoszącą nieregularny dochód do 2000 zł miesięcznie, otrzymująca kwotę 750 zł na rzecz obojga dzieci z funduszu alimentacyjnego oraz zasiłek rodzinny w łącznej kwocie 248 zł.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego A. G. na k. 30 i k. 65 – 65v, zeznania świadka B. G. na k. 18 i k. 65v, dokumentacja dotycząca przyznanych świadczeń na k. 5 – 9v, zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy na k. 24, informacja o wykonywaniu kary ograniczenia wolności na k. 36 - 43).

A. G. w toku postępowania przygotowawczego nie kwestionował swego sprawstwa, tłumacząc zarzucane mu zaniechanie trudną sytuacją materialną, zatrudnieniem dorywczym i wujka i osiąganiem niewielkiego dochodu, wystarczającego na zakup jedzenia i alkoholu. Potwierdził zarazem, iż nie szukał pełnoetatowej lub lepiej płatnej pracy, jego dotychczasowe zatrudnienie miało zostać zalegalizowane w dniu 1 kwietnia 2019r. Powołał się także na zaprzestanie spożywania alkoholu od dnia 23 lutego 2019r., na dokonanie pierwszej wpłaty na poczet zadłużenia alimentacyjnego w kwocie 100 zł w dniu 01 marca 2019r., a także na okazjonalne przekazywanie dzieciom gotówki w kwotach po 50 zł lub 100 zł (vide wyjaśnienia oskarżonego na k. 30).

Powyższe wyjaśnienia oskarżony podtrzymał na rozprawie głównej, deklarując, iż obecnie jest w stanie więcej zarobić i będzie czynił starania, aby spłacić zadłużenie alimentacyjne. Podniósł ponadto, że ma dobry kontakt z synem, któremu obiecał pieniądze, gdy będzie jechał na wycieczkę. (vide wyjaśnienia oskarżonego na k. 65 – 65v)

Sąd zważył, co następuje:

Przytoczone wyjaśnienia A. G. w zakresie przyznającym zaniechanie łożenia na utrzymanie dzieci zasługują na wiarę, albowiem powyższe zaniechanie oskarżonego wynika z zarówno zeznań ich matki B. G. (vide k. 18 i k. 65v), jak i dokumentacji postępowania zmierzającego do egzekucji alimentów (vide dokumentacja dotycząca przyznanych świadczeń na k. 5 – 9, odpisy wyroków na k. 10 – 12, informacja dotycząca bezskuteczności egzekucji na k. 13)

Nie sposób uznać zarazem za przekonujące usprawiedliwienia przez oskarżonego jego niewywiązywania się z obowiązku łożenia na utrzymanie dzieci trudną sytuacją osobistą i materialną. Na podkreślenie zasługuje, co podał sam wymieniony, iż pomimo młodego wieku i dobrego stanu zdrowia nie czynił żadnych starań o znalezienie lepiej płatnego i bardziej stabilnego zatrudnienia, nadto brak jakichkolwiek dowodów na podjęcie działań w celu zalegalizowania dotychczasowej pracy. O hierarchii wartości A. G. świadczą ponadto wskazane przez niego cele, na jakie wydatkuje osiągane wynagrodzenie, zaspokajające wyłącznie jego potrzeby, w tym zakup alkoholu. (vide k. 30).

Jako przyczyniania się do utrzymania dzieci, będących obecnie nastolatkami, nie można zdaniem Sądu potraktować także oferowania im okazjonalnie drobnych kwot pieniężnych, zaś kwota uiszczona przez A. G. na poczet zadłużenia alimentacyjnego już po wszczęciu postępowania w niniejszej sprawie musi być uznana za symboliczną.

Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje w sposób jednoznaczny, iż cały ciężar utrzymanie małoletnich N. i M. G. spoczywał na ich matce, osiągającej nieregularny dochód z prowadzonej działalności gospodarczej, wynoszący maksymalnie 2000 zł miesięcznie, otrzymywane świadczenia z funduszu alimentacyjnego stanowiły istotną pozycję w budżecie jej rodziny i pozwalały na zaspokojenie podstawowych potrzeb dzieci.

Sprawstwo zarzucanego oskarżonemu czynu nie ulega tym samym wątpliwości. Będąc zobowiązanym zgodnie z wydanymi w sprawach VI RC 1043/11, III RC 308/12 i III RC 200/14 do uiszczania świadczeń alimentacyjnych na rzecz córki N. w kwocie 400 miesięcznie i na rzecz syna M. w kwocie 350 zł miesięcznie, z premedytacją uchylał się do wywiązywania się z powyższego obowiązku łożenia na utrzymanie dzieci, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek opisanego zaniechania zaległości za okres pomiędzy 27 czerwca 2018r. a 15 marca 2019r. przekraczała równowartość trzech świadczeń okresowych, zaś opisane zaniechanie naraziło małoletnich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Zachowanie oskarżonego wyczerpuje tym samym znamiona występku z art. 209 § 1a kk.

A. G. działał umyślnie, mając świadomość istnienia obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci, zdając sobie sprawę z wysokości świadczeń ustalonych w prawomocnych wyrokach i z premedytacją uchylającego się od łożenia na utrzymanie małoletnich, na wskazuje podejmowanie zatrudnień dorywczych, uniemożliwiających skuteczną egzekucję. Stopień jego winy uznać tym samym należy za wyższy niż znaczny.

Analogicznie potraktowano stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu występku. Na niekorzyść wymienionego przemawia długotrwałe uchylanie się od płatności prawomocnie ustalonych kwot, brak zainteresowania bieżącą sytuacją małoletnich, przenoszenie całkowitej odpowiedzialności za zaspokojenie potrzeb życiowych dzieci na ich matkę, a nade wszystko uprzednia karalność za tożsame przestępstwo i brak jakichkolwiek realnych działań mających na celu wywiązywanie się z nałożonych zobowiązań. Dodać należy, iż wszelkie deklaracje A. G. nie zostały poparte konkretnymi staraniami z jego strony.

Jako jedyną okoliczność łagodzącą przyjęto przyznanie się wymienionego do winy.

Mając powyższe na uwadze, wymierzoną A. G. karę pozbawienia wolności uznać należy za adekwatną do stopnia jego winy i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu. Utrzymana w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, nie może być uznana za rażąco surową, poprzez swą realną dolegliwość – wobec bezskuteczności uprzednio stosowanych instrumentów o charakterze nieizolacyjnym – zapewnia skuteczność oddziaływań indywidualnoprewencyjnych, unaoczniając oskarżonemu naganność podobnych zachowań, kształtuje nadto społeczną świadomość prawną, przeciwdziałając poczuciu bezkarności sprawców przestępstwa tak rozpowszechnionego jak uchylanie od łożenia na utrzymanie dzieci.

Oskarżony nie posiada stałego zatrudnienia, ma na utrzymaniu dwoje dzieci, jest zobowiązany do spłaty zadłużenia alimentacyjnego, co przemawiało za zwolnieniem go od ponoszenia kosztów sądowych, na podstawie art. 624 § 1 kpk.