Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 grudnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wykonując wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lipca 2017 r. ponownie ustalił Z. I. wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: dotychczasową podstawę wymiaru emerytury. Po zmianie stażu pracy emerytura od 1 czerwca 2015 r. wynosi 3299,74 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 26 czerwca 2015 r.

- kwota składki zaewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 210431,82 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 463879,27 zł

- średnie dalsze trawnie życia wynosi 247,60 miesięcy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2723,39 zł

Po ponownym ustaleniu wysokość emerytury wynosi:

( (...),82 + (...),27) /247,60 = 2723,39 zł

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014 wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r. wynosi:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 659,95 zł,

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 2178,71 zł

Łącznie 2838,66 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

- od 1 marca 2016 r. – 2845,47 zł,

- od 1 marca 2017 r. – 2857,99 zł.

Wysokość emerytury od 1 stycznia 2018 r. wyniosła 2863,11 zł.

/decyzja – k. 83 – 86 plik II akt ZUS/

Ubezpieczona Z. I. złożyła odwołanie od w/w decyzji w dniu 11 stycznia 2018 r. i wniosła o jej zmianę. Wskazała, że nie stanowi ona wykonania wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 27 lipca 2017 r.

/odwołanie – k. 3 – 4/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jej oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie – k. 20 – 21/

Na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie. Wniósł o zobowiązanie organu rentowego do wyliczenia emerytury zgodnie ze wskazaniem zawartym w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego w Łodzi to jest przeliczenie wysokości emerytury od daty złożenia wniosku o emeryturę tj. od grudnia 2014 r. wraz z kolejnymi waloryzacjami w oparciu o treść uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego. Nadto wniósł o ustalenie winy organu za niewydanie decyzji i zasądzenie odsetek od czerwca 2015 r. do wydania decyzji. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Oświadczył, że organ rentowy wydał decyzję tożsamą z decyzją uchyloną.

/protokół rozprawy z dnia 5 czerwca 2018 r. – 00:02:39 – 00:09:35 – płyta CD – k. 29/

Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie. Wniósł o przekazanie do ZUS wniosku o naliczenie odsetek oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w trzykrotnej wysokości. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Ewentualnie wniósł o zasądzenie kosztów w wysokości podstawowej.

/protokół rozprawy z dnia 9 lipca 2019 r. – 00:01:00 – 00:04:08 – płyta CD – k. 122/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni Z. I. urodziła się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 5 czerwca 2001 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ustalił wartość kapitału początkowego Z. I.. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 118,39%. Postawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 118,39% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową (118,39% x 1220,89 zł = 1445,41 zł).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lata, 5 miesięcy (293 miesiące), okresy nieskładkowe w ilości 1 rok, 10 miesięcy (22 miesiące).

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 92,01% (współczynnik proporcjonalny) = 269,60 złotych

(293 miesiące składkowych x 1,3%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 458,77 złotych,

(22 miesiące nieskładkowe x 0,7%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 18,50 zł

RAZEM = 746,87 złotych

746 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 156095,83 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu kapitału początkowego – k. 20 – 22 plik I akt ZUS/

W dniu 24 grudnia 2014 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek – k. 1 – 8 plik II ZUS/

Decyzją z dnia 12 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w związku z wejściem w życie z dniem 1 października 2013 r. – przepisów z art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, w brzmieniu ustalonym przepisami ustawy z 21 czerwca 2013 r. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego ubezpieczonej. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1445,41 zł. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 118,39% przez kwotę 1220,89 zł tj. kwotę bazową (118,39% x 1220,89 zł = (...),41).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lata, 5 miesięcy i 13 dni (293 miesiące), okresy nieskładkowe w ilości 0 lat, 0 miesięcy, 13 dni, tj. 0 miesięcy – po ograniczeniu do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych, 1 rok, 10 miesięcy, 0 dni tj. 22 miesiące – sprawowania opieki nad dzieckiem. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł 1 rok, 10 miesięcy, 13 dni, tj. 22 miesiące.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 92,63% (współczynnik proporcjonalny) = 271,42 złotych

(293 miesiące składkowe x 1,3%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 458,77 złotych,

(22 miesiące nieskładkowe x 0,7%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 18,50 zł

RAZEM = 748,69 złotych

748,69 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 156476,21 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu kapitału początkowego – k. 27 – 28 plik I akt ZUS/

Decyzją zaliczkową z dnia 6 lutego 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z dnia 24 grudnia 2014 r. przyznał Z. I. emeryturę od 18 grudnia 2014 r. tj. od osiągniecia wieku emerytalnego.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1999 do 2008, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 143,71%. Podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 143,71% przez kwotę bazową 3191,93 zł wynosi 4587,12 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 40 lat, 3 miesiące i 23 dni okresów składkowych i 2 lata i 7 dni okresów nieskładkowych.

Wysokość emerytury wyniosła 3230,72 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjowanych na końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego.

- kwota składki zewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 223923,74 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 498561,07 zł

- średnie dalsze trawnie życia wynosi 252 miesiące

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2867 zł

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014 wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r. wynosi:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 646,14 zł,

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 2293,60 zł

Łącznie 2939,74 zł

Wypłata emerytury została zawieszona, gdyż ubezpieczona została zawieszona.

/decyzja – k. 41 – 43 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 3 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawczyni. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczeni społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 118,39%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 118,39% przez kwotę 1220,89 zł tj. kwotę bazową (118,39% x 1220,89 zł = (...),41).

Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości: 24 lata, 5 miesięcy i 13 dni (293 miesiące), okresy nieskładkowe w ilości 0 lat, 0 miesięcy, 13 dni, tj. 0 miesięcy – po ograniczeniu do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych, 1 rok, 10 miesięcy, 0 dni tj. 22 miesiące – sprawowania opieki nad dzieckiem. Łączny okres nieskładkowy przyjęty do obliczenia kapitału początkowego wyniósł 1 rok, 10 miesięcy, 13 dni, tj. 22 miesiące.

Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 złotych x 92,63% (współczynnik proporcjonalny) = 271,42 złotych

(293 miesiące składkowe x 1,3%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 458,77 złotych,

(22 miesiące nieskładkowe x 1,3%) : 12 x 1445,41 złotych (podstawa wymiaru) = 34,40 zł

RAZEM = 764,59 złotych

764,59 złotych x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 159799,31 złotych (kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 roku).

/decyzja o ustaleniu kapitału początkowego – k. 51 – 52 plik II akt ZUS/

Wnioskodawczyni w dniu 26 czerwca 2015 r. złożyła wniosek o przeliczenie kapitału początkowego i podjęcie wypłaty emerytury załączając świadectwo pracy.

/wniosek – k. 45 – 46 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonej z dnia 26 czerwca 2015 r. ustalił wysokości podjął wypłatę emerytury od 1 czerwca 2015 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Obliczenie emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: dotychczasową podstawę wymiaru emerytury. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił 40 lat, 9 miesięcy i 6 dni okresów składkowych i 2 lata, 7 dni okresów nieskładkowych. Po zmianie stażu pracy emerytura od 1 czerwca 2015 r. wyniosła 3299,74 zł.

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 26 czerwca 2015 r.

- kwota składki zewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 210431,82 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 463879,27 zł

- średnie dalsze trawnie życia wynosi 247,60 miesięcy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2723,39 zł

Po ponownym ustaleniu wysokość emerytury wynosi:

( (...),82 + (...),27) /247,60 = 2723,39 zł

Obliczenie wysokości emerytury zgodnie z art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS: wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014 wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r. wynosi:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 659,95 zł,

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej – 2178,71 zł

Łącznie 2838,66 zł

Wysokość emerytury od 1 września 2015 r. wyniosła 2838,66 zł.

/decyzja – k. 55 – 58 plik II akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona i wyrokiem z dnia 6 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie VIII U 2600/15 oddalił odwołanie od w/w decyzji.

/bezsporne/

Apelację od w/w wyroku złożyła ubezpieczona i wyrokiem z dnia 27 lipca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1138/16 uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzająca go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Odział w Ł. i przekazał sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu Są Apelacyjny wskazał, że jak wynika z niespornych ustaleń faktycznych Z. I. w dniu 24 grudnia 2014 r. złożyła wniosek o emeryturę, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 6 lutego 2015 r. przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 18 grudnia 2014 r., tj. od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r. organ rentowy podjął wypłatę świadczenia od 1 czerwca 2015r. i ponownie ustalił jego wysokość, przy czym obliczając emeryturę w wariancie kapitałowym zastosował mechanizm rocznej waloryzacji składek i kapitału początkowego, a to sprawiło, że emerytura okazała się niższa, niż wyliczona decyzją z dnia 6 lutego 2015 r.

Istota przedmiotowego sporu sprowadziła się do kwestionowania prawidłowości waloryzacji składek i kapitału początkowego.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że rację ma organ rentowy, iż w przypadku przejścia na emeryturę w czerwcu danego roku dokonuje się wyłącznie rocznej waloryzacji składek w dniu 1 czerwca tego roku, a zgromadzone składki nie są już objęte żadną waloryzacją kwartalną. Taka sytuacja nie wystąpiła jednak w sprawie niniejszej, gdyż prawo do emerytury przyznane zostało wnioskodawczyni już w grudniu 2014 r. z jednoczesnym zawieszeniem wypłaty świadczenia z powodu kontynuacji zatrudnienia. Decyzji z dnia 6 lutego 2015 r. ubezpieczona nie zaskarżyła. W czerwcu 2015 r., gdy stosunek pracy Z. I. został rozwiązany, organ rentowy ponownie ustalił podstawę wysokości emerytury ubezpieczonej, a nie samą wysokość świadczenia. Tymczasem, co podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 3 listopada 2015 r., III UZP 12/15, kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz, albo w dniu nabycia prawa, albo w dniu realizacji ryzyka (rozwiązanie stosunku pracy). Tak ustalona emerytura może być już tylko zwiększona w przypadku dalszego opłacania składek, według reguł zawartych w art. 108 w związku z art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej. W ustawie nie przewidziano bowiem przepisu dopuszczającego tryb przeliczenia podstawy wymiaru emerytury kapitałowej po zawieszeniu świadczenia, jak w art. 110 dla emerytur obliczanych od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15 ustawy. Organ rentowy w zaskarżona decyzją dokonał takiego przeliczenia emerytury przysługującej wnioskodawczyni na podstawie art. 24 ustawy, toteż zaskarżona decyzja nie może pozostać w obrocie. Sąd Apelacyjny wskazał nadto, że nieprawidłowy jest także wyrok Sądu pierwszej instancji, gdyż Sąd Okręgowy, rozpoznając odwołanie od decyzji z 7 sierpnia 2015 r. również zastosował tryb ponownego ustalenia podstawy wysokości emerytury kapitałowej w czerwcu, podzielając argumentacje organu rentowego. Sąd Apelacyjny wskazał, że uchylenie błędnego wyroku uzasadnia nierozpoznanie istoty sprawy w aspekcie braku jakichkolwiek podstaw prawnych do akceptowania ponownego ustalania podstawy wysokości emerytury kapitałowej w czerwcu 2015 r., tj. po rozwiązaniu stosunku pracy przez Z. I., skoro ustalenie wysokości emerytury w systemie zdefiniowanej składki nastąpiło od grudnia 2014r. w związku z nabyciem prawa do tego świadczenia. Tak rozumianej istoty sprawy Sąd Okręgowy nie dostrzegł i nie rozpoznał, co w ocenie Sądu Apelacyjnego skutkuje uchyleniem orzeczenia w myśl art. 386 § 4 k.p.c.

/wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 5, k. 6 – 15/

W dniu 1 września 2017 r. ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia.

/wniosek – k. 75 – 76 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 7 września 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 1 września 2017 r. przeliczył emeryturę ubezpieczonej od 1 września 2017 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Emeryturę ustaloną w kwocie 2857,99 zł zwiększono o kwotę wynikająca z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonej w dniu złożenia tego wniosku, tj. w dniu 1 września 2017 r.

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 1203,53 zł

- średnie dalsze trawnie życia wynosi 235,20 miesięcy

- wyliczona kwota emerytury wynosi 2863,11 zł.

/decyzja – k. 79 – 82 plik II akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 grudnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wykonując wyrok sądu z dnia 27 lipca 2017 r. ponownie ustalił Z. I. wysokość emerytury od 1 czerwca 2015 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wysokość emerytury od 1 stycznia 2018 r. wyniosła 2863,11 zł.

W niniejszej decyzji organ rentowy dokonał takiego samego wyliczenia wysokości emerytury ubezpieczonej co w uchylonej decyzji z dnia 7 sierpnia 2015 r.

/decyzja – k. 83 – 86 plik II akt ZUS/

Osiągnięcie wieku emerytalnego ubezpieczonej Z. I. nastąpiło 18 grudnia 2014 r. Na skutek wniosku ubezpieczonej z dnia 24 grudnia 2014 r., ZUS decyzją z dnia 6 lutego 2015 r. przyznał prawo do emerytury od dnia 18 grudnia 2014 r., z jednoczesnym zawieszeniem wypłaty świadczenia z powodu kontynuacji zatrudnienia. W związku z zakończeniem stosunku pracy w dniu 26 czerwca 2015 r. Z. I. wystąpiła z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury i ponowne jej przeliczenie. Organ rentowy zamiast ustalić nową wysokość emerytury, dokonał ponownego ustalenia podstawy wysokości emerytury. Z wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lipca 2017 r. sygn. akt. III AUa 1138/16 jednoznacznie wynika, iż kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz, albo w dniu nabycia prawa, albo w dniu realizacji ryzyka (rozwiązanie stosunku pracy). Ponieważ decyzja z dnia 6 lutego 2015 r. jest prawomocna, organ rentowny nie powinien kolejny raz dokonywać ustalenia podstawy obliczenia wysokości emerytury tylko dokonać ponownego ustalenia samej wysokości świadczenia.

Prawomocna decyzja z dnia 6 lutego 2015 r. wskazywała następujące obliczenie wysokości emerytury:

A.  Wyliczenie pierwotnego świadczenia w chwili uzyskania wieku emerytalnego

I wyliczenie wysokości emerytury, zgodnie z art. 53

1.  Najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 143,71% wyliczony z 10 lat kalendarzowych 1999 – 2008

2.  Podstawa wymiaru emerytury wynosi: 4587,12 zł tj.: 143,71% * 3191,93 zł (kwota bazowa)

3.  Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto:

- 483 okresy składkowe tj.: 40 lat, 3 miesiące, 23 dni

- 24 okresy nieskładkowe tj.: 2 lata, 0 miesięcy, 7 dni

4.  Wysokość emerytury:

24% * (...),93 = 766,06 zł

(483 * 1,3%) / 12 * 4587,12 zł = 2400,44 zł

(24 * 0,7%) / 12 * 4587,12 zł = 64,22 zł

Razem: 3230,72 zł

II wyliczenie wysokości emerytury, zgodnie z art. 26

- kwota zwaloryzowanych składek: 223923,74 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego: 498561,07 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi: 252,00 miesiące

Wyliczona emerytura: 2867,00 zł

( (...),74 + 498561,07 zł) / 252 = 2867,00 zł

III wyliczenie emerytury, zgodnie z art. 183

- 20% emerytury wyliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej: 646,14 zł,

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej: 2293,60 zł.

Emerytura razem: 2939,74 zł

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lipca 2017 r. sygn. akt III AUa 1138/16 organ rentowy był zobligowany do zwiększenia emerytury ustalonej 6 lutego 2015 r. o kwotę składek opłaconych od grudnia 2014 r. do maja 2015 r. według reguł zawartych w art. 108 w związku z art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej.

W związku z powyższym na skutek rozwiązania stosunku pracy w dniu 26 czerwca 2015 r. przez Z. I. i złożeniem wniosku o przeliczenie kapitału początkowego, doliczenie składek i ponowne przeliczenie emerytury:

B.  Wyliczenie ponowne emerytury w związku z ustaleniem nowej kwoty kapitału początkowego

Przeliczenie emerytury według stanu na dzień 18 grudnia 2014 r. z uwzględnieniem ponownego ustalenia kapitału początkowego:

Wyliczenie kapitału początkowego:

1.  Podstawa wymiaru kapitału początkowego: 1220,89 zł (kwota bazowa) * 118,39% (wwpw kapitału początkowego z 10 lat kalendarzowych tj. 1989 – 1998) = 1445,41 zł

2.  Okresy składkowe:

- 293 miesiące (24 lata, 5 miesięcy, 25 dni)

3.  Okresy nieskładkowe:

- 0 miesięcy (0 lat, 0 miesięcy, 13 dni)

- 22 miesiące (1 rok, 10 miesięcy, 0 dni) z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem

4.  Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wnioskodawczyni wynosi 92,63%.

5.  Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat według M.P. nr 12, poz. 173 wynosi: 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r.)

6.  Obliczenie wartości kapitału początkowego:

1220,89 zł * 24% * 92,63% = 271,42 zł

(293 miesięcy * 1,3%) : 12 x 1445,41 zł = 458,77 zł

(22 miesiące *1,3%) : (...),41 = 34,40 zł

Razem: 764,59 zł

764,59 * 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 159799,31 zł

Waloryzacja kapitału początkowego na dzień 18 grudnia 2014 r.

Rok	Wskaźnik waloryzacji	Kwota zwaloryzowana
31 grudnia 1998		159799,31 zł
1999	115,60%	184728,00 zł
2000	112,72%	208225,40 zł
2001	106,68%	222134,86 zł
2002	101,90%	226355,42 zł
2003	102,00%	230882,53 zł
2004	103,63%	239263,57 zł
2005	105,55%	252542,70 zł
2006	106,90%	269968,14 zł
2007	112,85%	304659,05 zł
2008	116,26%	354196,61 zł
2009	107,22%	379769,60 zł
2010	103,98%	394884,44 zł
2011	105,18%	415339,45 zł
2012	104,68%	434777,34 zł
2013	104,54%	454516,23 zł
I kwartał 2014	112,02%	509149,08 zł
II kwartał 2014	100,00%	509149,08 zł
III kwartał 2014	100,00%	509149,08 zł

W związku z nowo ustalonym kapitałem początkowym – ponowne przeliczenie emerytury na dzień 18 grudnia 2014 r.

I wyliczenie wysokości emerytury, zgodnie z art. 53

Emerytura wyliczona zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej pozostaje bez zmian tj. 3230,72 zł.

II wyliczenie wysokości emerytury, zgodnie z art. 26

- kwota zwaloryzowanych składek: 223923,74 zł

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego: 509149,08 zł

- średnie dalsze trwanie życia wynosi: 252,00 miesiące

Wyliczona emerytura: 2909,02 zł

( (...),74 + 509149,08 zł) / 252 = 2909,02 zł

III wyliczenie emerytury, zgodnie z art. 183

- 20% emerytury wyliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej: 646,14 zł,

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej: 2327,22 zł.

Emerytura razem: 2973,36 zł

W ten sposób wyliczona emerytura podlegałaby waloryzacji w dniu 1 marca 2015 r. tj. zostałaby podwyższona o 36 zł, co daje kwotę świadczenia w wysokości 3009,36 zł.

C.  Przeliczenie emerytury w związku z art. 108 ustawy emerytalnej id dnia 1 czerwca 2015 r.

Emeryturę ustaloną w kwocie 3.009,36 zł zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury, do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, przez średnie dalsze trwania życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku tj. 26 czerwca 2015 r.

- Kwota składek za okres 12/2014-5/2015: 5617,76 zł

- Ś. dalsze trwanie życia: 247,60 miesięcy

- Wyliczona kwota emerytury: 3032,05 zł

tj.: 3009,36 zł + ( (...),76 / 247,60) = 3032,05 zł

D.  Waloryzacja za lata 2016 – 2017

Data	Wskaźnik waloryzacji	Kwota świadczenia
Od 1 czerwca 2015 r.		3032,05 zł
Od 1 marca 2016 r.	100,24%	3039,05 zł
Od 1 marca 2017 r.	100,44%	3052,70 zł

E.  Ponowny wniosek o przeliczenie emerytury

Emeryturę ustaloną w kwocie 3052,70 zł zwiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury, do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku tj. 1 września 2017 r.

- kwota składek: 1203,53 zł

- średnie dalsze trwanie życia: 235,20 miesięcy

Wyliczona kwota emerytury:

tj.: 3052,70 zł + (1203,53 zł / 235,20) = 3057,82 zł

F.  Waloryzacja w roku 2018

Data	Wskaźnik waloryzacji	Kwota świadczenia
Od 1 września 2017 r.		3057,82 zł
Od 1 marca 2018 r.	102,98%	3148,94 zł

Hipotetyczna emerytura wnioskodawczyni w wariancie najkorzystniejszym, z uwzględnieniem wytycznych Sądu Apelacyjnego w Łodzi zawartych w uzasadnieniu wyroku jaki zapadł w sprawie o sygnaturze III AUa 1138/16 wynosi:

- W pierwotnej decyzji od dnia 18 grudnia 2014 r.: 2939,74 zł

- Po nowym ustaleniu kapitału początkowego na dzień 18 grudnia 2014 r.: 2973,36 zł

- Po waloryzacji 1 marca 2015 r.: 3.009,36 zł

- Po ponownym przeliczeniu emerytury 1 czerwca 2015 r.: 3032,05 zł

- Po waloryzacji 1 marca 2016 r.: 3039,33 zł

- Po waloryzacji 1 marca 2017 r.: 3052,70 zł

- Po ponownym przeliczeniu emerytury 1 września 2017 r.: 3057,82 zł

- Po waloryzacji 1 marca 2018 r.: 3148,94 zł.

Datą, w której należy dokonać ustalenia wysokości podstawy emerytalnej jest IV kwartał 2014 r., gdyż 18 grudnia 2014 r. wnioskodawczyni osiągnęła wiek emerytalny oraz 24 grudnia 2014 r. wystąpiła do ZUS z wnioskiem o emeryturę. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lipca 2017 r., sygn. akt III AUa 1138/16 jednoznacznie wskazuje, iż kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz albo w dniu nabycia prawa albo w dniu realizacji ryzyka (rozwiązanie stosunku pracy). Z uwagi na fakt, że decyzja z 6 lutego 2015 r. jest prawomocna organ rentowy nie powinien kolejny raz dokonywać ustalenia podstawy obliczenia wysokości emerytury tylko dokonać ponownego ustalenia samej wysokości świadczenia. Dla ustaleń wysokości emerytury określonej w IV kwartale 2014 roku należy przeprowadzić waloryzację kwartalną.

/opinia biegłego sądowego z zakresu księgowości M. K. – k. 55 – 61, pisemna opinia uzupełniająca – k. 102 – 103/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w postaci m.in. dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych akt osobowych ubezpieczeniowej, opinii biegłego z zakresu księgowości.

Jeśli chodzi o opinię biegłego z zakresu księgowości to brak podstaw by kwestionować jej wiarygodność i rzetelność.

Biegły sądowy z zakresu księgowości, dokonał zleconych wyliczeń wysokości kapitału początkowego oraz emerytury wnioskodawczyni z uwzględnieniem wytycznych Sądu Apelacyjnego wynikających z wyroku z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie III AUa 1138/16.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by kwestionować opinię biegłego, gdyż jest ona rzetelna, a wynikające z niej wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinia nie zawiera braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Opinia jest jasna, a wnioski końcowe wynikają w sposób logiczny z jej treści. Ponadto wszelkie niejasności jakie mogłyby powstać w ocenie Sądu zostały wyjaśnione przez biegłego w sposób nie budzący wątpliwości interpretacyjnych.

Organ rentowy kwestionował opinię biegłego i biegły w opinii uzupełniającej szczegółowo odniósł się do wszystkich zarzutów.

Biegła w swojej opinii jednoznacznie wskazała, że w jej ocenie należy przeprowadzić waloryzację kwartalną dla ustaleń wysokości emerytury określonej w IV kwartale 2014 roku.

Zdaniem Sądu dokonane przez biegłego wyliczenia co do kapitału początkowego i wysokości emerytury są poprawne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.

W oparciu o tak wszechstronną opinię biegłego z zakresu księgowości stwierdzić należy, że zarzuty organu rentowego wobec przywołanej opinii nie są zasadne i stanowią li tylko polemikę z wnioskami biegłego, nie zawierają natomiast merytorycznych podstaw do jej zakwestionowania. Opinia ta jest wyczerpująca, sporządzona zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Według ust. 3b w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 października 2013 roku (w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8 przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie, iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Zgodnie z art. 16 cytowanej ustawy przy ustalaniu kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych – przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

W związku z treścią zacytowanych przepisów można stwierdzić, iż kwota kapitału początkowego zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przebytych przed 1 stycznia 1999 rokiem, podstawy wymiaru oraz współczynnika proporcjonalnego do wieku ubezpieczonego, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 według art. 25. ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Zgodnie zaś z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura wynosi:

1)  24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

Art. 173 ust 2 ustawy emertytalnej stanowi, że kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (ust. 3 art. 173)

Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od dnia 1 czerwca 2000 r. przez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z 1999 r., pomniejszonego o naliczone i potrącone od ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1998 r. (ust. 4 art. 173).

Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2001 r. dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-5, 9 i 10 oraz w art. 25a (ust. 5).

Trzeciej waloryzacji przeprowadzanej od dnia 1 czerwca 2002 r. oraz kolejnych dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-8 i 10 oraz w art. 25a (ust. 5a).

W wyniku przeprowadzonej waloryzacji kapitał początkowy nie może ulec obniżeniu (ust. 6a).

W myśl art. 25 w/w ustawy:

1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

4. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji.

5. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji.

6. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego, z zastrzeżeniem ust. 9. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku.

7. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 6, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony dla analogicznego okresu.

8. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 7, stanowi iloraz sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji i w roku poprzednim.

9. Wskaźnik waloryzacji składek za rok 2000 jest równy wskaźnikowi wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za 2000 r. w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za 1999 r.

10. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części procentu.

11. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 20. dnia pierwszego miesiąca każdego kwartału, wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem za poprzedni kwartał.

12. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 25. dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik waloryzacji składek za poprzedni rok i kwartał.

Stosownie do treści art. 25a w/w ustawy

1. Przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie.

2. W przypadku ustalania wysokości emerytury:

1) w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;

2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;

3) w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;

4) w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku.

3. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych.

4. Waloryzacja kwartalna składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.

5. Wskaźnik waloryzacji kwartalnej składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału, powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału.

6. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 5, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego, przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony dla analogicznego okresu.

7. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 6, stanowi iloraz sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja, i w kwartale poprzednim.

8. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części procentu.

W myśl art. 108 w/w ustawy:

1. Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2.

2. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

Art. 183 ust. 6 w/w ustawy stanowi, że do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w ust. 1-5, z tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania emerytury stosuje się art. 108.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że na podstawie decyzji z dnia 6 lutego 2015 r. przyznano ubezpieczonej emeryturę od dnia 18 grudnia 2014 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Organ rentowy obliczył wysokość emerytury ubezpieczonej biorąc pod uwagę obowiązujące w dacie wydania decyzji wskaźniki, a obliczona na ich podstawie emerytura wyniosła 2939,74 zł. Wobec pozostawania ubezpieczonej w zatrudnieniu wypłata emerytury podlegała zawieszeniu.

W dniu 26 czerwca 2015 r., w związku z zakończeniem zatrudnienia, ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o wypłatę emerytury, a kwota emerytury ustalona zaskarżoną decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r. okazała się niższa (wyniosła bowiem 2838,66 zł) od wyliczonej uprzednio kwoty i to pomimo faktu, że po wydaniu decyzji z dnia 6 lutego 2015 r. wnioskodawczyni pozostawała w zatrudnieniu, a zatem odprowadzano za nią stosowne składki.

Odwołanie od w/w decyzji, a następnie apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 6 czerwca 2016 r., sygn. akt VIII U 2600/15 oddalającego odwołanie złożyła ubezpieczona i wyrokiem z dnia 27 lipca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie III AUa 1138/16 uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przekazał sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania wskazując w uzasadnieniu, że kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz albo w dniu nabycia prawa albo w dniu realizacji ryzyka (rozwiązanie stosunku pracy). Tak ustalona emerytura może być już zwiększona w przypadku dalszego opłacania składek, według reguł zawartych w art. 108 w związku z art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej.

W następstwie w/w wyroku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 14 grudnia 2017 r., która w treści jest tożsama z uchyloną decyzją z dnia 7 sierpnia 2015 r.

A zatem istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się zatem do kwestii wysokości emerytury ubezpieczonej obliczonej na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a w szczególności zasad jej waloryzacji.

Sposób waloryzacji składek emerytalnych zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz sposób waloryzacji kapitału początkowego jest bardzo ważny ze względu na ich bezpośredni wpływ na wysokość przyznanej emerytury. Wysokość świadczenia zależy więc od finalnej kwoty składek oraz kapitału początkowego, dla zachowania ich realności konieczna jest ich waloryzacja.

Zgodnie z regułą wyrażoną w cytowanym wyżej art. 25 ust. 3 ustawy emerytalnej składki oraz kapitał początkowy zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego waloryzowane są corocznie na dzień 1 czerwca z uwzględnieniem art. 25a. Przepis uzupełniający zasady waloryzacji w art. 25a ww. ustawy stanowi, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie. Metoda rocznej waloryzacji nie uwzględnia jednak waloryzacji składek za ostatnie miesiące pracy przed przejściem na emeryturę, zaewidencjonowanych po dniu 31 stycznia. Dlatego też mechanizm rocznej waloryzacji uzupełniony został waloryzacją kwartalną, za ostatnie kwartały niestanowiące pełnego roku kalendarzowego.

Mając na względzie powyższe Sad Okręgowy w niniejszej sprawie przeprowadził dowód z opinii biegłego w celu ustalenia wysokości kapitału początkowego i emerytury ubezpieczonej. Z opinii jednoznacznie wynika, że datą, w której należy dokonać ustalenia wysokości podstawy emerytalnej ubezpieczonej jest IV kwartał 2014 r., gdyż 18 grudnia 2014 r. wnioskodawczyni osiągnęła wiek emerytalny oraz 24 grudnia 2014 r. wystąpiła do ZUS z wnioskiem o emeryturę. Biegły wskazał, że wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lipca 2017 r., sygn. akt III AUa 1138/16 jednoznacznie wskazuje, iż kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz albo w dniu nabycia prawa albo w dniu realizacji ryzyka (rozwiązanie stosunku pracy). Z uwagi na fakt, że decyzja z 6 lutego 2015 r. (przyznająca prawo do emerytury) jest prawomocna organ rentowy nie powinien kolejny raz dokonywać ustalenia podstawy obliczenia wysokości emerytury tylko dokonać ponownego ustalenia samej wysokości świadczenia. Dla ustaleń wysokości emerytury określonej w IV kwartale 2014 roku należy przeprowadzić waloryzację kwartalną.

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2015 r., III UZP 12/15, legalis numer 1349157 , zgodnie z którym kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz, albo w dniu nabycia prawa, albo w dniu realizacji ryzyka (obecnie rozwiązania stosunku pracy). Tak ustalona emerytura może być już tylko powiększona w przypadku dalszego opłacania składek w sposób podany w art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tym przepisem mechanizm przeliczenia emerytury polega na zwiększeniu świadczenia obliczonego według reguł określonych w art. 26 tej ustawy o iloraz zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na koncie pracującego emeryta po dniu ustalenia prawa do emerytury i wyrażonego w miesiącach średniego trwania życia ustalonego dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia. Podobnie Sąd Najwyższy wypowiedział się w postanowieniu z dnia 6 października 2015 r., III UZP 9/15, Legalis nr 1336504.

Reasumując, skoro przyznanie świadczenia ubezpieczonej nastąpiło od 18 grudnia 2014 r. prawomocną decyzją z dnia 6 lutego 2015 r. to organ rentowy podejmując wypłatę świadczenia ubezpieczonej od czerwca 2015 r. nie powinien kolejny raz dokonywać ustalenia podstawy obliczenia wysokości emerytury tylko dokonać ponownego ustalenia samej wysokości świadczenia. Był zobligowany przeprowadzić waloryzację kwartalną, gdyż emerytura została przyznana od grudnia 2014 r.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Zaś jeśli chodzi o roszczenie ubezpieczonej o wypłatę odsetek to Sąd przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. do rozpoznania z uwagi na czasową niedopuszczalność drogi sądowej, albowiem organ rentowy w tym zakresie nie zajął żadnego stanowiska. Należy zauważyć, iż tak sprecyzowane roszczenie, jak w przedmiotowej sprawie nie było przedmiotem rozpoznania organu rentowego.

Zgodnie z dyspozycją art. 476 §2 k.p.c. w związku z art. 2 k.p.c. przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych dotyczących ubezpieczenia społecznego i kategorii spraw wymienionych w pkt 1-5 § 2 art. 476 k.p.c.

Na obecnym etapie postępowania, wobec braku decyzji organu rentowego w zakresie roszczenia wnioskodawczyni o odsetkach, zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej, a właściwym do rozpoznania roszczeń pozostaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, od decyzji którego będzie przysługiwać skarżącej prawo wniesienia odwołania do Sądu zgodnie z powołanymi przepisami.

Z uwagi na powyższe tj. na czasową niedopuszczalność drogi sądowej Sąd, na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 464 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt 2 sentencji.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł w pkt 3 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i uwzględniając nakład pracy pełnomocnika wnioskodawczyni zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – stosownie do treści § 9 ust. 2, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 800). Sąd nie dopatrzył się okoliczności pozwalających ocenić nakład pracy pełnomocnika wnioskodawczyni jako ponadprzeciętny.

K.K.-W.