Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2014 r. w Gliwicach

sprawy J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o opłatę dodatkową

na skutek odwołania J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 4 lutego 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zwalnia odwołującą J. P. od wymierzonej opłaty dodatkowej w łącznej wysokości 2.320,42 zł (dwa tysiące trzysta dwadzieścia złotych czterdzieści dwa grosze).

(-) SSO Janina Kościelniak

Sygn. akt VIII U 658/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 04.02.2013r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wymierzył ubezpieczonej J. P. z mocy art. 83 ust.1 pkt 3 i art 24 ust.1a oraz art.32 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych dodatkową opłatę w łącznej wysokości 2.320,42zł, tj. za okres od 12/2010r. do 09/2012r., według numerów deklaracji od 01 do 39:

-

1.588,09zł, co stanowi 10% nieopłaconych składek na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

-

638,43zł, co stanowi 10% nieopłaconych składek na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego,

-

a za okres od 02/2011 do 09/2012r. - 93,90zł, co stanowi 10% niepłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Ubezpieczona w odwołaniu od decyzji wniosła o anulowanie lub zmniejszenie nałożonej opłaty dodatkowej wskazując, iż znajduje się w trudnej sytuacji finansowej oraz, iż jest w trakcie ubiegania się o ulgę w spłacie zaległości wobec ZUS w formie układu ratalnego. Nadto ubezpieczona podniosła, że nałożona opłata utrudni jej spłatę bieżących zobowiązań.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji a nadto wskazał, że skorzystał z ustawowego uprawnienia wymierzenia dodatkowej opłaty z uwagi na uchylanie się odwołującej od regulowania zaległości, wysokość zadłużenia oraz brak skutecznych działań zmierzających do jego likwidacji.

Rozpoznając sprawę Sąd ustalił, co następuje.

Ubezpieczona prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług fryzjerskich od 05 maja 2008r.

W okresie spornym zatrudniała jedną osobę w połowie wymiaru czasu pracy.

Ubezpieczona w okresie od grudnia 2010r. do września 2012r. nie opłaciła obowiązkowych składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 15.920,60zł i Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego w kwocie 6.373,15zł oraz w okresie od lutego 2011r. do września 2012r. nie opłaciła składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 939,00zł.

Zaległości wobec organu rentowego jw. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej powstały z powodu trudnej sytuacji osobistej – rodzinnej oraz finansowej ubezpieczonej.

W 2009r. mąż ubezpieczonej odszedł od rodziny, wyjechał poza granice kraju, nie kontaktował się, nie partycypował w kosztach utrzymania rodziny, pozostawiając po sobie niespłacone długi u prywatnych osób (mąż ubezpieczonej był uzależniony od hazardu i alkoholu). Ubezpieczona spłacała te długi w okresie od 2009r. do 2013r. w łącznej wysokości około 14.000,00zł.

Wyrokiem tut. Sądu Wydziału Cywilnego z dnia 29.06.2009r., sygn. akt I RC 2342/08 została orzeczona separacja małżeństwa ubezpieczonej z B. P., a wyrokiem z dnia 18.10.2012r., sygn. akt XII RC 1303/11 orzeczony został rozwód z winy męża B. P..

Przed uzyskaniem wyroku rozwiązującego małżeństwo ubezpieczona bezskutecznie poszukiwała męża przez Konsulat na terenie Niemiec.

W okresie spornym rozpoczęły się nadto problemy zdrowotne syna ubezpieczonej D. P., urodzonego w dniu (...) Syn pozostawał w leczeniu w SP ZOZ Ośrodku (...) w Z. od stycznia 2009r. do sierpnia 210r. W listopadzie (...) syn ubezpieczonej podjął próbę samobójczą. Syn przebywał na leczeniu w Wojewódzkim Szpitalu (...) w L. od 13.10.2009r. do 20.11.2009r., gdzie zdiagnozowana została deperesja dwubiegunowa. Po leczeniu szpitalnym syn ubezpieczony leczony był farmakologicznie oraz uczestniczył w terapii - ubezpieczona jeździła z synem na terapię prywatną do C.. Koszt leków syna wynosił miesięcznie 400,00zł a terapii około 1.400,00zł, nadto ubezpieczona ponosiła koszty dojazdów do placówek szpitalnych, poradni. Łącznie ubezpieczona wydała na leczenie syna około 5.000,00zł.

Stan zdrowia syna są obecnie poprawił się, nie pozostaje w leczeniu. Podjął pracę od dnia 01.07.2013r. za wynagrodzeniem 2.480,77zł brutto. Stosunek pracy ustał z dniem 14.12.2013r., poszukuje pracy.

Na potrzeby leczenia syna oraz spłaty długów męża ubezpieczona zaciągnęła w 2010r. kredyty: w G. (...) Bank - 7.750,00zł i w E. – 8.000,00zł. Kredyt w E. został spłacony w sierpniu 2013r., a w G. (...) Banku jest spłacany (do 2015r.). Do spłaty zostało ubezpieczonej na dzień 15.10.2013r. w G. Bank 3.376,60zł, z miesięczną ratą w wysokości 210,00zł.

Ubezpieczona posiada zaległości wobec Urzędu Skarbowego w wysokości 4.000,00zł. Urząd Skarbowy w Z., decyzją z dnia 24.07.2013r. rozłożył ubezpieczonej na raty zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2012r. zaległej kwoty w wysokości po 400,00zł miesięcznie od sierpnia 2013r.

Ubezpieczona zamieszkuje wraz z synem D. w mieszkaniu Towarzystwa Budownictwa (...). Ubezpieczona posiada zaległości w opłatach za czynsz. W związku z powstałą zaległością Gmina Miejska Z. wniosła do Sądu Rejonowego w Zabrzu pozew o eksmisję ubezpieczonej i jej syna D.. Wyrokiem z dnia 13.11.2012r., sygn. akt VIII C 1486/12 Sąd Rejonowy w Zabrzu nakazał ubezpieczonej i jej synowi D. opuszczenie zajmowanego lokalu i wydania go Gminie Miejskiej Z..

(...) Sp. z o.o. w Z. rozłożył ubezpieczonej zadłużenie z tytułu czynszu za lokal mieszkalny w wysokości 12.459,04 na 25 rat po 500,00zł miesięcznie z ustaleniem początku spłaty na grudzień 2013r. oraz 2.049,39zł z tytułu odsetek kosztów monitu ze spłatą od sierpnia 2013r.

Ubezpieczonej pozostało około 7.000,00zł do spłaty zadłużenia czynszu.

Ubezpieczona osiągnęła z tytułu prowadzonej działalności:

-

za rok 2008 przychód w wysokości 31.565,00zł, dochód w wysokości 11.071,83zł,

-

za rok 2009 przychód w wysokości 49.868,05zł, dochód w wysokości 15.857,66zł,

-

rok 2010 przychód w wysokości 61.881,12zł, dochód w wysokości 20.691,58zł,

-

rok 2011 przychód w wysokości 70.082,70zł, dochód w wysokości 36.131,32zł,

-

rok 2012 przychód w wysokości 70.207,05zł, dochód w wysokości 37.063,20zł,

W 2013r. osiągnęła dochody lepsze niż w 2012r. - w okresie od 01.01.2013r. do 30.09.2013r. dochód wyniósł 20.815,85zł.

Miesięcznie ubezpieczona dysponuje kwotą 2-3 tys. zł netto.

Ubezpieczona w dniu 16.10.2013r. złożyła w organie rentowym wniosek o układ ratalny, który pozostał bez rozpoznania z uwagi na nieuregulowania składek w części finansowanej przez ubezpieczoną do 09.11.2013r.

Ubezpieczona opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne za pracownika w kwocie około 5.700,00zł.

Ubezpieczona cały czas stara się regulować swoje zadłużenie, w tym zadłużenie wobec organu rentowego.

Ubezpieczona uzyskiwane dochody przeznacza w pierwszej kolejności na wypłatę wynagrodzenia dla zatrudnionej osoby i składki z tego tytułu, spłatę zadłużenia w urzędzie skarbowym, zadłużenia czynszu oraz na bieżące wydatki związane z prowadzeniem działalności i pokrycie kosztów utrzymania.

Prowadzona działalność stanowi dla ubezpieczonej jedyne źródło utrzymania.

Powyższe ustalił Sąd w oparciu o akta rentowe, odpis pozwu o eksmisję Gminy Miejskiej Z., pisma Zarządu (...) w Z. z dnia 08.08.2013r., pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia 24.07.2013r, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydziału XII Cywilnego z dnia 18.10.2012r., sygn. akt XII RC 1303/11, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydział I Cywilny z dnia 29.06.2009r., pismo Konsulatu Generalnego RP z dnia 13.07.2010r., umowę o pracę D. P., historię choroby D. P. z SP ZOZ Ośrodka (...) w Z. oraz Wojewódzkiego Szpitala (...) w L., pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. z dnia 08.08.2013r., zaświadczenie (...) Banku S.A. z dnia 27.09.2013r., zaświadczenie wydane przez O. M. Usługi (...) z dnia 15.10.2013r. oraz w oparciu o zeznania świadka M. M. złożone na rozprawie przed Sądem w dniu 16.10.2013r., czas nagrania 00:35:07-01:01:00 i zeznania ubezpieczonej złożone na rozprawie przed Sądem w dniu 08.01.2014r., czas nagrania 00:08:18-00:39:15.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 24 ust. 1a ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2013r., poz. 1442 ze zm.) w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości Zakład może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek.

W niniejszej sprawie bezsporne było, iż ubezpieczona posiada zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okresy i w kwotach wskazanych przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji.

Spór sprowadzał się do ustalenia, czy okoliczności, z powodu których ubezpieczona nie opłacała składek na ubezpieczenia uzasadniają wymierzenie ubezpieczonej opłaty dodatkowej w wysokości jak w zaskarżonej decyzji.

Jak wynika bowiem z ukształtowanego orzecznictwa sądowego zastosowanie opłaty dodatkowej ma sens wówczas, gdy – przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności- można przewidzieć, że spełni ona lub może spełnić założony, dyscyplinujący cel. To zaś zależy przede wszystkim od przyczyn nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości. Te mogą być zależne lub niezależne od płatnika, zawinione przez niego lub niezawinione. Inaczej powinien być traktowany płatnik, który opóźnia się z wykonaniem obowiązku opłacania składek pomimo dobrej kondycji ekonomicznej; inaczej taki, który boryka się z trudnościami ekonomicznymi. O zastosowaniu dodatkowej opłaty powinny decydować okoliczności każdego indywidualnego przypadku, zwłaszcza te, które wskazują na winę w nieopłaceniu składek albo ich opłaceniu w zaniżonej wysokości lub jej brak. Sąd Najwyższy nie widzi interesu publicznego w pogłębianiu kryzysu finansowego płatnika składek, w obciążaniu go dodatkowymi należnościami fakultatywnymi w sytuacji, gdy nie ma on realnych możliwości wywiązania się ze zobowiązań głównych (wyrok SN z dnia 20.05.2004r. II UK 403/03, OSNP 2005/3/44, podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 04.10.2012r., III AUa 2724/11,wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 20.12.2012r., III AUa 1043/12).

W sprawie, w świetle przeprowadzonego postępowania, nie ulega wątpliwości, iż ubezpieczona miała i ma nadal trudności finansowe wynikające z jej trudnej sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, która powstała w 2009r., gdy po odejściu od niej męża prowadzona działalność gospodarcza była jedynym źródłem utrzymania ubezpieczonej, gdy z tych dochodów musiała spłacać długi pozostawione przez męża, ponosić koszty leczenia syna.

Nie ulega wątpliwości, iż konieczność poniesienia przez ubezpieczoną kosztów jw. spowodowały zadłużenie ubezpieczonej wobec organu rentowego a kwoty przeznaczone na te cele pokryłyby zadłużenie ubezpieczonej wobec organu rentowego.

Ubezpieczona kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej, sukcesywnie spłaca zadłużenia w Urzędzie Skarbowym, także zadłużenie z z tytułu czynszu, raty kredytów zaciągniętych na leczenie syna, jak również opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne za pracownika w kwocie ponad 5.000,00zł.

Przyjmując jw. Sąd dał wiarę treści powołanej dokumentacji jako niekwestionowanej przez organ rentowy. Na tle tejże dokumentacji Sąd dał wiarę zeznaniom świadka i ubezpieczonej jako spójnym i logicznym w swej treści, korelującym ze sobą i stąd przekonywującym.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd uznał, iż wymierzona ubezpieczonej przez organ rentowy opłata dodatkowa w zaskarżonej decyzji jest opłatą zbyt wysoką dla ubezpieczonej i z pewnością konieczność jej uiszczenia przyczyniłaby się do pogłębienia trudnej już sytuacji finansowej ubezpieczonej, gdy niewątpliwie zaległości składkowe ubezpieczonej powstały wskutek okoliczności od niej niezależnych i gdy ubezpieczona w sposób czynny dąży do uregulowania powstałych długów, w tym zaległości wobec organu rentowego i przede wszystkim w tym celu, tj. w celu spłaty zaległości finansowych, w dalszym ciągu prowadzi działalność gospodarczą, która przynosi coraz wyższe dochody.

Zajmując takie stanowisko Sąd, na podstawie powołanych przepisów, z mocy art. 477 ¹⁴ §2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż zwolnił odwołującą J. P. od wymierzonej opłaty dodatkowej w łącznej wysokości 2.320,42zł.

SSO Janina Kościelnika