Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 517/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SO Antoni Smus

SR del. Beata Witkowska (spr.)

Protokolant sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa W. P.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 9 listopada 2018 roku, sygnatura akt I C 843/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2. w ten sposób, że „nie obciąża powoda kosztami procesu”;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 517/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 5 czerwca 2019 roku

Powód W. P. domagał się zasądzenia od pozwanego MetLife Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za uraz spowodowany nieszczęśliwym wypadkiem oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Na uzasadnienie żądania powód wskazał, iż w dniu 20 lipca 2016 roku zawarł umowę ubezpieczenia na okres 1 roku, potwierdzoną polisą nr (...), zaś w dniu 29 czerwca 2017 roku wystąpiło zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową - wypadek przy pracy domowej podczas obsługiwania elektrycznej szlifierki kontowej. Na skutek wypadku powodowi amputowana dwa palce lewej ręki, ponadto miał rany szarpane obu rak, uraz mnogich mięśni ścięgien i liczne złamania kości obu rąk.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany brak swej odpowiedzialności uzasadniał tym, iż wiążąca strony umowa ubezpieczenia nie przewidywała odpowiedzialności pozwanego w przypadku obrażeń, jakich doznał powód - utraty 2 palców na skutek amputacji.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 9 listopada 2018 roku w sprawie o sygnaturze akt I C 843/18 Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia stanu faktycznego, poczynione przez Sąd I instancji:

W dniu 20 lipca 2016 roku powód W. P. zawarł z pozwanym szczegółową umowę ubezpieczenia nr (...) - Ubezpieczenie na życie oraz od następstw Nieszczęśliwego wypadku OCHRONA (...) ( (...)), w ramach której ochroną ubezpieczeniową objęty został m. in. ubezpieczony - powód. Umowa obejmowała ubezpieczenie podstawowe tj. m. in. świadczenie z tytułu śmierci ubezpieczonego oraz ochronę dodatkową tj. m. in. świadczenie z tytułu śmierci ubezpieczonego w wyniki nieszczęśliwego wypadku, miesięczne świadczenie na wypadek trwałego inwalidztwa ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku wypłacane przez okres 5 lat (suma ubezpieczenia 1.000,00 zł miesięcznie), jednorazowe świadczenie na wypadek trwałego inwalidztwa ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku (suma ubezpieczenia 10.000,00 zł). Łączna suma ubezpieczenia z tytułu trwałego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku wynosiła 70.000,00 zł w stosunku do każdej osoby ubezpieczonej i stanowiła ona sumę jednorazowego świadczenia oraz maksymalną liczbę wypłat miesięcznych świadczeń. Okres ubezpieczenia trwał od dnia następnego po dacie zawarcia umowy przez jeden rok. W treści umowy zawarto oświadczenie, że powód przed podpisaniem umowy otrzymał Kartę Produktu, Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) wraz z informację dotyczącą ubezpieczenia Ochrona (...) i wyraził wolę zawarcie umowy ubezpieczenia na warunkach określonych w tych dokumentach.

Do ww. umowy znajduje zastosowanie Karta Produktu oraz Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) oraz od Następstw Nieszczęśliwego Wypadku OCHRONA (...) z dnia 6 maja 2016 roku.

W dniu 29 czerwca 2017 roku powód uległ wypadkowi przy pracy domowej podczas obsługiwania elektrycznej szlifierki kątowej.

Na skutek wypadku powodowi amputowano dwa palce lewej ręki. Ponadto powód doznał ran szarpanych obu rąk i urazów mnogich mięśni i ścięgien. Powód miał liczne złamania kości lewej dłoni, zastosowano stabilizację odłamów złamania za pomocą metalowych gwoździ, doszło też do uszkodzeń naczyniowo-nerwowych. Mimo, że wnioskodawca zachował palce prawej dłoni, dłoń ta tylko w ograniczonym zakresie jest sprawna. Dłoń po wypadku była poszarpana ze stwierdzonymi złamaniami nadgarstka i kości śródręcza. Powstały zmiany zwyrodnieniowe w stawach nadgarstków i dłoni.

Powód do chwili obecnej odczuwa konsekwencje wyżej opisanego zdarzenia. Obecnie powód pozostaje niepełnosprawny fizycznie w zakresie posługiwania się dłońmi, uczęszcza na rehabilitację i nie jest w stanie wykonywać najprostszych czynności wymagających posługiwanie się dłońmi. Potrzebuje ciągłej pomocy bliskich mu osób z nim zamieszkujących.

Powód zgłosił roszczenie odszkodowawcze pozwanemu. Pismem z dnia 21 lipca 2017 roku pozwany odmówił wypłaty odszkodowania wskazując, że zgodnie z zapisem zawartym w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia przez inwalidztwo rozumie się nie mniejsze niż 30% uszkodzenie ciała ubezpieczonego wg tabeli inwalidztwa, która stanowi załącznik do ogólnych warunków Ubezpieczenia. Według przesłanej dokumentacji dolegliwości związane z doznanym przez powoda urazem nie spełniają definicji inwalidztwa wskazanej powyżej. W związku z powyższym, świadczenie o które powód się ubiega, nie może być przyznane.

Powód posiadał także dodatkowe ubezpieczenie na wypadek trwałego uszczerbku powstałego wskutek nieszczęśliwego wypadku w (...) Zakładzie (...) na (...) S.A. w W.. Ubezpieczyciel w ramach tego ubezpieczenia wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 12.800,00 zł, wskazując, że świadczenie wynika z 40% trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Orzeczeniem (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 20 września 2018 roku zaliczono powoda na stałe do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Sąd Rejonowy oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność oszacowania stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu, uznając go za bezprzedmiotowy w niniejszej sprawie wobec odniesienia przez powoda innych obrażeń niż wymienionych w tabeli inwalidztwa OWU.

W świetle powyższych ustaleń, Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powołując się na treść art. 805 § 1 k.c. Sąd I instancji wskazał, iż przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl art. 829 § 1 k.c. ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć: 1) przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku; 2) przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Natomiast zgodnie z treścią art. 12 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej, to ubezpieczyciel ustala przedmiot i zakres ubezpieczenia oraz zasady wypłaty świadczeń.

Sąd Rejonowy argumentował, że zgodnie z art. 1 ust. 6 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia nieszczęśliwy wypadek zdefiniowano jako niezależne od woli odpowiednio ubezpieczonego lub małżonka, lub partnera, gwałtowne i nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, rezultatem którego jest uszkodzenie ciała odpowiednio ubezpieczonego lub małżonka, lub partnera. Mając na uwadze przebieg wypadku, jakiemu powód uległ w dniu 29 czerwca 2017 roku, Sąd I instancji przyjął, że zdarzenie to stanowiło nieszczęśliwy wypadek w rozumieniu OWU.

Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie umową podstawą wypłaty świadczenia ubezpieczonemu w ramach ubezpieczenia dodatkowego, poza wymienioną przesłanką ulegnięcia nieszczęśliwemu wypadkowi, było to, aby w wyniku tego nieszczęśliwego wypadku ubezpieczony doznał trwałego inwalidztwa zdefiniowanego w art. 1 pkt 19 OWU tj. uszkodzenia ciała ubezpieczonego powstałe w wyniku jednego (tego samego) nieszczęśliwego wypadku, polegające na fizycznej, nieodwracalnej utracie funkcji narządu lub kończyny, wymienione w tabeli inwalidztwa, która stanowi załącznik do OWU. Wymieniona tabela odnośnie kończyn górnych wskazywała: stratę jednej kończyny górnej lub jednej dłoni, znaczny ubytek tkanki kostnej ramienia (uszkodzenie nieuleczalne i ostateczne), całkowite i trwałe porażenie kończyny górnej (nieuleczalne uszkodzenie nerwów), całkowite uszkodzenie stawu barkowego, całkowite usztywnienie stawu łokciowego w położeniu niekorzystnym, rozległa strata tkanki kostnej obu kości przedramienia (uszkodzenie nieuleczalne i ostateczne), całkowite i trwałe porażenie nerwu pośrodkowego, całkowite i trwałe porażenie nerwu promieniowego w okolicy ramienia, całkowita strata czterech palców łącznie z kciukiem, całkowita strata czterech palców innych niż kciuk.

W ocenie Sądu I instancji żadne z obrażeń, jakich powód doznał w wyniku nieszczęśliwego wypadku, nie stanowi nieodwracalnej utraty funkcji narządu lub kończyny, wymienionej w tabeli inwalidztwa OWU. W szczególności u powoda nie wystąpiła całkowita strata czterech palców łącznie z kciukiem, całkowita strata czterech palców niż kciuk, całkowite i trwałe porażenie nerwu pośrodkowego, całkowite i trwałe porażenie nerwu promieniowego w okolicy ramienia.

Z uwagi na powyższe zdaniem Sądu Rejonowego brak było podstaw do uznania opisanych wyżej uszkodzeń ciała powstałych u powoda w wyniku wypadku z dnia 29 czerwca 2018 roku za trwałe inwalidztwo i przypisania odpowiedzialności za nie pozwanemu ubezpieczycielowi.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Powyższy wyrok apelacją zaskarżył powód, kwestionując wydane rozstrzygnięcie w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez uznanie przez Sąd, że strata dwóch oraz całkowity bezwład dwóch pozostałych w ręce powoda wskutek zdarzenia nie wchodzi w zakres obrażeń stanowiących zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową, podczas gdy strata palców powoda i niedowład dłoni jest równoważna z ich amputacją bądź usunięciem,

2.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 278 § 1 w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez niedopuszczenie i nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłych z zakresu medycyny rehabilitacji, neurochirurgii i chirurgii urazowo-ortopedycznej w sytuacji, gdy dowód z opinii biegłych został powołany na okoliczność utraty funkcji palców przez powoda po zdarzeniu objętym ochroną ubezpieczeniową, w tym ich trwałą i nieodwracalną nieużytecznością, co w terminologii medycznej byłoby zrównane z ich stratą, a co mieści się w ramach umownych ustaleń stron i pozostaje zgodne z ochronną funkcją umowy ubezpieczeń,

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 805 § 1 k.c. i 829 § 1 k.c. oraz art. 1 pkt 19 OWU (...) oraz od NNW Ochrona (...) poprzez ich niewłaściwą wykładnię tj. pominięcie przez Sąd, że umowa ubezpieczenia została zawarta w celu objęcia ochroną ubezpieczeniową zdarzeń mogących spowodować u powoda trwałe inwalidztwo, pozbywając go możliwości funkcjonowania w sposób nieodwracalny, tak, jak gdyby nie miał zachowanych palców w ogóle, co w istocie miało miejsce, a tym samym Sąd nie dokonał wykładni oświadczeń woli stron z uwzględnieniem celu, natury i funkcji ich zobowiązania,

4.  naruszenie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie tj. pominięcie przez Sąd, że pozwany nie użył definicji legalnej „straty" w ogólnych warunkach ubezpieczenia, stąd przyjęta przez Sąd interpretacja straty palca przez pozwanego zawężona jedynie do faktycznej utraty tkanki skórnej wraz z kością i stawami nie powinna się ostać, a „strata palca" jako zdarzenie objęte ubezpieczeniem nie zostało zinterpretowane na korzyść powoda, pomimo, że w przypadku powoda pozostałe dwa palce są zupełnie niewładne i nie ma szans na odzyskanie sprawności,

5.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 3.617,00 zł kosztów procesu w sytuacji, gdy powód, mimo że jest stroną co do zasady przegrywającą sprawę w I instancji, wytoczył powództwo w oparciu o uzasadnione przekonanie, że motywy pozwanego co do odmowy świadczenia są nieuzasadnione, skoro pozwany odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi na mniejsze niż 30% uszkodzenie ciała.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości tj. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 20.000,00 zł tytułem odszkodowania za zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową, nadto na podstawie art. 382 k.p.c. o dopuszczenie i przeprowadzenie przez Sąd II instancji dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność oceny sprawności powoda po wypadku, zakresu uszczerbku na zdrowiu oraz rokowań co do odzyskania sprawności oraz neurochirurgii i chirurgii urazowo ortopedycznej na okoliczność powstałych w wyniku zdarzenia zakresu obrażeń wraz z powołaniem się na skutek obrażeń i rokowania co do odzyskania sprawności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, jak również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie pierwszoinstancyjne oraz postępowanie sądowe przed Sądem II instancji.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie co do zasady, jednakże nie sposób odmówić racji zarzutom apelującego odnośnie dokonanej przez Sąd Rejonowy wykładni łączącej strony umowy ubezpieczenia.

Nie ulega wątpliwości, iż – zgodnie z art. 805 § 1 k.c. w przypadku umów dobrowolnego ubezpieczenia, ubezpieczyciel zobowiązany jest do spełnienia umówionego świadczenia, nie zaś naprawienia doznanej przez ubezpieczonego szkody.

Definicja zdarzenia ubezpieczeniowego w umowie dobrowolnego ubezpieczenia na życie może być określona swobodnie w myśl art. 353 1 k.c.

Z przepisów art. 65 § 1 i 2 k.c. wynika, że przy tłumaczeniu oświadczeń woli należy uwzględniać nie tylko werbalne brzmienie postanowień umowy, ale również okoliczności złożenia tych oświadczeń, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a nadto badać zgodny zamiar stron i cel umowy.

Powyższy przepis niewątpliwie znajduje zastosowanie także odnośnie wykładni oświadczeń woli stron umowy ubezpieczenia.

Treść ubezpieczeniowego stosunku zobowiązaniowego kształtują także, poza postanowieniami umowy ubezpieczenia, postanowienia wzorca umowy ustalonego przez ubezpieczyciela w postaci ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU), doręczonego ubezpieczającemu przed zawarciem umowy (art. 384 § 1 k.c. i art. 805 § 1 k.c.).

W orzecznictwie za ugruntowany należy uznać pogląd, że postanowienia OWU podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., co jest niezbędne zwłaszcza wówczas, gdy ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści. Wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa ubezpieczenia została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania, mając na uwadze to, iż celem umowy ubezpieczenia jest udzielenie ubezpieczonemu ochrony w razie wystąpienia określonego ryzyka. Dlatego też postanowienia OWU powinny precyzyjnie określać postacie ubezpieczonego ryzyka, a w razie niejasności czy wątpliwości co do wzajemnej relacji między tym postanowieniami należy z mocy art. 385 § 2 k.c. interpretować je na korzyść ubezpieczającego (por. wyrok SN z dnia 13 maja 2004 r., V CK 481/03) i to przy uwzględnieniu reguł określonych w art. 65 § 2 k.c. (wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 420/13; postanowienia SN z dnia 13 czerwca 2013 r., IV CNP 80/12; wyrok SN z dnia 2 grudnia 1998 r., I CKN 278/98; postanowienie SN z dnia 22 lipca 2005 r., III CZP 49/05; wyrok SN z dnia 14 marca 2018 r., II CSK 445/17).

Podkreślenia przy tym wymaga, iż zakres stosowania metod i kryteriów wykładni umowy jest ograniczony do interpretacji oświadczeń woli stron, czyli do samej treści umowy, a nie do subiektywnego przekonania strony co do jej treści. Gdy strony różnią się co do treści złożonego oświadczenia woli, jako właściwy z punktu widzenia prawa sens oświadczenia woli ustala się go tak, jak adresat oświadczenia sens ten rozumiał i rozumieć powinien, przy czym wiążące jest rozumienie oświadczenia woli, będące wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych rozsądnego adresata. Uwzględnienia wymagają dyrektywy językowe, kontekst sytuacyjny, w tym zachowania stron przed i po zawarciu umowy, a także uzgodniony cel umowy (por. wyroki SN z dnia 17 kwietnia 2018 r., I PK 28/17; z dnia 21 marca 2018 r., V CSK 262/17, z dnia 31 sierpnia 2017 r., V CSK 675/16).

Z uwagi na to, iż wzorce umowne wprowadzają jednolite normy skierowane do nieoznaczonego adresata, ich wykładnia powinna być dokonywana według metody obiektywnej. Jak wskazano powyżej, przy wykładni niejednoznacznych postanowień wzorców, dokonywanej głównie na podstawie reguł wykładni językowej, należy stosować zasadę in dubio contra proferentem, zgodnie z którą wątpliwości interpretacyjne niedające się usnąć w drodze ogólnych zasad wykładni oświadczeń woli, powinny być interpretowane na niekorzyść strony będącej autorem tekstu umowy, która ponosi ryzyko jego niejasnej redakcji (por. wyrok SN z dnia 28 czerwca 2017 r., IV CSK 501/16).

Apelujący trafnie wskazuje, iż w załączonych do odpowiedzi na pozew OWU (...) oraz od Następstw Nieszczęśliwego Wypadku Ochrona (...) w art. 1 pkt 19 trwałe inwalidztwo pozwany określił jako: „uszkodzenie ciała odpowiednio Ubezpieczonego (...) polegające na fizycznej, nieodwracalnej utracie funkcji narządu lub kończyny, wymienione w tabeli inwalidztwa (...)". W tabeli tej ubezpieczyciel, jako autor wzorca, posłużył się m.in. określeniami: całkowita strata czterech palców łącznie z kciukiem, całkowita strata czterech palców innych niż kciuk jako przesłankami wypłaty świadczenia.

W treści łączącej strony umowy nie zawarto definicji straty. Ubezpieczyciel nie sprecyzował, czy pod pojęciem straty należy rozumieć stratę wyłącznie anatomiczną, czy też stratę funkcjonalną. W tej sytuacji należało przyjąć wykładnię na korzyść powoda jako konsumenta, który nie miał wpływu na ustalenie treści ogólnych warunków ubezpieczenia. Skoro zawarta w OWU definicja trwałego inwalidztwa odwołuje się do utraty funkcji narządu lub kończyny, uzasadnianym jest taka wykładnia postanowień OWU, zgodnie z którą za stratę palców uznać należy stratę ich funkcji, użyteczności, trwałą, całkowitą i nieodwracalną.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał za niezbędne uzupełnienie postępowania dowodowego zgodnie z wnioskiem zawartym w apelacji. Trafnie bowiem zarzuca skarżący, że Sąd Rejonowy bezzasadnie pominął wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego, zmierzający do ustalenia zakresu sprawności, zachowanej przez powoda po wypadku, w szczególności tego, czy doszło u niego do całkowitej i nieodwracalnej straty funkcji czterech palców, a zatem okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w rozumieniu art. 227 k.p.c. i wymagających zasięgnięcia wiadomości specjalnych w myśl art. 278 § 1 k.p.c., co przemawia za słusznością podniesionych w tym zakresie zarzutów apelacji.

W oparciu o wnioski złożonej w toku postępowania przez Sądem II instancji opinii (k. 118-121) Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił, iż u powoda występuje stan po obrażeniach ręki ze znacznym upośledzeniem funkcji lewej kończyny górnej oraz stan po obrażeniach ręki z upośledzeniem funkcji prawej kończyny górnej. Uszczerbek na zdrowiu, jakiego powód doznał w wyniku obrażeń narządu ruchu na skutek urazów w wypadku w dniu 29 czerwca 2017 roku ma charakter stały. Uszczerbek ten, określony w oparciu o załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania, kwalifikowany jest z pozycji 136 b - 15 % jako uszkodzenia w obrębie kciuka ręki lewej, powodujące znaczne ograniczenie funkcji, pozycji 138 b-10 % jako uszkodzenie w obrębie palca wskazującego i II kości śródręcza ręki lewej, powodujące znaczne ograniczenie funkcji, poz. 140 - 16 % jako utrata palców III i IV ręki lewej, pozycji l41 b – 3% jako uszkodzenie palca V ręki lewej, powodujące znaczne ograniczenie funkcji oraz pozycji 141 a - 4 % jako uszkodzenie wskaziciela i palca długiego ręki prawej, skutkujące ograniczeniem funkcji. Aktualnie brak przesłanek do przewidywania o możliwości wystąpienia istotnej poprawy upośledzonej sprawności.

Wnioski sporządzonej w sprawie opinii zostały przez biegłego umotywowane, a zastrzeżenia ze strony pełnomocników stron były przedmiotem opinii uzupełniających, w których biegły ustosunkował się do zarzutów. W ocenie Sądu II instancji nie zachodziła potrzeba dalszego uzupełnienia materiału dowodowego w sprawie, gdyż samo niezadowolenie strony z treści opinii czy też to, iż wnioski opinii nie odpowiadają oczekiwaniom strony nie uzasadnia dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych sądowych.

W pozostałym zakresie stan faktyczny sprawy nie był kwestionowany przez apelującego, co skutkowało przyjęciem go przez Sąd Okręgowy za podstawę rozstrzygnięcia.

W świetle tak uzupełnionego materiału dowodowego apelacja skarżącego nie mogła odnieść skutku co do istoty sprawy, gdyż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził stanowiska apelującego, iż stan obrażeń u powoda ma postać trwałej, całkowitej i nieodwracalnej straty funkcji czterech palców. Jakkolwiek z treści opinii wynika, iż stan obecny ma charakter trwały, to jednak nie sposób zakwalifikować go jako stan całkowitej i nieodwracalnej utraty funkcji także zachowanych palców, skutkujących przyjęciem, iż na skutek wypadku powód utracił cztery palce. Poza bowiem utratą palców III i IV ręki lewej, jak wynika z wniosków opinii biegłego sądowego, w przypadku pozostałych uszkodzonych palców ich funkcja została ograniczona lub znacznie ograniczona, jednakże żadne z tych uszkodzeń nie została zakwalifikowane jako upośledzenie funkcji graniczące z następstwami utraty czy też bezużyteczność palca graniczącą z utratą, zgodnie z powołanym przez biegłego sądowego załącznikiem do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.

W świetle powyższego brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku co do istoty sprawy, albowiem nie zostało wykazane, by przesłanka odpowiedzialności pozwanego zaktualizowała się.

Powyższe skutkowało orzeczeniem jak w pkt II sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie jedynie w zakresie, w jakim apelujący kwestionował obciążenie go kosztami procesu.

W tym zakresie podzielić należy stanowisko apelującego, iż wydane w sprawie rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło z naruszeniem treści art. 102 k.p.c. Hipoteza przepisu art. 102 k.p.c., odwołująca się do występowania „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozostawia sądowi orzekającemu swobodę oceny, czy fakty związane z przebiegiem procesu, jak i dotyczące sytuacji życiowej strony, stanowią podstawę do nieobciążania jej kosztami procesu. Przepis art. 102 k.p.c. ma charakter dyskrecjonalny, jednakże nie oznacza to, iż kwestia trafności jego zastosowania nie może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu.

W orzecznictwie przyjmuje się stosowanie art. 102 k.p.c. przykładowo gdy: sprawa ma wątpliwy i dyskusyjny charakter (por: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1971 r., I PZ 17/71, OSNCP 1971, Nr 12, poz. 222); czy też strona przegrywająca wytaczając powództwo była subiektywnie przeświadczona o słuszności dochodzonego roszczenia, natomiast strona wygrywająca korzystała ze stałej obsługi prawnej i nie poniosła dodatkowych nakładów na prowadzenie procesu (por: wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 1972 r., I PR 423/72, OSNCP 1973, nr 7 - 8, poz. 138).

Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku, powinien być oceniony z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2011 r., I CZ 26/11, niepubl. oraz z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 51/11, niepubl.).

Oceniając istnienie podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. sąd powinien wziąć pod uwagę nie tylko sytuację majątkową strony, lecz także jej sytuację życiową oraz okoliczności, w jakich strona wystąpiła o udzielenie jej ochrony sądowej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2012 r. III CZ 52/12).

Zgodzić należy się ze skarżącym, iż powód, mimo że jest stroną co do zasady przegrywającą sprawę w I instancji, wytoczył powództwo w oparciu o uzasadnione przekonanie, że motywy pozwanego co do odmowy świadczenia są nieuzasadnione, skoro pozwany odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi na mniejsze niż 30% uszkodzenie ciała (k. 21), powołując się na zapis artykułu 1 pkt 18 OWU o treści odmiennej niż wynikający z przedstawionych OWU w toku sprawy, zaś inne powody odmowy wypłaty świadczenia przedstawił w toku procesu.

Co więcej, fakty związane z przebiegiem procesu, w tym korzystanie przez pozwanego ze stałej obsługi prawnej, jak i dotyczące aktualnej sytuacji życiowej powoda, stanowią w ocenie Sądu odwoławczego podstawę do nieobciążania go kosztami procesu przed Sądem I instancji.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w pkt I sentencji na mocy art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., uznając, iż względy słuszności przemawiają za odstąpieniem od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu. Za powyższym rozstrzygnięciem przemawia ta okoliczność, iż stanowisko powoda co do wykładni spornych zapisów umownych zostało co do zasady podzielone przez Sąd II instancji, a dowód z opinii biegłego sądowego, mający na celu stwierdzenie zakresu upośledzenia sprawności powoda został przeprowadzony dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, co powoduje, iż wnosząc apelację skarżący działał w przekonaniu o słuszności swych żądań. W świetle powyższego okoliczności sprawy, związane z samym przebiegiem postępowania, jak i te leżące poza procesem, a związane z doniosłymi w skutkach konsekwencjami zdarzenia, jakie dotknęły powoda i jego niepełnosprawnością przemawiają za rozstrzygnięciem jak w pkt III sentencji.