Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 126/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Karol Skocki

Protokolant: st. sekr. sąd. Irena Bąk

przy udziale Jacka Górskiego prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2019 r.

sprawy Ł. M.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Turku

z dnia 28 lutego 2019 r. sygn. akt II K 463/18

1.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. kwotę 147,60 zł tytułem nieopłaconej obrony udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

3.  Zwalnia skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

Karol Skocki

Sygn. akt II Ka 126/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Turku wyrokiem łącznym z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. akt II K 463/18 Ł. M., skazanego prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Turku z dnia 31.05.2017 r. w sprawie o sygn. akt II K 173/17 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lat oraz karę grzywny w wymiarze 50 stawek dziennych każda stawka po 10 zł. Postanowieniem z dnia 12.09.2018 r. zarządzono wykonanie kary 6 miesięcy pozbawienia wolności,

2.  Sądu Rejonowego w Turku z dnia 08.08.2018 r. w sprawie o sygn. akt II K 290/18 na karę 1 roku ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym,

3.  Sądu Rejonowego w Turku z dnia 26.09.2018r. w sprawie o sygn. akt II K 342/18 na karę 1 roku pozbawienia wolności;

na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 87 § 1 k.k. i art. 91 § 2 k.k. połączył orzeczone w sprawach II K 173/17, II K 290/18 i II K 342/18 pozbawienia wolności i ograniczenia wolności i wymierzył karę łączną 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego Ł. M. zaskarżając go w całości, a zaskarżonemu wyrokowi zarzucając:

1.  na odstawie art. 438 pkt. 2 k.p.k. naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 7 k.p.k., mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, poprzez błędne ustalenie w procesie oceny materiału dowodowego – wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego – że przy ścisłym związku podmiotowo – przedmiotowym pomiędzy czynami objętymi wyrokami podlegającymi łączeniu należy zastosować zasadę asperacji, podczas gdy właściwym było zastosowanie pełnej absorpcji,

2.  na podstawie art. 438 pkt. 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej, gdyż kara ta została wymierzona z pominięciem dyrektyw wymiaru kary oraz nie uwzględnia z należytym stopniu okoliczności dotyczących osoby skazanego, a mających wpływ na obniżenie wymiaru kary łącznej, podczas gdy zachowanie skazanego i jego właściwości osobiste wskazują na zasadność zastosowania zasady pełnej absorpcji.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez połączenie kar wymierzonych wyrokami jednostkowymi i orzeczenie kary łącznej zastosowaniem pełnej absorpcji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę skazanego Ł. M. okazała się całkowicie bezzasadna.

Przedstawiając powody rozstrzygnięcia, wskazać na wstępie trzeba, że przeprowadzone przez sąd I instancji postępowanie dowodowe było w pełni prawidłowe. Stwierdzono tak, albowiem ujawniony na etapie rozpoznawczym materiał dowodowy został poddany rzetelnej analizie. Nie budziło zatem wątpliwości, że sytuacja Ł. M., a w tym przede wszystkim jego dotychczasowa karalność, została rozpoznana wszechstronnie i zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy.

Dla porządku wskazać należy, iż sąd odwoławczy podziela również pogląd sądu I instancji, iż analiza wyroków, które zapadły wobec Ł. M. winna opierać się zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o przepisy rozdziału IX kodeksu karnego w brzmieniu aktualnie obowiązującym.

Z treści art. 569 § 1 k.p.k. wynika, że sąd wydaje wyrok łączny w stosunku do osoby prawomocnie skazanej lub wobec której orzeczono karę łączną wyrokami różnych sądów, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 85 k.k. Przepisy art. 85 § 1 i 2 k.k. stanowią natomiast, że jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną. Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89 § 1 k.k., w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1 art. 85 k.k.

W pierwszej kolejności zaznaczyć trzeba, odnosząc się do uwag apelującego, że żaden przepis prawa nie nakazuje sądowi by wymierzając karę łączną dawał prymat zasadzie absorpcji. To jest tej zasadzie, która nakazuje ukształtować karę łączną na poziomie zbliżonym do wysokości najwyższej spośród kar jednostkowych, a która to kara pochłaniałaby pozostałe kary jednostkowe. Wprost przeciwnie, art. 569 § 1 k.p.k. odsyła do przepisów materialnych dotyczących wymierzania kary łącznej, które określają, że karę łączną wymierza się w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając przy karze pozbawienia wolności 20 lat.

Stwierdzić wręcz należy, że zasadę absorpcji stosuje się w wymiarze kary łącznej wyjątkowo, gdy związek zbiegających się przestępstw jest tak ścisły, że upodabnia je do jednego przestępstwa, jak w przypadku pomijalnego zbiegu przestępstw lub ciągu przestępstw, gdy nie potrzeba podwyższać progu represji karnej (por. wyrok SA w Białymstoku z 21 grudnia 2015 r., sygn. II AKa 206/15, LEX nr 1962890).

W ocenie sądu odwoławczego, Sąd Rejonowy słusznie kierując się określonymi w ww. przepisach przesłankami orzeczenia w wyroku łącznym kary łącznej połączył kary jednostkowe pozbawienia wolności orzeczone w sprawach II K 173/17 i II K 342/18 oraz karę ograniczenia wolności orzeczoną w sprawie II K 290/18K, wyznaczając dolny i górny próg kary łącznej pomiędzy 1 rok pozbawienia wolności a 2 lata pozbawienia wolności.

Mając na uwadze treść art. 85a k.k. sąd odwoławczy stoi na stanowisku, że kara łączna stanowi instytucję służącą do swoistego podsumowania działalności przestępczej sprawcy, obejmującego całościową ocenę jego zachowań przejawiającą się w postaci jednej kary łącznej. Zauważyć w tym miejscu należy, że wielość popełnionych przez sprawcę przestępstw wpływa na negatywną ocenę postawy sprawcy będąc jego istotnym czynnikiem prognostycznym. Chodzi tutaj zwłaszcza o to, aby właściwe ukształtowana kara łączna oddziaływała wychowawczo na sprawcę przestępstwa oraz odpowiednio chroniła obywateli przed niebezpieczeństwem ponownego dopuszczenia się przestępstw.

Celem kary łącznej, również po wspomnianej wyżej nowelizacji ustawy karnej, która weszła w życie dnia 1 lipca 2015 r., jest zapobieganie sytuacji, w której skazany pociągany do odpowiedzialności karnej odrębnie za każde z popełnionych przestępstw, pozostających w zbiegu realnym, znajduje się w gorszej sytuacji z perspektywy wymiaru kary, niż sprawca, który za takie przestępstwa odpowiada w jednym postępowaniu (por. wyrok SA w Krakowie z 27 marca 2013 r., II AKa 52/13, KZS 2013/6/82).

Apelujący chcąc przekonać do istotnej dysproporcji między karą orzeczoną, a tą, którą należałoby wymierzyć skazanemu zwracał uwagę przede wszystkim na ścisły związek przedmiotowo – podmiotowy pomiędzy czynami objętymi wyrokami podlegającymi łączeniu, co jego zdaniem winno pokierować sąd I instancji do zastosowania zasady pełnej absorpcji.

Zauważyć należy, że Sąd Rejonowy, bez wątpienia, wziął pod uwagę powyższą okoliczność, która niewątpliwie ma wpływ na wymiar kary łącznej. Sąd Okręgowy w pełni podziela to spostrzeżenie, jednakże zgadza się też z Sądem Rejonowym, że związek ten choć bliski, nie uzasadniał zastosowania zasady absorpcji w większym zakresie.

Sąd Okręgowy uważa też, że istotnie należy zaakcentować fakt, iż celem kary łącznej nie jest premiowanie osoby wielokrotnie łamiącej porządek prawny lecz zapewnienie racjonalnego stosowania kar i środków karnych przez likwidację w postępowaniu wykonawczym ich swoistej, wynikającej z kilkukrotnych skazań, konkurencji. Popełnienie więcej niż jednego przestępstwa jest zaś okolicznością, przemawiającą za orzekaniem kary łącznej surowszej. Ta okoliczność wskazuje bowiem na posunięty stopień demoralizacji skazanego, dla którego wejście w konflikt z prawem nie miało wcale jednorazowego, przypadkowego charakteru, ale stało się wręcz sposobem na życie (por. wyrok SA w Białymstoku z 6 listopada 2012 r., II AKo 129/12, LEX nr 1236007).

Zdaniem Sądu Okręgowego - Sąd I instancji przy orzekaniu wobec skazanego kary łącznej prawidłowo zastosował zasadę asperacji (czyli częściowej absorpcji i częściowej kumulacji). W sytuacji, gdzie suma wymierzonych kar pozbawienia wolności i ograniczenia wolności objętych węzłem wyroku łącznego wynosiła 2 lata a najwyższa z kar podlegających łączeniu to 1 rok pozbawienia wolności (po przeliczeniu zgodnie z art. 87 § 1 k.k. najwyżej kary jednostkowej. Sąd zasadnie wymierzył jako łączną karę 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności . W przypadku tego skazanego nie ujawniły się przecież okoliczności, które wymagałyby w większym rozmiarze uwzględnienia zasady absorpcji. I to w stopniu znaczącym, gdyż dysproporcja między karą wymierzoną, a tą którą można byłoby określić mianem wzorcowej musi być rażąca.

Uznać również należało, że łagodzeniu orzeczonej kary łącznej sprzeciwiały się względy prewencji ogólnej. Wobec skazanego orzeczono dotąd kary aż trzema wyrokami za przestępstwa umyślne, w tym na bezwzględną karę pozbawienia wolności. Wszystko to świadczy o tym, że skazany lekceważy normy porządku prawnego i przejawia wyraźną demoralizację.

Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności, sąd odwoławczy - nie znajdując uchybień określonych w art. 439 k.p.k. ani art. 440 k.p.k., podlegających uwzględnieniu z urzędu i powodujących konieczność zmiany bądź uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia - na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. orzekł jak w wyroku.

Nadto Sąd Okręgowy na podstawie § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził na rzecz adwokata K. G. kwotę 147,60 zł tytułem obrony wykonywanej z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz zwolnił skazanego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, mając na uwadze treść art. 624 § 1 k.p.k. - uznając, iż uiszczenie kosztów byłoby dla skazanego zbyt uciążliwe.

SSO Karol Skocki