Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa A. Z.

przeciwko Spółdzielni (...)w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 28 czerwca 2017 r. sygn. akt I C 620/16

1. oddala apelację;

2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Wojciech Żukowski SSA Sławomir Jamróg SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt : I ACa 1439 / 17

UZASADNIENIE

PowódA. Z.domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej Spółdzielni (...)” w K., kwoty 277.172 zł wraz z odsetkami ustawowymi w stosunku rocznym od dnia 10 października 2015 r. oraz obciążenia jej kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie wskazał , że przysługiwało mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr(...)znajdującego się przy ul. (...)w K., które należało do zasobów mieszkaniowych pozwanej Spółdzielni .Powód mieszkał w tym mieszkaniu wraz z żoną i synem. W związku z zadłużeniem pozwana podjęła uchwalę nr (...) z dnia 29 września 2004 r. dotyczącą wykluczenia powoda ze Spółdzielni.

Sąd Rejonowy (...)w K., w sprawie o sygn. I C 2634/13/K, w dniu 1 kwietnia 2015 r. wydał wyrok, w którym nakazał A. Z., B. Z. i G. Z., aby opuścili ten lokal, równocześnie ustalając , iż pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w B., D. W., wszczął egzekucję w dniu 7 września 2015 r. w celu wykonania tego orzeczenia .

Powód wraz z rodziną opróżnili mieszkanie , a pismem z dnia 13 października 2015 r. A. Z.wezwał stronę pozwaną do rozliczenia i zapłaty jego wartości rynkowej. Strona pozwana temu żądaniu odmówiła twierdząc , że jest ono przedwczesne albowiem nie został przeprowadzony przetarg na nabycie prawa do tego lokalu przez nowego nabywcę . Dopiero wówczas , jak twierdziła , może dojść do takiego rozliczenia , które postulował powód.

Jego zdaniem stanowisko Spółdzielni nie jest uzasadnione albowiem w momencie ustania członkostwa osoba uprawniona nabywa roszczenie o wypłatę wartości rynkowej lokalu mieszkalnego, a jedynym warunkiem tej wypłaty jest opróżnienie lokalu.

Zatem wszystkie ustawowe przesłanki warunkujące ją zostały spełnione, a strona pozwana nie może uzależniać wypłaty należnej powodowi od jakichkolwiek innych okoliczności, które dla powstania dochodzonego roszczenia i jego wymagalności są bez znaczenia.

Jak podnosił także, podstawą ustalenia wartości rynkowej opuszczonego przezeń lokalu nie może być operat szacunkowy wykonany na zlecenie strony pozwanej , w ramach przygotowywania procedury przetargowej. Skoro , jak się następnie okazało, lokal został sprzedany przez pozwaną za kwotę wyższą aniżeli ustalona w tym dokumencie. Ta wyższa kwota powinna być , zdaniem A. Z.podstawą dokonywania rozliczeń pomiedzy stronami.

Odpowiadając na pozew strona pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości oraz obciążenia powoda kosztami sporu.

Twierdziła , że powództwo jest przedwczesne albowiem zostało wytoczone przed zawarciem przez pozwaną umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności na nowego nabywcę i uzyskania przez nią przychodu z tego tytułu, co nastąpiło dopiero w dniu 20 maja 2016 r.

Zakwestionowała też wysokość roszczenia powoda, podnosząc, iż w operacie szacunkowym sporządzonym na jej zlecenie, wartość rynkowa lokalu wynosi 260.922 zł, a bez znaczenia dla ustalenia zakresu roszczenia dochodzonego pozwem pozostaje to , za jaką kwotę Spółdzielnia ostatecznie zbędzie lokal na rzecz osoby trzeciej. W warunkach , kiedy uzyskała kwotę wyższa aniżeli wskazana w operacie szacunkowym, różnica stanowi jej dochód.

W następnej kolejności podniosła zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej jej wobec powoda w kwocie 24.133,86 zł. z tytułu wniesionego wkładu mieszkaniowego.

Wyjaśniła, iż na powyższą kwotę składa się: nieuregulowany czynsz za okres VII 2014 r. do IX 2015 r. w kwocie 18.689,84 zł ( 13.730,09 zł plus odsetki 4959,75 zł), a także koszty sporządzenia operatu szacunkowego – 430,50 zł, koszty obciążające pozwaną w postępowaniu egzekucyjnym Km 6034/15 – 136,52 zł, wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w postępowaniu egzekucyjnym – 3444 zł, koszt sporządzenia analizy z dnia 22.09.2014 r. określającej wartość rynkową lokalu , wykonanej na polecenie Sądu w trakcie postępowania o eksmisję – 984 zł, koszty procesu w tym postepowaniu zasądzone na rzecz pozwanej – 403 zł, oraz kwota 46 zł zasądzona od powoda na rzecz pozwanej w sprawie I Co 4575/15/K.

Ponadto wskazała, iż komornik sądowy Marcin Godyń dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej powodowi wobec pozwanej z tytułu o który w sprawie chodzi , wobec pozwanej , na podstawie postepowań egzekucyjnych prowadzonych pod sygn. akt : XII KM 4409/10, XII KM 4616/12, KM 4007/13, KM 2692/15 o łącznej wysokości 93.649,04 zł.

W związku z czym Spółdzielnia zobowiązana jest do przekazania tej kwoty na rachunek komornika.

W toku postępowaniaA. Z.ograniczył żądanie pozwu wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej Spółdzielni:

- kwoty 25.659,93 zł wraz z odsetkami liczonymi w wysokości ustawowej w stosunku rocznym od dnia 10 października 2015 r. do dnia zapłaty,

- oraz kwoty 11.470,89 zł tytułem odsetek liczonych w wysokości ustawowej w stosunku rocznym od dnia 10 października 2015 r. do 9 czerwca 2016 r. od kwoty 236.948,14 zł wraz z odsetkami liczonymi w wysokości ustawowej w stosunku rocznym od dnia 10 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty. Poźniej - w piśmie procesowym z dnia 15 listopada 2015r - cofnął pozew wraz z zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 236.948,14 zł.

Motywując tę zmianę żądania argumentował , iż w dniu 13 czerwca 2016 r. strona pozwana dokonała zapłaty na jego rzecz kwoty łącznej 236.948,14 zł, w tym kwotę 143.299,10 zł przelała na jego konto, a kwotę 93.649,04 zł na konto komornika Marcina Godynia tytułem zajętej wierzytelności.

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2017r , Sąd Okręgowy w Krakowie :

- umorzył postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 251.709,07 zł [ pkt I ] ,

- zasądził + od strony pozwanej Spółdzielni (...) w K. na rzecz powoda A. Z.kwotę 25.659,93 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 października 2015 roku [ pkt II ] ;

- zasądził od strony pozwanej Spółdzielni(...) w K. na rzecz powoda A. Z.kwotę 11.470,89 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 10 czerwca 2016 r [ pkt III] ;

- zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 14 400,00 złotych tytułem kosztów procesu [ pkt IV ] oraz ;

- nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Okręgowego w Krakowie od pozwanej kwotę 15.744,04 zł kosztów sądowych , które nie zostały dotąd pokryte [ pkt V sentencji wyroku ]

Jako niesporne pomiedzy stronami Sąd Okręgowy przyjął , że A. Z.był członkiem Spółdzielni (...)w K. oraz przysługiwało mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr(...)w budynku przy ul. (...) w K. , znajdującego się w zasobach tej Spółdzielni. W przysługującym mu lokalu zamieszkiwał wraz z żoną B. Z. i synem G. Z..

W zakresie okoliczności spornych ustalił, iż w związku z zadłużeniem w stosunku do Spółdzielni, strona pozwana podjęła uchwałę nr (...)z dnia 29 września 2004 r. dotyczącą wykluczenia powoda z grona jej członków. Wobec tego , że nie opuścił dobrowolnie mieszkania pozwana wytoczyła powództwo o eksmisję w stosunku do powoda i jego rodziny.

Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy (...)w K.nakazał A. Z., B. Z. i G. Z., aby opuścili przedmiotowy lokal mieszkalny, opróżnili go z rzeczy i wydali go SM (...), a także ustalił, iż pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

W tym orzeczeniu zostały zasądzone koszty na rzecz SM (...) w kwocie 337 zł.

W dniu 25 sierpnia 2015 r. wyrokowi temu została nadana klauzula wykonalności. Koszty jej nadania wyniosły 66 zł.

W trakcie toczącego się postępowania o eksmisję na wezwanie Sądu, ówczesna powódka SM (...) wykonała analizę określającą wartość rynkową lokalu zajmowanego przez powoda. Koszty tej analizy w kwocie 984 zł poniosła Spółdzielnia. Nie zostały one objęte orzeczeniem eksmisyjnym , jako element kosztów procesu.

Na podstawie tego tytułu wykonawczego , na wniosek Spółdzielni , komornik przy Sądzie Rejonowym w B., Dawid Wnuk, wszczął w dniu 7 września 2015r postępowanie egzekucyjne , celem jego wykonania. Było ono prowadzone pod sygnaturą Km 6034/15). W dniu 9 października 2015r dłużnik wraz członkami rodziny opuścili lokal, który był przedmiotem postepowania.

Pismem z dnia 13 października 2015 r. A. Z.wezwał Spółdzielnię do zwrotu rozliczonego wkładu mieszkaniowego.

Pozwana pismem z dnia 26 listopada 2015 r. poinformowała, iż na dzień 1 grudnia 2015 r. wyznaczony został termin przetargu. Nadto wskazała , iż na jej zlecenie sporządzony został w dniu 9 listopada 2015 r. operat szacunkowy określający aktualną wartość rynkową lokalu, który miał być podstawą do rozliczenia wkładu mieszkaniowego.

Wobec opuszczenia mieszkania przez dłużnika i jego małżonkę komornik postanowieniem z dnia 1 grudnia 2015 r. zakończył postępowanie egzekucyjne w zakresie świadczenia niepieniężnego i ostatecznie, wobec złożenia skargi przez dłużnika, ustalił koszty postępowania egzekucyjnego na kwotę 4979,60 zł, z czego w zakresie kwoty 136,52 zł obciążył Spółdzielnię. Również na to postanowienie powód wraz z żoną wnieśli skargę w dniu 23 lutego 2016 r. a w dniu 24 lutego 2016 r. powód skierował do pozwanej wezwanie do zwrotu kwoty odpowiadającej wartości rynkowej lokalu.

Strona pozwana w piśmie z dnia 11 marca 2016 r. podniosła, iż wypłata świadczenia nie jest możliwa albowiem powód i jego małżonka zakwestionowali skargą wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego , które Spółdzielnia chce potrącić z należnością , której domaga się powód .

Przyczyną dla której nie może zostać ono spełnione jest również to , iż pozwana nie zawarła jeszcze umowy przenoszącej własność tego lokalu na nowego nabywcę.

Rozpoznając skargę powoda i jego żony na czynności komornika zarejestrowaną pod sygn. I Co 4575/15/K, Sąd Rejonowy(...) w K., postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2016 r., umorzył postępowanie wywołane skargą , w zakresie obciążenia dłużników kosztami egzekucji w kwocie 6442,67 zł , zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że obciążył kosztami egzekucyjnymi dłużnika do kwoty 46 zł, oddalił skargę w pozostałym zakresie i zasądził od wierzyciela Spółdzielni (...)na rzecz A. Z.i B. Z. solidarnie kwotę 160 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż przetarg na lokal nr(...)przy ul.(...)w K. SM (...) zorganizowała w dniu 1 grudnia 2015r.

W dniu 9 listopada 2015 r. na zlecenie Spółdzielni został wykonany operat szacunkowy autorstwaJ. P., ustalający wartość rynkową przedmiotowego lokalu na kwotę 260.922 zł. Koszty tego operatu w kwocie 430,50 zł poniosła Spółdzielnia.

Nowy nabywca lokalu, w zakreślonym przez Spółdzielnię terminie , nie stawił się w celu zawarcia umowy . Nastąpiło to dopiero 20 maja 2016 r. Wartość rynkową lokalu ustalono w wyniku przetargu na kwotę 277.172 zł.

Wartość rynkowa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr(...)położonego w K. przy ul. (...) przy przyjęciu, iż stan techniczny lokalu był przeciętny oraz uwzględnieniu poziomu cen na dzień 9 października 2015 r. wynosi 305.400 zł.

Wartość ta , przy przyjęciu, ze stan techniczny lokalu był niekorzystny wynosi 294.401 zł.

Za okres od lipca 2014r do września 2015 r. , nieuregulowane należności A. Z.wobec SM (...) z tytułu niezapłaconego czynszu za lokal, który dotąd zajmował , wyniosły 13.730,09 zł, natomiast odsetki naliczone przez Spółdzielnię 4.959,75 zł. , a suma z tego tytułu należna zamyka się wielkością 741, 84 zł.

W piśmie z dnia 3 czerwca 2016 r. strona pozwana złożyła A. Z.oświadczenie o dokonaniu potrącenia należności przysługujących Spółdzielni wobec powoda w kwocie 24.133,86 zł z wierzytelnością przysługującą powodowi wobec Spółdzielni w kwocie 260.922 zł. z tytułu wniesionego wkładu mieszkaniowego.

Komornik sądowy Marcin Godyń dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej powodowi wobec pozwanej na podstawie postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec A. Z.pod sygn. akt XII KM 4409/10, XII KM 4616/12, KM 4007/13, KM 2692/15 o łącznej wysokości 93.649,04 zł. W dniu 9 czerwca 2016 r. pozwana przekazała tę kwotę na rachunek organu egzekucyjnego .

W tym samym dniu dokonała wpłaty na rachunek bankowy powoda kwoty 143.299,10 zł tytułem rozliczenia wkładu mieszkaniowego.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2016 r. B. iA. Z.złożyli SM (...) oświadczenie o potrąceniu należności przysługujących im wobec Spółdzielni w kwocie 160 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania w sprawie I Co 4575/15/K zasądzonych postanowieniem Sądu Rejonowego(...)z dnia 25 kwietnia 2016 r. z wierzytelnością przysługującą Spółdzielni w kwocie 46 zł z tytułu zwrotu kosztów egzekucyjnych zasądzonych powyższym orzeczeniem. W tym samym piśmie powód i jego żona dokonali potrącenia pozostałej po potrąceniu kwoty 114 zł z wierzytelnością Spółdzielni w łącznej kwocie 403 zł z tytułu kosztów procesu w postępowaniu sądowym o sygnaturze I C 2634/13/K i kosztów postępowania klauzulowego.

Natomiast pismem z dnia 7 września 2016 r. złożyli pozwanej Spółdzielni oświadczenie o potrąceniu należności przysługujących im wobec pozwanej w kwocie 357 zł z tytułu kosztów postępowania o sygn. I Co 542/16/K, zasądzonych postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w K.z dnia 28 lipca 2016 r. z wierzytelnością przysługującą Spółdzielni w łącznej kwocie 403 zł z tytułu kosztów procesu w postępowaniu sądowym oznaczonym sygnaturą I C 2634/13/K i kosztów postepowania klauzulowego, informując, iż po kompensacie wierzytelności pozostaje im do zapłaty na rzecz SM (...) należność w wysokości 46 zł.

W ramach oceny prawnej roszczenia powoda , w jego ostatecznym kształcie , Sąd Okręgowy uznał , że jest ono usprawiedliwione w całości.

Wskazał , że zasadniczy spór pomiedzy stronami dotyczył tego, jak należy interpretować przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r.( poz. 1222) , dotyczące zagadnienia wymagalności roszczenia o wypłatę wartości rynkowej po wygaśnięciu lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

W tym zakresie podzielił w całości zaparowanie prezentowane w toku postępowania przez A. Z., który odwołując się do art. 11 ust. 2 (4) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w brzmieniu obowiązującym w dacie opuszczenia lokalu , stał na stanowisku , iż wymagalność ta następowała z chwilą opróżnienia lokalu przez byłego lokatora.

Jak wskazywał Sąd Okręgowy, zgodnie z tą normą , w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, Spółdzielnia, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Ponadto w takiej sytuacji, wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty jaką Spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu. (art. 11 ust. 2 (1) powołanej ustawy).

Najistotniejszym z rozważnego punktu widzenia jest zapis art. 11 ust. 2 (4), który stanowi, iż warunkiem wypłaty, o której mowa w ust. 2 (1), jest opróżnienie lokalu.

Jest to warunek, który określa termin wymagalności roszczenia o wypłatę przysługującego uprawnionej osobie .

Za nietrafny , w tym kontekście, uznał pogląd przeciwny prezentowany przez pozwaną, która uznawała , iż wymagalność roszczenia o zapłatę wartości lokalu mieszkalnego zależy od daty wyznaczonego przetargu czy chwili zawarcia umowy z nowym nabywcą lokalu. Wprawdzie przepis art. 11 ust.2(1) ustawy stanowi, że przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką Spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu na podstawie którego wyłoniony zostanie przyszły nabywca ale nie oznacza, że kwotę tę należy określić dopiero po zakończeniu tej procedury .

Nie jest bowiem wykluczone ustalenie przez strony takiej kwoty na podstawie opinii rzeczoznawcy, jako przewidywanej ceny wywoławczej stanowiącej rzeczywistą wartość tego lokalu z uwzględnieniem stopnia jego faktycznego zużycia, lub oznaczenia jej przez osobę uprawnioną w wysokości jeszcze niższej. Przyjęcie takiego poglądu , jaki reprezentowała strona pozwana oznaczałoby brak możliwości zaspokojenia osoby uprawnionej tylko dlatego, że np. przetarg nie odbył się z powodu braku osób zainteresowanych zakupem tego lokalu .

Przenosząc te uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, Sąd I instancji wskazał , że fakty ustalone w sprawie potwierdzają , iż warunki od których ustawa uzależniała powstanie oraz wymagalność roszczenia A. Z.wobec Spółdzielni (...)z tytułu rozliczenia wkładu mieszkaniowego byłego członka , zostały spełnione.

Rozważając rozmiar ilościowy tego roszczenia , Sąd I instancji , odwołując się do art 2 ustęp 4 powołanej wyżej ustawy argumentował ,iż wartością rynkową lokalu w jej rozumieniu , jest wartość określona na podstawie przepisów działu IV rozdziału 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (DZ.U. z 2010 r. Nr 102 poz. 651, z późn. zm.). Określenia wartości rynkowej nieruchomości dokonują zaś, zgodnie z art. 150 ustęp 5 u.g.n. rzeczoznawcy majątkowi. Odwołując się do pojęcia wartości rynkowej wskazanej w art. 151 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami i do wielkości tejże w odniesieniu do lokalu przy ul. (...)w K. , określonej wariantowo przez opiniującą w sprawie biegłą E. H. i porównując obydwie podane przez nią wartości , różnica wzajemna których wynikała z założeń opiniodawcy dotyczącego stanu technicznego mieszkania z wartością , która pozwana uzyskała za ten lokal w ramach procedury przetargowej , uznał , że wartością tą jest właśnie ta suma czyli 277.172 zł.

Nie była nią natomiast wartość do której odwoływała się w sporze pozwana Spółdzielnia , wynikająca z operatu szacunkowego J. P.wykonanego na zlecenie Spółdzielni , w ramach przygotowywania przetargu [ kwota 260 922 zł ]

Skoro, jak wskazuje Sąd Okręgowy, wartość rynkowa lokalu wynosiła 277.172 zł , to po pomniejszeniu tej kwoty o uiszczone w dniu 9 czerwca 2016 r. przez Spółdzielnię wpłaty wynoszące łącznie 236.948,14 zł oraz dokonane potrącenia strony pozwanej w kwocie łącznej 15.351,43 zł ( 13.730,09 zł + 741,84 zł +430,50 zł + 403 zł + 46 zł) oraz potrącenia powoda (357 zł), ostatecznie A. Z.należy się kwota zgodna z jego żądaniem 25.659,93 zł wraz z odsetkami od daty wymagalności roszczenia a zatem od dnia 10 października 2015 r.

Uzasadnione jest również, w ocenie Sądu I instancji , roszczenie o zasądzenie skapitalizowanych odsetek od kwoty, która została zapłacona powodowi w dniu 9 czerwca 2016 r. – w sumie 236.948,14, liczonych za okres od 10 października 2015r. do 9 czerwca 2016 r. – 11470,89 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Sąd I instancji zaznaczył przy tym , iż uwzględnił powództwo w takim kształcie, jakie wynikało z ostatniej jego zmiany dokonanej przez powoda , uznając twierdzenia i zarzuty oraz dowody związane z wysokością dokonanych wzajemnie przez strony potrąceń- - w tym zakresie podzielając stanowisko A. Z., który wywodził o zasadności bądź nie poszczególnych kwot skutecznie nawzajem przez strony wten sposób skompensowanych.

W odniesieniu do tej ostatniej kwestii uznał , że w załączonych do akt sprawy oświadczeniach z dnia 3 czerwca 2016 r. i 7 września 2016 r., strony właściwie oznaczyły wierzytelności przedstawione do potrącenia, wynikające: z nieuregulowanego czynszu za okres od VII 2014 r. do IX 2015 – 13.730,09 zł, odsetek za ten okres w kwocie 741,84 zł za nieterminowe regulowanie czynszu, z poniesionych kosztów wykonania operatu szacunkowego – 430,50 zł, z postanowienia SR (...)w K. wydanego w sprawie I C 2634/13/K określającego koszty tego postepowania – 403 zł i z postanowienia SR (...)z dnia 25 kwietnia 2016 r. zasądzającego koszty postępowania w sprawie I Co 4575/15/K w kwocie 46 zł ( wierzytelności strony pozwanej) oraz z postanowienia SR (...)z dnia 28 lipca 2016 r. zasądzającego koszty postępowania w sprawie I Co 542/16/K na kwotę 357 zł ( wierzytelność powoda).

Wskazane wierzytelności Spółdzielni wobec A. Z. i ich potrącenie z wierzytelnością powoda , jego zdaniem , mają dostateczne oparcie w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Sąd Okręgowy równocześnie za trafne uznał stanowisko powoda , który zakwestionował poprawność przedstawienia do potrącenia przez pozwaną wobec jego pretensji dochodzonej pozwem, wierzytelności wzajemnych z tytułu :

odsetek za nieterminowe regulowanie czynszu ponad kwotę wyliczoną przez powoda tj. co do kwoty ponad 741,84 zł, - wobec nie przestawienia wiarygodnych wyliczeń dotyczących tej należności , kwoty 136,52 zł mającej wynikać z postanowienia komornika z dnia 12 lutego 2016 r. ustalającego koszty egzekucji w sprawie Km 6034/15 albowiem ich wielkość została zmieniona postanowieniem SR(...)w sprawie I Co 4575/15/K z dnia 25 kwietnia 2016 r., oraz kwoty 3444 zł z tytułu kosztów reprezentowania pozwanej w postępowaniu o eksmisję i 984 zł z tytułu poniesionych kosztów analizy rynkowej nieruchomości, skoro nie zostały one ujęte w orzeczeniach kończących postepowania z udziałem stron , w którym miały być przez Spółdzielnie(...)poniesione . W konsekwencji usprawiedliwionym jest zatem przyjęcie , że pozwana nie dowiodła istnienia tych wierzytelności.

Sad Okręgowy zwrócił także uwagę , jako na przesłankę , która zdecydowała o treści tej części wyroku , która odnosiła się do kosztów procesu , że toku postępowania doszło do częściowego spełnienia świadczenia przez pozwaną Spółdzielnię i z tym aktem związane było częściowe cofniecie pozwu i umorzenie postępowania.

Ponieważ cofnięcie pozwu było skutkiem spełnienia części dochodzonego roszczenia w toku procesu, to także w odniesieniu do tej części pierwotnego żądania , które z tej przyczyny zostało cofnięte ,Spółdzielnia musi być potraktowana jako podmiot przerywający spór.

Dlatego rozstrzygając o kosztach procesu , Sąd Okręgowy stosując art. 98 §1 i 3 kpc kosztami tymi w całości obciążył stronne pozwaną.

Tę sama regułą odniósł do nie pokrytych kosztów sądowych , których A. Z.nie miał obowiązku ponosić.

W apelacji od tego orzeczenia strona pozwana, zaskarżając je w całości , domagała się w pierwszej kolejności wydania przez Sąd II instancji rozstrzygnięcia kasatoryjnego i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Ewentualnie postulowała zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w części uwzględniającej żądanie powoda oraz obciążenie przeciwnika procesowego kosztami postępowania za obydwie instancje.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenie prawa procesowego , w sposób mający dla treści rozstrzygnięcia istotne znaczenie , a to:

a/ art. 73 kpc , wobec niezastawania tej normy i w konsekwencji nietrafnego uznania, że w sprawie powodem powinien być tylkoA. Z.mimo , iż prawo do lokalu objętego sporem przysługiwało także jego żonie B. Z., przynależąc do majątku wspólnego obydwojga,

b/ art. 278 §1 kpc poprzez to , że Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłej rzeczoznawcy majątkowego i na jego podstawie dokonał ustaleń faktycznych , mimo , że prowadzenie tego dowodu było dla oceny roszczenia powoda zbędne , w sytuacji gdy ustalenie wartości rynkowej lokalu nr (...) przy ul. (...)powinno się było opierać na treści operatu szacunkowego J. P., zleconego przez skarżącą w ramach przygotowywania procedury przetargowej , w celu zbycia mieszkania zajmowanego uprzednio przez powoda i członków jego rodziny.

c/ art. 233§1 i 2 kpc i art. 328 §2 kpc , jako konsekwencji przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów , której efektem była niepoprawna ocena opinii biegłej E. H., jako mającej pełen walor dowodowy , a w szczególności, że nie zawiera sprzeczności i wobec tego wnioski z niej wynikające mogą być podstawą dla ustalenia wartości sprzedanego przez Spółdzielnię osobie trzeciej prawa do lokalu , stanowiąc tym samym punkt wyjścia dla dokonania rozliczeń pomiedzy stronami,

d/ art. 98 §1 kpc , wobec niewłaściwego zastosowania tej normy i obciążenia skarżącej także tą częścią kosztów procesu , która odnosiła się do części roszczenia , które A. Z.cofnął ,

- naruszenia prawa materialnego , a to art. 11 ust 2 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 o spółdzielniach mieszkaniowych [ jedn. tekst DzU z 2013 poz. 1222 ze zm ] w zw z art. 2 ust. 4 tej ustawy , wobec przyjęcia przez Sąd I instancji , że wartość rynkową spornego lokalu wyraża kwota uzyskana w przetargu czyli 277 172 , 80 zł , zamiast tej która wynikała z opracowania przygotowanego przez J. P. na zlecenie apelującej, czyli 260 922 zł

Odpowiadając na apelację powód domagał się jej oddalenia , jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążania skarżącej kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając zapalacie, Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy strony pozwanej jest nieuzasadniony i podlega oddaleniu albowiem żaden z zarzutów , na których opiera się jej konstrukcja nie może zostać uznany za usprawiedliwiony.

Nie ma racji Spółdzielnia formułując zarzuty procesowe.

Wskazywana przez skarżąca jako naruszona norma art. 73 kpc , dotycząc współuczestnictwa jednolitego oraz sposobu działania współuczestników w procesie w ogóle nie ma w rozstrzyganym sporze zastosowania, a zatem zarzut , iż Sąd Okręgowy jej nie zastosował nie może być uznany za usprawiedliwiony .

Powództwo , które wytoczył A. Z.dotyczyło zapłaty kwoty należnej z racji rozliczenia wkładu mieszkaniowego , w warunkach wcześniejszego ustania , na skutek utraty członkostwa w SM (...) , spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.

Prawo to przynależało do majątku wspólnego małżonków Z.. Przynależnośc ta nie oznaczała jednak , że współuczestnictwo po stronie A. i B. Z. dla dochodzenia tak zidentyfikowanego roszczenia miało charakter współuczestnictwa koniecznego[ którego jedną z postaci jest współuczestnictwo jednolite ] Roszczenie to bowiem wynikało z zarządu majątkiem wspólnym i jako zachowawcze mogło być dochodzone przez każdego z nich odrębnie . Zatem powód zachował w tym zakresie tę samodzielność , która decyduje , iż niezależnie od małżonki legitymuje się , dochodząc takiego roszczenia , legitymacją czynną .

Nie ma racji skarżąca podnosząc zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc jako konsekwencji przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów , którego realizacji poszukuje tylko w tym , iż Sąd Okręgowy uznał za mającą pełny walor dowodowy opinię biegłej - rzeczoznawcy majątkowego E. H..

Na wstępie oceny tego zarzutu przypomnieć należy , odwołując się do utrwalonego i podzielanego przez skład Sądu Apelacyjnego rozstrzygającego sprawę , stanowiska Sądu Najwyższego , wypracowanego na tle wykładni art. 233 §1 kpc , iż jego skuteczne postawienie wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To , w jaki sposób skarżącą motywuje ten zarzut wyklucza jego zasadności z przyczyn podanych wyżej , skoro przeciwstawia jedynie ocenie Sądu w odniesieniu do opracowania biegłej ocenę własną , przeciwną w zakresie wniosków co do jej wiarygodności i w szczególności przydatności dla ustaleń doniosłych w sprawie.

Taki wniosek wynika wprost z twierdzenia apelującej , które wypełnia zarzut formułowany odrębnie , w ramach którego Spółdzielnia twierdzi , że dowód ten był zupełnie zbędny z procesowego punktu widzenia i w ogóle nie powinien by przeprowadzany , skoro podstawą ustalenia wartości rynkowej lokalu uprzednio zajmowanego przez A. Z. i jego rodzinę , powinno być opracowanie zlecone przez skrzącą J. P..

W ten sposób motywując omawiany zarzut , apelująca pomija argumenty , które powołuje w motywach orzeczenia Sąd I instancji dla poparcia oceny tego dowodu / / por. str. 7-8 uzasadnienia wyroku / a w szczególności , iż wynika z nich, że opiniująca odniosła się , podtrzymując wnioski swojego opracowania , do wszystkich zarzutów stron.

Nie zwraca także uwagi , twierdząc , że biegła nie uwzględniła rzeczywistego stanu technicznego mieszkania , które wymagało remontu , że wycena obejmowała dwa warianty jego wartości , w tym taki w którym przejęto stan techniczny mieszkania jako niezadowalający. Nawet w tej wersji jego wartości , według poziomu cen z dnia opuszczenia go przez rodzinę Z., była ona wyższą od tej , którą w formie ceny pozwana otrzymała od nowego nabywcy prawa do niego.

Nie może być uznany także za trafny , ten argument wspierający stawiany zarzut , iż biegła w ramach przyjętej metody określenia wartości lokalu nie przyjęła do porównań lokali , których status prawny był tożsamy ze statusem mieszkania powoda. Odwołując się do tego argumentu skarżąca nie uwzględnia , że na rynku , spółdzielcze lokatorskie prawa do lokalu nie podlegają obrotowi , a co za tym idzie, nie sposób było zgromadzić odpowiedniej bazy dla dokonywania porównania , którego brak jest zarzucany.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc. O ile przyjąć , że ma on charakter samodzielny a nie został jedynie powołany w powiązaniu z art. 233§1i 2 kpc , to wskazać należy, że jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia.

Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.

Tego rodzaju zasadniczymi nie prawidłowościami uzasadnienie wyroku z 28 czerwca 2017r nie jest dotknięte albowiem w oparciu o nie jest wiadomym na podstawie jakich ustaleń faktycznych i na jakich źródłach dowodowych opartych , po przeprowadzeniu wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie , Sąd Okręgowy zastosował prawo materialne, służące ocenie roszczenia A. Z..

Odeprzeć trzeba , jako trafny, także i ten zarzut w ramach którego apelująca neguje zasadność przeprowadzenia przez Sąd dowodu z opinii biegłej rzeczoznawcy majątkowego , dla ustalenia wartości rynkowej lokalu uprzednio zajmowanego przez powoda i członków jego rodziny według cen na dzień opuszczenia go przez nich.

Skarżąca , negując decyzję procesową Sądu I instancji pomija , że w tym zakresie stanowiska stron były rozbieżne.

Powód twierdził , że wartość ta , stanowiąc podstawę wzajemnych rozliczeń z tytułu wkładu mieszkaniowego odpowiada cenie która uzyskała Spółdzielnia od nowego nabywcy prawa do tego lokalu , wyłonionego na podstawie wyników procedury przetargowej . Spółdzielnia natomiast upatrywała podstaw jego ustalenia we wnioskach opracowania przygotowanego na jej zlecenie przez J. P..

Były to różne wielkości , a zatem obowiązkiem Sądu dla prawidłowej oceny roszczenia zgłoszonego w pozwie , było dokonanie weryfikacji tej wartości , a do tego niezbędna była wiedza specjalna rzeczoznawcy majątkowego.

W tym kontekście nie można podzielić także tej części stanowiska pozwanej , która zanegowała sposób w jaki Sąd I instancji zinterpretował pojęcie wartości rynkowej lokalu.

Pogląd Sądu , wbrew odmiennemu jej stanowisku , jest poprawny skoro posłużył się on wprost określeniem wartości rynkowej zamieszczonym w art. 151 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997r [ jedn. tekst DzU z 2018 poz.121 ], a zatem tym , które w ramach przygotowywania opracowania , obowiązana była stosować biegła - rzeczoznawca majątkowy - E. H..

Nie ma racji apelująca także , gdy zarzuca naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 98 §1 kpc wobec obciążenia jej kosztami procesu także w tej ich części , która jest związana z tą częścią powództwa , które zostało cofnięte przez powoda w toku sporu.

Sad Okręgowy w tym zakresie nie popełnił błędu wadliwego zastosowania tej normy dlatego , że cofniecie to było konsekwencją zapłaty przez pozwaną części należności , której A. Z.dochodził , warunkach takich , gdy do czasu jej dokonania roszczenie powoda było wymagalne i w kształcie przed zmianą , usprawiedliwione.

/ por. bliżej w tej materii także , wypowiadające taki sam pogląd , wskazane jedynie dla przykładu, postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2012r , sygn. II CZ 208/11 - powołane za zbiorem Lex /

Nietrafny jest też , powołany przez apelującą zarzut materialnoprawny.

Norma art. 11 ust.2 ¹ ustawy z dnia 15 grudnia 2000r o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu tekstu jednolitego DzU z 2013 poz. 1222 , obowiązującego w dacie doniosłej dla rozstrzygnięcia sprawy , stanowił, że w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego , spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Kwota ta nie może być przy tym wyższą aniżeli ta , którą spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal , w wyniku przetargu zorganizowanego przez nią zgodnie z postanowieniami statutu.

Zgodnie z normą art. 11 ust 2 ⁴ ustawy warunkiem wypłaty tego świadczenia jest opróżnienie lokalu. Z kolei , po myśli ust. 2 ² tego artykułu, należność ta może zostać pomniejszona w sposób opisany przez to unormowanie.

Analiza powołanych przepisów usprawiedliwia wniosek , że w warunkach wygaśnięcia takiego prawa jakie do lokalu nr (...) przy ul. (...)w K. miał powód, stan wymagalności zgłoszonego przezeń roszczenia powstał już w dacie kiedy został spełniony [ jako jedyny ] warunek opisany przez art. 11 ust.2 ^{( 4)} ustawy.

Bez znaczenia dla tej jego cechy pozostawało natomiast to , czy i kiedy strona pozwana zorganizuje przetarg w wyniku którego prawo do tego lokalu nabędzie kolejny podmiot. Prawnie irrelewantnym pozostawało także z rozważanego punktu widzenia pozostawało to, jaka sumę spółdzielnia uzyska tytułem ceny za to prawo od nabywcy.

Postanowienie ustawy wskazuje jedynie na to , że uprawniony do świadczenia z tytułu rozliczenia nie może uzyskać w ten sposób więcej aniżeli kwota , którą spółdzielnia z tego tytułu otrzymała. Prowadzi to do wniosku , wynik przetargu jest o tyle doniosły dla relacji pomiędzy spółdzielnią a uprawnionym z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, w zakresie rozliczenia o które chodziło w sporze stron , że gdyby kwota [ uprzednio] wypłacona okazała się być wyższą od uzyskanej w wyniku procedury przetargowej, spółdzielni przysługiwałoby roszczenie o zwrot nadwyżki , jako pozbawionej podstawy prawnej.

Taka sytuacja w sporze pomiędzy stronami jednak nie miała miejsca , skoro podstawą, którą przyjął A. Z.dla określenia wysokości dochodzonego roszczenia była wartość , która strona pozwana otrzymała tytułem ceny za prawo do lokalu od jego nabywcy [ kwota 277 172 zł.]

Jak wynikało z opinii biegłej - rzeczoznawcy majątkowego- kwota ta , nawet przy przyjęciu niekorzystnego poziomu stanu technicznego mieszkania z którym wiązała się, tak eksponowana przez Spółdzielnię konieczność przeprowadzenia jego remontu , wartość rynkowa tego prawa byłaby wyższa aniżeli kwota , którą zapłacił za prawo do lokalu jego nabywca.

W warunkach, gdy skarżąca nie negowała w apelacji ustaleń faktycznych ani przeprowadzonej przez Sąd I instancji oceny prawnej skuteczności potrąceń wzajemnych wierzytelności stron , Sąd II instancji nie miał podstaw do dokonywania instancyjnej ich weryfikacji

Z podanych przyczyn w uznaniu apelacji za niezasadną , Sad Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw z art. 11 ust.2 ^{1,2 i 4} ustawy z dnia 15 grudnia 2000 o spółdzielniach mieszkaniowych - w brzmieniu tekstu jednolitego DzU z 2013 poz. 1222]

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji zastosował art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 108 §1 oraz 391 §1 kpc i wynikającą z tego przepisu, dla rozliczenia stron z tego tytułu , zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należnaA. Z.została ustalona , zważywszy na wartość przedmiotu zaskarżenia oraz fakt , że koszty te wyczerpywały się w wynagrodzeniu profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem , na podstawie §2 pkt 5 w zw z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [ DzU z 2015 poz. 1800 ze zm ].

SSA Grzegorz Krężołek SSA Sławomir Jamróg SSO / del / Wojciech Żukowski