Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Karina Marczak

Sędziowie: SO Marzenna Ernest

del. SSR Katarzyna Longa (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 30 października 2013 r. w S.

sprawy z powództwa Ł. P.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zwolnienie spod egzekucji

w przedmiocie wniosku powoda o udzielenie zabezpieczenia roszczenia

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 28 marca 2013 r., sygn. akt I C 362/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt II Cz 1042/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 marca 2013 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim oddalił wniosek powoda Ł. P. o udzielenie zabezpieczenia roszczenia.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż powód wniósł pozew o zwolnienie spod egzekucji samochodu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Jednocześnie powód wniósł o udzielenie zabezpieczenia powyższego roszczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Lipnie R. D. w sprawie Km 3044/12 do czasu prawomocnego orzeczenia w przedmiotowej sprawie.

Wniosek o udzielenie zabezpieczenia w ocenie Sądu Rejonowego nie był zasadny. Sąd przywołał treść art. 730 § 1 k.p.c. i art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. i stwierdził, iż nie zostały spełnione wszystkie przesłanki z nich wynikające.

Po pierwsze, nie budziło wątpliwości Sądu Rejonowego, że droga sądowa w sprawie jest dopuszczalna. Jednakże w ocenie Sądu, strona powodowa nie uprawdopodobniła, iż jej roszczenie jest wiarygodne. Sąd podkreślił, że zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji może nastąpić tylko z przyczyn wskazanych w art. 841 k.p.c., których powód nie uprawdopodobnił. Dodatkowo zostało podkreślone, że do udzielenia zabezpieczenia wystarczające jest uprawdopodobnienie, a nie – uwiarygodnienie roszczenia, jednak same twierdzenia strony domagającej się zabezpieczenia, nie wystarczą. Sąd nadmienił, że ustawa dla uprawdopodobnienia wymaga przedłożenia określonego materiału dowodowego, który tylko – biorąc pod uwagę treść art. 243 k.p.c. – nie jest oceniany w świetle szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym. Konkludując, Sąd wskazał, że żądający zabezpieczenia powinien uprawdopodobnić roszczenie, czyli przedstawić taki materiał, który – bez konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego – prowadzi do wniosku o zasadności roszczenia. W kontekście tych rozważań Sąd podniósł, iż przedłożenie samej kopii faktury VAT nie spełnia ww. wymogów mogących skutkować udzieleniem zabezpieczenia. Strona powodowa, w tej sprawie reprezentowana przecież przez profesjonalnego pełnomocnika, nie złożyła w szczególności żadnego pisma – dowodu, z którego można by choć wysnuć wniosek, kiedy powód dowiedział się o naruszeniu jego prawa. Nie podał także żadnych dat – jeśli nie byłby w stanie złożyć żadnych dokumentów w tym zakresie, a które można by następnie skonfrontować z materiałem dowodowym.

Dodatkowo w odniesieniu do przedłożonej kopii faktury VAT, Sąd wskazał, że wynika z niej wyłącznie sprzedaż przedmiotowego pojazdu. Jednakże dokument ten budzi wątpliwości, które będą mogły być rozwiane dopiero w toku procesu; mianowicie, przedmiotowy pojazd, kupiony przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą w P. pod W., pół roku po zakupie, stał w miejscowości M. (powiat S.), a przy jego zajęciu nie było właściciela, czy kogokolwiek, kto by widział, że zajmowany pojazd jest własnością powoda (który przecież miał się o zajęciu dowiedzieć dopiero od dłużnika w styczniu br.). Sąd dodał, że nie złożono żadnego dokumentu, z którego by wynikało, że powód np. włączył pojazd do środków trwałych prowadzonej przez siebie działalności. Sąd wskazał również, że brak okoliczności przemawiających za tym, że powód podjął (zamierza podjąć) jakiekolwiek kroki mające na celu choć powiadomienie komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne o swoim prawie do przedmiotowej ruchomości.

Powyższe postanowienie zaskarżył wnioskodawca, zarzucając błędne przyjęcie, że powód nie uprawdopodobnił dochodzonego roszczenia. Skarżący wniósł o zmianę orzeczenia i udzielenie powodowi zabezpieczenia zgodnie z wnioskiem zawartym w pozwie.

Żalący podniósł, iż przedłożył dowód z zakupu auta, którego zwolnienia spod egzekucji się domaga. Dodał, iż jako osoba prowadząca działalność gospodarczą nie był obowiązany przerejestrować auta, bądź wciągnąć je w środki trwałe. (...) zostało oddane osobom trzecim do użytkowania i dlatego też o jego zajęciu powód dowiedział się dopiero w styczniu 2013 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Udzielenie zabezpieczenia wymaga kumulatywnego spełnienia trzech przesłanek: stwierdzenia dopuszczalności drogi sądowej, uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia oraz istnienia wiarygodnego roszczenia. W przedmiotowym postępowaniu odmowa udzielenia zabezpieczenia nastąpiła z tego powodu, że wnioskodawca nie spełnił jednej z przesłanek - nie uprawdopodobnił istnienia roszczenia. Sąd Rejonowy stwierdzając brak istnienia wiarygodnego roszczenia, pominął w swojej ocenie uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, słusznie zakładając że są to przesłanki kumulatywne a zatem brak spełniania jednej z nich, bezzasadnym czyni dalsze ustalenia.

Zgodnie z treścią art. 730 ¹ § 1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje, zaś wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (§ 2).

Pojęcie roszczenia użyte w art. 730 ¹ § 1 k.p.c. należy rozumieć szeroko - jako każde uprawnienie doznające ochrony prawnej, sytuację prawną danego podmiotu lub roszczenie procesowe będące przedmiotem postępowania cywilnego, w związku z którym zabezpieczenie orzeczono. Na gruncie przepisów zawartych w art. 730 i nast. k.p.c., celem udzielenia zabezpieczenia jest zwiększenie skuteczności postępowania cywilnego poprzez zapewnienie, że pomimo upływu czasu koniecznego dla rozstrzygnięcia sprawy możliwym będzie osiągnięcie zamierzonych przez stronę celów tego postępowania. W tym też szeroko pojmowanym zakresie należy dokonywać oceny łącznego zaistnienia przesłanek określonych w art. 730 ¹ § 1 k.p.c. Warto również dodać, że uprawdopodobnienie nie daje pewności, co do istnienia konkretnego roszczenia, ale jedynie prawdopodobieństwo jego istnienia. Wnioskodawca (uprawniony) winien więc przytoczyć takie okoliczności, z których wynika, że roszczenie mu przysługuje, a nadto okoliczności te powinien uprawdopodobnić za pomocą wszelkich środków jak pisemne oświadczenia osób trzecich, dokumenty, nieformalne przesłuchanie świadków itp.

Powód domagał się zabezpieczenia roszczenia opartego o treść art. 841 k.p.c., poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Lipnie (sygn. akt Km 3044/12), w którym doszło do zajęcia ruchomości w postaci samochodu marki V. (...) o numerze VIN (...) i numerze rejestracyjnym (...).

W ocenie Sądu Okręgowego, dla uprawdopodobnienia istnienia roszczenia z art. 841 k.p.c. nie jest wystarczające powołanie się na prawo własności zajętej w toku egzekucji rzeczy. Zauważania bowiem wymaga, że zgodnie z § 3 art. 841 k.p.c. powództwo osoby trzeciej o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji ma być wniesione w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin przewidziano w przepisach odrębnych. Wskazany termin jest jedną z przesłanek skuteczności zgłoszonego przez osobę trzecią, której prawa zostały naruszone, żądania zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji. Tymczasem powód dla wykazania tej przesłanki merytorycznej powództwa ograniczył się wyłącznie do twierdzenia, że wiedzę taką uzyskał w styczniu 2013 r., gdy tymczasem z załączonego protokołu zajęcia wynika, że miało ono miejsce w dniu 4 grudnia 2012 r. Dalej Sąd Odwoławczy podnosi, że przedstawiona kopia faktury VAT nr (...) uprawdopodabnia co najwyżej okoliczność, iż powód w dniu 4 maja 2012 r. nabył przedmiotowy samochód, jednakże nie jest wiadomym, czy powód w dalszym ciągu jest jego właścicielem, zwłaszcza, że auto w chwili zajęcia znajdowało się w M., oddalonym od siedziby powoda o kilkaset kilometrów. Wątpliwości budzi również fakt, że skarżący dopiero na etapie zażalenia powołał okoliczność, że samochód został oddany w użytkowanie, nie wskazując przy tym komu powierzono auto i na jakiej podstawie znajdowało się ono w posiadaniu T. C., przeciwko któremu prowadzona jest egzekucja, w toku której doszło do zajęcia tego składnika.

Powyższe dają asumpt do stwierdzenia, że ocena Sądu I instancji w odniesieniu do braku uprawdopodobnienia jednej z trzech przesłanek udzielenia zabezpieczenia – istnienia wiarygodnego roszczenia, była prawidłowa.

W odniesieniu do przesłanki w postaci zaistnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia można wyłącznie wskazać, że z lakonicznego uzasadnienia pozwu o zwolnienie spod egzekucji nie sposób wywnioskować, iż powodowi przysługuje interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Powód nie przywołał żadnych okoliczności mających uprawdopodobnić wystąpienie tej przesłanki. Rzeczą Sądu nie jest zaś domniemywać, że skoro wedle twierdzeń pozwu samochód jest własnością powoda niebędącego dłużnikiem i został zajęty w toku egzekucji, to już tylko z tej racji należy mu udzielić zabezpieczenia.

Stosownie do przepisu art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Owo niebezpieczeństwo musi istnieć w chwili żądania zabezpieczenia. Powołanie się na fakt prowadzenia postępowania egzekucyjnego, w którym doszło do zajęcia ruchomości, nie jest wystarczające do uprawdopodobnienia istnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Zaznaczyć należy również, że żądanie powoda bezpodstawnie zmierza do zawieszenia całego postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnikowi T. C.. W tym zakresie wniosek jawi się zmierzający do nadmiernej uciążliwości dla obowiązanego, skoro egzekucja może być prowadzona również innymi sposobami i z innych składników majątkowych dłużnika, zaś żądanie powoda dotyczy wyłącznie jednej zajętej w jego toku ruchomości i brak podstaw do domagania się zawieszenia w całości postępowania egzekucyjnego.

Zauważyć w tym miejscu wypada, iż zarówno wniosek o udzielenie zabezpieczenia, jak i zażalenie będące przedmiotem rozpoznania, zawierają bardzo lakoniczne uzasadnienia, które nie pozwalają Sądowi Odwoławczemu w sposób pełny ocenić, czy powód uprawdopodobnił przesłanki konieczne do udzielenia mu zabezpieczenia roszczenia. Sąd rozpoznający wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie ma obowiązku poszukiwać dowodów, czy też zobowiązywać wnioskodawcę do przedłożenia dokumentów uprawdopodabniających roszczenie, jednakże na etapie wstępnym ma obowiązek do wniosku o udzielenie zabezpieczenia stosować procedurę przewidzianą w przepisie art. 130 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 736 § 1 k.p.c. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia winien bowiem spełniać określone wymogi zarówno co do formy, jak i treści. Przystąpienie do merytorycznej oceny każdorazowo winno zostać poprzedzone ustaleniem przez pryzmat powołanych przepisów, czy wniosek spełnia wymogi formalne. Sąd Odwoławczy zauważa, że po zmianach przepisów z dniem 03 maja 2012 r., a w szczególności po wykreśleniu z przepisu art. 738 k.p.c. zdania drugiego (W razie stwierdzenia, że wniosek nie odpowiada wymogom formalnym przewidzianym w art. 736, przewodniczący zwraca wniosek bez wzywania wnioskodawcy do jego uzupełnienia) obowiązkiem Sądu jest każdorazowo sprawdzenie, czy wniosek nie jest dotknięty brakami.

Reasumując, wnioskodawca (uprawniony) powinien już we wniosku o udzielenie zabezpieczenia powołać wszystkie okoliczność, złożyć niezbędne dokumenty celem wykazania, że zaistniały przesłanki udzielenia mu zabezpieczenia, a w ich braku Przewodniczący winien wdrożyć procedurę ich usunięcia.

W tym stanie rzeczy wobec nieuprawdopodobnienia przez powoda przesłanek wynikających z art. 730 ¹ k.p.c. Sąd II instancji uznał ostatecznie zaskarżone postanowienie za prawidłowe, a w konsekwencji oddalił zażalenie powoda, o czym orzeczono w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...).

3.  (...);

4.  (...)

5.  (...)

(...)