Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2017r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anita Wolska

Protokolant: Monika Koza

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2017r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa E. D.

przeciwko M. S., G. S.

o zapłatę

I.oddala powództwo.

II. zasądza od powoda E. D. na rzecz pozwanych M. S., G. S. solidarnie kwotę 634 zł ( sześćset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 585/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 marca 2015r. E. D. wniósł o zapłatę kwoty 3.600 zł od M. S. i G. S. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wezwania do dnia zapłaty. Nadto wniósł zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że wraz ze swoją żoną są współwłaścicielami nieruchomości gruntowej oraz posadowionego na niej domu mieszkalnego. Dodał, że pozwana będąca jego córką zajmuje wraz ze swoim mężem piętro przedmiotowego domu mieszkalnego. W dalszej kolejności wywiódł, że początkowo nie żądał od pozwanych pieniędzy z tytułu zajmowania części należnej do niego nieruchomości. Jednak jego stanowisko w tym względzie zmieniło się z uwagi na okoliczność zapraszania przez pozwanych od 2012r. „niezbyt godnych gości” oraz urządzania przyjęć na nieruchomości gruntowej powoda. Wyjaśnił, że wysokość czynszu najmu, który winni uiszczać pozwani za lokal mieszkalny o powierzchni 80 m ² wynosi w jego ocenie 600 zł, a zatem z uwagi na okoliczność, że jest on współwłaścicielem nieruchomości, na jego rzecz winni uiszczać kwotę 300 zł miesięcznie. Zaznaczył, że pismem z dnia 16 lutego 2015r. wezwał pozwanych do uiszczania tej należności zakreślając termin od 1 stycznia 2014r.( k.2-3).

W piśmie z dnia 9 lipca 2015r. ( k.15) powód sprecyzował, że z uwagi na okoliczność wystosowania do pozwanych żądania o zapłatę dopiero w dniu 17 listopada 2014., żąda zasądzenia od pozwanych ustawowych odsetek od dnia 1 stycznia 2014 r.

Pozwani w piśmie z dnia 11 stycznia 2017r. (k. 46-49) wnieśli o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zaprzeczyli, aby kiedykolwiek pomiędzy nimi a pozwanym doszło do zawarcia umowy najmu, a tym samym, aby istniały podstawy do uiszczania przez nich czynszu najmu. Nadmienili, że do zawarcia umowy najmu, czy też wypowiedzenia dotychczasowego stosunku użyczenia współwłaściciele nieruchomości winni byli występować razem. W niniejszej zaś sprawie jedyną osobą wysuwająca takie roszczenia jest powód, nie zaś M. D. jako drugi ze współwłaścicieli. Zaprzeczyli jakoby zapraszali na teren nieruchomości „niezbyt godnych gości”, zauważając lakoniczność i brak sprecyzowania tego zarzutu. Dodali, że dokładają się do utrzymania nieruchomości regularnie uiszczając opłaty związane z jej eksploatacją. Nadto podnieśli, iż żądanie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego

Na rozprawie w dniu 12 maja 2017r. ( k.77) strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie, a nadto pełnomocnik pozwanych wskazał, że żądanie powoda nie zostało wykazane, ani co do zasady, ani też co do wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. D. i M. D. są małżeństwem.

Na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej są właścicielami nieruchomości gruntowej, zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonej przy ul. (...) w S..

Bezsporne, a nadto dowód:

- zawiadomienie k. 6-9,

- wydruk z ksiąg wieczystych k. 16-18.

Małżonkowie zajmują parter domu mieszkalnego, natomiast piętro (3 pokoje, kuchnia, łazienka, przedpokój) zajmuje ich córka M. S. wraz ze swoim mężem G. S..

Dla M. S. jest to jej dom rodzinny, do którego wprowadziła się ponownie już jako osoba dorosła wraz ze swoim mężem – za obopólną zgodą rodziców: E. D. i M. D.. Lokal ten wcześniej zajmował jej brat, jednak w drodze ustaleń rodzinnych – z uwagi na rozwód brata – przeniósł się on do mniejszego lokalu, odstępując siostrze większe mieszkanie.

Początkowo stosunki pomiędzy obydwiema rodzinami układały się dobrze.

Około 2012r. pogorszeniu uległy stosunki małżeńskie pomiędzy M. D. i E. D.. W tamtym też czasie zaczęły również pogarszać się stosunki pomiędzy E. D. a jego córką M. S. i jej mężem G. S.. E. D. nie podobało się zwłaszcza, że na terenie nieruchomości odbywały się rodzinne spotkania (ogniska).

W momencie przeprowadzenia się M. S. i G. S. ustalono wraz z M. D. i E. D., że opłaty związane z eksploatacją nieruchomości ponoszone będą po połowie przez obydwie rodziny.

Początkowo rozliczeń tych dokonywała M. D., z momentem zaistnienia faktycznej separacji małżonków D. obowiązki dokonywania rozliczeń przejął E. D., który dzielił opłaty na dwie części, żądając uiszczenia połowy przez córkę i jej męża, a następnie drugą połowę również dzielił pomiędzy siebie i swoją żonę M. D..

Dowód:

- zeznania M. D. k. 74-75,

- zeznania M. S. k. 75-77,

- zeznania G. S. k. 77.

Pismem z dnia 16 lutego 2015r. E. D. wezwał M. i G. małżonków S. do zapłaty na jego rzecz kwoty 3.600 zł za 2014 r. z tytułu zajmowanego bezumownie lokalu mieszkalnego o powierzchni 80 m ² (12 x 300 zł = 3.600 zł). W piśmie tym równocześnie wskazał, że ustala czynsz najmu w kwocie po 600 zł miesięcznie, jednak z uwagi na okoliczność, że nieruchomość stanowi współwłasność domaga się zapłaty na swoją rzecz jedynie połowy czynszu tj., kwoty 300 zł.

Dowód:

- wezwanie z 16.02.2015r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 4-5.

Aktualnie M. D. i E. D. mieszkają nadal razem, jednak prowadzą odrębne gospodarstwa domowe. Małżonkowie nie wystąpili o rozwód, ani o separację, jednak panujące pomiędzy nimi stosunki przejawiają cechy separacji faktycznej.

Bezsporne a nadto:

- zeznania M. D. k. 74-75,

- zeznania M. S. k. 75-77.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów, przedłożonych przez strony, które nie noszą śladów podrobienia, przerobienia, nie były kwestionowane przez strony co do ich treści i autentyczności, a sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im przymiotu wiarygodności. Ponadto sąd dokonał ustaleń w oparciu o zeznania świadka M. D. oraz pozwanych, uznając, że zeznania te korespondują w całości z przedłożonymi w sprawie dowodami z dokumentów oraz ze sobą nawzajem. Zeznania te sąd ocenił za całkowicie wiarygodne, jako że były spontaniczne, spójne, logiczne, niesprzeczne względem siebie, a przy tym treść zeznań wskazywała na to, że przesłuchiwani zmierzali do przedstawienia poczynionych przez siebie spostrzeżeń zgodnie z rzeczywistym przebiegiem zdarzeń.

Zdaniem sądu treść twierdzeń powoda wskazywała, iż podstawy swoich żądań upatrywał on w treści art. 659 § 1 k.c. w zw. z art. 669 § 1 i 2 k.c. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Natomiast przepis art. 669 § 1 k.c. stanowi Najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym. W myśl art. 669 § 2 k.c. Jeżeli termin płatności czynszu nie jest w umowie określony, czynsz powinien być płacony z góry, a mianowicie: gdy najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc - za cały czas najmu, a gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo gdy umowa była zawarta na czas nieoznaczony - miesięcznie, do dziesiątego dnia miesiąca.

Przy tym rozstrzygając przedmiotowe żądanie sąd miał również na względzie przepis art.710 k.c. stanowiący, iż przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Rozstrzygając o zasadności żądania powoda sąd miał również baczenie na treść art. 18 ust. 1, 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2016.1610.– dalej ustawa o.p.l.), stanowiącego podstawę do żądania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Przepis ten stanowi: 1. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. 2. Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

W tym miejscu wymagało podkreślenia, że materialnoprawny ciężar rozkładu ciężaru dowodu reguluje norma art.6 k.c. stanowiąca, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zwrot „wywodzi skutki prawne” odnosi się do strony postępowania i ma to znaczenie, że podkreśla zależność między kierunkiem aktywności dowodowej strony, a faktami prawnymi, które ma wykazać. Przedmiotem dowodu są fakty istotne dla rozstrzygnięcia, które można nazwać jako prawne (art. 227 k.p.c.), wśród których należy wyróżnić fakty, z których strona wywodzi skutki prawne i które są opisane w hipotezach norm prawa cywilnego materialnego. Dla potrzeb tego postępowania można podkreślić, iż przepis ten wskazuje kierunek aktywności dowodowej stron, określa więc - w połączeniu z normami prawa materialnego - które fakty podlegają dowodzeniu. Powód dochodząc roszczenia związany jest ciężarem udowodnienia okoliczności uzasadniających żądanie, więc opisanych hipotezami norm prawa cywilnego materialnego znajdujących zastosowanie dla oceny stanu faktycznego. Są to fakty, z których strona wywodzi skutek prawny, a więc prawotwórcze. Powyższe wskazuje, że w pierwszej kolejności obowiązkiem sądu jest ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania w odpowiednią podstawę prawną. Niemożność przeprowadzenia takiej subsumpcji, samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony czy też nie.

W świetle wyżej powołanych przepisów, powód zobowiązany był w toku niniejszego postępowania do wykazania, że pomiędzy nim a pozwanymi w sposób skuteczny doszło do zawarcia umowy najmu, a przy tym, że pozwani zobowiązani byli do uiszczania z tego tytułu na jego rzecz czynszu najmu w kwotach po 300 zł. Winien był również wykazać moment początkowy powstania zobowiązania zapłaty.

W tym względzie powód ograniczył się jedynie do przedstawienia własnych twierdzeń oraz przedłożenia dowodów w postaci wezwania z dnia 16 lutego 2015r. oraz dokumentów odnoszących się do prowadzonej dla spornej nieruchomości księgi wieczystej za numerem : (...). Przy czym dowody dotyczące zapisów w księgach wieczystych odnosiły się do okoliczności bezspornych w sprawie, tj. do okoliczności, że nieruchomość, której dotyczy spór jest własnością E. i M. D. na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej. Natomiast na dowód łączącego powoda z pozwanymi stosunki najmu, pozwany przedłożył jedynie dowód w postaci wezwania do zapłaty z dnia 16 lutego 2015r. Poza sporem pomiędzy stronami była okoliczność otrzymania przez pozwanych przedmiotowego wezwania. Równocześnie jednak pozwani wskazywali, że łączy ich zarówno z powodem, jak też i z M. D. w zakresie spornej nieruchomości stosunek użyczenia. Zakwestionowali przy tym stanowczo, aby doszło pomiędzy nimi do zawarcia umowy najmu.

Zważając na wyżej powołany przepis art. 659 § 1 k.c. zauważyć należało, ze najem jest umową konsensualną, wzajemną i odpłatną, a do jego zawarcia dochodzi wówczas, gdy strony uzgodnią istotne jej składniki (essentialia negotii), do jakich należy przedmiot najmu i czynsz. W tym miejscu należało zauważyć, że nawet sam powód nie wskazywał, aby pomiędzy nim, a pozwanymi doszło do złożenia oświadczeń woli zawierających powyższe ustalenia. Wręcz przeciwnie treść pisma z 16 lutego 2015r. wskazuje wprost, że oświadczenie takie złożył w sposób jednostronny powód, a przy tym, że pomimo, iż nieruchomość ta jest bezudziałową wspólnością powoda i jego małżonki M. D. oświadczenie w tym względzie złożył wyłącznie powód.

W tym miejscu należało zauważyć, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadka M. D. oraz pozwanych pozwolił w ocenie sądu na ustalenie, że w chwili wprowadzenia się pozwanych do nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy użyczenia. Poza sporem bowiem była okoliczność, że pozwani zamieszkują w spornej nieruchomości już od wielu lat, przy czym zamieszkali w niej za wyraźną wolą i zgodą powoda i jego małżonki. Wskutek umożliwienia pozwanym zamieszkania w powyższej nieruchomości nawiązał się stosunek prawny polegający na nieodpłatnym używaniu nieruchomości. Powyższe doprowadziło zaś sąd do przekonania, że pozwani nabyli w dacie zamieszkania w nieruchomości prawo do jego nieodpłatnego używania na zasadzie umowy użyczenia. Sąd w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy doszedł do przekonania, że strony w dacie zamieszkania pozwanych w budynku nie uzgodniły czasu po upływie którego pozwani mieli opuścił nieruchomość, co doprowadziło do konkluzji, że w istocie zawarli umowę użyczenia na czas nieoznaczony. W tym miejscu należy zasygnalizować, że umowa użyczenia należy do stosunków zobowiązaniowych o charakterze nieodpłatnym, zaś biorący w użyczenie zobowiązany jest do ponoszenia jedynie zwykłych kosztów utrzymania rzeczy użyczonej. W konsekwencji poczynionych dotychczas rozważań należało uznać, że obojgu pozwanym przysługuje w stosunku do sporej nieruchomości prawo do jej używania na zasadzie użyczenia.

Powyższe zaś zobligowało powoda do wykazania, że przedmiotowy stosunek użyczenia został pozwanym w sposób skuteczny wypowiedziany, tj. że złożone zostało w stosunku do pozwanych w sposób skuteczny jednostronne oświadczenie woli o wypowiedzeniu zawartej na czas nieokreślony umowy użyczenia. W tym zakresie sąd w całości podzielił pogląd pozwanych, że w myśl art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o. w zw. z art. 37 § 4 k.r.o. jednostronne oświadczenie woli powoda w postaci wypowiedzenia umowy złożone bez zgody drugiego małżonka w osobie M. D. było nieważne. W myśl bowiem przepisów art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków. Natomiast w myśl art. 37 § 4 k.r.o. Jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.

W świetle powyższego należało uznać, że powód nie wykazał, ani dokonania w sposób skuteczny wypowiedzenia umowy użyczenia, ani też zawarcia pomiędzy nim a pozwanymi umowy najmu. Na marginesie należało nadmienić, że powód nie podjął nawet próby wykazania, że pozwani używają przedmiot umowy użyczenia w sposób sprzeczny z umową, ograniczając się jedynie do gołosłownych twierdzeń o zapraszaniu „niezbyt godnych gości”, nie precyzując przy tym, na czym te niegodne zachowania miały polegać, ani tym bardziej nie wskazując żadnych dowodów na wykazanie tych „niegodnych” zachowań.

Marginalnie należało nadmienić, że uzasadnienia nie znalazłoby również żądanie powoda zasądzenia na jego rzecz od pozwanych odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Takie żądanie nie zostało bowiem wykazane, ani co do zasady, ani też co do wysokości. Orzekając w przedmiotowym postępowaniu sąd miał baczenie na okoliczność, że powód precyzując swoje żądanie jako jego podstawę wywodził czynsz najmu. Równocześnie jednak w wezwaniu z dnia 16 lutego 2015r., formułując swoje żądanie, niejako przeplatał dwie podstawy prawne: czynsz najmu oraz odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego. W tym względzie należało zatem wskazać, że z uwagi na okoliczność łączącego strony stosunku użyczenia zaistniała podstawa dla przyjęcia, że pozwani są lokatorami w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o.p.l. Zatem w zakresie odszkodowania za bezumowne korzystanie znajdują w stosunki do nich zastosowanie przepisy o.p.l. W myśl cytowanego wyżej art. 18 ust. 1 o.p.l. do zapłaty odszkodowania zobowiązane są jedynie osoby korzystające z lokalu bez tytułu prawnego. Skoro zatem niniejsze postępowanie wykazało, że pozwani do chwili obecnej tytułem takim dysponują, również żądanie oparte o przepisy o.p.l. podlegało oddaleniu co do zasady. Przy tym powód nie podjął nawet próby wykazania, że wysokość jego żądania odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu.

Mając na uwadze powyższe sąd orzekł, jak w punkcie pierwszym wyroku, oddalając powództwo w całości.

Rozstrzygnięcie o kosztach znajduje uzasadnienie w przepisach art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, przy czym do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się jego wynagrodzenie i wydatki, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W rozpoznawanej sprawie stroną wygrywającą są pozwani. Uwzględniając powyższe sąd w punkcie drugim sentencji wyroku zasądził od powoda solidarnie na rzecz pozwanych( współmałżonków) kwotę 634 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, która stanowi wynagrodzenie radcy prawnego (w wysokości określonej na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – m t. j.: Dz. U. z 2013 r. Nr 490 ze zm.) oraz kwotę 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw.

SSR Anita Wolska

Sygn. akt I C 585/15

ZARZĄDZENIE

Dnia 30 maja 2017 r.

1.  odnotować,

2.  odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć powodowi z pouczeniem nr 13( kopie pouczenia pozostawić w aktach),

3.  przedłożyć akta z apelacją lub za 28 dni z potwierdzeniem odbioru.

SSR Anita Wolska