Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód, B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G., wniósł o zasądzenie od pozwanej H. P. kwoty 13.567,70 zł. z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że pozwana zawarła w dniu 08 marca 2017 r. podczas rozmowy telefonicznej umowę pożyczki o numerze (...) z (...) Finanse Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Rozmowa ta została nagrana. Tym samym strony zawarły wiążącą umowę pożyczki na odległość w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Pozwana zobowiązała się do terminowej spłaty pożyczki wraz ze wszystkimi kosztami, opłatami i odsetkami w ratach miesięcznych w wysokości 483,54 zł. W razie nieterminowej spłaty zadłużenia umowa przewidywała naliczanie odsetek karnych w wysokości stopy odsetek maksymalnych. Pozwana nie dokonała całkowitej spłaty zadłużenia, pomimo wezwania jej do zapłaty. W związku z tym pożyczkodawca wypowiedział umowę, a cała należna kwota wraz z odsetkami i kosztami stała się wymagalna w dniu 09 kwietnia 2018 r. (...) Finanse Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na mocy umowy cesji dokonała w dniu 13 marca 2017 r. na rzecz T. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. przelewu przedmiotowej wierzytelności. W dniu 28 czerwca 2018 r. T. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, przysługującej mu od pozwanej – zgodnie z art. 509 k.c. Na wartość przedmiotu sporu, tj. na kwotę 13.567,70 zł., składają się: kwota 6.301,51 zł. tytułem kapitału, 1.311,79 zł. tytułem odsetek i 5.954,40 zł. tytułem kosztów. Powód wyjaśnił, że kwota opłaty przygotowawczej to opłata naliczona za udzielenie pożyczki, a kwota opłaty prowizyjnej stanowi opłatę za obsługę pożyczki.

Pozwana, H. P., nie stawiła się na rozprawie i nie ustosunkowała się do żądania pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

(...) Finanse Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. sporządziła umowę pożyczki nr (...) z dnia 08 marca 2017 r., w której jako pożyczkobiorca wpisana została pozwana H. P.. Przedmiotem umowy była pożyczka gotówkowa w kwocie 15.000,00 zł., udzielona do dnia 11 marca 2020 r. Stwierdzono w niej, że na wniosek pożyczkobiorcy umowa zawarta zostaje na odległość w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Zgodnie z § 2, pożyczka miała być postawiona do dyspozycji pożyczkobiorcy w formie dwóch transz, z czego: tytułem pierwszej transzy pożyczkobiorca miał otrzymać kwotę 7.500,00 zł. w zadeklarowany przez siebie sposób, a tytułem drugiej transzy – kwotę 7.500,00 zł. po upływie 14 dni od zawarcia umowy z przeznaczeniem na pokrycie opłaty prowizyjnej i opłaty za udzielenie pożyczki w terminie i w sposób, określony w ust. 3, 4 lub 5 umowy, przy czym pożyczkobiorca zadeklarował, aby kwotę pierwszej transzy przekazać mu w formie przelewu na rachunek bankowy o podanym w umowie numerze. W § 2 przewidziano również, że pożyczkobiorca wyraża zgodę na potrącenie i pobranie przez pożyczkodawcę z góry z kwoty drugiej transzy następujących opłat: opłaty za udzielenie pożyczki w kwocie 1.875,00 zł. i opłaty prowizyjnej w wysokości 5.625,00 zł. W myśl § 4, całkowita kwota pożyczki wynosiła 7.500,00 zł., całkowity koszt pożyczki 9.907,42 zł., a całkowita kwota do zapłaty 17.407,42 zł. Na całkowity koszt pożyczki, wynoszący 9.907,42 zł., składały się: kwota odsetek, naliczonych za cały okres kredytowania w wysokości 2.407,42 zł., opłata prowizyjna w kwocie 5.625,00 zł. i opłata za udzielenie pożyczki w kwocie 1.875,00 zł.

(dowód: umowa pożyczki k. 8-12, płyta z nagraniem rozmowy z pozwaną k. 28)

(...) Finanse Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wystawiła w dniu 08 lutego 2019 r. potwierdzenie wykonania transakcji płatniczej kwoty 7.500,00 zł. tytułem transakcji (...). Jako płatnika wpisano ww. Spółkę, a jako odbiorcę – H. P..

(dowód: potwierdzenie wykonania transakcji k. 13)

W dniu 13 marca 2017 r., działający w imieniu (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. jako cedenta J. M. złożył pisemne oświadczenie, zgodnie z którym oświadczył i potwierdził, że w dniu 13 marca 2017 r. na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 11 września 2015 r., zawartej z cesjonariuszem - T. Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W., dokonał na jego rzecz przelewu wierzytelności, wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 08 marca 2017 r., zawartej pomiędzy cedentem a pozwaną.

(dowód: oświadczenie z dnia 13 marca 2017 r. k. 15)

Pismem z dnia 22 lutego 2018 r. T. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawiadomił pozwaną o wypowiedzeniu umowy pożyczki nr (...), zawartej w dniu 08 marca 2017 r. pomiędzy pozwaną a (...) Finanse Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Jednocześnie zażądał zwrotu całkowitej kwoty zaległości, podając, że na dzień 22 lutego 2018 r. wynosi ona 1.493,21 zł.

(dowód: zawiadomienie z potwierdzeniem odbioru k. 16-19)

T. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawarł w dniu 28 czerwca 2018 r. z powodem B. (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w G. umowę o sekurytyzację wierzytelności, której przedmiotem były istniejące i wymagalne wierzytelności pieniężne, szczegółowo opisane w Załączniku nr 3, z tytułu umów pożyczek, zawartych przez wierzyciela pierwotnego – (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Zgodnie z wyciągiem z Załącznika nr 4 do ww. umowy o sekurytyzację, pod pozycją 458 wpisano dłużnika H. P., numer umowy (...), datę zawarcia umowy 08 marca 2017 r., kapitał 6.301,51 zł., odsetki umowne 265,29 zł., odsetki karne 405,99 zł., opłatę prowizyjną 4.428,86 zł. i opłatę za udzielenie pożyczki 1.525,54 zł.

Pismem z dnia 22 sierpnia 2018 r. powodowy Fundusz zawiadomił pozwaną o przeniesieniu na niego niespłaconego zobowiązania przez T. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W..

(dowód: umowa o sekurytyzację k. 20-22, oświadczenie o zapłacie ceny k. 23, wyciąg z załącznika k. 27, zawiadomienie k. 40-43, 44)

W dniu 20 marca 2019 r. powodowy Fundusz wystawił – na podstawie art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1355) wyciąg z ksiąg rachunkowych, w którym stwierdzono, że w dniu 28 czerwca 2018 r. powód nabył od T. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 08 marca 2017 r. wierzytelność wobec pozwanej o wartości 12.927,19 zł. Kwota wymagalnej należności wynosi 13.567,70 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu, k. 7)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem powód nie wykazał, aby przysługiwało mu roszczenie, dochodzone pozwem.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów, przeprowadzonych z inicjatywy powodowego Funduszu, których wiarygodność nie była kwestionowana.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy o sekurytyzację, zawartej w dniu 28 czerwca 2018 r., na podstawie której miał nabyć dochodzoną od pozwanej wierzytelność od T. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W..

Stosownie do art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Tym samym, celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień, przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew. Przedmiotem przelewu jest zaś wierzytelność, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż wierzytelność, stanowiąca przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, z którego wynika zbywana wierzytelność, a zatem oznaczenia stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Powyższe elementy muszą być oznaczone, bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczalne) w momencie zawierania umowy, przenoszącej wierzytelność. (por. Kodeks cywilny. Komentarz pod red. A. Kidyby, Tom III, Zobowiązania – część ogólna, Lex 2010 r.)

Powód na okoliczność nabycia dochodzonej wierzytelności przedłożył umowę o sekurytyzację i poświadczony notarialnie wyciąg z załącznika do niej, z których wynika, że przedmiotem powyższej czynności prawnej była wierzytelność, wynikająca z umowy nr (...) z dnia 08 marca 2017 r. Zauważyć jednak trzeba, że zbywca przedmiotowej wierzytelności nie był pierwotnym wierzycielem.

Tymczasem powodowy Fundusz nie złożył umowy przelewu, na mocy której zbywca wierzytelności nabył ją od pożyczkodawcy (...) Finanse Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.. Na dowód powyższej cesji przedłożył oświadczenie z dnia 13 marca 2017 r. (karta 15). W ocenie Sądu nie jest to dostateczny dowód na nabycie przedmiotowej wierzytelności. Jest to o tyle istotne, że treść oświadczenia z dnia 13 marca 2017 r. jest co najmniej niejednoznaczna. Zawiera ono stwierdzenie, że: „w dniu 13 marca 2017 r. na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 11 września 2015 r., zawartej z cesjonariuszem - T. Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W., dokonał na jego rzecz przelewu wierzytelności, wynikającej z umowy pożyczki nr (...) z dnia 08 marca 2017 r., zawartej pomiędzy cedentem a pozwaną.” Trudno dociec, w jaki sposób na podstawie umowy przelewu z dnia 11 września 2015 r. dokonano przelewu w dniu 13 marca 2017 r. Na uwagę przy tym zasługuje, że umowa pożyczki pochodzi z dnia 08 marca 2017 r., zatem wynikająca z niej wierzytelność nie mogła być przedmiotem cesji z dnia 11 września 2015 r. Powód miał możliwość przedłożenia umowy cesji, która w sposób przewidziany w tej umowie jednoznacznie obrazowałaby wolę jej stron co do przejścia konkretnej, zindywidualizowanej wierzytelności – stosownie do treści art. 509 § 1 i 2 k.c., czego jednakże nie uczynił.

Dowodem na okoliczność istnienia oraz obowiązku spełnienia świadczenia, ciążącego na pozwanej, nie jest zdaniem Sądu wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu z dnia 20 marca 2019 r. Wyciąg ten jest dokumentem prywatnym, bowiem w postępowaniu cywilnym nie ma on mocy dokumentu urzędowego, co wynika wprost z art. 194 ust. 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury, dane ujawnione w księgach rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego oraz wyciągu z tych ksiąg mogą stanowić dowód jedynie tego, że określonej kwoty wierzytelność jest wpisana w księgach rachunkowych względem określonego dłużnika na podstawie opisanego w tych księgach zdarzenia, np. cesji wierzytelności. Dokumenty te potwierdzają więc sam fakt zdarzenia w postaci cesji wierzytelności. Nie stanowią one jednak dowodu na skuteczność dokonanego przelewu oraz istnienia i wysokości nabytej wierzytelności. Okoliczności te podlegają ogólnym regułom dowodowym, określonym w przepisach art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.06.2013 r., V CSK 329/12). Co więcej, samo dokonanie zapisu w księgach funduszu o istnieniu wierzytelności nie wiąże się z domniemaniem prawnym, iż wierzytelność ta istnieje, brak bowiem jakiegokolwiek sposobu kontroli prawidłowości podstaw dokonywanych wpisów, poza ich prawidłowością formalną. Organy funduszu nie mają wystarczających kompetencji do zbadania, czy nabywana wierzytelność faktycznie istnieje. (vide: uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 07.10.2009 r., III CZP 65/09)

W konsekwencji powód nie wykazał nabycia wierzytelności wobec pozwanej i jednocześnie swojej legitymacji czynnej w niniejszym procesie.

Dodatkowo wskazać należy, że w myśl art. 720 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Istotą zobowiązania, wynikającego z umowy pożyczki, jest przeniesienie przez pożyczkodawcę jej przedmiotu na własność pożyczkobiorcy. Dotyczy to również zwrotu pożyczki, przy czym przedmiotem powrotnego przeniesienia własności nie muszą być te same pieniądze lub te same rzeczy zamienne, byle miały tę samą ilość i jakość. Przeniesienie własności przedmiotu pożyczki może nastąpić w każdy prawem przewidziany sposób. W wypadku pieniędzy wchodzi w grę wydanie gotówki, przelew bankowy, otwarcie kredytu na rachunku bankowym itp. Umowa pożyczki jest umową dwustronnie zobowiązującą, co oznacza, że obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Dopóki przedmiot pożyczki nie zostanie wydany pożyczkobiorcy, dopóty nie może powstać obowiązek jego zwrotu, obciążający pożyczkobiorcę.

Powód powołał się na zawarcie przez pozwaną umowy pożyczki z dnia 08 marca 2017 r. Z przedłożonego egzemplarza ww. umowy wynika, że jej przedmiotem było przeniesienie na pożyczkobiorcę środków pieniężnych w kwocie 7.500,00 zł. W ocenie Sądu, powód nie wykazał, aby ww. przedmiot kontraktu został pozwanej wydany.

Potwierdzenie wykonania w dniu 09 marca 2017 r. transakcji płatniczej (karta 13) na rachunek pozwanej sporządzony został przez pożyczkodawcę, w dodatku w dniu 08 lutego 2019 r., i nie spełnia wymogów prawa bankowego.

Sumą powyższego jest stwierdzenie, że powód nie udowodnił, aby pożyczkodawca przeniósł na własność pozwanej jej przedmiot, tj. środki pieniężne w kwocie 7.500,00 zł. W związku z tym brak podstaw do uznania, że po stronie pozwanej jako pożyczkobiorcy powstał obowiązek zwrotu przedmiotu świadczenia. W przypadku cesji wierzytelności warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2006 r., V CSK 187/06).

Nie można nie zauważyć też, że całkowity koszt pożyczki przekraczał jej kwotę, wynosił bowiem 9.907,42 zł., podczas gdy przedmiotem pożyczki były środki pieniężne w kwocie 7.500,00 zł.

Przepis art. 36a ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2018 r., poz. 993 ze zm.) przewiduje, że pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu.

Powód nie udowodnił przy tym, że postanowienia, dotyczące ww. kosztów, były indywidualnie uzgodnione z pozwaną (art. 385 ¹ § 3 i 4 k.c.), w konsekwencji z mocy art. 385 ¹ § 1 k.c. nie wiążą one stron. Nie prowadzi to jednocześnie do nieważności pozostałych postanowień umowy, zgodnie bowiem z art. 385 ¹ § 2 k.c. strony są związane umową w pozostałym zakresie. Uznanie konkretnej klauzuli umownej za niedozwolone postanowienie umowne wymaga zaistnienia łącznie dwóch przesłanek: sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29.08.2013 r., I CSK 660/12). Przyjmuje się, że sprzeczność z dobrymi obyczajami należy oceniać, odwołując się do zasad etycznych uczciwego i lojalnego postępowania w obrocie. Natomiast rażące naruszenie interesów konsumenta ma miejsce, gdy umowa poważnie, znacząco odbiega od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.

Zgodnie z art. 339 k.p.c., jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych, przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych, doręczonych pozwanemu przed rozprawą.

Sąd jest zobligowany do uznania twierdzeń powoda przy bezczynności pozwanego jedynie w przypadku braku wątpliwości, co do zasadności pozwu. W art. 339 § 2 k.p.c. nie chodzi o prawne domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda. W omawianym przypadku sąd ocenia, czy okoliczności podane w pozwie, nie budzą uzasadnionych wątpliwości, albo nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Stanowisko takie nie budzi wątpliwości w nauce prawa, znalazło także wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki: z dnia 15 września 1967 r. - III CRN 175/97, OSNCP 1968, nr 8-9, poz. 142; z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, Prok.i Pr.-wkł. 1999/9/30).

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie powołanych przepisów, Sąd powództwo oddalił.