Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV K 406/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2019 r.

​  Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w IV Wydziale Karnym w składzie : Przewodniczący : SSR Radosław Lorenc

Protokolant : Daria Czajkowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 22 listopada 2018 r., 19 lutego 2019 r., 28 lutego 2019 r. oraz 23 maja 2019 r. sprawy

A. O.

c. W. i W. z d. N.

ur. (...) w S.

PESEL: (...)

oskarżonej to, że:

w dniu 19 października 2016 roku w S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła S. C. Bank do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 5 264 złote w ten sposób, że w sklepie (...), w Centrum Handlowym (...) podpisała umowę kredytową nr (...) o zakup ratalny sprzętu elektronicznego składając nieprawdziwe oświadczenie, iż osiąga dochody w kwocie 2.800,00 zł netto z tytułu umowy o pracę w (...) z siedzibą w S. przy ul. (...), czym wprowadziła w błąd pracownika sporządzającego umowę, co do faktu zatrudnienia i zamiaru wywiązania się z warunków umowy kredytowej,

to jest o czyn z art. 286 § 1 kk w zb. z art.297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

orzeka

I uznaje oskarżoną A. O. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za przestępstwo to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierza jej karę 8 ( ośmiu ) miesięcy pozbawienia wolności;

II na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 kk oraz art. 72§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w punkcie I wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 2 ( dwóch ) lat próby zobowiązując ją do informowania Sądu na piśmie o przebiegu okresu próby;

III na podstawie art. 46 § 1 kk zasądza od oskarżonej A. O. tytułem obowiązku naprawienia szkody kwotę 5.264 ( pięciu tysięcy dwustu sześćdziesięciu czterech ) złotych na rzecz (...) Bank S.A.;

IV na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżoną w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania;

V zasądza od Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie na rzecz adwokat R. S. z Kancelarii Adwokackiej w S. kwotę 929,88 złotych ( dziewięciuset dwudziestu dziewięciu złotych i osiemdziesięciu ośmiu groszy ) tytułem kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu , na które to koszty składa się opłata za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego podwyższona o stawkę podatku od towarów i usług.

Sygn. akt IV K 406/18

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2016 roku A. O. udała się do sklepu (...) w Centrum Handlowym (...), gdzie podpisała umowę kredytową o numerze (...) na zakup ratalny laptopa I7- (...), składając przy tym nieprawdziwe oświadczenie, że osiąga dochody w kwocie 2.800,00 złotych netto z tytułu umowy o pracę w myjni (...) z siedzibą w S. przy ul. (...). Środków finansowych na cel kredytowy udzielił jej (...) Bank S.A. A. O. nigdy w myjni (...) nie pracowała oraz nie pracuje; nie miała także zamiaru wywiązania się z warunków umowy kredytowej. Strata banku sięgnęła kwoty 5.564,00 złotych z uwagi na całkowity brak wpłat na rzecz realizacji umowy ze strony A. O.. Na kwotę tę składały się środki finansowe, przeznczone na zakup laptopa oraz przedłużenie gwarancji o wartości 1365 złotych.

Dowód:

-

częściowo wyjaśnienia oskarżonej, k. 47 – 48, k. 95 – 96,

-

zeznania M. Z., k. 12 verte,

-

zeznania B. T., k. 100 – 101,

-

zeznania A. P., k. 102 – 103,

-

(...) Bank S.A., k. 2,

-

umowa o kredyt wraz z deklaracją wysokości i źródła dochodów, k. 17 – 19,

-

pismo UM, k. 29, k. 31,

-

zaświadczenie UM, k. 53 – 54,

-

pobranie materiału porównawczego, k. 56, k. 107,

-

opinia grafologiczna, k. 59 – 63, k. 118 – 121,

-

pismo PUP, k. 82,

-

kserokopia dowodu osobistego, k. 92,

-

karta szpitalnego leczenia, k. 93.

A. O. ma 38 lat. Mieszka w S. ze swoim partnerem i dzieckiem, na utrzymaniu ma dwoje dzieci; nie posiada majątku, utrzymuje się z rent i zasiłków swoich oraz partnera. Nie była uprzednio karana, nie leczyła się psychiatrycznie, ani odwykowo.

Dowód:

-

wyjaśnienia oskarżonej, k. 47 – 48, k. 95 – 96,

-

informacja K., k. 42, k. 87,

-

dane osobopoznawcze, k. 50.

W toku postępowania przygotowawczego A. O. nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Zaprzeczyła, ażeby kiedykolwiek zakupiła laptopa w sklepie (...) w S. dnia 19 października 2016 roku; podniosła, że w 2016 roku utraciła dowód osobisty, wydano jej dokument o takim samym numerze i serii. Podniosła, że z pewnością ktoś posługuje się jej utraconym dowodowym osobistym. W toku postępowania sądowego ponownie nie przyznała się do popełnienia zarzucenia jej czynu. Wyjaśniła, że w dniu, kiedy rzekomo miała podpisać przedmiotową umowę, znajdowała się w szpitalu.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonej w zakresie kwestii najbardziej istotnej dla niniejszego postępowania – jej nieobecności w sklepie (...) w S. dnia 19 października 2016 roku oraz niezakupienia tamże laptopa, niepodania przy tym nieprawdziwych danych, dotyczących jej zatrudnienia w myjni (...) oraz co do wysokości jej zarobków. Wyjaśnieniom tym przeczy bowiem pozostały, zebrany w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności treść opinii grafologicznej, zgodnie z którą bez wątpienia to A. O. złożyła podpis na umowie o numerze (...) dnia 19 października 2016 roku. Biegły podkreślił, że A. O. podpisała się dokładnie tak samo, jak czyni to w praktyce codziennej i nie jest możliwym, aby ktokolwiek inny był w stanie z taką precyzją i swobodą trzykrotnie powielić podpis innej osoby. Uzupełniająco potwierdził te okoliczności na rozprawie w dniu 19 lutego 2019 roku. Następnie, w drodze uzupełniającej opinii z dnia 29 kwietnia 2019 roku, biegły ponownie podkreślił, że pobrane od oskarżonej dodatkowe próbki pisma nie miały wpływu na zmianę jego ustaleń.

Niezgodne z prawdą okazały się także twierdzenia oskarżonej, jakoby dnia 19 października 2016 roku znajdowała się w szpitalu. Z karty informacyjnej leczenia szpitalnego wynika bowiem, że w szpitalu przebywała od 4 do 6 października 2016 roku. Według pisma, uzyskanego z tego szpitala w trakcie postępowania sądowego wynika, że oskarżona dnia 19 października 2016 roku nie przebywała w żadnej z jego klinik ( k. 97 ). Nie polegały również na prawdzie twierdzenia oskarżonej, jakoby zagubiła dowód osobisty, którym posłużono się w trakcie spisywania przedmiotowej umowy kredytowej i aby zgłosiła ten fakt do Urzędu Miasta przed wydarzeniami, opisanymi w akcie oskarżenia. Bowiem jak wynika z informacji, przedłożonych przez Urząd Miasta, fakt utraty dokumentu zgłosiła ona dużo wcześniej, bo dnia 23 listopada 2015 roku, lecz dotyczyło to dowodu osobistego o innym numerze seryjnym ( k. 53 ) i w związku z tym otrzymała ona dowód osobisty wystawiony 25 listopada 2015 r., czyli ten, którym posłużyła się w chwili czynu i ten, który okazywała na rozprawie i którego kopię załączono do akt ( k. 92 ). Zagubienia tak wydanego dokumentu nigdy nie zgłaszała, bo taka sytuacja nie miała miejsca. Poza tym w razie utraty dowodu osobistego lub innego dokumentu nigdy nie wydaje się dokumentu o takim samym numerze seryjnym jak starała się to dowodzić oskarżona.

Podstawę dla ustaleń faktycznych Sądu stanowiły zatem przede wszystkim dokumenty, które świadczyły o nieprawdziwości wyjaśnień oskarżonej – zatem dotyczące daty zgłoszenia przezeń utraty dowodu osobistego, faktu przebywania w szpitalu, czy wreszcie, świadczące o niezłożeniu przez nią osobiście podpisu na umowie dnia 19 października 2016 roku. Stan faktyczny został zatem oparty na podstawie dokumentacji, zebranej w toku postępowania, w tym przede wszystkim opinii biegłego i karcie leczenia szpitalnego.

Fakt podpisania przez oskarżoną wspomnianej umowy bezspornie potwierdziła opinia biegłego z zakresu pismoznawstwa, jak wskazywano to powyżej. Sąd nie miał żadnych powodów, ażeby kwestionować wnioski, wyciągnięte w tej opinii oraz uznał ją za w całości wiarygodną wobec jej sporządzenia przez profesjonalistę w dziedzinie ekspertyzy pisma ręcznego, a przy tym przez osobę zupełnie obcą dla oskarżonej, nie mającej powodów przedstawiać na jej niekorzyść nieprawdy.

Istotne okazały się także zeznania M. Z., który potwierdził fakt, że oskarżona nigdy nie pracowała w myjni (...). Sąd ocenił te zeznania jako przydatne i wiarygodne. Świadek zeznawał w sposób spójny i rzeczowy, a Sąd nie miał powodów, ażeby nie dać tym zeznaniom wiary, szczególnie, że znalazły one poparcie w pozostałym, zebranym materiale dowodowym; świadek jest zaś dla oskarżonej osobą obcą. Zresztą oskarżona nie kwestionowała okoliczności, iż nie była zatrudniona u tej osoby.

Za wiarygodne, acz mniej przydatne należało uznać zeznania A. P., który co prawda podpisał z oskarżoną opisaną wyżej umowę, jednak wobec dużej ilości umów, jakie sporządza, nie pamiętał tego zdarzenia. Świadek opisał jednakże zwyczajowy sposób podpisywania kredytowych umów ratalnych, przede wszystkim podkreślając fakt, że klient przedłożyć musi dowód osobisty, który podlega bieżącej przez niego weryfikacji pod kątem przede wszystkim wizerunku. Jeżeli świadek miałby wątpliwość w tym zakresie, jak wskazał, nie zawarłby umowy z osobą okazującą dokument tożsamości, który do niej nie należy.

Sąd uznał oskarżoną A. O. za winną tego, iż w dniu 19 października 2016 roku w S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła S. C. Bank do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 5.264 złote w ten sposób, że w sklepie (...) w Centrum Handlowym (...) podpisała umowę kredytową numer (...) na zakup ratalny sprzętu elektronicznego, składając nieprawdziwe oświadczenie, iż osiąga dochody w kwocie 2.800,00 złotych netto z tytułu umowy o pracę w myjni (...) z siedzibą w S. przy ul. (...), czym wprowadziła w błąd pracownika sporządzającego umowę co do faktu zatrudnienia i zamiaru wywiązania się z warunków umowy kredytowej, wypełniając znamiona czynu z art. 286 § 1 kk w zbiegu z art. 297 § 1 kk w związku z art. 11 § 2 kk.

Indywidualnym dobrem chronionym przez art. 286 kk jest mienie, które należy rozumieć tak samo jak tytułowe dobro rodzajowe. W art. 286 § 1 kk ubocznie chroniona jest również uczciwość obrotu majątkowego oraz wolność od oszukańczych zabiegów w zakresie rozporządzania mieniem ( A.N. P., Przedmiot, s. 38–41; post. SN z 6.5.2014 r., IV KK 12/14, OSNKW 2014, Nr 11, poz. 84). Zauważyć przy tym należy, że oszustwem według art. 286 § 1 kk jest motywowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Elementy przedmiotowe oszustwa muszą przy tym mieścić się w świadomości sprawcy i muszą być objęte jego wolą. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi także chcieć w tym celu użyć określonego sposobu działania lub zaniechania. Oszustwo z punktu widzenia znamion strony podmiotowej może być bowiem popełnione wyłącznie z zamiarem bezpośrednim, szczególnie zabarwionym, obejmującym zarówno cel, jak i sposób działania sprawcy ( wyrok Sądu Najwyższego z 22 listopada 1973 r., III KR 278/73, OSNPG 1974, nr 7, poz. 81). Nie ulega wątpliwości, że wszystkie te elementy zostały przez A. O. dnia 19 października 2016 roku wyczerpane. Oskarżona świadomie udała się do punktu sprzedaży ratalnej, doskonale zdając sobie sprawę, że nie posiada zdolności kredytowej, ani zarobków, nie pracuje i nigdy nie pracowała w myjni (...), wnosząc o udzielenie jej kredytu na zakup sprzętu. Nie miała przy tym w ogóle zamiaru regulować tego zobowiązania, o czym świadczy też i to, że nigdy jakakolwiek rata kredytu nie został uregulowana. Zachowaniem tym wyczerpała także znamiona czynu z art. 297 kk, bez wątpienia bowiem w celu uzyskania dla siebie od banku kredytu poświadczyła nieprawdę. W przypadku czynu z art. 297 kk rodzajowy przedmiot ochrony to uczciwy i rzetelny obrót gospodarczy ( wyrok Sądu Najwyższego z 2 kwietnia 2008 r., III KK 473/07, Prok. i Pr. 2008, Nr 10, s. 13). W szczególności chodzi o obrót profesjonalnych instytucji finansowych.

Sąd nie znalazł żadnych okoliczności, których zaistnienie skutkowałoby niemożliwością przypisania oskarżonej winy do tak opisanego czynu, będącej niezbędnym przecież elementem odpowiedzialności karnej. W sprawie nie zachodziły również okoliczności wyłączające bezprawność działania oskarżonej.

Biorąc pod uwagę rodzaj i charakter naruszonych dóbr, jakimi są mienie, uczciwość obrotu majątkowego, gospodarczego oraz wolność od oszukańczych zabiegów w zakresie rozporządzania mieniem; a także uwzględniając sposób i okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru bezpośredniego, jak również finansowe motywy po stronie sprawcy, Sąd uznał, iż zachowanie oskarżonej charakteryzował znaczny stopień społecznej szkodliwości.

Przy miarkowaniu kary Sąd wziął zatem pod uwagę przede wszystkim stopień zawinienia oskarżonej, który w tym wypadku był znaczny, bo nie ulega wątpliwości, że A. O. działała umyślnie i to z zamiarem bezpośrednim, mając pełną świadomość, że dopuszcza się zachowania, którego nie powinna.

Na niekorzyść oskarżonej przemawia to, że działała w sposób przemyślany, doprowadzając do powstania po stronie Banku niemałej straty finansowej. Jednocześnie zachowanie oskarżonej wskazuje na brak poszanowania podstawowych zasad obowiązujących w społeczeństwie i jako takie zasługuje na represję karną.

Okoliczność, którą Sąd poczytał na korzyść oskarżonej, jest brak jej uprzedniej karalności i względnie stabilny sposób życia.

Wymierzając jej karę za zarzucane jej przestępstwo, Sąd kierował się dyrektywami z art. 53 kk, bacząc, ażeby dolegliwość kary nie przekraczała stopnia winy i społecznej szkodliwości przestępstwa. Bez wątpienia zachowanie oskarżonej było wadliwe i naruszało porządek prawny. Oskarżona miała niczym nieskrępowaną możliwość postąpienia zgodnie z wymogami prawa i zaniechania popełnienia przypisanego mu czynu, jednakże zdając sobie sprawę z naganności swego postępowania, zdecydowała się je popełnić.

Za przestępstwo to na podstawie na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk Sąd wymierzył jej karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, uznając, że będzie to kara w pełni zasadna i adekwatna do stopnia zawinienia oskarżonej oraz społecznej szkodliwość jej zachowania, a także uwzględniająca okoliczności zarówno łagodzące, jak i obciążające ją.

Wymierzona oskarżonej kara pozbawienia wolności jawi się jako kara współmierna do wagi czynu i powinna wywrzeć na niej przede wszystkim wychowawczy wpływ poprzez uświadomienie jej nieopłacalności postępowania sprzecznego z porządkiem prawnym. Kara ta będzie też spełniać swoje cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, poprzez potwierdzenie i umocnienie w społeczeństwie poglądu, że sprawcy powszechnych przestępstw spotkają się z należną represją karną. Wreszcie, kara ta uczyni także zadość poczuciu społecznej sprawiedliwości.

Jednocześnie Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie istnieją przesłanki dla zastosowania środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary, albowiem istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna co do osoby sprawcy, jak również nie sprzeciwiają się temu cele kary oraz szczególne dyrektywy określone w art. 69 § 2 kk. Sąd uczynił to zgodnie z dyspozycją art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 kk oraz art. 72 § 1 pkt 1 kk.

Zdaniem Sądu dotychczasowa postawa życiowa oskarżonej, jej właściwości i warunki osobiste pozwalają na konstatację, że warunkowe zawieszenie kary będzie dla niej dobrodziejstwem współmiernym do ujawnionych okoliczności sprawy. Zdaniem Sądu zastosowanie środka probacji wobec oskarżonej A. O. powinno wywrzeć wobec niej oczekiwany skutek wychowawczy i zapobiegawczy. Dlatego też Sąd wykonanie tej kary warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby, w czasie której – dla zapewnienia sobie możliwości weryfikacji pozytywnej prognozy postawionej wyrokiem – będzie mógł skontrolować zachowanie oskarżonej zwłaszcza z uwagi na fakt, że została ona zobowiązana do informowania Sądu na piśmie o przebiegu okresu próby.

Jednocześnie Sąd doszedł do przekonania, że zasadnym będzie zgodnie z dyspozycją art. 46 § 1 kk zasądzenie od oskarżonej tytułem obowiązku naprawienia szkody kwoty 5.264 złotych na rzecz pokrzywdzonej (...) Bank S.A. W ocenie Sądu środek ten zrealizuje funkcję kompensacyjną prawa karnego i stanowić będzie adekwatną reakcję na powstałą po stronie pokrzywdzonej szkodę finansową.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd, biorąc pod uwagę sytuację finansową A. O., zwolnił ją w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa – Kasy Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie na rzecz adwokata R. S. z Kancelarii Adwokackiej w S. kwotę 929,88 złotych tytułem kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu, na które to koszty składa się opłata za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, podwyższona o stawkę podatku od towarów i usług.