Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka

Sędziowie: SSO Rafał Adamczyk (spr.)

SSO Hubert Wicik

Protokolant: starszy protokolant Beata Wodecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2019 r. sprawy

z wniosku M. B. (1)

z udziałem M. B. (2)

o zmianę treści wyroku rozwodowego w przedmiocie władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. B.

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 13 czerwca 2018 r. sygn. akt III Nsm 1380/15

postanawia: oddalić apelację i zasądzić od M. B. (2) na rzecz M. B. (1) kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 1432/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Kielcach zmienił rozstrzygnięcie w przedmiocie władzy rodzicielskiej zawarte w punkcie 2. wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 18 lutego 2009 r. w sprawie I C 550/08 w ten sposób, iż pozbawił M. B. (2) władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. B., urodzoną (...) w K. (punkt 1); odstąpił od obciążenia uczestnika M. B. (2) nieuiszczonymi kosztami sądowymi (punkt 2); orzekł, iż wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (punkt 3).

Sąd pierwszej instancji ustalił, że Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 18 lutego 2009 r. w sprawie I C 550/08, utrzymanym w mocy przez Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 28 lipca 2009 r., sygn. akt I ACa 608/09, rozwiązał przez rozwód małżeństwo M. B. (1) i M. B. (2) - z winy obu stron, powierzając obojgu rodzicom wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką, z tym zastrzeżeniem, że miejscem zamieszkania dziecka będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki i ustalając kontakty małoletniej A. z ojcem w ten sposób, iż będzie on zabierał dziecko do miejsca swojego zamieszkania w każdy wtorek i czwartek od godziny 15.00 do godziny 18.00 oraz w każdą sobotę od godziny 10.00 do godziny 18.00, a ponadto zasądzono od M. B. (2) alimenty na rzecz małoletniej A. w kwocie po 650 zł miesięcznie, płatne do rąk matki dziecka do 10-go dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Orzekając o władzy rodzicielskiej i ustaleniu miejsca zamieszkania dziecka Sąd miał na względzie zgodne stanowisko stron w tej kwestii i wiek małoletniej oraz fakt, iż dziewczynka przebywa z matką, która prawidłowo troszczy się o jej potrzeby, a ustalając kontakty ojca z córką Sąd wziął pod uwagę, że sposób tych kontaktów, określony postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2008 r. wydanym w trybie zabezpieczenia, zgodnie z którym M. B. (2) ma prawo zabierać małoletnią A. B. do swojego miejsca zamieszkania w każdy wtorek i czwartek w godzinach od 15.00 do 18.00 oraz w każdą sobotę w godzinach od 10.00 do 18.00, jest przez małżonków przestrzegany, a nawet ojciec za zgodą matki dziecka widuje się z córką dodatkowo w dni, w których te spotkania nie zostały ustalone. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie III Nsm 771/10 oddalono wniosek M. B. (2) o zmianę treści wyroku rozwodowego w przedmiocie ograniczenia M. B. (1) władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. B.. Z kolei postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 25 sierpnia 2011 r. w sprawie III Nsm 850/10, zmienionym postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 5 grudnia 2011 r., sygn. akt II Ca 1327/11, zmieniono rozstrzygnięcie w przedmiocie kontaktów ojca z dzieckiem zawarte w punkcie V wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 18 lutego 2009 r. w sprawie I C 550/08 w ten sposób, że M. B. (2) ma prawo kontaktowania się z córką A. B. w drugi i czwarty piątek miesiąca poprzez zabieranie córki do swojego miejsca zamieszkania w godzinach od 17.00 do 20.00 bez udziału matki, zobowiązanej do wydania ojcu dziecka. Natomiast wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 23 lutego 2012 r. w sprawie III RC 1251/11 podwyższono alimenty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 18 lutego 2009 r. w sprawie I C 550/08 z kwoty po 650 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie, poczynając od dnia 10 stycznia 2012 r., pozostawiając bez zmian dotychczasowe warunki płatności. Po orzeczeniu rozwodu rodzice A. nadal pozostają ze sobą w konflikcie i nie porozumiewają się w sprawach dziecka. Małoletnia A. B., urodzona (...), w dalszym ciągu zamieszkuje z matką, która nie wydawała ojcu dziecka, a do sporadycznych kontaktów między nimi dochodziło tylko w obecności tego rodzica. M. B. (1) jest negatywnie nastawiona do ojca dziecka, szczególnie z tego powodu, iż nachodził ich w domu w późnych godzinach i zakłócał im spoczynek nocny, w innych terminach niż ustalone spotkania z córką, zachowując się przy tym agresywnie, np. przez niszczenie klatki schodowej, a ponadto złośliwie niepokoił telefonami. Z kolei M. B. (2) do czasu wszczęcia niniejszej sprawy odwiedzał dziecko sporadycznie, a w końcu zupełnie zaprzestał tych wizyt. Ostatni raz widział się z córką przelotnie w grudniu 2015 r. Przez ostatnie lata, poza częściowym i nieregularnym wywiązywaniem się z obowiązku alimentacyjnego, M. B. (2) nie wypełniał w inny sposób powinności rodzicielskich wobec córki ani nie podejmował z matką wspólnych decyzji w sprawie dziecka. Cały ciężar związany z wychowaniem A. B. spoczywa na matce małoletniej. Ojciec dziewczynki nie posiada informacji na temat potrzeb dziecka i jego sytuacji zdrowotnej, nie wykazuje również zainteresowania problemami szkolnymi A., nie wiedząc nawet kto jest wychowawczynią córki i do jakiej klasy uczęszcza małoletnia. M. B. (2) ma (...)lat, jest uzależniony od alkoholu, który spożywa również pod sklepem, naruszając przy tym porządek publiczny. W 2015 r. do Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. wpływało wiele zgłoszeń dotyczących zachowania członka tej spółdzielni - M. B. (2), w tym zakłócania ciszy nocnej i agresywnego zachowania, np. poprzez zaczepianie innych osób, także w sposób wulgarny, jak i naruszenia nietykalności cielesnej pracownicy spółdzielni. W związku z tym, postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 1 października 2015 r., wydanym w sprawie III RNs 1541/14, M. B. (2) został zobowiązany do poddania się leczeniu odwykowemu w warunkach stacjonarnych. Sam uczestnik również doznawał obrażeń ciała wskutek udziału w bójce czy pobiciu, znajdując się pod wpływem alkoholu. W marcu lub kwietniu 2015 r. odnotowano zdarzenie w mieszkaniu M. B. (2), polegające na zapaleniu się od papierosa dywanu, który uczestnik wyrzucił potem na balkon, a następnie spółdzielnia została zmuszona przeprowadzić remont elewacji zewnętrznej. W tej sytuacji został złożony wniosek o eksmisję M. B. (2), z uwagi na uciążliwe zachowanie wobec sąsiadów, ale mieszkanie należące do ojca i syna zostało przez nich sprzedane, dlatego nie kontynuowano już tego postępowania. Ze względu na naganne czyny M. B. (2) prowadzono przeciwko niemu liczne postępowania karne, głównie w sprawach o wykroczenia, zakończone uznaniem go za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów karalnych:

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 29 stycznia 2015 r., sygn. akt XI W 48/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 107 k.w., polegające na tym, że od daty bliżej nieustalonej 2012 r. do dnia 7 listopada 2014 r. w K. w celu dokuczenia, z telefonu o różnych numerach abonenckich wielokrotnie w tym okresie dzwonił na nr telefonu M. B. (1), ubliżał jej i krzyczał na nią, czym złośliwie ją niepokoił (kara grzywny w wysokości 300 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 marca 2015 r., sygn. akt IX W 177/15, za czyn stanowiący wykroczenie określone w art. 51 § 1 k.w., polegające na tym, że w dniu 30 listopada 2014 r. około godziny 22.25 w K. przy ul. (...) kilkukrotnie dzwonił domofonem oraz dobijał się do drzwi wejściowych prowadzących do mieszkania, kopał w nie, czym zakłócał spoczynek nocny J. W. i M. B. (1) (kara grzywny w wysokości 300 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu, a wtedy grzywna została zapłacona),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 11 marca 2015 r., sygn. akt XI W 341/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 70 § 2 k.w. (kara grzywny w wysokości 300 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu, a wtedy grzywna została zapłacona),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 30 marca 2015 r., sygn. akt XII W 285/15, za czyny stanowiące wykroczenia z art. 66 § 2 k.w., art. 51 § 1 k.w., art. 145 k.w. (kara grzywny w wysokości 500 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 kwietnia 2015 r., sygn. akt XI W 460/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 95 k.w. (kara grzywny w wysokości 200 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu, a wtedy grzywna została zapłacona),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 21 maja 2015 r., sygn. akt XII W 468/15, za czyny stanowiące wykroczenia z art. 65 § 2 k.w. i art. 145 k.w. (kara grzywny w wysokości 300 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu, a wtedy grzywna została zapłacona),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 9 czerwca 2015 r., sygn. akt XII W 422/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 43 ¹ ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 2a ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (kara grzywny w wysokości 400 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 6 lipca 2015 r., sygn. akt XI W 758/15, za czyny stanowiące wykroczenia z art. 97 k.w. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym i art. 94 § 1 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w. (kara grzywny w wysokości 300 zł, której nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 sierpnia 2015 r., sygn. akt XII W 731/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 124 § 1 k.w., polegające na tym, że w dniu 21 kwietnia 2015 r. w K. przy ul. (...) o godzinie 5:50 poprzez rzucanie butelką po piwie zniszczył szyby w oknie mieszkania, powodując straty w wysokości 172,20 zł na szkodę pokrzywdzonej (kara grzywny w wysokości 500 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 13 sierpnia 2015 r., sygn. akt IX W 619/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 51 § 1 k.w. (kara grzywny w wysokości 200 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 sierpnia 2015 r., sygn. akt IX W 669/15, za czyn stanowiący wykroczenie określone w art. 141 k.w. (kara grzywny w wysokości 100 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 28 sierpnia 2015 r., sygn. akt IX W 842/15, za czyn stanowiący wykroczenia określone w art. 86 § 2 k.w. i art. 97 k.w. w zw. z art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym i art. 95 k.w. (kara grzywny w wysokości 1000 zł),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 9 września 2015 r., sygn. akt IX W 862/15, za czyn stanowiący wykroczenie określone w art. 51 § 1 k.w. (kara grzywny w wysokości 200 zł),

- wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 9 października 2015 r., sygn. akt II W 714/15, za czyny stanowiące wykroczenia z art. 97 k.w. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz art. 94 § 1 k.w. (kara grzywny w wysokości 500 zł, której dobrowolnie nie uiścił, dlatego zarządzono wykonanie zastępczej kary aresztu i wtedy grzywna została zapłacona),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 20 października 2015 r., sygn. akt XII W 1042/15, za czyn stanowiący wykroczenie z art. 43 ¹ ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w zw. z art. 14 ust. 2a powyższej ustawy oraz art. 141 k.w. (kara grzywny w wysokości 200 zł),

Ponadto wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 16 listopada 2015 r., w sprawie II K 216/15 w ramach zarzucanego M. B. (2) aktem oskarżenia czynu, został on uznany za winnego tego, że w okresie od 26 grudnia 2014 r. do 25 marca 2015 r. w K., działając w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób, trzykrotnie prowadził pojazd mechaniczny znajdując się każdorazowo w stanie nietrzeźwości, tj. popełnienia ciągu przestępstw kwalifikowanego z art. 178 a § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. (kara 10 miesięcy pozbawienia wolności). Natomiast wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 14 stycznia 2016 r. w sprawie IX K 588/15, w ramach czynu zarzucanego M. B. (2) aktem oskarżenia został on uznany za winnego tego, że w dniu 5 sierpnia 2015 r. w K., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, kilkukrotnie znieważył dwóch funkcjonariuszy Policji, używając wobec nich słów powszechnie uznanych za obelżywe, podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych, co stanowi przestępstwo z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (kara jednego roku ograniczenia wolności).

Natomiast w dniu 11 sierpnia 2016 r. M. B. (2) został zatrzymany, a postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 12 sierpnia 2016 r., sygn. akt IX Kp 834/16 zastosowano wobec niego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania do dnia 9 listopada 2016 r., przedłużony do dnia 9 marca 2017 r., wobec postawienia mu zarzutu, a następnie oskarżenia o popełnienie przestępstw z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 156 § 3 k.k. i art. 207 § 1 k.k., na szkodę zmarłego ojca - J. B.. Sprawa karna toczy się przed Sądem Okręgowym w Kielcach, sygn. akt III K 38/17. M. B. (2) od 2 stycznia 2018 r. przebywa już na wolności, ale odkąd został zwolniony z Aresztu Śledczego w K. nie nawiązał kontaktu z córką. Z kolei, komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kielcach P. K., poczynając od dnia 26 września 2014 r., prowadzi przeciwko M. B. (2) postępowanie egzekucyjne dotyczące należności alimentacyjnych na rzecz małoletniej A. B. w sprawie sygn. akt Kmp 48/14, przy czym zadłużenie w wysokości 6129,56 zł na dzień 20 sierpnia 2015 r. zostało spłacone po zajęciu nieruchomości położnej w K. przy ul. (...), ale na dzień 4 kwietnia 2018 r. zaległość wynosiła już 9600 zł plus odsetki 212,21 zł na rzecz wierzyciela. Sąd Okręgowy w Kielcach postanowieniem z dnia 12 czerwca 2017 r. w sprawie II Cz 850/17 oddalił zażalenie dłużnika M. B. (2) na postanowienie Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 6 kwietnia 2017 r. w sprawie sygn. akt III RCo 8/17, uwzględniające wniosek małoletniej wierzycielki reprezentowanej przez matkę M. B. (1) o wydanie drugiego tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 23 lutego 2012 r. w sprawie III RC 1251/11, opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 13 kwietnia 2012 r. - w celu ustanowienia hipoteki przymusowej na przysługującym dłużnikowi prawie własności nieruchomości gruntowej oznaczonej jako działka nr (...), położonej w K. przy ulicy (...). Następnie, w związku z tymi zaległościami, matka dziecka w dniu 9 kwietnia 2018 r. nadała w placówce pocztowej zawiadomienie skierowane do prokuratora Prokuratury Rejonowej K. – Zachód w K. o podejrzeniu popełnienia przez ojca dziecka przestępstwa uchylania się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego, stypizowanego w art. 209 § 1 k.k., wraz z wnioskiem o wszczęcie postępowania karnego. M. B. (2) wykazuje zaburzenia osobowości o rysie dyssocjalnym, przejawiające się w skłonności do naruszania obowiązujących norm prawnych i zasad współżycia społecznego, niskiej tolerancji na stres i frustrację, egocentryzmie, nastawieniu na realizację głównie własnych potrzeb. Aktualnie stan zdrowia psychicznego M. B. (2) nie stanowi trwałej przeszkody do wykonywania przez niego władzy rodzicielskiej, jednak uczestnik nie daje gwarancji prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej. M. B. (2) wymaga leczenia odwykowego oraz ambulatoryjnych kontroli psychiatrycznych. M. B. (1) ma 37 lat, nadal samotnie wychowuje córkę, z pomocą swojej matki, u której zamieszkuje. Obecnie małoletnia A. B. jest uczennicą Szkoły Podstawowej nr (...) w K., a w roku szkolnym 2016/2017 osiągnęła celujący wynik klasyfikacji rocznej.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy na podstawie art. 111 § 1 k.r.o. uznał za zasadny wniosek o pozbawienie M. B. (2) władzy rodzicielskiej nad małoletnią A. B.. Sąd pierwszej instancji zaznaczył, że uczestnik w ciągu ostatnich kilku lat rażąco zaniedbuje obowiązki rodzicielskie wobec córki, szczególnie przez czas trwania niniejszego postępowania, nie interesując się ani potrzebami, ani rozwojem dziecka, w tym sytuacją szkolną, i to zarówno przed zastosowaniem tymczasowego aresztowania wobec M. B. (2), jak i po opuszczeniu przez niego Aresztu Śledczego w K.. Wykonywanie przez uczestnika powinności rodzicielskich ograniczało się w zasadzie do częściowego partycypowania w kosztach utrzymania małoletniej, przy czym z powodu okresowych zaległości zostało przeciwko M. B. (2) wszczęte postępowanie egzekucyjne, ale i tak zaległość – pomimo wcześniejszej spłaty – nadal systematycznie wzrasta. Sąd Rejonowy dostrzegł, iż co pewien czas ojciec dziecka, szczególnie przed wszczęciem niniejszej sprawy, podejmował bezskuteczne próby nawiązania kontaktu z córką, ale w swoich dążeniach nie wykazał się konsekwencją i z uwagi na niepowodzenia zdarzało mu się zachowywać wręcz agresywnie, na przykład poprzez niszczenie klatki schodowej w bloku, gdzie zamieszkuje małoletnia wraz z matką. Pretensje uczestnika o udaremnianie przez M. B. (1) jego spotkań z A. B. są w pewnym stopniu uzasadnione, za czym przemawia fakt zainicjowania przez niego sprawy o ograniczenie matce władzy rodzicielskiej nad córką, nawet wobec oddalenia tego wniosku, a ponadto świadczy o tym okoliczność, iż dziewczynka nie stawiła się na badania do Opiniodawczego Zespołu (...) w (...)w Kielcach, pomimo stosownego zobowiązania nałożonego na matkę i to w sytuacji, kiedy zorganizowano przeprowadzenie badań w taki sposób, żeby dziecko nie miało styczności z ojcem, doprowadzanym z Aresztu Śledczego w K.. Negatywna postawa M. B. (1) wobec uczestnika nie ułatwiała mu wykonywania obowiązków rodzicielskich względem dziecka, jednak to M. B. (2) nie potrafił podjąć konstruktywnych działań w kierunku nawiązania relacji z córką, w tym np. nie realizował kontaktów na drodze sądowej, pomimo pretensji, iż matka utrudniała mu widzenia z A. B., a zrażony wcześniejszymi niepowodzeniami nawet wycofał się z życia dziecka, a już zupełnie zerwał kontakt z córką w dość krótkim czasie po wszczęciu niniejszego postępowania. Tym samym, zdaniem Sądu pierwszej instancji, uczestnik w sposób rażący zaniedbał swoje obowiązki rodzicielskie, jednocześnie zaczął wchodzić w konflikt z prawem, popełniał czyny karalne pod wpływem alkoholu lub z powodu spożywania alkoholu, został tymczasowo aresztowany, ale nawet po opuszczeniu aresztu śledczego na początku stycznia 2018 r. nie podjął próby odnowienia relacji z córką, mimo braku ku temu obiektywnych przeszkód. M. B. (2) od trzech lat nie wykonuje władzy rodzicielskiej nad A. B., nie wykazuje zainteresowania sytuacją szkolną dziecka i w niesystematyczny sposób dba o zapewnienie potrzeb życiowych małoletniej. W świetle opinii Opiniodawczego Zespołu (...) w (...) w Kielcach z udziałem lekarza psychiatry, uczestnik jest osobą uzależnioną od alkoholu, prezentuje zaburzenia osobowości o rysie dyssocjalnym, przejawiające się w skłonności do naruszania obowiązujących norm prawnych i zasad współżycia społecznego, co wprost potwierdza prowadzony przez niego styl życia. Z tych przyczyn M. B. (2) nie daje gwarancji prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej i nie może stanowić wzoru do naśladowania dla swojej córki.

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 k.p.c., a rozstrzygnięcie o kosztach postępowania oparł na art. 520 § 1 k.p.c.

Uczestnik wniósł apelację od powyższego postanowienia. Zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez przyjęcie, że M. B. (2) nie utrzymuje kontaktu z małoletnią A. oraz że nie wykształciły się pomiędzy córką a ojcem bliskie więzi uczuciowe, co skutkowało przyjęciem, iż zaistniały przyczyny uzasadniające pozbawienie M. B. (2) wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnią A., co narusza art. 111 § 1 k.r.o.;

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, przejawiającą się w bezpodstawnym uznaniu, że M. B. (2) sam ponosi odpowiedzialność za brak kontaktów z dzieckiem, nie uwzględniając przy tym postawy matki dziecka, która uporczywie utrudnia uczestnikowi kontakty z córką;

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, przejawiającą się w przyjęciu, że M. B. (2) nie ma wystarczających kwalifikacji do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej, nie wskazując jakie to kwalifikacje rodzic powinien posiadać, by móc wykonywać władzę rodzicielską;

4. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu, że w sprawie wystąpiły okoliczności ujęte w art. 111 k.r.o., uzasadniające odebranie M. B. (2) władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką A., podczas gdy w rzeczywistości brak jest takich przesłanek na gruncie sprawy.

Podnosząc powyższe zarzuty, uczestnik domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia i oddalenia wniosku o pozbawienie M. B. (2) władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką A., ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy na podstawie przeprowadzonych dowodów dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy akceptuje i przyjmuje jako podstawę swojego rozstrzygnięcia. Skuteczne zgłoszenie zarzutu błędnych ustaleń faktycznych nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego wykreowanego przez niego na podstawie własnej analizy dowodów, lecz wymaga wykazania, że ocena przez sąd konkretnych, zindywidualizowanych dowodów nie da się pogodzić z zasadami doświadczenia życiowego, regułami logicznego rozumowania albo też wymaga dowiedzenia, iż ocena ta jest nieprawidłowa dlatego, że nie bierze pod rozwagę treści zgromadzonego materiału procesowego w jego całokształcie. Nie jest więc wystarczające dla uznania powyższego zarzutu za trafny, aby polemika z analizą dokonaną przez sąd, a co za tym idzie kwestionowanie poprawności opartych na niej ustaleń faktycznych, sprowadziła się do przeciwstawiania jej własnej, odmiennej, zdaniem strony - właściwej wersji zdarzeń doniosłych dla rozstrzygnięcia. Swobodna ocena dowodów stanowi jeden z zasadniczych atrybutów jurysdykcyjnej kompetencji sądu, wobec czego omawiany zarzut nie jest usprawiedliwiony nawet wówczas, gdy na podstawie dowodów przeprowadzonych w sprawie da się skonstruować także taki ciąg faktów, który strona uznaje za prawidłowy, a jest on przy tym inny od tego, który sąd przyjął jako podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, o ile tylko formułując ją sąd nie wykroczył poza ramy wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. (por. w tej kwestii np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2005 r., III CK 3/05, LEX nr 180925).

Podniesiony przez uczestnika w apelacji zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego został zredagowany w bardzo ogólny sposób, bowiem nie wskazano, w zakresie których konkretnie dowodów przeprowadzonych przez Sąd Rejonowy miałaby zostać przekroczona swobodna ocena, co miałoby prowadzić do wadliwych ustaleń stanu faktycznego. Skarżący nie przedstawił merytorycznych argumentów natury jurydycznej, mogących podważyć prawidłowość orzeczenia Sądu pierwszej instancji, a jedynie zaprzeczył okolicznościom ustalonym przez ten Sąd i powtórzył twierdzenia prezentowane w toku wcześniejszego postępowania. Tak sformułowany zarzut należy odczytywać jako negację trafnych ustaleń Sądu Rejonowego, wywołaną subiektywnym niezadowoleniem uczestnika z treści postanowienia. Materiał dowodowy sprawy został bowiem wszechstronnie oceniony przez Sąd pierwszej instancji, z poszanowaniem zasad logiki i doświadczenia życiowego. Sąd wskazał, którym z przeprowadzonych dowodów dał wiarę i dlaczego, a którym tego przymiotu odmówił oraz z jakich przyczyn (k. 307v – 309).

Chybiony jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 111 k.r.o. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej wykładni tego przepisu i w ustalonych przez siebie okolicznościach faktycznych trafnie uznał, że zaszły podstawy do jego zastosowania poprzez pozbawienie M. B. (2) władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką A. B.. Zgodnie z art. 111 § 1 k.r.o., jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. Jest to najostrzejszy środek ingerencji sądu opiekuńczego w sferę stosunków między rodzicami a dziećmi, bowiem przez jego zastosowanie rodzice tracą całkowicie władzę rodzicielską. Sąd może o nim orzec tylko wtedy, gdy stosowane dotychczas łagodniejsze instrumenty prawne nie dały rezultatu, bądź gdy ze względu na drastyczne okoliczności danego przypadku jest oczywiste, że użycie mniej dotkliwych środków byłoby niecelowe. Zasadne jest stanowisko Sądu Rejonowego, że ocena postawy rodzicielskiej M. B. (2) na przestrzeni trzyletniego okresu prowadzenia postępowania w niniejszej sprawie pozwala na wyprowadzenie stanowczego wniosku o rażącym charakterze zaniedbywania przez uczestnika obowiązków względem A. B.. M. B. (2) nie zaprzeczał, że ostatni raz widział się z córką przelotnie w grudniu 2015 r. Jakkolwiek uczestnik od sierpnia 2016 r. do stycznia 2018 r. przebywał w Areszcie Śledczym w K., to nie sposób usprawiedliwiać braku relacji M. B. (2) z dzieckiem i braku zainteresowania losem małoletniej poza tym okresem konfliktem skarżącego z M. B. (1). Jeśli nawet na sposób i zakres efektywnego wykonywania kontaktów ojca z A. B. wpływały stosunki panujące między rodzicami dziewczynki, to M. B. (2) nie wykazał, aby dążył do odbudowania więzi z córką czy choćby podejmował próby spotykania się z dzieckiem w terminach zagwarantowanych postanowieniem sądu. Uczestnik za wszelkie niepowodzenia rodzicielskie obciąża odpowiedzialnością wyłącznie matkę małoletniej, bagatelizując własne postępowanie, związane z nieprzestrzeganiem porządku prawnego i nieprawidłowym funkcjonowaniem społecznym, a te okoliczności znajdują potwierdzenie w treści wyliczonych przez Sąd pierwszej instancji prawomocnych wyroków wydanych w sprawach karnych i wykroczeniowych, toczących się przeciwko M. B. (2). Skarżący nie ma racji, że jego zachowanie, opisane w tych orzeczeniach, nie może być traktowane jako skierowane przeciwko córce. Agresja, stan nietrzeźwości, grożenie matce dziecka, zakłócanie spokoju domowego były manifestowane również w obecności A. B., nie pozostawały więc poza sferą oddziaływania na dziewczynkę, a uczestnik nie narzucał sobie jakichkolwiek ograniczeń w związku z obecnością małoletniej, co oznacza, iż nie poczuwał się w żadnej mierze do troski o jej uczucia i świadomie narażał ją na nieuniknione, przykre przeżycia, stwarzając poważne zagrożenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Nadużywanie władzy rodzicielskiej zachodzi także wówczas, gdy postępowanie rodzica obiektywnie wywiera destrukcyjny wpływ na proces wychowania i psychikę dziecka, choćby nie było to związane z subiektywnym, negatywnym nastawieniem rodzica wobec dziecka (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000 r., I CKN 931/00, LEX nr 1166290).

Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Rejonowy trafnie przyjął, że zachowanie M. B. (2) świadczy o braku wystarczających kwalifikacji do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej nad A. B.. Władza rodzicielska wiąże się ściśle z odpowiedzialnością za dziecko, za jego zdrowie i właściwy rozwój. Osoba, której przysługuje pełnia władzy rodzicielskiej winna pozostawać do dyspozycji małoletniego w każdej sytuacji, w tym również np. w razie konieczności podjęcia decyzji w kwestiach edukacyjnych bądź o sposobie leczenia i wyrażeniu zgody na zabieg medyczny, a brak możliwości kontaktu z uczestnikiem w takich okolicznościach stanowi zagrożenie dla dobra dziecka. Aktualny sposób postępowania M. B. (2) nie pozwala stwierdzić, aby skarżący dawał rękojmię wykonywania władzy rodzicielskiej, nawet w ograniczonym zakresie. Zachowanie uczestnika jest rażąco negatywne, intencjonalne i nacechowane uporczywością w niedopełnianiu powinności ciążących na nim z mocy ustawy i orzeczeń sądu. Rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich stanowią zaniechania o poważnym charakterze lub mające wprawdzie mniejszą wagę, lecz odznaczające się nasileniem złej woli, powtarzalnością i niepoprawnością (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1997, III CKN 122/97, LEX nr 1402785). Za takie naruszenie obowiązków wobec dziecka można uznać, między innymi, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych, całkowite zerwanie więzi z dzieckiem, brak zainteresowania jego stanem zdrowia, postępami w nauce, wieloletnie nieutrzymywanie kontaktów z dzieckiem z przyczyn leżących po stronie rodzica. W niniejszej sprawie takie przesłanki zachodzą, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd pierwszej instancji. Deklaracje uczestnika o silnej więzi uczuciowej z córką i chęci opieki nad A. B. są gołosłowne i nie znajdują potwierdzenia w postępowaniu M. B. (2) co najmniej od kilku lat.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Interesy wnioskodawczyni i uczestnika były sprzeczne, a apelacja M. B. (2) została oddalona w całości. Dlatego też Sąd Okręgowy zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 120 zł - wynagrodzenie pełnomocnika M. B. (1) (§ 4 ust. 1 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. poz. 1800, ze zmianami).

SSO Rafał Adamczyk SSO Monika Kośka SSO Hubert Wicik