Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2019 roku w Człuchowie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko A. U.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej A. U. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 590,71zł (pięćset dziewięćdziesiąt złotych siedemdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 października 2018 roku do dnia zapłaty, a w razie zmiany odsetek ustawowych za opóźnienie z tymi odsetkami,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanej A. U. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 225,07zł (dwieście dwadzieścia pięć złotych siedem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 1061/18 upr.

UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w L. pozew przeciwko A. U. o zapłatę kwoty 825,54 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, do rozpoznania w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż dochodzona pozwem wierzytelność wynika z umowy pożyczki nr (...) z dnia 11 lutego 2016 r. udzielonej przez (...) Bank (...). stronie pozwanej na kwotę 400 zł. na okres 30 dni. W dniu 20 października 2016 r. pożyczkodawca dokonała zbycia wierzytelności na rzecz (...) sp. z o.o., następnie w dniu 3 sierpnia 2017 r. została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności, przysługującej spółce (...) sp. z o.o. względem pozwanej pomiędzy spółką (...).I. (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. , na mocy której spółka (...) sp. z o.o. została następca (...) sp. z o.o., a tym samym uprawnionym do występowania z wszelkimi roszczeniami przysługującymi spółce (...) sp. z o.o. względem pozwanej. W dniu 4 września 2017 r. spółka (...) sp. z o. zawarła z powodem umowę cesji powierniczej, na mocy której przekazała pełnomocnictwo do dochodzenia roszczeń od pozwanej na rzecz spółki (...).L. (...) sp. z o.o. , a tym samym powód stał się uprawnionym do występowania z wszelkimi roszczeniami przysługującymi spółce (...).L. (...) sp. z o.o. Powód wyjaśnił, ze zgodnie z warunkami udzielenia ww. umowy pożyczki zwartymi w umowie, Ogólnymi Warunkami Udzielenia P. pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty wraz z kwotą udzielonej pożyczki prowizji przygotowawczej wynoszącej 25% kwoty pożyczki – tj 100 zł

Według powoda w przypadku braku spłaty kwoty pożyczki oraz kosztów administracyjnych do dnia 12 marca 2016 zgodnie z umową pożyczkodawca miał prawo obciążyć pożyczkobiorcę kosztami monitów oraz opłatą z tytułu kary ostatecznej. Wskazano, że pożyczkodawca wystosował do pozwanej trzy monity i dokument zatytułowany kara ostateczna, co zgodnie z umową przełożyło się na obciążenie pozwanej dodatkowymi kosztami w kwocie 200 zł. Powód wyjaśnił również, ze na dochodzoną kwotę pożyczki składają się kwota niespłaconej pożyczki w wysokości 400 zł., kwota prowizji przygotowawczej w wysokości 100 zł, skapitalizowane odsetki w wysokości 90,71 zł. wynikające z opóźnienia w zapłacie kwoty w wysokości 500 zł., kwota 50 zł. wynikająca z monitu z dnia 14 marca 2016 r. stanowiącą wierzytelność z tytułu opłaty za przypomnienie o płatności z terminem płatności do dnia 21 marca 2016 r., kwota 50 zł. wynikająca z monitu 2 z dnia 23 marca 2016 r. stanowiąca wierzytelność z tytułu opłaty za przypomnienie o płatności z terminem płatności do dnia 30 marca 2016 r., kwota 50 zł. wynikająca z monitu 3 z dnia 4 kwietnia 2016 r. stanowiącą wierzytelność z tytułu opłaty za przypomnienie o płatności z terminem płatności do dnia 11 kwietnia 2016 r., kwota 50 zł. wynikająca z wezwania do zapłaty z dnia 12 kwietnia 2016 r. stanowiącą wierzytelność z tytułu kary ostatecznej z terminem płatności do dnia 19 kwietnia 2016 r., skapitalizowana kwota odsetek w wysokości 34,83 zł. wynikająca z opóźnienia w zapłacie kwoty w wysokości 200 zł. wynikających z umowy pożyczki oraz wezwań do zapłaty z dnia 14 marca 2016 r. , 23 marca 2016 r., 4 kwietnia 2016 r.

Wobec stwierdzonego braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w L. postanowieniem z dnia 27 listopada 2018 roku wydanym w sprawie VI Nc-e (...) przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego w C..

Pozwana A. U. na rozprawie w dniu 13 lutego 2019 r. wskazała, ze nie wiedziała, ze ma taka pożyczkę. Wyjaśniła, ze była z chłopakiem 9 lat i on wziął tę pożyczkę na jej konto, albowiem ona udostępniła mu swoje dane. Wskazała, że ma więcej zadłużeń, a były chłopak nie poczuwa się do ich spłaty Według niej to jej były chłopak D. W. (1) powinien spłacić zadłużenie, albowiem on posługując się jej danymi wziął te pożyczkę. Ostatecznie na rozprawie w dniu 7 czerwca 2019 r. oświadczyła że zdaje sobie sprawę, ze to ona będzie musiała tę pożyczkę spłacić.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana A. U. zawarła umowę pożyczki nr (...) w dniu 11 lutego 2016 r. z (...) Bank (...). w kwocie 400 zł. na okres 30 dni. Na mocy umowy pożyczkodawca zobowiązał się do udzielania pożyczkobiorcy pożyczki gotówkowej w sposób i na warunkach określonych w umowie. Na podstawie wniosku złożonego za pośrednictwem należącej do pożyczkodawcy platformy internetowej w ramach umowy ramowej pozwana otrzymała tytułem pożyczki kwotę 400,00 złotych, pozwana zobowiązana była również do zwrotu prowizji przygotowawczej w kwocie 100 zł., stanowiącej 25% kwoty pożyczki. W umowie ustalono również, ze pożyczkodawca miał prawo obciążyć pożyczkobiorcę kosztami monitów oraz opłatą z tytułu kary ostatecznej. Wysokość opłat windykacyjnych wynosiła 50 zł. za każdy monit

bezsporne

W dniu 20 października 2016 r. pożyczkodawca dokonał zbycia wierzytelności na rzecz (...) sp. z o.o. W dniu 3 sierpnia 2017 r. została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności, przysługującej spółce (...) sp. z o.o. względem pozwanej pomiędzy spółką (...).I. (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. , na mocy której spółka (...) sp. z o.o. została następcą (...) sp. z o.o. W dniu 4 września 2017 r. spółka (...) sp. z o. zawarła z powodem umowę cesji powierniczej, na mocy której przekazała pełnomocnictwo do dochodzenia roszczeń od pozwanej na rzecz spółki (...).L. (...) sp. z o.o., a tym samym powód stał się uprawniony do występowania z wszelkimi roszczeniami przysługującymi spółce (...).L. (...) sp. z o.o.

bezsporne, ponadto dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 03.08.2017 r. k. 19-21, umowa powierniczego przelewu wierzytelności z dni 04.09.2017 r. k. 22-24, faktura k. 25, umowa pożyczki k. 25v- 28, potwierdzenie przelewu k. 29

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Nie ulega wątpliwości, że dochodzona w niniejszej sprawie wierzytelność wynika z umowy pożyczki zawartej między pozwaną i pierwotnym wierzycielem, oraz że roszczenie wynikające z tej umowy zostało zbyte przez pierwotnego wierzyciela. Wskazać należy, ze pozwana wprawdzie kwestionowała okoliczność że zawierała przedmiotową umowę, podnosząc, ze umowę zawierał jej były chłopak D. W. (1), który posłużył się jej danymi osobowymi. Podkreślała że to on mając dostęp do jej dowodu osobistego zawarł umowę, nie informując jej o tym fakcie. W ocenie Sądu pozwana powyższej okoliczności nie wykazała, w związku z czym Sąd nie mógł uznać na podstawie zebranych dowodów aby pożyczkobiorcą był D. W. (1). Podkreślić należy, ze wykazanie powyższej okoliczności ciążył na pozwanej zgodnie z treścią art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadek D. W. (1) wprawdzie przyznał, że brał tzw. chwilówki, jednakże podkreślał, ze wszystkie umowy pożyczki były zawierane wspólnie z pozwaną, za jej zgodą i wiedzą. Zakwestionował, aby zawierał umowę na dane osobowe pozwanej bez jej zgody ( dowód: zeznania świadka D. W. k. 65v). W związku z powyższym, biorąc pod uwagę, ze pozwana nie zgłosiła innych wniosków dowodowych brak było podstaw aby uznać, ze przedmiotową umowę na która powołał się powód zawierała inna osoba niż pozwana. Wskazać należy, ze pozwana nie kwestionowała pozostałych okoliczności na które powołano się w pozwie. Ostatecznie przyznała, ze zdaje sobie sprawę, ze musi spłacić przedmiotową pożyczkę.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z treści uzasadnienia pozwu wynikało jedynie, iż uzgodniona i zaakceptowana przez strony umowy należność z tytułu umowy pożyczki, którą pozwana zobowiązała się zwrócić to kwota 825,54 zł., a w skład całkowitego kosztu pożyczki wchodziły kapitał pożyczki 400,00 zł, prowizja za udzielenie pożyczki 100 zł. oraz opłaty dodatkowe za monity w kwocie 150,00 zł. oraz z tytułu kary ostatecznej 50 zł. Pozwana pomimo zobowiązania nie dokonała żadnych wpłat tytułu umowy.

W ocenie Sądu właśnie dochodzona w pozwie kwota 150 zł z tytułu monitu i kwota 50 zł. z tytułu kary wzbudziły poważne wątpliwości. W ocenie Sądu wartość kosztów windykacyjnych w porównaniu do wysokości udzielonej pożyczki była bardzo wysoka. Powód nie wyjaśnił co wpływało na tak wysokie koszty windykacji.

Sąd dokonując oceny stanu faktycznego niniejszej sprawy w oparciu o zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy uznał, że powód nie sprostał ciężarowi dowodowemu w tym zakresie. W szczególności nie wykazana została żadnym środkiem dowodowym zasadność domagania się ww. kosztów dotyczących kosztów windykacji. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd nie ustalił, aby pozwana została wezwana przez wierzyciela do uiszczenia ciążącego na niej zobowiązania i aby powstały z tego tytułu jakieś koszty, tym bardziej w kwocie 200,00 zł. Nie ma w aktach sprawy dowodów na te okoliczności. Powód przedłożył natomiast tylko wydruki wezwań i zawiadomienie o przelewie wierzytelności, jednakże brak jest jednak dowodu doręczenia ww. pism pozwanej. W związku z powyższym brak jest podstaw do zasądzenia jakiejkolwiek kwoty z tytułu monitów tym bardzie w wysokości po 50 zł. za każdy monit.

Podkreślić w tym miejscu należy, że nawet przy podjęciu przez pożyczkodawcę czynności windykacyjnych w formie monitów to wysokość należności przewidzianych z tego tytułu w umowie ramowej ( postanowienia do załącznika do umowy przewidywały opłaty w wysokości 50 zł jako opłatę za obsługę zadłużenia wymagalnego, mającą obejmować koszty czynności i windykacji poniesionych przez pożyczkodawcę w związku z dochodzeniem/windykacją należnej kwoty) ocenić należy jako określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia poziomie.

Strona udzielająca pożyczki to przedsiębiorca zajmujący się prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i przy zawieraniu umów posługuje się wzorcami umownymi. Dlatego też należało ustalić, czy postanowienia umowy ramowej były dla ich stron wiążące. Sąd bowiem może, a nawet powinien dokonywać oceny postanowień zawartych umów, a także postanowień samych wzorców umów, co do ich zgodności z prawem. Ocena ta może zostać dokonana in concreto w toczącym się między przedsiębiorcą a konsumentem sporze, którego przedmiotem są skutki prawne określonego postanowienia umowy. Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej wynikającej z art. 385 ¹ § 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane przez przedsiębiorcę ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2007 roku, VI Ca 228/07).

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Postanowienie umowy może zatem zostać uznane za niedozwolone po łącznym spełnieniu wskazanych wyżej przesłanek. Ustawodawca wskazał w art. 385 ¹ § 3 k.c., że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. pod pojęciem konsumenta wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

W niniejszej sprawie zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanej.

Obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Postanowienie umowne wskazane jako abuzywne jak już wyżej wskazano nie może dotyczyć sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron. Zdaniem Sądu, dodatkowe koszty działań upominawczo-windykacyjnych zostały określone w niniejszej sprawie na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłaty te zostały ustalone w stałej zryczałtowanej kwocie, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powoda opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta.

Koszty windykacyjne określone w umowie pożyczki zawartej z pozwaną nie przystają w żaden sposób do obowiązujących powszechnie w obrocie gospodarczym kosztów wspomnianych czynności. Są to koszty nadmierne, a wręcz nawet rażąco wygórowane, nie mają żadnego racjonalnego uzasadnienia i ekonomicznego powiązania z faktycznie poniesionymi wydatkami. Opłaty te stanowiły nie tylko niczym nieuzasadnioną dolegliwość dla konsumenta, ale przede wszystkim zostały pomyślane jako źródło dodatkowego zarobkowania dla pożyczkodawcy a przede wszystkim ich zasadność nie została wykazana w niniejszym postępowaniu. W ocenie Sądu, brak jest podstaw do przerzucania na pożyczkobiorcę kosztów prowadzenia windykacji przedsądowej przez podmiot zajmujący się zawodowo udzielaniem pożyczek. Koszty takowe są bowiem związane z normalnym ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług finansowych i powinny być wliczone przez przedsiębiorcę w koszty bieżącej działalności (każdy pożyczkodawca będący przedsiębiorcą musi się liczyć z tym, że będzie musiał podejmować działania mające na celu odzyskanie udzielonej pożyczki).

Wobec powyższego zadaniem Sądu nie ma jakichkolwiek podstaw do zasądzenia na rzecz powoda należności określonych jako opłaty dodatkowe za monity.

Mając na uwadze powyższe rozważania, w ocenie Sądu zasadnym było uznać żądanie powoda w zakresie kwoty 590,71 zł., o czym orzeczono w pkt 1-ym. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Do niezbędnych kosztów po stronie powoda zaliczono uiszczoną opłatę sądową od pozwu w kwocie 30,00 zł, opłatę za udzielenie pełnomocnictwa 17 zł. oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 270,00 zł, co łącznie dało kwotę 317,00 zł. Przyjmując, iż powód wygrał w 71 %, zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 225,07 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.