Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2019 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta G.

o ustalenie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Grudziądzu

z dnia 19 lipca 2013 r.

sygn. akt I C 140/13

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta G. kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą,

3)  przyznaje od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Toruniu) na rzecz kuratora adwokata C. K. kwotę 1080 (jeden tysiąc osiemdziesiąt) złotych plus 23 % VAT tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie powoda w postępowaniu odwoławczym.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Rafał Krawczyk/ /SSO Marek Lewandowski/

Sygn. akt VIII Ca 629/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2012 r., sygn. akt I C 479/11, Sąd Rejonowy w Grudziądzu w sprawie z powództwa (...) Sp. z o. o. w G. przeciwko Skarbowi Państwa zastępowanemu przez Prezydenta Miasta G. ustalił, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...), jest nieuzasadniona.

Na skutek apelacji pozwanego wyrokiem z dnia 28 listopada 2012 r., sygn. akt VIII Ca 502/12, Sąd Okręgowy w Toruniu uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Grudziądzu do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy wyrokiem z dnia 19 lipca 2013 r., sygn. akt I C 140/13, Sąd Rejonowy w Grudziądzu oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że Skarb Państwa pismem z dnia 15 grudnia 2010 r. na skutek aktualizacji wartości nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa, położonej w G. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów jako działki o numerach (...) w obrębie 48 oraz o numerach (...) w obrębie (...), dla której Sąd Rejonowy w Grudziądzu prowadzi księgę wieczystą nr (...), wypowiedział wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego tej nieruchomości w kwocie 9.871,48 zł, stanowiącej 3% jej wartości, oferując przyjęcie od 2011 r. nowej wysokości tej opłaty w kwocie 73.872 zł. W uzasadnieniu wypowiedzenia wskazano, że w operacie szacunkowym rzeczoznawca określił aktualną wartość nieruchomości oddanej w wieczyste użytkowanie na kwotę 2.462.400 zł.

Pismem z 24 stycznia 2011 r. wieczysty użytkownik zakwestionował wypowiedzenie i wniósł o ustalenie, że dokonana aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona.

Orzeczeniem z dnia 20 czerwca 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w T. oddaliło wniosek wieczystego użytkownika z 24 stycznia 2011 r. W ocenie Kolegium operat szacunkowy sporządzony na zlecenie Prezydenta Miasta G. przez rzeczoznawcę majątkowego jest zgodny z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami i Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego, dlatego była podstawa do aktualizacji opłaty za wieczyste użytkowanie.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał na zarzuty, jakie użytkownik wieczysty podniósł wobec przedmiotowego operatu szacunkowego, tj. kwestię tego, że:

- w operacie pominięto kwestię objęcia nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania ochroną konserwatorską,

- w operacie przypisano cesze „ograniczenia wykorzystywania” zbyt niską wagę (13%),

- operat pomija aktualny sposób korzystania z nieruchomości,

- operat nie zawiera opisu warunków zawarcia transakcji przy porównywalnych nieruchomościach,

- operat został sporządzony miesiąc wcześniej aniżeli data aktualizacji opłaty rocznej,

- operat nie zawiera współczynnika korygującego ze względu na upływ czasu.

Podnosząc powyższe zarzuty powód przedstawił operat szacunkowy dotyczący przedmiotowej nieruchomości, sporządzony przez innego rzeczoznawcę majątkowego w celu określenia wartości środka trwałego.

Ustosunkowując się do powyższych zarzutów Sąd Rejonowy stwierdził, że nie podważają one wiarygodności i mocy dowodowej operatu rzeczoznawcy majątkowego L. K. z 18 listopada 2010 r. Rzeczoznawca właściwie uwzględnił ograniczenia konserwatorskie dotyczące nieruchomości. W tabeli porównawczej zawarto charakterystykę przedmiotu wyceny oraz nieruchomości porównawczych pod względem ich cen rynkowych, a zatem na podstawie operatu da się stwierdzić, czy nieruchomości porównywalne są rzeczywiście podobne do nieruchomości szacowanej. Szczegółowy opis cech poszczególnych nieruchomości zawarto w tabelach w egzemplarzu archiwalnym, dostępnym do wglądu użytkownikowi wieczystemu. W tym też egzemplarzu znalazły się dane dotyczące cen transakcyjnych oraz cen przyjętych do porównań.

Ponadto w ocenie Sądu Rejonowego operat spełniał warunek aktualności na dzień dokonywania aktualizacji opłaty rocznej. W ocenie Sądu wystarczające dla spełnienia tego warunku jest, aby odległość czasowa między datą sporządzenia operatu a wypowiedzeniem opłaty nie była duża, tj. aby operat do dnia wypowiedzenia nie zdezaktualizował się. W niniejszej sprawie operat sporządzony został miesiąc przed wypowiedzeniem opłaty, a zatem spełniał warunek aktualności. W operacie wyjaśniono też, że dokonano w nim aktualizacji cen transakcyjnych do ich aktualnego poziomu.

Sąd Rejonowy zauważył następnie, że operat szacunkowy przedłożony przez powoda nie mógł podważać operatu z dnia 18 listopada 2010 r., albowiem został sporządzony dla innego celu – określenia wartości środka trwałego (do ustalenia wartości początkowej i dla celów amortyzacyjnych).

W ocenie Sądu I instancji powód nie podważył zatem skutecznie operatu przedstawionego przez pozwanego. Na rozprawie w dniu 19 lipca 2013 r. powód cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia wartości przedmiotowej nieruchomości.

Sąd Rejonowy stwierdził, że w niniejszej sprawie to powoda obciążał ciężar wykazania, że wartość nieruchomości była na dzień wypowiedzenia wysokości opłaty inna niż wskazana w operacie szacunkowym z 18 listopada 2010 r. Sąd stanął bowiem na stanowisku, że przepis art. 78 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma zastosowanie w postępowaniu przedsądowym, natomiast na etapie postępowania sądowego rozkład ciężaru dowodu zmienia się w myśl ogólnej zasady z art. 6 kc, co oznacza, że to powód musi dowieść, iż aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona. Jedynie na wypadek stwierdzenia, że operat szacunkowy sporządzony na potrzeby aktualizacji zawiera wady, które pozbawiają go mocy dowodowej, zasadne jest przyjęcie, że to właściciel nieruchomości ma wykazać wzrost wartości nieruchomości. Skoro zaś w przedmiotowej sprawie powód nie podważył skutecznie operatu z dnia 18 listopada 2010 r. i cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, to należało uznać, że powód nie wykazał, że wartość nieruchomości na dzień aktualizacji opłaty była inna, niż wynikająca z operatu, a tym samym powództwo należało oddalić jako bezzasadne (art. 189 kpc).

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art.. 99 kpc oraz w oparciu o § 6 pkt 6 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości i podnosząc zarzuty:

I.  sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

1.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, tj. dokonanie jego oceny z pominięciem treści istotnej części materiału w postaci części 1 złożonego przez powoda operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego M. S., która to część, sporządzona według zasad przewidzianych również dla wyceny nieruchomości do celów aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, określała wartość nieruchomości na kwotę niższą niż kwota wynikająca z operatu szacunkowego, przedstawionego przez pozwanego, a pominięcie tej części materiału dowodowego skutkowało ustaleniem Sądu, że wartość nieruchomości jest równa wartości określonej w operacie szacunkowym przedstawionym przez pozwanego, a w rezultacie – oddaleniem powództwa,

2.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, tj. dokonanie jego oceny w sposób nieracjonalny i odbiegający od wymogu wszechstronnego rozważenia, albowiem z pominięciem oceny charakteru opinii biegłego rzeczoznawcy L. K., wykonanej na zamówienie pozwanego i złożonej przez niego jedynie jako dokumentu prywatnego, któremu w istocie brak przymiotu wiarygodności i uczynienie z tego dokumentu podstawy orzeczenia w sprawie, pomimo zakwestionowania tej opinii przez powoda i przedstawienia dowodu przeciwnego.

3.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków w niego nie wynikających, tj. że operat szacunkowy sporządzony na zlecenie pozwanego zawiera szczegółowy opis cech poszczególnych nieruchomości, w tym przeznaczenia nieruchomości, a także dane o cenach transakcyjnych i cenach przyjętych do porównań, podczas gdy w zebranym materiale dowodowym takie opisy i dane się nie pojawiają,

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1.  naruszenie art. 78 ust. 2 zd. 2 w zw. z art. 80 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r, o gospodarce nieruchomościami poprzez ich błędną wykładnię, skutkującą przyjęciem, że ciężar dowodu w postępowaniu o ustalenie, że aktualizacja opłaty z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadniona, spoczywa na powodzie i w konsekwencji obciążeniem powoda negatywnymi konsekwencjami procesowymi braku przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wzrostu wartości nieruchomości,

2.  § 28 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że określenie wartości nieruchomości wycenianej na potrzeby aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego na miesiąc przed dniem aktualizacji spełnia wymóg określenia wartości nieruchomości wycenianej według stanu nieruchomości i cen na dzień aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego była nieuzasadniona oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu. Ewentualnie zaś powód wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja skarżącego okazała się bezzasadna.

Na wstępie należy zauważyć, iż ustalenia faktyczne Sądu I instancji były prawidłowe, znajdowały wsparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym należycie, bez naruszenia granic swobody sędziowskiej. W konsekwencji Sąd Okręgowy podzielił je w całości i przyjął za własne.

Zasadnicza kwestia wymagająca rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie koncentrowała się wokół zagadnienia rozkładu ciężaru dowodu, a mianowicie ustalenia, na której ze stron postępowania spoczywał obowiązek wykazania prawidłowości ustalenia wartości nieruchomości określonej dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Sąd Okręgowy nie podziela poglądu Sądu Rejonowego, iż to na powodzie ciążył ciężar dowodu wykazania, iż aktualizacja opłaty z tytułu użytkowania wieczystego była nieuzasadniona. W opinii Sądu Okręgowego ciężar dowodu zgodnie z utrwalonym w tej kwestii orzecznictwem spoczywał na stronie pozwanej i strona pozwana temu obowiązkowi sprostała. Rozkład ciężaru dowodu nie jest bowiem równoznaczny z tym, iż pozwany ma obowiązek wykazania swych twierdzeń oferując dowód z opinii biegłego dopuszczony w postepowaniu sądowym. W sytuacji gdy pozwany zaoferował wiarygodny dowody innego rodzaju powinność dowiedzenia tego, ze jest inaczej obciążała stronę powodową.

Zgodnie z treścią art. 78 ust. 3 zd. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 102, poz. 651) ciężar dowodu, że istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty, spoczywa na właściwym organie. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, na które przed ostatnią rozprawą apelacyjna powoływała się również strona powodowa przywołując wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2015 r. (V CSK 147/15) ciężar dowodu istnienia przesłanek do aktualizacji opłaty (art. 77 ust. 1 u.g.n.) spoczywa na właściwym organie, przy czym chodzi tu o właściciela nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, mimo nieprzecyzyjności tego przepisu (verba legis: "właściwy organ"). Jest to przepis o charakterze materialno-prawnym, który - w sensie czasowym - określa ciężar rozkładu dowodu w całym postępowaniu "aktualizacyjnym", obejmującym fazę postępowania administracyjnego i fazę sądowego postępowania rozpoznawczego. Nie ma przy tym znaczenia to, że właściciel nieruchomości pozostaje zawsze stroną pozwaną w postępowaniu sądowym po wniesieniu sprzeciwu przez właściwy organ lub użytkownika wieczystego od orzeczenia kolegium (art. 80 ust. 1 u.g.n.). Ratio legis takiego rozwiązania prawnego podyktowane zostało potrzebą ułatwienia sytuacji dowodowej (a tym samym - procesowej) użytkownika wieczystego w postępowaniu sądowym. Wystąpienie przesłanek aktualizacji opłaty rocznej może być wykazywane przez właściciela nieruchomości przy pomocy wszystkich dostępnych środków dowodowych dopuszczonych w postępowaniu rozpoznawczym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2009 r., I CSK 45/09, LEX nr 530615 i z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CSK 327/10, LEX nr 111023).

Powód zdaje się nie zauważać utrwalonego w orzecznictwie poglądu, co do tego, iż zasadność aktualizacji opłaty strona pozwana wykazywać może za pomocą wszystkich środków dowodowych, a nie tylko dowodu z opinii biegłego dopuszczonego przed sądem.

W postępowaniu przedsądowym powinność dowodzenia odnosi się wyłącznie do sytuacji zakwestionowania zaktualizowanej wysokości opłaty w drodze złożonego do SKO wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Właściciel nieruchomości musi wówczas wykazać, że zakwestionowana aktualizacja opłaty była uzasadniona (art. 78 ust. 3 w zw. z art. 78 ust 2 oraz art. 77 ust. 3 u.g.n). W praktyce sprowadza się to do wykazywania prawidłowości operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego w przedmiocie wartości nieruchomości gruntowej jeszcze przed dokonaniem wypowiedzenia. W świetle cytowanego orzecznictwa, którego wnioski Sąd Okręgowy podziela, brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że operat stanowiący dowód w postępowaniu przedsądowym traci taki przymiot w toczącym się procesie. Prawidłowo sporządzony operat, stanowiący dokument prywatny, posiada jednak - z uwagi na to, w jakich okolicznościach i przez jaką osobę został sporządzony – moc dowodową i dowód ten powinien zostać oceniony przez sąd zgodnie z ogólną regułą swobodnej oceny dowodów. W toku tego postępowania mogą zaistnieć dwie sytuacje uprawniające do odmiennej oceny powinności dowodowych stron. Pierwsza gdy powodowi uda się wykazać, że operat szacunkowy dotknięty jest wadami, które pozbawiają go mocy dowodowej, bądź gdy powód przedstawi inny dowód bardziej wiarygodny niż operat sporządzony przez stronę pozwaną. Dowodem takim mógłby być przede wszystkim inny operat – ale sporządzony do tych samych celów, co nie miało miejsca w sprawie niniejszej. Wówczas zasadnym jest, aby to właściciel nieruchomości (pozwany) zaoferował inny dowód wykazujący wzrost wartości nieruchomości. Jak się wydaje jedynym dowodem mogącym wykazać zasadność twierdzeń strony pozwanej byłaby opinia biegłego sądowego na okoliczności zasadności aktualizacji opłaty. Zupełnie inna sytuacja zachodzi natomiast wtedy gdy powodowi nie uda się podważyć mocy dowodowej i wiarygodności operatu sporządzonego w postepowaniu przedsądowym przez pozwanego. Uznać wówczas należy, że to strona pozwana wykazała zasadność dokonania aktualizacji opłaty a jedyną drogą do kontestacji tego faktu jest złożenie przez powoda wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości na okoliczność zasadności aktualizacji opłaty.

Przekładając powyższe na przedmiot niniejszej sprawy w pierwszej kolejności należy raz jeszcze podkreślić, że zdaniem Sądu Okręgowego pozwany wykazał za pomocą przestawionego operatu, że aktualizacja opłaty rocznej była uzasadniona.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, operat zawierał wszystkie wymagane elementy, zaś w zakresie, w jakim bardziej szczegółowe dane nie znajdowały się bezpośrednio w treści dokumentu, operat odsyłał do egzemplarza archiwalnego, dostępnego użytkownikowi wieczystemu do wglądu. Dotyczyło to m. in. szczegółowego opisu cech poszczególnych nieruchomości oraz danych o cenach transakcyjnych i cenach przyjętych do porównań. Dane te były zatem w pełni weryfikowalne i nie można uznać, aby ich brak dosłownego przytoczenia w treści operatu niweczył jego moc dowodową. Zarzut skarżącego w tym przedmiocie nie był zatem zasadny.

Podobnie ocenić należy zarzut dotyczący sporządzenia operatu z dnia 18 listopada 2010 r. na zamówienie pozwanego (właściciela nieruchomości), co rzutować miało w ocenie skarżącego na wiarygodność tego dokumentu. Należy stwierdzić, że przedmiotowy operat szacunkowy, choć bezsprzecznie stanowiący „jedynie” dokument prywatny, przedłożony przez pozwanego i sporządzony na jego zamówienie, powstał przed rozpoczęciem postępowania sądowego i nie na jego potrzeby. Sporządzono go wcześniej, jako podstawę dla weryfikacji wartości nieruchomości, w oparciu o którą ustalana jest wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Należy podkreślić, że w momencie zlecenia sporządzenia operatu zamawiający (właściciel nieruchomości), nie mógł jeszcze wiedzieć, jakie będą jego wnioski, a w szczególności, czy będą one uzasadniały wypowiedzenie użytkownikowi wieczystemu opłaty rocznej. Wobec operatu szacunkowego przedstawionego przez pozwanego trudno zatem formułować zarzut braku obiektywizmu i sporządzenia go wyłącznie na potrzeby postępowania sądowego. Jeśli zarzut taki mógłby zostać w ogóle postawiony w niniejszym postępowaniu, to raczej wobec operatu szacunkowego przedstawionego przez powoda, bowiem to ten dokument sporządzony został na zamówienie powoda, już po zakwestionowaniu przez niego zasadności podwyższenia opłaty rocznej, a więc w czasie, kiedy stanowisko strony było już w pełni ukształtowane. Trudno zaś zgłaszać analogiczne wątpliwości pod adresem operatu przedstawionego przez pozwanego.

Należy też w pełni podzielić rozważania Sądu Rejonowego przedstawione w zakresie wymogu aktualności wartości nieruchomości, wynikającego z treści § 28 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Sąd ten trafnie zauważył, że wymóg określenia wartości nieruchomości wycenianej według stanu nieruchomości i cen na dzień aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego jest spełniony w sytuacji, gdy operat datowany jest na miesiąc wcześniej, aniżeli data aktualizacji opłaty. W sytuacji braku zmiany istotnych cech nieruchomości i okoliczności wpływających na jej wartość operat ten niewątpliwie pozostaje aktualny i przydatny dla potrzeb aktualizacji opłaty rocznej. Przyjęcie stanowiska przeciwnego powodowałoby, że osiągnięcie wymogu aktualności byłoby w zasadzie niemożliwe, bowiem każdorazowo wypowiedzenie wysokości opłaty musiałoby dokonywać się tego samego dnia, w którym sporządzany byłby operat. Z przyczyn natury technicznej taki stan rzeczy nie wydaje się możliwy do osiągnięcia. Nie był zatem zasadny zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy § 28 ust. 5 wymienionego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów.

Biorąc pod uwagę powyższe wszystkie zarzuty skarżącego dotyczące nieprawidłowości w ocenie omawianego operatu szacunkowego należało uznać za bezzasadne.

To powód winien zatem dążyć do zakwestionowania prawidłowości ustalenia wartości nieruchomości, co mogło zostać przeprowadzone wyłącznie w drodze dowodu z opinii biegłego. Dowód z innego operatu przedstawiony przez powoda był zupełnie nieprzydatny dla ustalania okoliczności istotnych w niniejszym postępowaniu, w szczególności w kontekście oceny prawidłowości sporządzenia operatu przedstawionego przez stronę pozwaną. Analiza przebiegu postępowania wskazuje zresztą na to, że powód miał tego świadomość, bowiem złożył wniosek o przeprowadzenie takiego dowodu już w sprzeciwie od orzeczenia SKO. Powód szeroko odwoływał się też w swoich pismach do dorobku orzecznictwa w zakresie omawianej problematyki, co wskazuje na jego pełną świadomość co do konieczności skutecznego podważenia przez niego mocy dowodowej operatu przedstawionego przez pozwanego.

Pomimo istnienia tej świadomości, wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego został jednak przez powoda cofnięty na rozprawie w dniu 19 lipca 2013 r., po tym, gdy analogiczny wniosek zgłoszony został przez pozwanego. Takie postępowanie uzasadnić można wyłącznie wolą uniknięcia przez powoda uiszczenia zaliczki na poczet opinii biegłego.

W istocie zatem wszystkie wywody powoda zmierzające do wykazania nietrafnie rozumianego przez niego powinności dowodowych zmierzały tylko do tego aby kosztami opinii biegłego obciążyć Skarb Państwa zamiast powoda i temu służyło cofnięcie wniosku dowodowego. W opinii Sądu Okręgowego powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w pełni świadomie, w celu zaoszczędzenia kosztów zaliczki na opinię biegłego, podjął ryzyko wydania niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia.

Sytuacja, w której powód cofnął swój wniosek, musiała prowadzić do oddalenia wniosku pozwanego (jako nieobciążonego ciężarem wykazania okoliczności, których ustaleniu służyć miał wnioskowany dowód), a w konsekwencji – do nieprzeprowadzenia w ogóle tego dowodu w toku postępowania przed Sądem I instancji – z braku stosownego wniosku powoda i braku podstaw, do jego dopuszczenia z urzędu. Do tego stanu rzeczy doprowadziły własne działania powoda (cofnięcie wniosku dowodowego), nie zaś brak jego świadomości co do obciążających go powinności w zakresie wykazywania faktów, z których wywodził swoje żądanie. Z tego względu w ocenie Sądu Okręgowego zarzut naruszenia art. 78 ust. 3 zd. 2 w zw. z art. 80 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez nieprawidłowy rozkład ciężaru dowodu nie zasługiwał na uwzględnienie.

W tym kontekście nie było zdaniem Sądu Okręgowego jakichkolwiek podstaw do tego aby uwzględnić powtórnie złożony na etapie postępowania odwoławczego wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Sąd Okręgowy na podstawie art. 227 kpc w zw. z art. 391 §1 kpc oddalił ponadto wniosek dowodowy powoda o przeprowadzenie dowodu z kolejnego operatu szacunkowego dotyczącego przedmiotowej nieruchomości, znajdującego się w aktach sprawy nr (...) Urzędu Miejskiego w G., bowiem dowód ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Fakt ewentualnej różnicy w wartości nieruchomości wynikającej z operatu sporządzonego blisko 3 lata później, aniżeli operat w przedmiotowej sprawie, w żaden sposób nie świadczy bowiem o nieprawidłowości sporządzenia wcześniejszego operatu, który dotyczył ustalenia wartości nieruchomości w innym czasie.

Z powyższych względów apelacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

Ponadto Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. art. 99 kpc i § 6 pkt 6 i oraz stosowanego w tej sprawie ze względu na datę wniesienia apelacji § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. j. Dz. U. 2013.490) zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. Apelacja powoda okazała się w całości bezzasadna, a zatem zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, powód zobowiązany jest do poniesienia w całości kosztów powstałych w związku z zainicjowaniem przez niego postępowania odwoławczego. Tylko na marginesie Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że pełnomocnik powoda przy wartości przedmiotu sporu 64000 zł żądał zasądzenia kosztów procesu w kwocie prawie 40 000 zł !!! Jak można przypuszczać pełnomocnik sześciokrotne podwyższenie stawki ze względu na jej zawiłość i wielowątkowość odnosił także do wynagrodzenia pełnomocnika strony przeciwnej. Sąd zasądził jednak koszty procesu za instancję odwoławczą według norm przepisanych nie znajdując podstaw do zwiększania ich ze względu nie tylko na ze względu brak wniosku pełnomocnika pozwanego, ale i fakt, że sprawa nie była w istocie zawiła i sprowadzała się do oceny powinności dowodowych stron.

Sąd Okręgowy zasądził ponadto na rzecz kuratora adwokata C. K. wynagrodzenie w kwocie 1080 złotych. Na podstawie §1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej

z dnia 9 marca 2018 r. (dz.u. z 2018 r. poz. 536) w wysokości 40% stawki za czynności adwokackie. Bezprzedmiotowa w tym kontekście jest ocena tego czy kurator mógł skutecznie ustanowić pełnomocnika do reprezentowania go w tym postępowaniu (oczywistym jest przy tym, iż nie mogło odnieść skutku pełnomocnictwo substytucyjne ponieważ adw. C. K. nie występował w tej sprawie jako pełnomocnik z urzędu), tym niemniej obecność kuratora na rozprawie nie była obowiązkowa, zaś kurator podjął czynności zapoznając się z aktami i zajmując stanowisko w sprawie.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Rafał Krawczyk / /SSO Marek Lewandowski+/