Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Marek Procek (spr.)
Sędziowie	SSA Jolanta Pietrzak SSA Tadeusz Szweda
Protokolant	Elżbieta Szewczyk

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2019 r. w Katowicach

sprawy z odwołania B. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

przy udziale zainteresowanych A. C.

o ustalenie wysokości zadłużenia

na skutek apelacji ubezpieczonego B. G. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach z dnia 14 czerwca 2018 r. sygn. akt X U 1708/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od B. G. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA M.Procek /-/SSA T.Szweda
Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1934/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 kwietnia 2013 r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że B. G. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wskazując, że jego zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 357.871,39 zł, w tym z tytułu
składek na:

- ubezpieczenia społeczne (w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39) za okres
od sierpnia 2003 r. do lutego 2013 r. w kwocie 173.679,65 zł, w tym odsetki za zwłokę
w kwocie 89.769 zł, koszty upomnienia w kwocie 465,60 zł oraz koszty egzekucyjne
w kwocie 6.881,70 zł,

- ubezpieczenia zdrowotne (w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39) za okres
od lipca 2004 r. do lutego 2013 r. w kwocie 48.511,82 zł, w tym odsetki za zwłokę w kwocie 22.341 zł, koszty upomnienia w kwocie 378,40 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 2.624,40 zł,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39) za okres od listopada 2003 r. do lutego 2013 r.
w kwocie 8.411,42 zł, w tym odsetki za zwłokę w kwocie 4.051 zł, koszty upomnienia
w kwocie 396 zł oraz koszty egzekucyjne w kwocie 361,40 zł.

Od przedstawionej decyzji odwołanie wniósł B. G. (1), domagając się jej uchylenia w całości.

Uzasadniając swoje żądanie, wskazał, iż decyzją Urzędu Miasta w C. z dniem 28 lutego 2001 r. rozwiązano spółkę cywilną C.
z siedzibą w C., dzieląc ją na dwa odrębne podmioty: tj. jednoosobową działalność jednego wspólnika NIP (...), której nie podjęto oraz jednoosobową działalność drugiego wspólnika NOP (...) która została włączona do innej jednoosobowej działalność gospodarczej w dniu 28 lutego 2001 r. Skarżący wywiódł, iż został powiadomiony przez Urząd Miasta o tym, że zgłoszenie decyzji o rozwiązaniu spółki zostało przesłane do GUS K., Urzędu Skarbowego oraz ZUS C.. W wyniku domniemanego zadłużenia od momentu rozwiązania spółki, organ rentowy blokuje konta bankowe spółki, jak również konto jednoosobowej firmy NIP (...) którą aktualnie prowadzi odwołujący. ZUS wysyła upomnienia i nakazy egzekucyjne do banków, Urzędów Skarbowych i na adres byłych wspólników NIP (...), NIP (...), uniemożliwiając zgromadzenie środków na bieżącą działalność i uregulowanie należności. Odwołujący wskazał, że kwoty z kont bankowych zostały bezpośrednio przelane do ZUS
w W., w C. oraz do Urzędu Skarbowego. Wpłaty zawierały kwotę główną, odsetki, koszty egzekucyjne i upomnienia. Stwierdził, że nie otrzymał części nakazów egzekucyjnych oraz upomnień. Ubezpieczony dokonywał dodatkowych wpłat pieniężnych
na koto ZUS i US oraz wpłat bezpośrednio u poborcy skarbowego. Od 2001 r. do 2006r. organ rentowy niesłusznie pobrał 80.598,62 zł. Ponadto skarżący wywiódł, iż od marca
2012 r. toczy się korespondencja dotycząca rozliczeń nieistniejącej spółki cywilnej i firmy jednoosobowej NIP (...). Zdaniem skarżącego, sprawa rozliczenia z tytułu nieopłaconych składek dla NIP (...), przy nierozliczeniu spółki cywilnej
NIP (...), nie powinna być brana pod uwagę, tym bardziej iż na miesiąc marzec 2013 r. ZUS powinien zwrócić wraz z odsetkami 151.528,59 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko wyrażone
w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołania, a także zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego. Organ rentowy dodatkowo wyjaśnił, iż podstawę ustaleń faktycznych decyzji stanowiły dane zgromadzone na koncie płatnika składek, które, zgodnie z art. 34 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowią środek dowodowy w postępowaniu administracyjnym
i sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Odwołujący prowadzi działalność gospodarczą od dnia 31 grudnia 1998 r. do nadal. Płatnik składa dokumentację rozliczeniową z wykazem należnych składek za siebie jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą oraz zatrudnionych pracowników. W ocenie organu rentowego, płatnik nie przedstawił dokumentacji pozwalającej na zmianę zaskarżonej decyzji. Organ również podkreślił, że stan należności został ustalony w oparciu o dokumentację składaną przez odwołującej i dotyczy zakresu numerów deklaracji 01-39. W rozliczeniu konta uwzględniono wpłaty uzyskane w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w kwotach: FUS - 17.751,34 zł, FUZ - 4.499,94 zł, FP i PGŚP - 1.631,60 zł. Organ rentowy przyznał, iż na koncie jednego z dawnych wspólników spółki cywilnej A. C. istnieje nadpłata, ale bez wniosku tego płatnia nie można dokonać przeksięgowań.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2016 r. Sąd Okręgowy w Katowicach w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił wysokość zadłużenia B. G. (1) na kwotę 164 143,70 zł, w punkcie 2 oddalił odwołanie w pozostałym zakresie, zaś w punkcie 3 zasądził od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (k. 830 - tom V akt sprawy).

Od powyższego wyroku apelacje wywiodły obie strony.

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach uchylił zaskarżony wyrok i zniósł postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością od dnia
2 lutego 2016 r., przekazując sprawę Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej (k. 886-887 - tom V a.s.).

W uzasadnieniu Sąd drugiej instancji wskazał, iż Sąd pierwszej instancji, rozpoznając sprawę, począwszy od 2 lutego 2016 r., pominął zainteresowanego A. C.,
nie powiadamiając go o terminie posiedzeń i nie doręczając mu korespondencji. Także wyrok został wydany z pominięciem zainteresowanego, pomimo formalnego sprostowania „oczywistej omyłki” w jego rubrum. Dlatego Sąd Apelacyjny uznał, że A. C. - począwszy od dnia 2 lutego 2016 r. - został jako strona postępowania pozbawiony możliwości obory swoich praw, co spełnia przesłankę nieważności postępowania, o której mowa
w art. 379 pkt 5 k.p.c. od tej daty.

W następstwie ponownego rozpoznania sprawy, Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 14 czerwca 2018 r. w punkcie 1 oddalił odwołanie, zaś w punkcie 2 zasądził od B. G. (1) na rzecz organu rentowego kwotę 21.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Okręgowy ustalił, iż spółka cywilna - C. z siedzibą w C. działała w okresie od 10 listopada 1998 r. do 28 lutego 2001r. Wspólnikami spółki był B. G. (1) oraz A. C..

Począwszy od 27 października 1994 r. B. G. (1) podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Prawomocną decyzją z dnia 14 sierpnia 2014 r. organ rentowy stwierdził, że A. C. w okresie od 28 lutego 2011 r. do 29 lutego 2004 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą (k. 536 - tom III a.s.).

W celu ustalenia wysokości składek należnych od ubezpieczonego z tytułu jego indywidualnej działalności za okres objęty zaskarżoną decyzją, składek uiszczonych na ten cel i wysokości zaległości na dzień wydania zaskarżonej decyzji Sąd Okręgowy wykorzystał dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości ubezpieczeniowej. Sąd ten przyjął przy tym, iż w przypadku wpłat egzekucyjnych z konta ubezpieczonego na zaległości A. C. należy je zaliczyć na poczet zaległości ubezpieczonego, zaznaczając to wyraźnie
w opinii.

Zatem Sąd ten podniósł, iż biegła sądowa z zakresu finansów i rachunkowości J. S. w opinii głównej z dnia 2 stycznia 2014 r., na podstawie materiałów dowodowych zgromadzonych w aktach sprawy wraz z załącznikami, ustaliła wysokość należności
z tytułu indywidualnej działalności ubezpieczonego B. G. (1) od stycznia 1999 r. do lutego 2013 r. Ich wysokość z podziałem na: fundusz ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wyszczególniona została w tabelach. Biegła ustaliła, że zaległość we wpłatach składek ubezpieczonego na ubezpieczenie wynosi 173.258,11 zł i dotyczy okresu
od sierpnia 2003 r. do lutego 2013 r., zaległość należności głównej we wpłatach na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 48.806,65 zł i dotyczy okresu od czerwca 2004 r. do lutego 2013 r., zaległość należności głównej we wpłatach składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynosi 8.419,62 zł i dotyczy okresu
od listopada 2003 r. do lutego 2013 r. Biegła wyjaśniła, że przy rozliczaniu wpłat egzekucyjnych dokonanych przez Urząd Skarbowy w P. wzięła pod uwagę rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad
i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania
w sprawach rozliczania składek do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W szczególności rozliczenia kwot uzyskanych w ramach egzekucji przez Urząd Skarbowy w P. biegła dokonała na poczet składek objętych danym tytułem egzekucyjnym, a w przypadku, gdy składka za dany okres (wskazany w tytule egzekucyjnym) została już wcześniej rozliczona, kwotę uzyskaną z egzekucji biegła rozliczała
na najwcześniej wymagalne i nierozliczone składki z zachowaniem podziału na rodzaje ubezpieczeń (tj. ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych). Przy rozliczaniu kwot uzyskanych w ramach egzekucji przez Urząd Skarbowy w P. biegła przyjęła daty, zgodnie
z zestawieniem rozliczenia uzyskanych kwot w okresie od 1 września 2003 r. do 6 listopada 2007 r. sporządzonym przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P.. Skutkowało to w niektórych przypadkach wyliczeniem innej wysokości odsetek za zwłokę
w zapłacie składek, niż w rozliczeniu ZUS przedstawionym na kartach 79-84 akt sprawy
i tym samym odmiennym rozliczeniem uzyskanej kwoty. Biegła rozliczyła wpływ do ZUS zarówno z wpłat własnych, z egzekucji dokonanych przez Urząd Skarbowy w P. oraz wpływu egzekucji bankowej na poczet należnych składek ubezpieczonego
od początku 1999 r. do lutego 2013 r. Wszystkie wpływy do ZUS rozliczane były
w kolejności: na pokrycie kosztów upomnień i kosztów egzekucyjnych, odsetek oraz składek. Biegła wyjaśniła, iż nie rozliczyła w opinii wpłat egzekucyjnych dokonanych z konta spółki cywilnej na poczet składek A. C. oraz na rzecz ubezpieczonego. Przedstawione wyciągi bankowe nie wskazują, iż konto bankowe należy wyłącznie do ubezpieczonego, ponieważ wyciągi z Banku (...) SA, (...) Bank (...) S.A. i (...) S.A wskazują jako posiadacza konta bankowego: (...) S.C. B. G. (1), A. C. z siedzibą w C.. Biegła podała, że nie posiada wiedzy dotyczącej rozliczenia wspólników po rozwiązaniu spółki cywilnej i nie może uznać, iż konta bankowe zarejestrowane na spółkę cywilną są kontami jedynie ubezpieczonego B. G. (1).

Sąd Okręgowy podniósł, iż w piśmie procesowym z dnia 10 lutego 2014 r. płatnik składek wniósł o wydanie opinii uzupełniającej, wskazując, że biegła na poczet wpłat płatnika B. G. (1) wina zaliczyć wszystkie wpłaty, tj. wpłaty egzekucyjne oraz wpłaty pobrane z rachunku bankowego spółki cywilnej pod nazwą (...) dokonane na zaległości A. C. oraz spółki cywilnej pod nazwą(...). W jego ocenie, ustalenia biegłej odnośnie do wysokości dokonanych wpłat nie pokrywają się z zestawieniem sporządzonych przez płatnika na podstawie własnych danych w postaci wyciągów bankowych, potwierdzeń przelewów i informacji uzyskanych z Urzędu Skarbowego w P.. Odwołujący wskazał, że wpłacił do ZUS kwotę 26.319,28 zł (k. 224-250 - tom II a.s.).

Jednocześnie w piśmie procesowym z dnia 10 lutego 2014 r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do opinii biegłej, wskazując, iż pominęła w przyjętych przez siebie rozliczeniach składki na ubezpieczenie społeczne za październik 2003 r. w kwocie 442,55 zł (k. 251-252 - tom II a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 1 z dnia 7 kwietnia 2014 r. biegła dokonała korekty należności głównej z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne o 442,55 zł, podtrzymując ustalenia z opinii podstawowej. Wyjaśniła, że w opinii podstawowej zostały uwzględnione wszystkie złożone przez odwołującego dokumenty potwierdzające wpłaty i egzekucję składek do ZUS za płatnika. Biegła wskazała, że na podstawie dokumentów znajdujących się
w aktach sprawy, nie jest w stanie rozliczyć kwoty 27.516,66 zł na poczet zaległości. Ponadto, kwota 13.876,50 zł zajęta przez komornika, nie została uwzględniona w opinii podstawowej, gdyż brak było w aktach sprawy dokumentów potwierdzających przekazanie zajętej kwoty na poczet składek ZUS. Kwoty zaległości we wpłatach składek na FUS, FUZ, FP i FGŚP wynikającej z decyzji ZUS z dnia 9 kwietnia 2013 r. są korzystniejsze
dla odwołującego, niż wykazane w opinii biegłej (k. 389-410 - tom II, tom III a.s.).

Następnie w piśmie procesowym z dnia 6 maja 2014 r. odwołujący wniósł zastrzeżenia pod adresem opinii uzupełniającej biegłej sądowej ograniczając się
do sformułowania do niej pytań.

W opinii uzupełniającej nr 2 z dnia 18 maja 2014 r. biegła wyjaśniła, że składki tytułem zadłużenia A. C. za okres od lutego 1999 r. do lutego 2001 r. pobrane zostały z rachunku bankowego spółki cywilnej (...).C. Złożone do akt sprawy dokumenty nie wskazują, aby kwoty pobrane (wyegzekwowane) od B. G. (1) pokrywały zaległości składkowe spółki cywilnej(...) za okres
od 1 marca 2001 r. do 28 lutego 2013 r. Biegła wyjaśniła, iż brak dowodów rozliczenia wpłat na łączną kwotę 27.516,66 zł, a zatem nie jest w stanie wypowiedzieć się, czy jakaś część tej kwoty została rozliczona na poczet składek ZUS za A. C. i/ lub spółki cywilnej (...) za okres od 1 marca 2001 r. do 28 lutego 2013 r. (k. 435-436 - tom III a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 20 maja 2014 r. odwołujący podał kwoty, które jego zdaniem nie zostały rozliczone przez organ rentowy. Wskazał, że główną i podstawową przyczyną powstania zadłużenia była okoliczność, że w okresie od 1 marca 2001 r.
z rachunku bankowego płatnika były pobierane składki na poczet zadłużenia nieistniejącej już spółki cywilnej oraz na poczet zadłużenia osoby trzeciej, tj. A. C., za którego zobowiązania płatnik nie odpowiadał (k. 437 - tom III a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 30 maja 2014 r. skarżący wywiódł, iż biegła przyjęła błędną metodologię w zakresie wyliczenia kwoty jego zobowiązania. Ubezpieczony w pięciu punktach przedstawił swoją metodę obliczenia kwestii spornej (k. 482 - tom III a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 3 z dnia 2 sierpnia 2014 r. biegła szczegółowo ustosunkowała się do okoliczności podniesionych przez ubezpieczonego wskazując,
iż w opinii podstawowej zastosowała metodologię odwołującego. Po ponownej analizie pism procesowych ubezpieczonego oraz wszystkich dokumentów załączonych do akt sprawy biegła stwierdziła, że częściowo brak jest dokumentów, które potwierdzałyby kwoty wskazane przez niego w latach 2000, 2006 i 2007 jako przekazane do ZUS tytułem składek. W części II opinii biegła dokonała rozliczenia składek ZUS B. G. (1)
za okres od stycznia 1999 r. do lutego 2013 r., zgodnie z założeniem wskazanym przez ubezpieczonego, iż wszystkie środki ściągnięte z konta bankowego po dniu 28 lutego 2001 r. w wyniku egzekucji winny być rozliczone na poczet składek ZUS odwołującego,
a nie A. C. i spółki cywilnej. Przy takim założeniu łączne zadłużenie odwołującego z tytułu składek ZUS na koniec lutego 2013 r. wyniosłoby 164.958,90 zł. Biegła równocześnie podała, że jej zdaniem wpłaty i przelewy własne dokonane do ZUS, którym przypisany był NIP spółki cywilnej lub NIP A. C. nie powinny być przypisane jako zapłata składek B. G. (1), skoro dokonywane były bez przymusu z konta spółki cywilnej (...), którym jak zapewnia odwołujący tylko on po dniu
28 lutego 2011 r. dysponował (k. 480-532 - tom III a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 25 września 2014r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do opinii uzupełniającej podając, że biegła we wpłatach z dnia 11 sierpnia 2000 r. i z dnia
1 września 2000 r. nie uwzględniła należnych odsetek oraz kosztów egzekucyjnych. Organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania
(k. 547- tom III a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 29 września 2014 r. odwołujący zakwestionował opinię uzupełniającą biegłej, gdyż w jego ocenie, biegła nie dokonała rozliczenia zgodnie z jego założeniami zawartymi w piśmie procesowym z dnia 30 maja 2014r. (k. 554-559 - tom
III a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 4 z dnia 29 października 2014 r. biegła odniosła się
do zastrzeżeń podniesionych przez odwołującego, wyjaśniając podane przez niego rozbieżności. Biegła ponownie podkreśliła, że bez szczegółowego rozbicia kwot wskazywanych przez ubezpieczonego, nie jest w stanie wyjaśnić różnic pomiędzy ustaleniami biegłej, a całościowymi sumami powoływanymi przez odwołującego. Wywiodła,
iż na podstawie załączonych dokumentów we wszystkich opiniach wyszczególniła cząstkowe kwoty wpłacone /pobrane na poczet zobowiązań wobec ZUS (k. 560-575 - tom III a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 26 listopada 2014 r. organ rentowy podniósł, iż na kocie płatnika B. G. (1) wszelkie wpłaty własne wyszczególnione przez biegłego w opinii uzupełniającej, jak również wpłaty egzekucyjne zostały uwzględnione. Na koncie płatnika spółki cywilnej wszelkie wpłaty własne wyszczególnione przez biegłego w opinii uzupełniającej, jak również wpłaty egzekucyjne zostały uwzględnione w rozliczeniach zgodnie z przekazanymi wykazami. Organ rentowy stwierdził, że na koncie płatnika A. C. postępowanie egzekucyjne za okres od marca 2001 r. do grudnia 2003 r. zostało wdrożone w dniu 31 marca 2004 r., natomiast za miesiąc styczeń 2004 r. zostało wdrożone
w dniu 29 marca 2006 r. Powyższa egzekucja została wszczęta prawidłowo. Następnie,
w 2012 r. płatnik złożył korekty deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA za ww. okres wykazujący zerowe podstawy. Z uwagi na powyższe zostało wszczęte postępowanie wyjaśniające okres prowadzenia działalności gospodarczej. Prawomocną decyzją z dnia
14 sierpnia 2014 r. dokonano przypisu składek z urzędu, która objęła A. C. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu w okresie
od marca 2001 r. do lutego 2004 r. Nadto organ rentowy dodał, że na koncie A. C. powstała niedopłata w wysokości 3.735,95 zł. Organ podtrzymał stanowisko o zaliczeniu wpłat na poczet należności wynikających z ww. decyzji na rzecz A. C.. Wpłaty dokonywane przez płatnika składek rozliczane są zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wpłaty przekazywane przez Urząd Skarbowy w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego są rozliczane zgodnie ze specyfiką wskazaną przez poborcę. Organ rentowy nie posiada kopii powyższych wpłat z uwagi na upłynięcie 5-letniego okresu ich przechowywania (k. 610 - tom IV a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 8 grudnia 2014 r. odwołujący zakwestionował dokonane przez biegłą sądową rozliczenia wpłat uiszczonych przez ubezpieczonego na rzecz organu rentowego (k. 619 - tom IV a.s.).

W ustnej opinii uzupełniającej biegła szczegółowo opisała przyjętą przez nią metodologię opracowania opinii, odnosząc się przy tym do zarzutów odwołującego.

W piśmie z dnia 26 czerwca 2015 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. poinformował o zaległościach podatkowych regulowanych w latach 2006-2007 przez B. G. (1), A. C. oraz (...) s.c. B. G. (1), A. C. (k. 665-666 - tom IV a.s.).

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Chorzowie w piśmie z dnia 6 lipca 2015r. podał, że kwota 13.876,50 zł od dnia 12 lutego 2013 r. znajduje się na koncie depozytowym Sądu Rejonowego w Chorzowie (k. 669 - tom IV a.s.).

Do pisma procesowego z dnia 29 czerwca 2015 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego
w P. załączył szczegółowe zestawienie rozliczenia uzyskanych
od B. G. (1), A. C. oraz spółki cywilnej kwot. Wskazał,
że wszystkie środki finansowe dotyczące należności głównej, należnych odsetek oraz kosztów upomnień zostały przekazane na rachunek Wierzyciela (k. 672-726 - tom IV a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 1 lipca 2015 r. ubezpieczony przestawił listę pytań, zastrzeżeń i braków odnośnie do opinii biegłej sądowej, wnosząc o dopuszczenie dowodu
z opinii uzupełniającej (k. 727-729 tom - IV a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 5 z dnia 8 października 2015 r. biegła szczegółowo odniosła się do zastrzeżeń skarżącego podniesionych w piśmie procesowym z dnia 1 lipca 2015 r. przy uwzględnieniu wyjaśnień komornika oraz Naczelników Urzędów Skarbowych oraz załączonych przez nich wykazów i dowodów. Biegła wskazała, iż zadłużenie ubezpieczonego względem ZUS za okres do lutego 2013r. przy założeniu, iż wszystkie kwoty pobrane z konta spółki cywilnej po dniu 28 lutego 2001r. regulując zobowiązania ubezpieczonego - wynosi 164.143,70 zł (k. 753-759 tom - IV a.s.).

Organ rentowy nie wniósł zastrzeżeń do w/w opinii.

W piśmie procesowym z dnia 6 listopada 2015r. ubezpieczony ponownie złożył zastrzeżenia pod adresem dokonanych przez biegłą rozliczeń wpłat na zaległości składkowe (k. 769-770 - tom IV a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 6 z dnia 17 grudnia 2015 r. biegła w sposób szczegółowy odniosła się do zastrzeżeń skarżącego, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko
w sprawie (k. 774-792 - tom IV a.s.).

W dalszym piśmie procesowym z dnia 14 stycznia 2016 r. ubezpieczony po raz kolejnych złożył uwagi pod adresem opinii uzupełniającej, kwestionując zasadność dokonanych przez biegłą rozliczeń pobranych przez płatnika kwot (k. 805 tom V a.s.).

Biegła podtrzymała swoje stanowisko zawarte w opiniach pisemnych.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2017 r. Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej J. S. w celu odniesienia się do zastrzeżeń pełnomocnika odwołującego do opinii zawartych w piśmie procesowym z dnia 14 stycznia 2016 r. wraz z załącznikami (k. 896 -
tom V a.s.).

W opinii uzupełniającej nr 7 biegła odniosła się do zastrzeżeń podniesionych przez pełnomocnika ubezpieczonego w piśmie procesowym z dnia 14 stycznia 2016 r. oraz podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie (k. 906-908 - tom V a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 23 stycznia 2018 r. ubezpieczony złożył uwagi pod adresem opinii uzupełniającej, kwestionując zasadność dokonanych przez biegłą rozliczeń pobranych przez płatnika kwot (k. 913-914 - tom V a.s.).

Organ rentowy w piśmie z dnia 29 stycznia 2018 r. wywiódł, iż w opinii wystąpił błąd polegający na tym, że wpłata na FP i FGŚP za kwiecień 1999 r. w kwocie 22,21 zł miała miejsce w dniu 25 maja 1999 r., a nie jak przyjęła biegła w dniu 15 maja 1999 r.

Celem odniesienia się biegłej do zastrzeżeń odwołującego oraz organu rentowego, Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej tej biegłej.

W opinii uzupełniającej nr 8 z dnia 25 lutego 2018 r. biegła uwzględniła zastrzeżenia organu rentowego, twierdząc iż omyłka w dacie w żaden sposób nie wpływa
na przedstawione wyliczenia. Dokonując szczegółowej analizy uwag odwołującego, biegła wyjaśniła wszystkie wątpliwe kwestie, ostatecznie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie (k. 921 - 929 a.s.).

Odnosząc się do żądania zawartego w odwołaniu, Sąd Okręgowy poniósł, iż poza sporem było, że odwołujący B. G. (1) w okresie objętym zaskarżoną decyzją podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i zatrudniał pracowników.

Konsekwencją podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu, jest konieczność odprowadzania składek na te ubezpieczenia, zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy
z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778 - dalej jako ustawa systemowa) i art. 84 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.) oraz na Fundusz Pracy stosownie do treści art. 104 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia
20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r.
nr 69, poz. 415 ze zm.) i składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
na podstawie ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2006 r. nr 158, poz. 1121 ze zm.).

Na ubezpieczonym - jako osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, czyli płatniku składek - stosownie do powołanych wyżej przepisów, ciąży obowiązek, według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1 oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek następuje w deklaracji rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne płatnik składek przekazuje bezpośrednio
do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej (ust. 3).

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy systemowej, Zakład prowadzi:

- konta ubezpieczonych, z których każde jest oznaczone numerem ewidencyjnym nadanym osobie ubezpieczonej;

- konta płatników składek oznaczone numerem NIP, a w przypadku gdy płatnik składek nie posiada numeru NIP, do czasu jego uzyskania - numerem z krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej REGON, a jeżeli nie posiada również tego numeru - numerem PESEL lub serią i numerem dowodu osobistego albo paszportu.

Ponadto, stosownie do art. 34 ust. 1 i 2 ustawy systemowej, Zakład zapewnia rzetelność i kompletność informacji gromadzonych na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników składek w sposób uregulowany niniejszą ustawą oraz informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie płatnika składek prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego, są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Sąd Okręgowy zauważył, iż w Systemie Informatycznym organ rentowy (Zakład)
nie zidentyfikował na koncie odwołującego B. G. (1) wszystkich należnych wpłat składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy oraz FGŚP za okresy wskazane w zaskarżonej decyzji. Wysokość zadłużenia w okresach objętych decyzją organ rentowy określił na podstawie posiadanych dokumentów, będących w jego posiadaniu.

Sąd Okręgowy podniósł przy tym, iż informacje zawarte na koncie płatnika składek, stosownie do art. 34 ust. 2 ustawy systemowej, są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zdaniem tegoż Sądu
w świetle przytoczonych przepisów obowiązek zapłaty składek ciąży na płatniku, zatem on
w razie sporu winien - w sposób niebudzący wątpliwości - wykazać, iż tego dokonał.

Zatem, Sąd ten oparł się na wnioskach płynących z opinii podstawowej z dnia
2 stycznia 2014 r. oraz opinii uzupełniającej z dnia 15 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy zauważył, iż dokonując szczegółowych ustaleń w zakresie wysokości zaległości składkowych odwołującego, biegła przeprowadziła wnikliwą analizę wszystkich zebranych w sprawie dokumentów. W każdej wydanej przez siebie opinii szczegółowo odniosła się do zastrzeżeń skarżącego. W ocenie Sądu Okręgowego opinie te są rzetelne, fachowe, a wywiedzione z nich wnioski w pełni uzasadnione. Powyższe opinie zostały sporządzone przez specjalistę posiadającą ugruntowaną wiedzę z zakresu swoich specjalności oraz długoletnie doświadczenie zawodowe. Sąd ten podzielił przyjętą przez biegłą metodologię obliczenia wysokości zaległości składkowych odwołującego, która koreluje z obowiązującymi w tym zakresie przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie zebranej w sprawie dokumentacji biegła wyliczyła, iż zaległość we wpłatach składek ubezpieczonego
na ubezpieczenie wynosi 173.258,11 zł i dotyczy okresu od sierpnia 2003 r. do lutego 2013 r., zaległość należności głównej we wpłatach na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 48.806,65 zł
i dotyczy okresu od czerwca 2004r. do lutego 2013 r., zaległość należności głównej
we wpłatach składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynosi 8.419,62 zł i dotyczy okresu od listopada 2003 r. do lutego 2013 r. Różnice - na niekorzyść skarżącego - pomiędzy wyliczeniami biegłej, a kwotami wskazanymi w zaskarżonej decyzji wynikają - zdaniem Sądu Okręgowego - z tego, iż organ rentowy
w niektórych przypadkach przy rozliczaniu kwot pozyskanych z ramach egzekucji Urzędu Skarbowego przyjmował daty późniejsze, co skutkowało różnicami przy wyliczaniu odsetek za zwłokę. Część kwot wskazanych przez ubezpieczonego została rozliczona przez biegłą
w takim zakresie, jaki wynikał ze zgromadzonej dokumentacji.

Sąd Okręgowy zauważył, iż ustalenia dotyczące wysokości zadłużenia płatnika składek winny być dokonywane w oparciu o pewne dowody. Biegła bardzo skrupulatnie przeprowadziła analizę całej zebranej w sprawie dokumentacji, łącznie z przedkładanymi przez ubezpieczonego zapiskami obejmującymi jego własne wyliczenia. Wbrew twierdzeniom odwołującego - w ocenie tegoż Sądu - niemożliwym jest zaliczenie kwoty 27.516,66 zł pobranej z konta spółki cywilnej (...)
z siedzibą w C. w ramach egzekucji, albowiem w rozliczeniu ZUS, te należności
nie zostały mu przypisane, a powyższa kwota wpłynęła do Urzędu Skarbowego.
W zgromadzonej dokumentacji brak dowodów pozwalających na ustalenia czy i jaką część przekazano do ZUS. Powyższe odnosi się również do podnoszonej przez skarżącego kwoty 13.876,50 zł pobranej z konta spółki przez komornika. Przedmiotowa kwota znajduje się
w depozycie u Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Chorzowie, nie została przekazana do ZUS na poczet zaległości składkowych, wobec tego biegła zasadnie pominęła tę kwotę w swoich rozliczeniach.

Sąd Okręgowy nie oparł rozstrzygnięcia na końcowych wnioskach pozostałych opinii uzupełniających, zakładających wysokości zadłużenia skarżącego na łączną kwotę
164.143,70 zł, albowiem - jak podnosi tenże Sąd - były one wynikiem przyjęcia błędnego założenia Sądu poprzednio rozpoznającego sprawę, że wszystkie wpłaty i przelewy własne dokonane po dniu 28 lutego 2011 r. do ZUS, którym przypisany był NIP spółki cywilnej (...) z siedzibą w C. oraz NIP A. C., winny być przypisane jako zapłata składek B. G. (1). Według Sądu Okręgowego, co potwierdziła biegła w swoich opiniach, jak również w trakcie przesłuchania w poprzednio toczącym się postępowaniu - nie ma podstaw prawnych do przyjęcia powyższej koncepcji. Wpłaty własne i egzekucyjne pochodzące z rachunków w/w spółki cywilnej były dokonywane na poczet zaległości składkowych ubezpieczonego, zainteresowanego, spółki oraz na poczet zaległości podatkowych ubezpieczonego i kosztów egzekucyjnych, kosztów upomnień, a także odsetek od należności. Sąd podniósł jednak, iż na podstawie wyciągów spółki cywilnej nie można określić, jaki podmiot dokonywał wpłat. Ponadto, wskazać należy, iż zainteresowany A. C. w okresie od 28 lutego 2011 r. do 29 lutego 2004 r. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i był obowiązany do opłacania składek.

Reasumując, w oparciu o treść art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania Sąd ten orzekł na podstawie art. 98 i art. 108 k.p.c.
w związku z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490) oraz § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804), przy stwierdzeniu, iż zastosowanie stawek określonych w powyższych przepisach wynika
z wysokości wartości przedmiotu sporu, wynoszącej 230.602.89 zł.

W apelacji od zaprezentowanego rozstrzygnięcia w punkcie 1 - w części oddalającej odwołanie płatnika składek (i tym samym uwzględniającej zadłużenie płatnika składek)
co do kwoty 220.216,14 zł oraz w zakresie punktu 2 - w całości B. G. (1) zarzucił Sądowi pierwszej instancji:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, które miało wpływ na treść wyroku, a mianowicie błędne przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji (i tym samym dowolne, nieznajdujące oparcia w materiale dowodowym sprawy ustalenie), że organ rentowy w systemie informatycznym nie zidentyfikował
na koncie odwołującego B. G. (1) wszystkich należnych wpłat składek
na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy wskazane w zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 9 kwietnia 2013 r., natomiast płatnik - wbrew odmiennym twierdzeniom - nie wykazał, że składki zostały opłacone, w następstwie czego Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołanie płatnika składek od decyzji organu rentowego z dnia 9 kwietnia 2013 r. nie zasługuje na uwzględnienie i że zadłużenie płatnika wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosiło łącznie 357.871,39 zł, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności opinie uzupełniające biegłej sądowej z zakresu finansów i rachunkowości mgr J. S. nr 4, 5, 6 i 7, w których to opiniach biegła dokonała analizy wszystkich dokumentów złożonych do akt sprawy (a więc zarówno dokumentacji źródłowej będącej w posiadaniu organu rentowego, jak również przedstawionych przez ubezpieczonego wyliczeń) oraz rozliczenia wszystkich wpływów
do ZUS, tj. zarówno rozliczenia wszystkich wpłat własnych, jak również wpłat egzekucyjnych (pochodzących z egzekucji prowadzonej przez Urząd Skarbowy w P. oraz egzekucji bankowej) na poczet należnych składek z tytułu indywidualnej działalności ubezpieczonego B. G. (1) od stycznia 1999 r. do lutego 2013 r. z zachowaniem podziału na rodzaje ubezpieczeń (tj. ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych), przy jednoczesnym przyjętym przez biegłą założeniu, że:

-

wpłaty własne ubezpieczonego B. G. (1) rozliczane są zgodnie
z opisem na dowodzie wpłaty, a w przypadku gdy już wcześniej dana składka została rozliczona poprzez środki uzyskane z egzekucji, wtedy wpłata własna zaliczana jest
na najwcześniej wymagalne składki,

-

wpłaty uzyskane w ramach egzekucji zaliczane są na poczet składek objętych danym tytułem egzekucyjnym, a w przypadku, gdy składka za dany okres (wskazany w tytule egzekucyjnym) została już wcześniej rozliczona, kwotę uzyskaną z egzekucji zalicza się
na najwcześniej wymagalne i nierozliczone składki,

-

wszystkie kwoty pobrane z konta spółki cywilnej (...) po dniu 28 lutego 2001 r. regulują zobowiązania ubezpieczonego

nie pozwala na przyjęcie zadłużenia płatnika składek w wysokości określonej w zaskarżonej decyzji, ponieważ z w/w opinii uzupełniających biegłej wynika, że zadłużenie ubezpieczonego B. G. (1) kształtuje się co najwyżej na poziomie kwoty 164.143,70 zł,

2.  nieuprawnione w okolicznościach faktycznych sprawy przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że wysokość zadłużenia płatnika, określona w decyzji ZUS z dnia 9 kwietnia
2013 r., jest wiarygodna oraz została ustalona w oparciu o rzetelne i kompletne informacje, albowiem organ rentowy określił ją na podstawie posiadanych dokumentów oraz informacji zawartych na koncie płatnika, które zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym
i sądowym, przy jednoczesnym pominięciu, że decyzja określająca wysokość zadłużenia ubezpieczonego B. G. (1) wydana została w oparciu o błędnie przyjęty przez organ rentowy stan faktyczny, a mianowicie bez uwzględnienia faktu, że z dniem 28 lutego 2001 r. spółka cywilna (...) z siedzibą w C. została rozwiązana, a A. C. po tej dacie działalności gospodarczej nie prowadził
(ani w formie spółki cywilnej, ani też indywidualnie), natomiast jedynym podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą był B. G. (1), co spowodowało począwszy od dnia 1 marca 2001 r. bezpodstawne faktyczne naliczanie składek z trzech tytułów ubezpieczenia, tj. z tytułu trzech prowadzonych działalności gospodarczych,
a mianowicie z tytuł działalności spółki cywilnej działającej pod nazwą (...)”, z tytułu działalności indywidualnej A. C. oraz z tytułu działalności indywidualnej ubezpieczonego B. G. (1), podczas gdy
w rzeczywistości składki winny być pobierane z jednego tylko tytułu, tj. z tytułu indywidualnej działalności płatnika, a co w konsekwencji doprowadziło do nienależytego
i nieterminowego rozliczania przez ZUS składek należnych od ubezpieczonego B. G. (1) z tytułu jego indywidualnej działalności gospodarczej,

3.  naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wydanego w sprawie wyroku, a to art . 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 285 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie dyrektyw zasady swobody sędziowskiej przy ocenie dowodu z opinii podstawowej biegłej sądowej
z zakresu finansów i rachunkowości mgr J. S. z dnia 2 stycznia 2014 r. oraz opinii uzupełniającej z dnia 7 kwietnia 2014 r., skutkiem czego Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, że w/w opinie potwierdzają ustalenia faktyczne w zakresie wysokości zaległości składkowych odwołującego wynikające z zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia
9 kwietnia 2013 r. i w związku z tym oparł wy dane. rozstrzygnięcie oddalające odwołanie
od decyzji na tychże opiniach, podczas gdy rozliczenie wpłat na poczet należnych składek ubezpieczonego B. G. (1) z tytułu jego indywidualnej działalności gospodarczej za okres objęty zaskarżona decyzją wraz z wyliczeniem należnych odsetek przedstawione w opinii podstawowej biegłej z dnia 2 stycznia 2014 r. oraz opinii uzupełniającej z dnia 7 kwietnia 2014 r., różni się od rozliczenia przyjętego przez organ rentowy - tzn. rozliczenia i tym samym ustalenia faktyczne w zakresie wysokości zaległości składkowych odwołującego przyjęte przez biegłą oraz przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji, nie są tożsame - albowiem:

a)  biegła w następstwie dokonanych rozliczeń ustaliła wyłącznie wysokość zaległości składkowych odwołującego w zakresie należności głównej we wpłatach składek bez uwzględnienia w kwocie zadłużenia odwołującego odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia oraz kosztów egzekucyjnych, które z kolei zgodnie z treścią zaskarżonej decyzji ZUS z dnia
9 kwietnia 2013 r. również składają się na wysokość zadłużenia ubezpieczonego i stanowią łącznie kwotę 127.268,50 zł, w tym należność odsetkowa wynosi 116.161 zł (przy czym zaznaczyć należy, że z zaskarżonej decyzji organu rentowego nie wynika dlaczego i na jakiej podstawie odsetki zostały naliczone oraz w jaki sposób dokonano wyliczenia wysokości odsetek składających się na zadłużenie ubezpieczonego, tzn. od jakich konkretnie kwot
oraz dat zostały one naliczone),

a)  przy rozliczaniu kwot uzyskanych w ramach egzekucji przez Urząd Skarbowy
w P. biegła przyjęła daty (w części odmienne niż w rozliczeniu
ZUS), zgodnie z „Zestawieniem rozliczenia uzyskanych kwot w okresie od 1.09.2003 r.
do 6.11.2007 r.” sporządzonym przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P., w którym wskazane są daty uzyskania kwoty, co skutkowało w niektórych przypadkach wyliczeniem innej wysokości odsetek za zwłokę w zapłacie składek niż w rozliczeniu ZUS, albowiem ZUS w niektórych przypadkach przy rozliczaniu kwot pozyskanych w ramach egzekucji Urzędu Skarbowego przyjmował daty późniejsze (por. s. 2 i 62 opinii podstawowej z dnia 2 stycznia 2014 r.),

b)  wysokość odsetek od składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych rozliczonych po terminie płatności, wyliczona w oparciu o zastawienia rozliczeń wpłat sporządzone przez biegłą w opinii podstawowej z dnia 2 stycznia 2014 r. oraz w opinii uzupełniającej z dnia 7 kwietnia 2014 r., wynosi 10.991,72 zł, a zatem jest znacząco niższa
od wysokości odsetek wskazanej w zaskarżonej decyzji ZUS, które składają się na ostateczną, przyjętą przez organ rentowy, wysokość zadłużenia ubezpieczonego,

4.  nieuprawnione w okolicznościach faktycznych sprawy przyjęcie przez Sąd I instancji, że zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 9 kwietnia 2013 r. ustalająca zadłużenie ubezpieczonego na łączną kwotę 357.871,39 zł, jest prawidłowa, pomimo, że jak wynika
z treści decyzji, znaczną część wspomnianego zadłużenia ubezpieczonego stanowią należności odsetkowe w łącznej wysokości 116.161 zł, których biegła sadowa z zakresu finansów i rachunkowości mgr J. S. w opinii podstawowej z dnia 2 stycznia 2014 r. oraz w opinii uzupełniającej z dnia 7 kwietnia 2014 r., na których to opiniach Sąd pierwszej instancji oparł wydane rozstrzygniecie i w związku z tym wyliczenie zawarte w tychże opiniach powinno być dla Sądu wiążące, w ogóle nie uwzględniła w kwocie zadłużenia odwołującego (z zestawień biegłej nie wynika odrębna kwota zobowiązania ubezpieczonego
z tytułu odsetek), a nadto organ rentowy w zaskarżonej decyzji w żaden sposób nie wyjaśnił dlaczego, na jakiej podstawie i w jaki sposób naliczał należności odsetkowe (tzn. od jakich konkretnie kwot oraz dat), które ostatecznie ujął w ustalonej kwocie zadłużenia ubezpieczonego, co miał obowiązek uczynić zwłaszcza w kontekście nadpłat, które ubezpieczony posiadał z tytułu różnicy pomiędzy kwotą składek faktycznie przez płatnika zapłaconych, a kwotą składek należnych od ubezpieczonego B. G. (1)
z tytułu jego indywidualnej działalności gospodarczej za okres objęty zaskarżoną decyzją
oraz faktu, że wiele składek należnych od ubezpieczonego zostało rozliczonych wcześniej (jeszcze przed powstaniem ich wymagalności) z wpłat własnych ubezpieczonego
lub pochodzących z egzekucji,

5.  błędne przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji - co wyraża się w utrzymaniu w tym zakresie w mocy zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 9 kwietnia 2013 r. -
że zadłużenie ubezpieczonego obejmuje również koszty egzekucyjne, podczas gdy
z zebranego w sprawie materiału dowodowego, zwłaszcza z analizy zestawień wpłat sporządzonych przez biegłą sądową z zakresu finansów i rachunkowości mgr J. S. wynika, że w pewnych okresach objętych decyzją ZUS, brak było w ogóle podstaw
do prowadzenia egzekucji z majątku płatnika składek (tj. blokowania rachunków bankowych płatnika i obciążania go kosztami egzekucyjnymi), ponieważ płatnik posiadał nadpłaty składek w znacznej wysokości z wcześniejszych okresów, które jednak nie zostały przez ZUS prawidłowo i terminowo rozliczone (tzn. w dacie egzekucji ZUS w ogóle nie posiadał wobec odwołującego się żadnych wierzytelności, których mógłby dochodzić), a nadto, jak wynika
z opinii biegłej - z przedstawionych wyliczeń - zdarzało się, że wyegzekwowane
od odwołującego należności regulowały składki za okresy kiedy w ogóle jeszcze nie były wymagalne (np. składki należne za 2005 r. były pokrywane z egzekucji wszczętej w 2003 r.), w tym w ogóle nie było podstaw do prowadzenia egzekucji składek należnych od A. C. z majątku ubezpieczonego B. G. (1) (a taki fakt miał miejsce),
a zatem powstałe w ten sposób koszty egzekucyjne były bezzasadne (ZUS w istocie egzekwował bowiem nieistniejące zobowiązania i doprowadzał do powstania kosztów egzekucyjnych) i powinny zostać zaliczone na poczet składek należnych od ubezpieczonego B. G. (1) z tytułu jego indywidualnej działalności gospodarczej,

6.  nieuprawnione w okolicznościach faktycznych sprawy uznanie przez Sąd pierwszej instancji, że błędne było przyjęte przez Sąd poprzednio rozpoznający sprawę oraz przez biegłą sądową z zakresu finansów i rachunkowości mgr J. S. w pozostałych opiniach uzupełniających, tzn. w opinii uzupełniającej nr 4, 5, 6, i 7 założenie, iż wszystkie wpłaty i przelewy własne dokonane do ZUS po dniu 28 lutego 2001 r., którym przypisany był NIP spółki cywilnej (...) z siedzibą w C. oraz NIP A. C., winny być rozliczone na poczet składek należnych
od ubezpieczonego B. G. (1), w konsekwencji przyjęcia którego
to założenia, zadłużenie ubezpieczonego w w/w opiniach określone zostało na łączną kwotę 164.143,70 zł, w sytuacji, gdy zakwestionowane przez Sąd pierwszej instancji założenie było prawidłowe, albowiem:

a)  od dnia 1 marca 2001 r. (czyli od dnia następnego po dacie rozwiązania spółki cywilnej (...) z siedzibą w C., które miało miejsce dnia 28 lutego 2001 r.) rachunek bankowy spółki cywilnej stał się rachunkiem indywidualnym płatnika składek B. G. (1), w związku z czym wszelkie środki wyegzekwowane z tego konta (w tym również wpłaty własne dokonane z rachunku bankowego spółki cywilnej na poczet zobowiązań A. C. za okresy po 28 lutego 2001 r.) od tej daty powinny zostać zaliczone na spłatę zobowiązań ciążących na płatniku składek,

a)  w okresie od 1999 r. do 2000 r. oraz w okresie od 1 stycznia 2001 r. do 28 lutego
2001 r. istniał więcej, niż jeden tytuł ubezpieczenia (tzn. oprócz kwot składek należnych
od ubezpieczonego B. G. (1) występowały również zobowiązania ciążące
na A. C. oraz spółce cywilnej(...)), natomiast począwszy od dnia 1 marca 2001 r. jedynym podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą był B. G. (1) (spółka cywilna została rozwiązana z dniem 28 lutego 2001 r., a A. C. po tej dacie działalności gospodarczej nie prowadził, ani w formie spółki cywilnej ani też indywidualnie), a zatem w tej sytuacji przypisywanie poszczególnych kwot wpłat na rzecz ubezpieczonego, ale zarazem też zainteresowanego A. C.
lub spółki cywilnej, jako, że wynika to z numerów NIP wskazanych w dowodach wpłaty, było nieuzasadnione,

b)  wpłaty, które zostały dokonane przez B. G. (1), a opisane jako wpłaty własne A. C. (nierozliczone przez ZUS łub rozliczone na poczet zobowiązań A. C.) należało uwzględnić w rozliczeniu dotyczącym płatnika, albowiem A. C. przed Sądem poprzednio rozpoznającym sprawę na rozprawie
w dniu w dniu 22 maja 2014 r. (vide protokół rozprawy z dnia 22 maja 2014 r., s. 2) zeznał, że po 28 lutego 2001 r. nie prowadził żadnej działalności gospodarczej w formie spółki,
ani też indywidualnie i nie dokonywał żadnych wpłat, a nadto zeznał, że część składek
za niego regulował „ubezpieczony”, tj. B. G. (1), co oznacza, że żadna z wpłat, która została dokonana nawet w imieniu i na rzecz A. C. nie została dokonana przez niego, gdyż były to wpłaty dokonywane przez B. G. (1), który nie miał żadnego tytułu prawnego, aby wpłacać składki na poczet zobowiązań osoby trzeciej (w dacie dokonywania wpłat ubezpieczony pozostawał w błędnym przeświadczeniu, że taki tytuł istnieje).

Powołując się na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie odwołania co do kwoty 220.216,14 zł i ustalenie wysokości zadłużenia B. G. (1) na kwotę
137.655,25 zł, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od apelującego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Przyjmując ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji jako własne uznał,
że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

1.  Nie ulega bowiem wątpliwości, iż organ rentowy w oparciu o dyspozycję normy
art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej, uprawniony jest do wydawania decyzji, w których ustala wymiar składek oraz rozstrzyga o ich poborze.

W tym kontekście, na uwagę zasługuje regulacja aksjologiczna, ujęta w treści norm Konstytucji RP. Po pierwsze, zwrócić należy uwagę, iż określona w art. 22 Konstytucji RP zasada swobody działalności gospodarczej, musi być odczytywana łącznie z normą odwołującą się do solidarności i ważnego interesu publicznego (art. 20 Konstytucji RP).
Po drugie, normy konstytucyjne zawierają gwarancję prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 Konstytucji RP). I wreszcie - po trzecie, przepis art. 84 Konstytucji RP wyznacza obowiązek ponoszenia ciężarów składkowych. W kontekście tego przepisu składki
na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Pracy są świadczeniami pieniężnymi o charakterze publicznoprawnym. Składki te są zatem świadczeniami bezzwrotnymi, przymusowymi
i nieodpłatnymi, co oznacza - zgodnie z zasadą automatyzmu ubezpieczeniowego -
iż stosunek ubezpieczenia społecznego powstaje automatycznie z chwilą nawiązania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeniowy (por. T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys systemu prawnego - część ogólna, Warszawa - Kraków, 1994). Emanacją tej zasady jest regulacja przyjęta w treści art. 46 ustawy systemowej, nakładająca na płatnika składek szereg obowiązków związanych z obliczaniem, potrącaniem, rozliczaniem i opłacaniem składek za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających
z przepisów tej ustawy. Opisany wyżej obowiązek ma bezwzględny charakter, co oznacza,
iż jeżeli przy poborze składek na ubezpieczenie społeczne dojdzie do naruszenia obowiązujących przepisów także przez organ dokonujący takiego poboru, to organ ten nie ma podstaw prawnych do stosowania jakichkolwiek ulg z tego tytułu w stosunku do płatnika składek. Jednocześnie należy wskazać, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 sierpnia 2008 r. (II BU 42/07) słusznie stwierdził, że podmioty zobowiązane do opłacania składek
na ubezpieczenia zdrowotne powinny bez uprzedniego wezwania i bez potrzeby wydawania decyzji, opłacać i rozliczać składki na to ubezpieczenie za każdy miesiąc kalendarzowy
w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenia społeczne.

2.  Według art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania zaskarżonej decyzji - Zakład zapewnia rzetelność
i kompletność informacji gromadzonych na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników składek w sposób uregulowany niniejszą ustawą. Informacje zawarte na koncie ubezpieczonego i koncie płatnika składek prowadzonych w formie elektronicznej, które przekazane zostały w postaci dokumentu pisemnego albo elektronicznego, są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek gromadzić na kontach rzetelne (czyli wiarygodne, prawdziwe i zweryfikowane) oraz kompletne informacje dotyczące płatników składek. Jednakże nawet naruszenie powyższego obowiązku przez organ rentowy nie sanuje naruszenia obowiązków spoczywających na płatniku składek, na którym spoczywa obowiązek prawidłowego obliczenia należnych składek i następnie terminowego ich opłacenia. Bowiem, o czym wyżej była mowa, przepis art. 46 ustawy systemowej, nakłada
na płatnika obowiązki związane z obliczaniem, potrącaniem, rozliczaniem i opłacaniem składek za każdy miesiąc kalendarzowy. I tak, płatnik składek jest zobowiązany złożyć deklarację rozliczeniową korygującą w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie prawidłowe dane określone w art. 46 ust. 4 w każdym przypadku, o którym mowa w art. 41 ust. 6, łącznie z raportem miesięcznym korygującym (art. 47 ust. 3 ustawy).

3.  Oczywistym przy tym być musi, iż odwołujący się, co wynika z dyspozycji norm
art. 6 i art. 232 k.p.c., winien wykazać, iż wywiązał się z ciążących na nim zobowiązań
oraz wskazać dowody na potwierdzenie swoich twierdzeń. Trzeba przy tym pamiętać,
że składki na ubezpieczenia społeczne wpłacone zgodnie z prawidłowo sporządzoną deklaracją za dany miesiąc powinny być zewidencjonowane zgodnie z tą deklaracją,
a nie na poczet innych należności. W wyroku z dnia 3 lutego 2014 r. (I UK 264/13)
Sąd Najwyższy wyjaśnił, że unormowanie to jest regułą, mającą duże znaczenie dla pewności dokonywanych operacji finansowych. Płatnik składek powinien mieć poczucie bezpieczeństwa i przekonanie, że wpłacone składki zostaną zaewidencjonowane zgodnie
z prawidłowo wypełnionymi deklaracjami. Przeciwne działania organu rentowego mogłyby doprowadzić do chaosu, w którym płatnik składek nie wie, w których miesiącach powstała niedopłata, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie potrafi precyzyjnie wskazać wpłaconych przez niego kwot, które zostały zaewidencjonowane na zadłużenie z wcześniejszych miesięcy.

4.  Ponadto trzeba wskazać, że identyfikacja należności, na które należy zaliczyć wpłaty uzyskane w postępowaniu egzekucyjnym, następuje według tytułu wykonawczego,
a konkretnie treści obowiązku będącego elementem składowym tytułu wykonawczego
(art. 27 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 czerwca1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1314). Innymi słowy, to tytuł wykonawczy decyduje o tym, jakiego okresu i jakiego funduszu dotyczy kwota uzyskana z egzekucji składek.

5.  W niniejszej sprawie istotne jest to, że apelujący płatnik niewłaściwie wypełnił obowiązki związane z prawidłowym obliczeniem i terminową zapłatą składek w wymaganej wysokości i nie przedstawił żadnych dowodów pozwalających na odmienną ocenę opisanego wcześniej obowiązku składkowego.

Otóż bowiem podkreślenia wymaga, iż w zaskarżonej decyzji z dnia 9 kwietnia
2013 r. organ rentowy określił wysokość zadłużenia składkowego B. G. (1), jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą oznaczoną NIP: (...), za okres od sierpnia 2003 r. do lutego 2013 r.

W toku rozpoznania sprawy wywołanej odwołaniem B. G. (1), Sąd pierwszej instancji przeprowadził dowody z zeznań świadków pracowników organu rentowego dokonujących rozliczeń zaległości składowych: obciążających konto indywidualne B. G. (1) (zeznania świadka A. N. - k. 90 v.), konto spółki cywilnej (...) B. G. (1) i A. C. (zeznania świadka A. M. (1) - k. 90 v.) oraz A. C. (zeznania świadka A. M. (2) (k. 91 v.).
Z przedstawionych wyżej spójnych i jednoznacznych zeznań wynika, że w okresie poprzedzającym spór organ rentowy dochodził od B. G. (1) i A. C. również zaległości składkowych powiązanych z działalnością spółki cywilnej (...). Spółka ta została rozwiązana w dniu 28 lutego 2001 r., o czym organ rentowy dowiedział się w dniu 29 maja 2012 r.

W celu oceny realizacji, obciążającego B. G. (1), jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą oznaczoną NIP: (...), obowiązku składkowego za okres od sierpnia 2003 r. do lutego 2013 r., Sąd Okręgowy wykorzystał dowód z pisemnej opinii głównej z dnia 2 stycznia 2014 r. (k. 101 - 210) oraz uzupełniającej
z dnia 7 kwietnia 2014 r. (k. 390 - 410) biegłej sądowej z zakresu finansów i rachunkowościJ. S., która dokonała rozliczenia konta ubezpieczonego B. G. (1), uwzględniając:

a)  wpłaty własne ubezpieczonego (w tym na podstawie dowodów stanowiących załącznik do pisma procesowego z dnia 10 lutego 2014 r.);

b)  wpływy z egzekucji dokonywanej przez Urząd Skarbowy w P., według składek objętych danym tytułem egzekucyjnym (w załączeniu do akt sprawy);

c)  wpływy z egzekucji bankowej (k. 79 - 84 a.s.).

Biegła stwierdziła przy tym, iż kwoty ujęte w decyzji są korzystniejsze, niż wyliczone prze biegłą.

W celu określenia wartości dowodowej powyższych opinii, w oparciu o normę
art. 233 § 1 k.p.c., trzeba stwierdzić, że:

- odpowiadają na pytania postawione w tezie dowodowej;

- spełniają kryteria zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej;

- wydane zostały na podstawie, wskazanych przez sąd, przesłanek;

- sporządzone zostały w sposób przejrzysty i zrozumiały dla osób nieposiadających wiadomości specjalnych.

Autorem opinii jest specjalista dysponujący wysokim poziomem wiedzy,
zaś przedstawiony przez biegłego sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków, nie budzą zastrzeżeń. Biegła, zgodnie z tezą dowodową przedstawioną w postanowieniu, dokonała oceny stanu zaległości składkowych obciążających odwołującego się, wykorzystując w tym celu całość przedstawionej dokumentacji gromadzonej na jego koncie,
a także dokumenty zaprezentowane przez odwołującego się oraz dokumentację egzekucyjną. Biegła przedstawiła wyniki własnych badań, stosując metodologię obliczenia wysokości zaległości składkowych odwołującego uwzględniającą opisane wcześniej założenia i opartą
o reguły określone w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W istocie zarzuty apelującego sprowadzają się do - nieznajdującego oparcia w prawie - żądania, aby podana analizie zaległość składkowa pomniejszona została poprzez zaliczenie wpłat dokonywanych w następstwie rozliczenia stanu konta spółki cywilnej (...).

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Sąd drugiej instancji, na mocy
art. 385 k.p.c., oddalił apelację.

O kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym rozstrzygnął na podstawie
art. 98 k.p.c. z zw. z § 2 pkt 7 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U.
z 2015 r., poz. 1804 ze zm.).

/-/SSA J.Pietrzak /-/SSA M.Procek /-/SSA T.Szweda
Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR