Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Pa 45/19 upr

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Radaszkiewicz

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Czyżewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2019 r. w Olsztynie

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko (...) Spółka Jawna w O.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 stycznia 2019 r.

sygn. akt IV P-upr 307/18

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w sprawie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie IV Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

SSO Dorota Radaszkiewicz

UZASADNIENIE

Powód A. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego C.- Z. sp. j. w O. kwoty 6 300 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1 500 zł. W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż wręczone wypowiedzenie narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, bowiem w przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w wypowiedzeniu umowy powinna być zawarta przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Pracodawca winien ponadto pouczyć pracownika o przysługującym mu prawie odwołania do sądu pracy.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wnosiła o oddalenie powództwa, wskazując że wręczając powodowi wypowiedzenie umowy o pracę poinformowała go ustnie o przyczynach wypowiedzenia- odmowie wykonywania pracy w charakterze kierowcy i innej zaproponowanej mu pracy, zgodnie z jego uprawnieniami.

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2019r. wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Rejonowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od pozwanej (...) Spółka Jawna w O. na rzecz powoda A. G. kwotę 6 300 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę z ustawowymi odsetkami od 5 grudnia 2018r. do dnia zapłaty ( pkt 1); zasądził od pozwanej na rzecz powoda 180 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania ( pkt 2); w pozostałym zakresie oddalił powództwo( pkt 3); obciążył pozwaną zapłatą na rzecz Skarbu Państwa kwotą 250 zł. tytułem opłaty.

Na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych powoda oraz dołączonych przez strony Sąd ustalił, że A. G. był zatrudniony u pozwanej od dnia 11 kwietnia 2014 roku na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy ( wydaje się, że w uzasadnieniu w ustaleniach omyłkowo sąd wskazał na umowę na czas określony). Zgodnie z aneksem z dnia 1 stycznia 2018 roku jego wynagrodzenie brutto wynosiło 2100 zł. W dniu 31 października 2018 roku pozwana wypowiedziała powodowi umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 stycznia 2019 roku.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd I instancji uznał powództwo za zasadne. Wskazał, że zgodnie z treścią art. 30 § 3 i 4 k.p. oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Artykułem 30 § 4 k.p. objęte jest zachowanie przez pracodawcę formalnego wymagania wskazania przyczyny wypowiedzenia, która - w jego przekonaniu - wypowiedzenie to uzasadnia. Przepis ten dopuszcza różne sposoby określenia tej przyczyny, jednak z oświadczenia pracodawcy powinno wynikać w sposób niebudzący wątpliwości, co jest istotą zarzutu stawianego pracownikowi, gdyż to on ma wiedzieć i rozumieć, z jakiego powodu pracodawca dokonuje wypowiedzenia. Celem regulacji zawartej w art. 30 § 4 k.p. jest bowiem umożliwienie pracownikowi obrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę, a zatem ujęcie przyczyn wypowiedzenia powinno być na tyle konkretne i precyzyjne, aby umożliwiało mu rzeczową obronę w razie ewentualnego procesu. Pracodawca nie wywiązuje się, zatem z obowiązku wynikającego z art. 30 § 4 k.p. wówczas, gdy albo w ogóle nie wskazuje przyczyny wypowiedzenia, albo gdy jest ona niedostatecznie jasna, konkretna, a w rezultacie niezrozumiała dla pracownika i nieweryfikowalna. Przepis art. 45 § 1 k.p. pozwala, zatem na uznanie nieskuteczności zarówno wypowiedzenia dokonanego z naruszeniem formalnego wymagania określonego w art. 30 § 4 k.p., jak i wypowiedzenia, w którym pracodawca, podając przyczynę wypowiedzenia, nie naruszył wskazanego przepisu, lecz była ona niewystarczająca, aby uzasadniać wypowiedzenie, bądź okazała się nieistniejąca (nieprawdziwa, nierzeczywista) i z tego względu nieuzasadniająca wypowiedzenia [ tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2016 r. I PK 223/15]

Sąd podkreślił, że pozwana mimo ustawowego obowiązku nie wskazała w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony przyczyny wypowiedzenia. Naruszyła, zatem formalny wymóg wskazany w art. 30 § 4 k.p. Nie ma przy tym istotnego znaczenia, czy przyczyna taka istniała, czy została ustnie przekazana pracownikowi. W przypadku bowiem odwołania się od wypowiedzenia do Sądu badana jest przyczyna wypowiedzenia jedynie w zakresie określonym w oświadczeniu. Z tych też przyczyn Sąd I Instancji oddalił wniosek o przesłuchanie zawnioskowanego przez pozwaną świadka oraz przesłuchania stron na okoliczność przyczyny rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 207§ 3 k.p.c., albowiem okoliczności sporne zostały już wyjaśnione i na podstawie art. 45 § 1 k.p. oraz art. 47 1 k.p. orzekł jak w pkt I wyroku. O kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 oraz § 9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za radców prawnych [ Dz.U. z 2018 r. poz.265] mając na uwadze wynik sprawy. O opłacie Sąd orzekł na podst. art. 28 pkt. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych[ Dz. U. z 2018 roku, poz. 1293].

Wyrok ten zaskarżyła apelacją ( k.34-35) strona pozwana wnosząc o zmianę wyroku i oddalenie powództwa ewentualnie o przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Zarzuciła wyrokowi naruszenie art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez pominięcie zawnioskowanych przez pozwanego dowodów – zeznań świadka M. M. na okoliczność informowania powoda przez pozwanego o przyczynie rozwiązania z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem oraz zeznań stron oraz naruszenie prawa materialnego – art. 30 § 3 i 4 k.p. poprzez uznanie, że tylko pisemne uzasadnienie wypowiedzenia skutkuje tym, że pracownik ma wiedzę o przyczynie wypowiedzenia.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje :

Apelacja okazała się skuteczna, choć nie z przyczyn nią wskazanych. Zaskarżony wyrok podlegał bowiem uchyleniu a sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania sądowi I instancji z tego powodu, że postępowanie przed tym sądem jest dotknięte nieważnością, a tę sąd odwoławczy bierze pod uwagę z urzędu ( art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 379 pkt 5 k.p.c.).

Wprawdzie w sprawie niniejszej jak najbardziej dopuszczalne było wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, jednakże przy dochowaniu obowiązujących w tym zakresie wymogów. Sąd I Instancji wydając wyrok na posiedzeniu niejawnym dopuścił się jednak naruszenia przepisów postępowania obowiązujących w tym względzie. Zgodnie z art. 148 1 k.p.c. :

§ 1. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, sąd wydaje postanowienia dowodowe na posiedzeniu niejawnym.

§ 3. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo.

Po pierwsze, z pkt 3 pozwu – odczytując go prawidłowo - należy przyjąć, że powód wnosił o przeprowadzenie rozprawy, tyle że wnosił o ewentualne rozpoznanie sprawy po jego nieobecność, a wówczas wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, bowiem pozwany nie uznał powództwa ( § 3 art. 148 1k.p.c.).

Po drugie, Sąd nie mógł na posiedzeniu niejawnym poprzedzającym bezpośrednio wydanie wyroku wydać wyroku bez doręczenia odpisu protokołu z posiedzenia niejawnego stronom, w tym stronie pozwanej, czy odpisu postanowienia z tego posiedzenia, skoro oddalił jej wnioski dowodowe. W ten bowiem sposób doszło do ziszczenia się przesłanki określonej art. 379 pkt 5 k.p.c. – pozbawienia strony możności obrony swych prawa.

Sytuacja tego typu była już również przedmiotem oceny dokonanej przez Sąd Najwyższy w postanowieniu Izby Cywilnej z dnia 13 grudnia 2018r., V Cz 85/18, w którym zostało, podkreślone :

1. Wydanie wyroku przez Sąd pierwszej instancji z naruszeniem art. 148 1 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego skutkuje pozbawieniem strony możliwości obrony praw, a w konsekwencji powoduje nieważność postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 Kodeksu postępowania cywilnego. 2. Sąd rozpoznając sprawę na posiedzeniu niejawnym i wydając postanowienia dowodowe, stosownie do art. 148 1 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), w razie oddalenia niektórych wniosków dowodowych, powinien przed wydaniem wyroku na posiedzeniu niejawnym doręczyć stronom odpis tego postanowienia w celu umożliwienia stronie, której wnioski dowodowe zostały oddalone, wypowiedzenia się, zgodnie z art. 224 § 1 in fine KPC. W przeciwnym razie dochodzi do nieważności postępowania również na podstawie art. 379 pkt 5 KPC przez pozbawienie strony, której wnioski dowodowe zostały oddalone i w efekcie zapadł niekorzystny dla niej wyrok, możliwości obrony praw.

Właśnie dokładnie z taką sytuacją mamy do czynienia miejsce w sprawie niniejszej.

Rozpoznając sprawę ponownie sąd ponownie rozpozna roszczenia zgłoszone przez powoda. Odbierze od pełnomocnika powoda jasne i stanowisko – czy tak jak w pozwie wnosi on o przeprowadzenie rozprawy. W wypadku ewentualnego ponownego rozpoznania sprawy jednak na posiedzeniu niejawnym - przy jej rozpoznaniu Sąd dochowa warunków procedowania określonych wskazanym wyżej art. 148 1k.p.c.

SSO Dorota Radaszkiewicz