Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2019 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K.

przeciwko V. (...) Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 23 maja 2018 r., sygn. akt II C 5226/17

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu koszów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 1751/18

UZASADNIENIE

Powódka A. K. żądała zasądzenia na jej rzecz od pozwanej V. (...) Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W. V. (...) w W. kwoty 4.171,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnie-nie od dnia 3 03 2017 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie twierdziła, że zawarła z pozwaną działającą wówczas pod firmą (...).U. S.A. (...) w W. umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym za składką regularną ”M. (...)”, do której zastosowanie znalazły Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ze Składką Regularną ”M. (...)” potwierdzonego polisą nr (...). Umowa została rozwiązana w dniu 13 02 2017 r. i w okres jej obowiązywania wpłaciła pozwanej sumę 23.050,96 zł, a po jej wygaśnięciu pozwana wypłaciła jej kwotę 18.879,62 zł. Pozostała cześć składki stanowiła opłatę likwidacyjną w wysokości 4.171,34 zł, która to kwota stanowi przedmiot niniejszego sporu. Opłata ta została ustalona w aneksie zawartym na podstawie porozumienia z Prezesem UOKIK z dnia 19 12 2016 r. Podniosła, że postanowienia umowy ubezpieczenia w zakresie w jakim przewidują pomniejszenie wartości świadczenia należnego konsumentowi w związku wypowiedzeniem umowy są nieważne jako ograniczające ustawowe prawo konsumenta do wypowiedzenia umowy w każdym czasie (art. 830 k.c.). Powódka żąda zwrotu kwoty 4.171,34 zł tytułem pobranej opłaty likwidacyjnej oraz ustawowych odsetek

za opóźnienie liczonych od ww. kwoty od dnia 3 03 2017 r. do dnia zapłaty bowiem zgodnie z postanowieniami umowy wypłata środków winna nastąpić nie później niż

w ciągu 14 dni od dnia wyceny.

Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Gliwicach sporządził w dniu 7 09 2017 r. nakaz zapłaty, w którym polecono pozwanej zapłacić powódce dochodzone należności.

Pozwana V. (...) Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W. Vienna (...) w W. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wnosiła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz

od powódki zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 23 05 2018 r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.171,34 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 06 2017 r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałym zakresie oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.017 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulację art. 805 k.c., art. 829 k.c., art. 385 ¹ k.c. stwierdził, że powódka miała trudność ze zrozumieniem postanowień umowy, a przedstawione jej dokumenty były dla niej skomplikowane i posiłkowała się tłumaczeniem kontrahenta. Powódka zaufała wyjaśnieniom agenta i na tej podstawie dokonała analizy postanowień umowy. Sąd stwierdził, że postanowienia dotyczące wykupu świadczenie i jego wyliczenia nie były przedmiotem indywidualnych negocjacji i uzgodnień stron. W ocenie Sądu wskazane postanowienia były niezrozumiałe i niejednoznaczne bowiem zostały sformułowane specjalistycznym, skomplikowanym językiem opartym na wzajemnych odesłaniach i potrzebie przypisania stanu faktycznego poszczególnych jednostek redakcyjnych. Prawa i obowiązki powódki zostały ukształtowane w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Wygórowana wysokość opłaty likwidacyjnej nie znajduje uzasadniania

i nie stanowiła zrównoważenia kosztów działalności ubezpieczyciela ponoszonych w związku z wykonywaniem umowy. W konkluzji uznał, że postanowienia te nie wiązały powódkę (były to klauzule niedozwolone, które nie wiążą konsumenta) i uznał,

że pozwana powinna wypłacić powódce całość zgromadzonych na rachunku środków

na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c.

O należnych powódce odsetkach za opóźnienie się pozwanej w zapłacie należności głównej stosując regulacje art. 481 § 1 k.c. i art. 455 k.c. a o kosztach procesu w oparciu o regulację art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżyła pozwana V. (...) Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W. V. (...)

w W., która wniosła o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa

oraz zasądzenie na jej rzecz od powódki zwrotu kosztów procesu za obie instancję,

w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo materialne, regulację
art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez uznanie postanowień umownych za sprzeczne z dobrymi obyczajami, art. 65 § 1 i § 2 k.c. w zw. z art. 13 ust. 4 pkt 2, 5 i 6 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej poprzez brak uznania, że Świadczenie wykupu jest głównym świadczeniem pozwanej na rzecz powoda; art. 385 ² k.c. poprzez jego błędną interpretację i niezastosowanie w sprawie; art. 5 k.c. w zw. z art. 405 k.c. poprzez nieuwzględnienie faktu otrzymania przez powódkę (...) w kwocie 300 zł; art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 18 ust. 2 ww. ustawy poprzez nieuwzględnienie przy ocenie naruszenia dobrych obyczajów faktu, że zakłady ubezpieczeń są zobligowane tak tworzyć warunki umów aby bezwzględnie zabezpieczyć pewność wykonywania wszystkich swoich umownych zobowiązań;

art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. poprzez jego błędną interpretację i nie-zastosowanie.

Powódka A. K. wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie

na jej rzecz od pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastęp-stwa procesowego według norm przepisanych oraz o przeprowadzenie dowodów powołanych w apelacji na wskazane w niej okoliczności.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Sąd pierwszej instancji wadliwie zakwalifikował roszczenia powódki, przyjmując, że mają one źródło w reżimie odpowiedzialności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

Powódka wywodzi bowiem swe roszczenia z fakty nie wywiązania się

w pełni przez pozwaną z łączącej strony umowy i dochodząc zwrotu uiszczonych składek dochodzi w istocie z wynikającego postanowień § 23 OWU obowiązku pozwanej zwrócenia mu po zakończeniu stosunku umownego „świadczenia wykupu” (stosownie do regulacji art. 321 § 1 k.p.c. sąd jest związany żądaniem pozwu oraz jego podstawą faktyczną i nie wiąże go podana przez powoda podstawa prawna powództwa).

Pomimo tego sprawa została rozpoznana w sposób prawidłowy i ostatecznie skonstruowano prawidłową podstawę faktyczną orzeczenia

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia mają podstawę w zebranym w sprawie materiale dowodowym, którego ocena jest logiczna i jakkolwiek lakoniczna mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.

W toku postępowania apelacyjnego oddalono wnioski dowodowe zawarte w apelacji uznając, że nie miały charakteru nowości w rozumieniu art. 381 k.p.c.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął ze własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena prawna ustalonego stanu faktycznego jest prawidłowa tylko w części dotyczącej mocy wiążącej zakwestionowanych przez powódkę postanowień OWU.

Nie zostały one uzgodnione indywidualnie z powódką i jak trafnie ocenił Sąd pierwszej instancji postanowienia te kształtując prawa i obowiązki stron

w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i związaną z tym ocenę prawną Sąd odwoławczy podziela i przyjmuje za własną (orz. SN z dn. 26 04 1935r. OSN(C), 1935/12/496).

Dlatego stosownie do regulacji art.. 385 ¹ k.c. są one nieważne.

Nie dotyczyły one przy tym głównych świadczeń stron i tym samym

w pozostałej części zawarta przez strony umowa wiąże jej kontrahentów,

przez co z mocy postanowień § 23 OWU na pozwanej ciąży zwrócenia powodowi

po zakończeniu stosunku umownego „świadczenia wykupu”.

Jej wysokość nie była przez pozwaną kwestionowana, wobec czego powódce przysługuje skuteczne względem pozwanej roszczenie o jego zapłatę.

Podnoszone przez pozwaną w toku postępowania okoliczności dotyczące poniesiony przez nią kosztów związanych z zawarciem umowy,

jej późniejszą realizacją, udzielenia ochrony ubezpieczeniowej oraz przyznania powódce (...) w kwocie 300zł mogą być rozważane

w kontekście posiadania przez nią względem powódki ewentualnych roszczeń

z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, uregulowanych w art. 405 i nast. k.c. (pozwana bez stosownej rekompensaty poniosła koszty zawarcia umowy i prowa-dziła rachunek powódki, udzieliła jej ochrony ubezpieczeniowej oraz wzbogaciła ją o kwotę (...), co mogło doprowadzić do uzyskania kosztem jej majątku przez powódkę korzyści majątkowej).

Rozpoznanie tego zagadnienia w ramach niniejszej sprawy wymagało jednak formalnego zgłoszenia przez pozwaną powództwa wzajemnego czy też zarzutu potrącenia, czego pozwana nie uczyniła.

Okoliczności te nie mogły być zatem uwzględnione przy ferowaniu zaskarżonego wyroku, co ostatecznie znalazło w nim swe prawidłowe odzwierciedlenie.

Prawidłowe jest także rozstrzygnięcie o należnych powódce od pozwa-nej odsetkach ustawowych za opóźnienie się pozwanej w zapłacie świadczenia głównego.

Roszczenie o wypłatę wartości wykupu nie jest wprost powiązane

z udzieloną powódce przez pozwaną ochroną ubezpieczeniową, wobec czego

nie ma do niego zastosowania przywołana w apelacji regulacja art. 817 § 1 k.c.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna tego zagadnienia jest logiczna i ma odniesienie w przywołanych przez niego trafnie zastosowanych regulacjach prawnych oraz poczynionych prawidłowych ustaleniach faktycznych

i Sąd odwoławczy ocenę tę podziela.

Tym samym w świetle łączącej strony umowy powódce przysługuje skuteczne względem pozwanej dochodzone roszczenie i powództwo jest uzasadnione, co pomimo odmiennego uzasadnienia ostatecznie znalazło prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym orzeczeniu i dlatego apelacja pozwanej jest bezzasadna w rozumieniu art. 385 k.p.c., co z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło do jej oddalenia

Reasumując, zaskarżony wyrok odpowiada prawu i dlatego apelację pozwanej jako bezzasadną oddalono na mocy regulacji art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację art. 98 § 1, 2 i 3 k.p.c. biorąc pod uwagę, że pozwana uległ w postępowaniu odwoławczym i powinna zwrócić powódce poniesione przez nią w tym postępowaniu koszt zastępstwa procesowego.

SSO Leszek Dąbek