Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2019r. w S.

odwołania I. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 20 lipca 2018 r. Nr (...) - (...)

w sprawie I. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że wysokość emerytury I. M. na dzień 01 czerwca 2018r. wynosi 1038,46 (jeden tysiąc trzydzieści osiem złotych czterdzieści sześć gorszy) zł brutto miesięcznie.

Sygn. akt IV U 809/18 UZASADNIENIE

Decyzją z 20 lipca 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.114 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił I. M. przeliczenia emerytury poprzez przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem wydłużonego okresu opieki nad dzieckiem oraz minimalnego wynagrodzenia za okresy, w których nie udokumentowano zarobków. Jednocześnie organ rentowy odmówił ubezpieczonej doliczenia do okresów składkowych i nieskładkowych okresu zatrudnienia w (...) Publicznym Zespole (...) w M. od 29 grudnia 1976r. do 11 stycznia 1990r. Organ rentowy podniósł, że za okresy, w których ubezpieczona nie udokumentowała zarobków przyjęto minimalne wynagrodzenie, a przedłożone zaświadczenie Rp-7 z 29 maja 2013r. pozostaje bez wpływu na wysokość świadczenia, gdyż wymieniony okres został uwzględniony do stażu pracy decyzją o ustaleniu kapitału początkowego z 12 czerwca 2013r. Organ rentowy podkreślił, iż brak jest informacji potwierdzającej, że ubezpieczona pobierała zasiłek pielęgnacyjny na małoletnią M. M. (1) (zaskarżona decyzja z 20 lipca 2018r. k.44 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożyła I. M. wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie do wysokości kapitału początkowego i emerytury okresów nieskładkowych z tytułu opieki nad córką M.. W uzasadnieniu stanowiska wskazała, że konieczność zapewnienia córce M. osobistej opieki wynikała z ciężkiej choroby córki. Podniosła, iż w okresie od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r., od 1 marca 1991r. do 31 marca 1993r, oraz od 1 kwietnia 1993r. do 31 marca 1995r. pobierała zasiłek pielęgnacyjny na małoletnią M. M. (1) (odwołanie wraz z załącznikami k.1-3 akt sprawy).

Po wniesieniu przez ubezpieczoną odwołania od decyzji z 20 lipca 2018r., w dniu 20 września 2018r., a następnie w dniu 28 września 2018r. organ rentowy wydał decyzje odpowiednio o przeliczeniu kapitału początkowego, a nastęnie o przeliczeniu emerytury ubezpieczonej przy uwzględnieniu jako okresów nieskładkowych, okresów sprawowania przez ubezpieczoną opieki nad córką M. i pobierania z tego tytułu zasiłku pielęgnacyjnego ,tj. okresów przypadających na czas od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r. (decyzja z 20 września 2018r. o przeliczeniu kapitału początkowego k.23-24 akt o ustalenie kapitału początkowego i decyzja i 28 września 2018r. o przeliczeniu emerytury od 1 czerwca 2015r., tj. za okres trzech lat poprzedzających wniosek o przeliczenie emerytury k.56 akt emerytalnych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji. Podniósł, że lekarz orzecznik ZUS w opinii z 10 października 2018r. stwierdził, że stan psychiczny, fizyczny i psychofizyczny małoletniej M. M. (1) nie uzasadniał przyznania ubezpieczonej zasiłku pielęgnacyjnego na córkę poza udokumentowanym okresem pobierania zasiłku pielęgnacyjnego uwzględnionym w decyzji z 28 września 2018r. (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona I. M., urodzona w dniu (...), w dniu 28 maja 2013r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o emeryturę (wniosek k.1-2 akt emerytalnych). Po rozpoznaniu powyższego wniosku, organ rentowy w dniu 12 czerwca 2013r. wydał decyzję, w której ustalił wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 72 621,23 złotych. Do wyliczenia kapitału początkowego organ rentowy przyjął okresy składkowe w wymiarze 15 lat, 10 miesięcy i 27 dni oraz okresy nieskładkowe z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi w wymiarze 3 lata, 5 miesięcy i 24 dni (decyzja z 12 czerwca 2013r. o ustaleniu kapitału początkowego k.6-7 akt o ustalenie kapitału początkowego). W oparciu o powyższą decyzję, w dniu 17 czerwca 2013r. organ rentowy wydał decyzję, w której na podstawie art.24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej od 2 czerwca 2013r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, emeryturę. Wysokość emerytury obliczona została na podstawie art.183 powyższej ustawy na kwotę 818,22 złotych brutto miesięcznie. Z uwagi na to, że ubezpieczona nie udowodniła okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat, emerytury nie podwyższono do kwoty najniżej emerytury (decyzja z 17 czerwca 2013r. o przyznaniu emerytury k.17 akt emerytalnych).

W dniu 22 czerwca 2018r. ubezpieczona wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o przeliczenie emerytury poprzez doliczenie do ustalenia wysokości kapitału początkowego okresu pobierania zasiłku pielęgnacyjnego na małoletnią M. M. (1) oraz uwzględnienie minimalnego wynagrodzenia za okresy, w których nie udokumentowała zarobków (wniosek ubezpieczonej z 22 czerwca 2018r. wraz z załącznikami w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu z 29 maja 2013r., informacji pracodawcy z której wynika, że brak jest dokumentacji płacowej ubezpieczonej za okres od 1976r. do 1979r. oraz oświadczenie ubezpieczonej o okresach sprawowania opieki nad córką M. k.40-43 akt emerytalnych).

Po rozpoznaniu powyższego organ rentowy zaskarżoną decyzją z 20 lipca 2018r. odmówił ubezpieczonej przeliczenia emerytury poprzez doliczenie do ustalenia wysokości kapitału początkowego wydłużonego okresu sprawowania opieki nad córką M. M. (1) oraz doliczenia do okresów składkowych i nieskładkowych okresu zatrudnienia w (...) Publicznym Zespole (...) w M. od 29 grudnia 1976r. do 11 stycznia 1990r. wskazując, że przedłożone przez ubezpieczoną zaświadczenie Rp-7 z 29 maja 2013r. pozostaje bez wpływu na wysokość świadczenia, gdyż wymieniony okres został uwzględniony do stażu pracy decyzją o ustaleniu kapitału początkowego z 12 czerwca 2013r. Jednocześnie organ rentowy odmówił ubezpieczonej uwzględnienia minimalnego wynagrodzenia za okresy, w których nie udokumentowano zarobków podnosząc, że za okresy te przyjęto minimalne wynagrodzenie za pracę. Nadto organ rentowy wskazał, że brak jest informacji potwierdzającej okresy,w których ubezpieczona pobierała zasiłek pielęgnacyjny na małoletnią M. M. (1) (zaskarżona decyzja z 20 lipca 2018r. k.44 akt emerytalnych).

Następnie w dniu 20 września 2018r. i w dniu 28 września 2018r. organ rentowy wydał decyzje odpowiednio o przeliczeniu kapitału początkowego, a następnie o przeliczeniu emerytury ubezpieczonej przy uwzględnieniu jako okresów nieskładkowych, okresów sprawowania przez ubezpieczoną opieki nad córką M. i pobierania z tego tytułu zasiłku pielęgnacyjnego. Uwzględniony przez organ rentowy okres nieskładkowy obejmował okres od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r. (kopia decyzji z 20 lutego 1989r. o przyznaniu ubezpieczonej zasiłku pielęgnacyjnego na córkę M. na okres od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r. k.47 akt emerytalnych). Faktycznie uwzględniony okres obejmował czas od 12 stycznia 1990r. do 2 lipca 1990r. ,tj. 5 miesięcy i 22 dni, gdyż w pozostałym okresie na przestrzeni od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r. ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu w (...)w M. (do 11 stycznia 1990r.), a następnie była uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych (od 3 lipca 1990r. do 28 lutego 1991r.) i okresy te są uwzględnione jako okresy składkowe. Na skutek uwzględnienia okresu od 12 stycznia 1990r. do 2 lipca 1990r. jako okresu nieskładkowego z tytułu sprawowania opieki na dziećmi, uwzględnione do obliczenia kapitału początkowego okresy nieskładkowe z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi wzrosły z 3 lat, 5 miesięcy i 24 dni do 3 lat, 11 miesięcy i 16 dni (decyzja z 20 września 2018r. o przeliczeniu kapitału początkowego k.23-24 akt o ustalenie kapitału początkowego oraz karta przebiegu zatrudnienia uwzględniająca dodatkowo okres nieskładkowy od 12 stycznia 1990r. do 2 lipca 1990r. i decyzja z 28 września 2018r. o przeliczeniu emerytury od 1 czerwca 2015r., tj. za okres trzech lat poprzedzających wniosek o przeliczenie emerytury k.55- 56 akt emerytalnych).

Ubezpieczona urodziła troje dzieci. Najstarsze dziecko – syna R. ubezpieczona urodziła w dniu 17 lipca 1974r. (wyciąg z aktu urodzenia syna – akta rentowe). Z powodu opieki nad synem ubezpieczona nie wykonywała pracy w okresie od 17 lipca 1974r. do 28 grudnia 1976r., tj. przez okres 2 lat, 5 miesięcy i 13 dni (kwestionariusz okresów składkowych i nieskładkowych k.4 akt emerytalnych i karta przebiegu zatrudnienia k.55 akt emerytalnych).

W dniu 29 kwietnia 1978r. ubezpieczona urodziła córkę A. M. (odpis skrócony aktu urodzenia k.6 akt emerytalnych).W chwili urodzenia córki ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu w (...) Publicznym Zespole (...) w M.. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego w okresie od 20 września 1978r. do 31 marca 1979r. ,tj. przez 6 miesięcy i 10 dni (zaświadczenie o zatrudnieniu wystawione przez (...) w M. z 29 maja 2013r. k.12 akt emerytalnych i karta przebiegu zatrudnienia k.55 akt emerytalnych).

W dniu 29 listopada 1982r. ubezpieczona urodziła córkę M. M. (1) (odpis skrócony aktu urodzenia k.5 akt emerytalnych). W związku ze sprawowaniem opieki nad córką M. ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego w okresie od 1 maja 1983r. do 31 października 1983r., a zatem przez 6 miesięcy, po czym powróciła do pracy w(...) w M. (karta przebiegu zatrudnienia k.55 akt sprawy). Zatrudnienie w powyższym zakładzie ubezpieczona kontynuowała do 11 stycznia 1990r.

Po tej dacie ,tj. po 11 stycznia 1990r. do chwili nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, co nastąpiło od 3 sierpnia 1994r. ubezpieczona w dalszym ciągu sprawowała opiekę nad córką M.. Okres sprawowania opieki od 12 stycznia 1990r. do 2 lipca 1990r. został uwzględniony jako okres nieskładkowy w decyzji o przeliczeniu emerytury z 28 września 2018r. wydanej po wniesieniu odwołania przez ubezpieczoną (vide: wcześniejsze ustalenia). Pozostałe okresy sprawowania przez ubezpieczoną opieki nad córką M. obejmują czas: od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., od 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. i od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. i obejmują przerwy między następującymi okresami: od 3 lipca 1990r. do 19 maja 1992r. kiedy jako osoba bezrobotna ubezpieczona uprawniona była do zasiłku dla bezrobotnych, od 5 czerwca 1992r. do 25 stycznia 1993r. kiedy ubezpieczona prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie handlu obwoźnego artykułami spożywczymi i przemysłowymi i od 30 stycznia 1993r. do 28 stycznia 1994r. kiedy jako osoba bezrobotna ubezpieczona uprawniona była do zasiłku dla bezrobotnych (zaświadczenie PUP w M. z 21 stycznia 2014r. k.33 akt emerytalnych, karta przebiegu zatrudnienia k.55 akt emerytalnych).

Od 5. roku życia u córki ubezpieczonej M. M. (1) zaczęły występować objawy alergii w postaci alergicznego sezonowego nieżytu nosa oraz nawracających krwawień z nosa. W związku z tym pozostawała ona pod opieką alergologa i była obserwowana w kierunku wczesnodziecięcej astmy oskrzelowej. Na wizyty u pediatry-alergologa dr med. B. B. zgłaszała się co 6 miesięcy. W leczeniu zalecano immunostymulację nieswoistą – bronchovaxom, polivaccin, padmę. Od stycznia 1991r. wprowadzono przewlekle Intal – lek stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej (dokumentacja medyczna z leczenia w Poradni Alergologicznej w Wojewódzkiego Szpitala (...) w D. z okresu od 14 kwietnia 1988r. do 24 listopada 1988r. k.3 i 9 akt sprawy). W okresie od 1 czerwca 1988r. do 28 lutego 1991r. ubezpieczona pobierała zasiłek pielęgnacyjny na małoletnią M. M. (3) (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z 20 lutego 1989r. oraz wypis z orzeczenia Obwodowej Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia z 13 lutego 1989r. k.47 akt emerytalnych).

Rozwój choroby u córki M. oraz nawracające infekcje układu oddechowego u córki skutkowały koniecznością sprawowania nad nią stałej opieki przez ubezpieczoną. W związku ze sprawowaniem takiej opieki, w okresie od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., od 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. ubezpieczona nie wykonywała pracy zarobkowej. Stan zdrowia M. M. (1) w okresie od 1 marca 1991r. do 31 marca 1995r. wymagał stałej opieki ze strony matki i stanowił podstawę do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego (opinia biegłej pediatry-alergolog Z. B. k.20-21 akt sprawy).

Przyjęty przez organ rentowy wymiar okresów nieskładkowych związanych ze sprawowaniem przez ubezpieczoną opieki nad dziećmi (bez uwzględniania spornych okresów: od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., od 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r.) wyniósł 3 lata, 11 miesięcy i 16 dni (decyzja z 20 września 2018r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k.23-24 akt o ustalenie kapitału początkowego oraz karta przebiegu zatrudnienia i decyzja z 28 września 2018r. o przeliczeniu emerytury k.55-57 akt emerytalnych).

Wysokość emerytury ubezpieczonej - obliczona przy uwzględnieniu przeliczonego kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu opieki nad córką M. M. (1) w okresach od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. wynosi na dzień 1 czerwca 2018r. (miesiąc, w którym ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie emerytury k.40 akt emerytalnych) – 1 038,46 złotych brutto miesięcznie (wyliczenie wysokości emerytury k.37 akt sprawy oraz projekt decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z uwzględnieniem spornych okresów niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu sprawowania opieki nad córką M. w okresie od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., od 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. k.27 akt o ustalenie kapitału początkowego).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej I. M. okazało się uzasadnione.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało ustalenia, czy do wymiaru okresów nieskładkowych ubezpieczonej zaliczyć należy okres niewykonywania przez nią pracy z tytułu sprawowania opieki nad córką M. M. (1), ponad zaliczony przez organ rentowy okres opieki nad dziećmi w łącznym wymiarze 3 lata, 11 miesięcy i 16 dni (karta przebiegu zatrudnienia k.55 akt emerytalnych). Ubezpieczona prezentowała w tym zakresie stanowisko o konieczności zaliczenia do okresów nieskładkowych całości okresów niewykonywania przez nią pracy z powodu sprawowania opieki nad córką M. - w związku z jej chorobami układu oddechowego, które to schorzenia w ocenie ubezpieczonej skutkowały koniecznością sprawowania przez nią stałej opieki nad córką i dawały podstawy do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego na córkę M..

Analiza okoliczności sprawy wskazuje na zasadność roszczenia ubezpieczonej, przy czym jak wynika z powyższych ustaleń Sądu, po wydaniu przez organ rentowy decyzji z 28 września 2018r. o przeliczeniu emerytury ubezpieczonej i zaliczeniu do okresów nieskładkowych okresu niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu sprawowania opieki nad córką M. od 12 stycznia 1990r. do 2 lipca 1990r., sporne okresy niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu opieki nad córką – po ukończeniu przez córkę 4. roku życia - obejmują czas od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., od 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. (od 3 sierpnia 1994r. ubezpieczona nabyła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy).

Zgodnie z art.7 pkt 5 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do okresami nieskładkowymi są przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz okresy niewykonywania pracy – z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do 4 lat – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie – bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Jak wskazano wyżej sporne okresy niewykonywania przez ubezpieczoną pracy - od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. - przypadają na czas po ukończeniu przez M. M. (1) czwartego roku życia, dlatego dla oceny, czy okresy te mogą być zaliczone jako okresy nieskładkowe konieczne było ustalenie, czy w okresach tych córka ubezpieczonej spełniała przesłanki przyznania zasiłku pielęgnacyjnego. Na tę okoliczność Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłej pediatry-alergologa Z. B., która w złożonej opinii stwierdziła, że w spornych okresach (na przestrzeni od 1 marca 1991r. do 31 marca 1995r.) z uwagi na schorzenia układu oddechowego córka ubezpieczonej wymagała stałej opieki ze strony matki i spełniała przesłanki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego (opinia biegłej k.20-21 akt sprawy). Sąd ocenił ten dowód jako w pełni wiarygodny. Opinia została sporządzona przez osobę posiadającą specjalistyczną wiedzę z zakresu schorzeń dotykających M. M. (1), jest ona spójna i należycie uzasadniona.

Organ rentowy wniósł zastrzeżenia do powyższej opinii, ale w ocenie Sądu mają one charakter polemiki z prawidłowymi ustaleniami biegłej. Co więcej w piśmie lekarza orzecznika opiniującego w imieniu organu rentowego przedmiotową opinię znajduje się stwierdzenie, że analiza dokumentacji medycznej wskazuje na przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego w okresie od 1 marca 1991r. do 31 marca 1995r., a zatem właśnie w okresie co do którego biegła stwierdziła, że córka ubezpieczonej spełniała przesłanki przyznania zasiłku pielęgnacyjnego (zastrzeżenia do opinii biegłej k.31 akt sprawy).

Przyjmując ustalenia płynące z opinii biegłej Sąd stwierdził, że roszczenie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie. Dlatego mając na uwadze wyliczenia organu rentowego co do wysokości kapitału początkowego ubezpieczonej z uwzględnieniem okresu opieki nad córką M. M. (1) od 20 maja 1992r. do 4 czerwca 1992r., 26 stycznia 1993r. do 29 stycznia 1993r. oraz od 29 stycznia 1994r. do 2 sierpnia 1994r. (łącznie 6 miesięcy i 25 dni), a następie wysokości emerytury ubezpieczonej z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego, Sąd stwierdził, że emerytura ubezpieczonej na dzień 1 czerwca 2018r. (miesiąc zgłoszenia wniosku o przeliczenie) wynosi 1 038,46 złotych brutto miesięcznie (wyliczenie wysokości emerytury k.37-38 akt sprawy oraz projekt decyzji o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k.27 akt o ustalenie kapitału początkowego).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.