Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2019 r. w Olsztynie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa(...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko A. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 18 marca 2019 r., sygn. akt I C 4103/18 upr.

uchyla zaskarżony wyrok w całości, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością poczynając od dnia 18 marca 2019 r. i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSO J. Barczewski

Sygn. akt IX Ca 1109/19 upr.

UZASADNIENIE

Powód Raport (...) z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie od pozwanej oznaczonej jako (...) kwoty 1.357,82 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Pozwana nie stawiła się na rozprawę i nie zajęła stanowiska w sprawie.

Wyrokiem zaocznym z dnia 18 marca 2019 r. Sąd Rejonowy w Olsztynie powództwo oddalił.

Jego zdaniem powód nie wykazał, by jego poprzednikowi prawnemu służyło jakiekolwiek roszczenie względem pozwanej.

Apelację od całości wyroku zaocznego złożył powód, zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., art. 232 w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 6 k.c., art. 339 § 2 k.p.c., art. 128 § 1 w zw. z art. 129 i art. 308 i 309 k.p.c., art. 509 w zw. z art. 65 § 2 k.c. i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Niezależnie od podniesionych w apelacji zarzutów, w niniejszej sprawie w toku postępowania przed Sądem I instancji zaistniała nieważność postępowania określona w art. 379 pkt 5 k.p.c., co skutkowało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, ze zniesieniem postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością od daty rozprawy (art. 386 § 2 k.p.c.).

Przypomnieć wypada, że zawiadomienie o terminie rozprawy wraz z odpisem pozwu kierowane do pozwanej, przesłane zostało na adres przy ulicy (...), (...)-(...) O. (k. 41). Wcześniej pod tożsamy adres przesłano jej odpis pozwu z załącznikami (k. 40). Pozwana przesyłki nie odebrała, zaś Sąd Rejonowy posiłkując się wynikającym z bazy PESEL2-Sąd wydrukiem stwierdził skuteczność doręczenia przesyłek.

Nie kwestionując takiego uprawnienia wskazać wypada, że doręczenie zastępcze jest jednak skuteczne, gdy miejsce zamieszkania adresata (art. 126 § 2 k.p.c.) nie budzi wątpliwości (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 1995 roku, III CRN 4/95, nie publik.). Podstawowym warunkiem skuteczności zastępczego doręczenia w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest bowiem tylko prawidłowy adres osoby, do której pismo sądowe jest adresowane. Przepis ten zakłada, że adresat mieszka pod wskazanym adresem, a jedynie zachodzi niemożność doręczenia mu pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających.

„Mieszkaniem” w rozumieniu art. 139 § 1 k.p.c. jest lokal w miejscowości, o jakiej mowa w art. 25-28 k.c., w którym adresat (albo osoba wymieniona w art. 26 i 27) przebywa z zamiarem stałego pobytu. Jeżeli powód podał w pozwie nieaktualny adres strony pozwanej, doręczenie zastępcze na podstawie art. 139 § 1 k.p.c. przez złożenie pisma w placówce pocztowej nie może być skuteczne, ponieważ nie ma możliwości dochowania wymaganego w tym przepisie umieszczenia zawiadomienia o pozostawieniu pisma w placówce pocztowej na drzwiach mieszkania adresata lub w jego skrzynce pocztowej.

Brak adnotacji poczty, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem lub że wyprowadził się nie sankcjonuje wadliwego doręczenia, zwłaszcza, że doręczyciel może nie wiedzieć, kto mieszka pod wskazanym adresem (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2009 roku, IV CNP 87/08, Legalis nr 186563).

W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób uznać, by pozwana została prawidłowo zawiadomiona o terminie rozprawy i toczącym się postępowaniu, co skutkowało wydaniem wyroku zaocznego w warunkach nieważności.

Jak wynika bowiem z wydruku z bazy PESEL, pozwana zameldowana była pod adresem ulica (...), (...)-(...) O. do 2 listopada 2009 r., zaś obecnie meldunku nigdzie nie posiada. Dostrzegając dystynkcję między administracyjnym podjęcie zameldowania i cywilnym adresu strony, brak jest podstaw do autorytatywnego przyjęcia skuteczności doręczenia zastępczego. Nadto, co szczególnie istotnie, pozwana została oznaczona w pozwie jako (...) i pod te dane osobowe kierowane były doręczenia pism sądowych. Tymczasem z powołanego już wydruku z bazy PESEL wynika, iż osoba posługująca się numerem identyfikacyjnym (...) nosi nazwisko (...), co jest dodatkowym argumentem przemawiającym za nieskutecznością doręczenia zawiadomienia o rozprawie.

W tych warunkach nie sposób uznać, by pozwana została prawidłowo zawiadomiona o toczącym się postępowaniu wskutek uznania za doręczoną przesyłki z dniem 8 marca 2019 r.

Z podanych względów Sąd II instancji z urzędu uwzględnił nieważność postępowania (art. 378 § 1 w zw. z art. 379 pkt. 5 k.p.c.).

W powyższej regulacji mieszczą się przypadki, gdy strona na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 1974 r., II CR 155/74, Legalis nr 17995, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Legalis nr 335074), co w przedmiotowej sprawie jest bezsprzeczne.

W sytuacji, w której z powodu uchybień procesowych sądu lub strony przeciwnej, strona nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części, jeśli skutków tego uchybienia nie można było usunąć przed wydaniem orzeczenia w danej instancji zachodzi pozbawienie strony możliwości obrony jej praw, przy czym nie ma jakiegokolwiek znaczenia, czy działanie strony mogłoby mieć wpływ na rozstrzygnięcie (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1057/00, z dnia 1 kwietnia 2011 r., II PK 248/10, z dnia 27 marca 2012 r., III UK 75/11 oraz postanowienie SN z 31 stycznia 2018 r., I CZ 3/18).

Ideą procesu cywilnego jest, aby przy zachowaniu zasady równości stron, udzielić ochrony słusznym roszczeniom, a przepisy proceduralne -zwłaszcza dotyczące doręczeń - powinny być tak stosowne by nie doszło do uszczerbku dla praw strony.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd I instancji powinien zatem wezwać powoda do wskazania aktualnego adresu zamieszkania pozwanej pod rygorem zawieszenia postępowania, a dopiero następnie - przy stosownym żądaniu powoda - rozważyć zasadność ustanowienia kuratora dla doręczeń (ewentualnie dokonać próby doręczenia przez komornika sądowego, której koszty winien pokryć powód). Dopiero po zagwarantowaniu praw obu stron procesu możliwe będzie wydanie orzeczenia merytorycznego.

Postępowanie pierwszo instancyjne zostało zniesione od dnia 18 marca 2019 r., a więc od dnia w którym zapadł wyrok przeciwko stronie pozwanej, pozbawionej możliwości obrony swych praw.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie 386 § 2 w zw. z art. 108 § 2 k.p.c.

SSO J. Barczewski

ZARZĄDZENIE

1. odnotować,

2. w przypadku złożenia wniosku o uzasadnienie przesłać wnioskującemu.

Olsztyn, dnia 22 lipca 2019 r.