Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Grupa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko (...)Agencji(...)w W. i

Skarbowi Państwa - Ministrowi (...)

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 7 listopada 2017 r. sygn. akt I C 24/17

I.  prostuje punkt 2 zaskarżonego orzeczenia w ten sposób, że w miejsce: „Skarbu Państwa – Ministra (...) wpisuje tamże: „Skarbu Państwa – (...)”;

II.  oddala apelację;

III.  zasądza od Grupa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz (...) Agencji (...) w W. i Skarbu Państwa – (...)kwoty po 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Wojciech Żukowski SSA Sławomir Jamróg SSA Anna Kowacz-Braun

Sygn. akt I ACa 210/18

UZASADNIENIE

Grupa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej(...)Agencji (...)z siedzibą w W. oraz Skarbu Państwa – Ministra (...) solidarnie kwoty 75.001 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, a także kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na uzasadnienie swojego roszczenia strona powodowa podała, że doznała szkody spowodowanej niezgodnym z prawem działaniem w zakresie odmowy podpisania umowy w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 , którym to działaniem pozwana pozbawiła powódkę uprawnienia do otrzymania dofinansowania, pomimo że złożony przez nią wniosek o dofinansowanie nr (...) kwalifikował spółkę jako podmiot uprawniony do otrzymania środków unijnych w ramach wskazanego (...). Podniosła, że w dniu 28 listopada 2013 r. złożyła wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka O. priorytetowa: Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, Działanie 4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. Po stronie publicznej za organizację konkursu odpowiadała pozwana (...)Agencja(...)działająca na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu (...) Agencji(...). Powódka wskazała na szereg uchybień proceduralnych ze strony (...) w trakcie trwania konkursu. Zarzuciła, iż w bezprawnie odmówiono jej zawarcia umowy na dofinansowanie projektu z powodu nieprzedłożenia przez nią do dnia 30 czerwca 2014r., zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu ze składkami. Powódka wskazała, iż pozwana odmówiła jej zawarcia przedmiotowej umowy pomimo udzielenia ustanego zapewnienia ze strony przedstawicieli powódki, iż nie zalega ona na rzecz ZUS w jakimkolwiek zakresie oraz pomimo przedstawienia szeregu rozwiązań mających umożliwić podpisanie umowy w ostatnim dniu na zawieranie umów w ramach tego projektu tj. w dniu 30 czerwca 2014 r. Powódka wystąpiła z propozycją zawarcia umowy pod warunkiem zawieszającym, którym byłoby doręczenie zaświadczenia natychmiast po odebraniu z ZUS. Przedstawiciele pozwanej nie wyrazili jednak zgody na skorzystanie z któregokolwiek z dostępnych instrumentów prawnych i odmówili zawarcia ze stroną powodową umowy. Strona powodowa podniosła , że dostarczyła wymagany dokument w dniu 2 lipca 2014 r., a tym samym zmieściła się w 14- dniowym terminie przewidzianym Regulaminem (...). Ponadto na dzień 30 czerwca 2014 r. nie posiadała jakichkolwiek zaległości w opłacaniu należności publicznoprawnych na rzecz ZUS, a zatem pozwana nie miała żadnych podstaw do odmowy zawarcia z nią umowy na dofinansowanie projektu. Zarzuciła też, iż otrzymała pismo zawierające ocenę jej wniosku i pouczenie o konieczności dostarczenia dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie projektu w dniu, w którym zawieranie umów na dofinansowanie projektu było już w świetle prawa Unii Europejskiej tj. Rozporządzenia nr 800/2008 ( zmienionego rozporządzeniem nr 1224/2013), a także w świetle prawa krajowego tj. Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego, niemożliwe.

Powyższe, zdaniem powódki stanowiło naruszenie przez pozwaną w/w Regulaminu i Rozporządzeń. Pozwana (...) dopuściła się czynu niedozwolonego polegającego na bezprawnym pozbawieniu powódki uprawnienia do otrzymania należnych jej środków finansowych. Powódka wskazała, że podstawę jej roszczenia stanowi art. 417 k.c. oraz że kwota dochodzona niniejszym pozwem stanowi jedynie część przysporzenia majątkowego, które powinna otrzymać w ramach dofinansowania.

W toku procesu strona powodowa sprecyzowała, że szkoda jej polega na braku możliwości zakupu środków trwałych wymienionych we wniosku o dofinansowanie jak i w harmonogramie rzeczowo – finansowym stanowiącym załącznik do wniosku; szkoda ta polega na uniemożliwieniu powódce zakupu nieruchomości i linii produkcyjnej.

(...)Agencja(...)wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc zarzut braku legitymacji procesowej biernej. Wyjaśniła, że wykonywanie przez nią władzy publicznej nie wynika z mocy prawa; nie jest wiec jednostką , którą można by pociągnąć w niniejszej sprawie do odpowiedzialności na podstawie art. 417 k.c. Jej działanie nie było tez bezprawne bowiem dopiero podpisanie umowy na dofinansowanie kończy ocenę zgłoszonego projektu, a zatem aż do tego momentu Instytucja Zarządzająca jest uprawniona do dokonywania oceny spełnienia przez wnioskodawcę warunków konkursu. Brak zaś przedmiotowego dokumentu z ZUS uniemożliwił podpisanie z wnioskodawcą umowy. Jednocześnie podała, że przyjęty w Regulaminie Konkursu okres ważności dokumentu nie powodował konieczności uzyskania go na ostatnią chwilę. Podniosła, że po 30 czerwca 2014 r. podpisanie umowy o dofinansowanie z powódką nie było możliwe, gdyż nie było podstaw prawnych dla udzielenia takiego wsparcia.

Odnosząc się do uchybień proceduralnych wskazała, że skrócenie terminu na dostarczenie wymaganej dokumentacji nie stanowiło niedozwolonej zmiany Regulaminu i nie naruszało przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Złożenie wymaganej dokumentacji w skróconym 12 dniowym terminie było możliwe a niedostarczenie zaświadczenia z ZUS w terminie stanowiło uchybienie strony powodowej. Podniosła, iż powódka nie poniosła żadnej szkody z tego tytułu. Nawet więc jeżeli w toku postępowania konkursowego doszło rzeczywiście do jakichkolwiek naruszeń Regulaminu Przeprowadzania Konkursu, to nie zostało przez powódkę udowodnione że uchybienia te miały wpływ na negatywną ocenę wniosku o dofinansowanie. Wręcz przeciwnie działania (...) zmierzały do umożliwienia powódce zawarcia umowy o dofinansowanie w terminie w jakim było to dopuszczalne przepisami prawa. Uchybienia te nie uniemożliwiły skarżącej skutecznego wniesienia protestu, gdyż w konsekwencji doprowadziły do korzystnego dla niej wyniku, a tylko brak staranności ze strony powódki doprowadził do tego, że ostatecznie umowa nie została zawarta.

Pozwana zakwestionowała także twierdzenie powódki, jakoby możliwie było zawarcie z nią umowy pod warunkiem zawieszającym z uwagi na termin do którego umowa mogła być zawarta. Wskazała, iż zarówno samo złożenie wniosku o dofinansowanie, jak i podpisanie umowy o dofinansowanie nie stanowią gwarancji uzyskania przysporzenia w wysokości określonej we wniosku o dofinansowanie. Nawet jeśli by powódka podpisałby umowę to nie ma żadnej gwarancji , że faktycznie uzyskałby dofinansowanie.

Dopozwany w toku procesu Skarb Państwa – Minister (...) wniósł o oddalenie powództwa kwestionując powództwo zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Podniósł zarzut braku legitymacji biernej , nadto że nie zostały spełnione przesłanki ewentualnej jego odpowiedzialności w postaci bezprawności, szkody, i prawnie istotnego związku przyczynowego między zdarzeniem szkodzącym a stwierdzoną przez powódkę szkodą.

Wyrokiem z dnia listopada 2017 r. sygn. akt I C 24/17 Sąd Okręgowy w K. oddalił powództwo (pkt I) i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanych kwoty po 5.400 (pięć tysięcy czterysta)złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia:

Strona powodowa Grupa (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji odzieży inteligentnej.

W dniu 28 listopada 2013r. strona powodowa złożyła do (...) Agencji (...)pełniącej rolę Instytucji Wdrażającej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013, wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Oś priorytetowa: Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia. Działanie 4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjalne innowacyjnym. (...) sp. z o.o. o dofinansowanie projektu nosił nazwę: Wdrożenie procesu wytwarzania innowacyjnego produktu odzieżowego w Grupie V.” i został mu nadany nr (...). Instytucją Zarządzającą Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, zgodnie z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz Regulaminu prowadzenia konkursu w ramach programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 a także umowy z dnia 3 stycznia 2008 r. był Minister właściwy ds rozwoju regionalnego.

Przedmiotowy konkurs prowadzony był w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu (...)Agencji (...)oraz Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 kwietnia 2012 w sprawie udzielania przez (...) pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, umowy (...) nr (...) z dnia 3 stycznia 2008 r. w sprawie systemu realizacji Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013, zmienionej aneksami nr (...) oraz postanowień Regulaminu przeprowadzania konkursu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarska.

Zasady przeprowadzenia konkursu projektów określał Regulamin przeprowadzania konkursu w ramach programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Priorytet 4, Inwestycje w innowacyjne przedsiębiorstwa , Działanie 4.4, Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. Zgodnie z § 7 tego Regulaminu procedura konkursowa oceny wniosków o dofinansowanie składała się z dwóch etapów. Pierwszy etap polegał na ocenie merytorycznej (obligatoryjna i fakultatywne) wniosków dokonywanej przez Komisję Konkursową. Drugi etap oceny wniosku stanowiła ocena dokonywana przez Panel Ekspertów, po którym sporządzana miała być lista rankingowa projektów rekomendowanych i nierekomendowanych do dofinansowania. Zgodnie z § 7 pkt 2 ppkt 2 wnioskodawcy, których projekty zostały skierowane do oceny przez Panel Ekspertów , otrzymywali informacje o terminie posiedzenia Panelu Ekspertów , na którym wnioskodawca był zobowiązany do przeprowadzenia krótkiej prezentacji projektu. O terminie prezentacji Wnioskodawcy mieli być poinformowani z co najmniej 7 dniowym wyprzedzeniem. Prowadzenie Panelu Ekspertów planowano na styczeń- marzec 2014 r., a termin ten był orientacyjny i mógł ulec zmianie. W przypadku niedokonania przez wnioskodawcę prezentacji projektu na wyznaczonym posiedzeniu Panelu Ekspertów, projekt nie otrzymywał punktów w tym etapie oceny. Zgodnie z § 7 pkt 2 ppkt 11 ocena projektu( merytoryczna oraz prowadzona przez Panel Ekspertów) miała trwać nie dłużej niż 4 miesiące od daty zamknięcia naboru w ramach działania 4.4.

Zgodnie z § 8 pkt 1 Regulaminu ostateczne wsparcie uzyskiwały projekty, które zostały zaakceptowane przez Instytucję Pośredniczącą oraz zatwierdzone przez Instytucję Zarządzającą. Po dokonaniu takiego zatwierdzenia przez Instytucję Zarządzają, (...) pisemnie miała informować każdego z wnioskodawców o wynikach oceny jego projektu w terminie do 4 miesięcy od daty zamknięcia naboru w ramach konkursy. Następnie w terminie 10 dni od zatwierdzenia projektu do wsparcia przez Instytucję Zarządzającą, była zobowiązana wezwać wnioskodawcę do dostarczenia dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy o dofinansowanie wymienionych w Załączniku nr 2 Regulaminu, które wnioskodawca zobowiązany był dostarczyć do właściwej (...) w terminie 14 dni od otrzymania pisma wzywającego ( § 8 ust. 2,3, 4 Regulaminu). Dokumentami tymi były min, zaświadczenie z ZUS o niezaleganiu z należnościami wobec Skarbu Państwa ( wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem dostarczenia do (...) pkt 2 załącznika). Zgodnie z § 8 pkt 6 Regulaminu przed zawarciem umowy (...) obowiązany był sprawdzić kompletność i zgodność formalną dokumentacji projektowej z zasadami programu. § 8 pkt 7 stanowił, iż podpisanie umowy o dofinansowanie następuje nie później niż w terminie 14 dni po otrzymaniu kompletnych dokumentów, o których mowa w ust. 4 i/lub 5 , o ile nie wystąpią przesłanki uniemożliwiające zawarcie umowy. Zgodnie z § 8 pkt 8 Regulaminu, umowy o dofinansowanie z wnioskodawcami musiały być zawarte najpóźniej w terminie określonym zgodnie z § 50 Rozporządzenia, a wnioskodawca otrzymując informacje o przyznaniu wsparcia został zobowiązany do przedłożenia dokumentów niezbędnych do podpisania umowy wymienionych w Załączniku nr 2 Regulaminu. W przypadku niedostarczenia wszystkich tych dokumentów przez wnioskodawcę w wymaganym terminie, (...) miała obowiązek odstąpić od podpisania umowy. Pismem z dnia 9 maja 2014 r. (...) poinformował stronę powodową, iż złożony przez powoda wniosek nie uzyskał pozytywnej oceny w wyniku weryfikacji zgodnie z kryteriami oceny merytorycznej obligatoryjnej, przeprowadzonej w (...). Pozwany wskazał, iż jego zdaniem projekt nie spełnia kryterium opłacalności finansowej, w tym opłacalności wprowadzenia na rynek nowego lub zasadniczego ulepszenia produktu. Jednocześnie (...) przekazała Instytucji Zarządzającej do zatwierdzenia ostateczną listę rankingową pismem z dnia 29 kwietnia 2014 r. W dniu 15 maja 2014 r. strona powodowa złożyła przewidziany Regulaminem (...), odwołanie tzw. protest, zarzucając pozwanej min. błędy proceduralne, logiczne, brak zastosowania obowiązujących kryteriów i wytycznych wskazanych w Przewodniku po kryteriach wyboru finansowanych operacji w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 – do którego odwoływał się Regulamin (...), a także wydanie decyzji w oparciu o nieobowiązujące na dzień złożenia wniosku wytyczne. Na skutek złożonego protestu, (...) zmieniła wydaną decyzję w ramach autokontroli. W rezultacie w dniu 13 czerwca 2014 r. (piątek) w godzinach popołudniowych telefonicznie powódka otrzymała zaproszenie do drugiego etapu oceny swojego projektu, tj. na Panel Ekspertów, który został wyznaczony na 16 czerwca 2014 r.

W dniu 18 czerwca 2014 r. o godz. 16 do powódki przyszedł faks od (...) Instytucji (...), (...) SA, w którym powódka została nieformalnie poinformowana, iż jej projekt pod nazwą „Wdrożenie procesu wytwarzania innowacyjnego produktu odzieżowego w Grupie V.” przeszedł pozytywnie proces autokontroli i został przez pozwaną rekomendowany do dofinansowania. Jedocześnie tym samym faksem poinformowano, iż dokonana ocena wciąż nie została zatwierdzona przez Instytucję Zarządzającą a wyniki oceny zostaną przekazane powódce niezwłocznie po akceptacji listy projektów zakwalifikowanych do dofinansowania. Ponadto powódka została wezwana do przedłożenia szeregu dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie, w tym zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu powódki z należnościami wobec Skarbu Państwa. Wówczas w biurze powódki nikogo już nie było. Była to środka przed Świętem Bożego Ciała. O przedmiotowym faksie pracownicy powódki dowiedzieli się w piątek.

Następnie Pozwana poinformowała powódkę o pozytywnym przejściu procesu autokontroli w formie pisemnej tj. pismem z dnia 18 czerwca 2014 r. Zawierało ono analogiczną treść co w/w faks tj. nie zawierało informacji o dokonaniu formalnej oceny projektu, a jedynie wskazanie, że projekt został przekazany do(...)do zatwierdzenia.

W dniu 30 czerwca 2014 r. przedstawiciele powódki stawili się we wskazanym miejscu na podpisanie umowy o dofinansowanie projektu, jednakże przedstawiciele (...) odmówili zawarcia z nimi umowy. Powodem odmowy podpisania umowy był brak zaświadczenia z ZUS. W związku z tym przedstawiciel powódki ustnie zapewnił przedstawicieli pozwanej, iż spółka nie zalega na rzecz ZUS w jakimkolwiek zakresie. Wystąpił też z propozycją zawarcia umowy pod warunkiem zawieszającym, którym byłoby doręczenie zaświadczenia natychmiast po odebraniu go z ZUS. Przedstawiciele (...) nie wyrazili jednak zgody na skorzystanie z tych rozwiązań i odmówili zawarcia z powódką umowy.

Powodowa Spółka dostarczyła wymagany dokument, tj. zaświadczenie z ZUS dopiero w dniu 2 lipca 2014.

W dniu 9 lipca 2014 r. powódka otrzymał datowane na 30 czerwca 2014 r. pismo pozwanej informujące o wynikach oceny jej projektu. Pismem tym powódka została powiadomiona, iż zostanie dopiero poinformowana przez (...) o konieczności dostarczenia dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie projektu.

W związku z powyższym w dniu 30 czerwca 2014 r. powódka skierowała pismo do (...) SA w którym przedłożył zaświadczenie z ZUS o niezaleganiu przez nią z jakimikolwiek należnościami wobec Skarbu Państwa. Jednocześnie powódka wyraziła po raz kolejny wolę podpisania umowy o dofinansowanie realizacji projektu objętego wnioskiem o dofinansowanie.

W odpowiedzi z dnia 23 lipca 2014 r. (...) poinformowała powódkę, iż zgodnie z przepisami prawa, w tym min Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania przez (...) pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 z dnia 2 kwietnia 2012 , wsparcie w ramach Działania 4.4 POIG mogło być udzielane do dnia 30 czerwca 2014r. , w związku z czym nie ma możliwości podpisania umowy o dofinansowanie projektu.

W piśmie z dnia 29 lipca 2014 r. skierowanym do (...) , powódka wyjaśniła powody, dla których nie była w stanie przedłożyć w dniu 30 czerwca 2014 r. zaświadczenia z ZUS. Podkreślała okoliczność, iż zgromadziła komplet dokumentów w regulaminowym terminie 14 dni. Ponownie też zadeklarowała gotowość podpisania umowy.

W odpowiedzi z dnia 13 czerwca 2014 r. pozwana podtrzymał swoje stanowisko, iż powódka do dnia 30 czerwca 2014 r. nie była w stanie dostarczyć zaświadczenia z ZUS a tym samym nie spełniła warunku określonego w Rozporządzeniu , co uniemożliwiło Instytucji Wdrażającej zawarcie umowy. Ponadto wskazała, iż z dniem 1 lipca 2014 r. nie ma prawnej możliwości zawarcia umowy.

Powódka w dniu 2 października 2014 r. zwróciła się do Ministra Gospodarki z wnioskiem o przedstawienie stanowiska w sprawie. W odpowiedzi z dnia 4 listopada 2014 r. Ministerstwo Gospodarki zajęło stanowisko, iż na dzień podpisania umowy tj. na dzień 30 czerwca 2014 r. powódka nie udokumentowała należycie braku zalegania z tytułu należności publicznoprawnych , w związku z czym w jego opinii nie było możliwości zawarcia przedmiotowej umowy.

Pismem z dnia 15 grudnia 2014 r. powódka skierowała do pozwanej wniosek o przywrócenie terminu do podpisania umowy, wskazując iż nie ponosi winy w uchybieniu terminu do jej podpisania. W odpowiedzi , pozwana w dniu 14 stycznia 2015 r. poinformowała powódkę, iż podtrzymuje stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2014 r. , zgodnie z którym po 30 czerwca 2014 r. brak było prawnych możliwości udzielania pomocy regionalnej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka , a zatem także podpisywania umów do dofinansowanie w ramach Działania 4.4 – Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. Wskazała ponadto, iż z uwagi na powyższe nie ma także uzasadnienia i podstaw do przywracania terminu na podpisanie umowy o dofinansowanie projektu.

W dniu 21 stycznia 2015 r. powódka skierował do WSA w W. skargę na bezczynność (...). Postępowanie sądowoadministracyjne wywołane skargą powódki zakończyło się wydanym w dniu 3 grudnia 2015 r. postanowieniem NSA oddalającym skargę kasacyjna powódki z powodu niewłaściwej drogi sądowoadministracyjnej.

W dniu 22 grudnia 2014 r. powódka skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 33.995.435,70 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną przez powódkę na skutek bezprawnych działań pozwanej. W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 5 stycznia 2015 r. pozwana odmówiła zapłaty kwoty żądanej przez powódkę.

W dniu 2 września 2016 r. powódka skierowała do pozwanej kolejne wezwanie do zapłaty kwoty 70.000.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 20 września 2016 r. pozwana stwierdziła, iż brak jest podstaw do formułowania tego typu roszczeń i ostatecznie odmówiła zapłaty.

Na dzień 30 czerwca 2014 r. powódka nie posiadała jakichkolwiek zaległości w opłacaniu należności publicznoprawnych na rzecz ZUS.

W harmonogramie płatności przedłożonym przez powódkę jako załącznik przy ubieganiu się o podpisanie umowy o dofinansowanie, kwota dofinansowania która miała zostać przekazana powódce w formie zaliczki wynosiła 9.950.000 zł. Na pokrycie kosztów realizacji projektu powódka otrzymała w dniu 25 listopada 2013 r. promesę bankową z Banku (...) SA co do udzielenia kredytu inwestycyjnego w wysokości 11.500.000 zł. W celu zrealizowania projektu powódka podpisała też umowę licencyjną na korzystanie ze zgłoszonego w urzędzie patentowym wynalazku pn. „Wielowarstwowy wyrób termoizolacyjny”. Do realizacji innowacyjnego przedsięwzięcia, za środki uzyskane z dofinansowania powódka miała nabyć nieruchomość położoną w K. przy ul. (...) , której wartość w czerwcu 2013 r. wynosiła 6155.000 zł. Miała też przez nią zostać zakupiona linia produkcyjna. Z uwagi na brak dofinansowania strona powodowa nie kupiła w/w nieruchomości , sama sfinansowała zakup linii ale mniej nowoczesnej i zrezygnowała z elementu dziewiarskiego.

Przedstawiciele strony powodowej znali treść Regulaminu konkursu i wiedzieli o wszystkich terminach tam zawartych w tym np. o możliwości podpisania umowy tylko do 30 czerwca 2014 r. Mieli też świadomość, że zaświadczenia z ZUS mają ważność 3 miesiące. Wcześniej nie starali się o takie zaświadczenie, gdyż sądzili, że 14 dni na wydanie zaświadczenia im wystarczy. Zajęli się głównie przygotowaniem ekspozycji.

W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2014 r. płatnik składek Grupa (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. nie składał wniosków o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu. Wniosek o wydanie zaświadczenia został złożony w formie papierowej na Sali Obsługi Klienta 1 lipca 2014 r. z datą wypełnienia 25 czerwca 2014 r. Zaświadczenia o niezaleganiu w licznie 2 sztuk zostały wystawione 2 lipca 2014 r. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki , nie później jednak niż w terminie 7 dni. Przyjęty termin realizacji w ZUS Oddział w K. to 0-1 dni. W 2014 r. wniosek do ZUS mógł być złożony w formie papierowej, przez pocztę , na Sali obsługi lub w formie elektronicznej. Każdy wniosek złożony w danym dniu, w tym samym dniu jest wprowadzany do systemu. Data wprowadzenia do systemu jest ta sama co data na prezentacie.

Jedynym powodem nie podpisania z powódką umowy o dofinansowanie był brak zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu ze składkami. Inni wnioskodawcy złożyli wymagane dokumenty w terminie. Lista niezbędnych dokumentów do zawarcia umowy była załącznikiem do regulaminu konkursu , który był ogłoszony już w listopadzie 2013 r. W trakcie realizacji projektu po podpisaniu umowy mogą nastąpić okoliczności w których będzie wypłacana niepełna kwota dofinansowania np. z powodu niewypełnienia wszystkich warunków.

Przy tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał powództwo za niezasadne i przyjął niecelowość przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na okoliczność wysokości szkody. Zdaniem Sądu pierwszej instancji na uwzględnienie zasługiwał zarzut (...), braku legitymacji procesowej biernej tej pozwanej. Przepis art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju jest przepisem szczególnym , o którym mowa w art. 421 k.c., co skutkuje wyłączeniem odpowiedzialności (...), gdyż za działalność Instytucji Pośredniczącej (Wdrażającej) odpowiedzialność ponosi Instytucja Zarządzająca, której funkcję pełnił minister (...). Treść w/w przepisu obowiązywała także w czasie ogłaszania konkursu, w ramach którego powódka złożyła wniosek o dofinansowanie projektu. Jednocześnie zgodnie z definicją zawartą w przepisie art. 5 pkt 4 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju instytucja wdrażająca to podmiot publiczny lub prywatny, któremu na podstawie porozumienia lub umowy została powierzona, w ramach programu operacyjnego, realizacja zadań odnoszących się bezpośrednio do beneficjentów, przy czym instytucja wdrażająca ( instytucja pośrednicząca II stopnia) pełni również funkcję instytucji pośredniczącej w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. Wskazana wyżej konstrukcja odpowiedzialności za działania Instytucji Wdrażającej wynika także z faktu, że pozwana nie działała według samodzielnie określonych zasad, ale była ściśle podporządkowana zasadom i wytycznym Instytucji Zarządzającej, działała na podstawie zatwierdzonej przez tą pierwszą dokumentacji konkursowej i nie miała żadnej możliwości odstąpienia od przyjętych zasad i zatwierdzonych wzorów dokumentów. Pełnienie funkcji (...) w ramach działania 4.4 Po IG zostało jej powierzone na podstawie umowy z dnia 3 stycznia 2008 r. a (...) wykonywała te zadania zgodnie z zasadami jakie obowiązywałby(...), gdyby sama je wykonywała. Tym samym należy uznać, iż powódka dokonała niewłaściwego doboru podmiotu pozwanego w osobie (...). Odpowiedzialność (...) jest bowiem wyłączona ustawowo i niej jest ona legitymowana biernie w niniejszej sprawie. Legitymację tę zaś zgodnie z tym co zostało wyżej wyjaśnione posiada Instytucja Zarządzająca - czyli Skarb państwa – Minister (...).

Niezależnie od tego powództwo strony powodowej nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na brak przesłanek odszkodowawczych.

Sąd Okręgowy odwołał się do art 6 b ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu (...) i wskazał, ze przepis ten wprowadził ustawowe ograniczenia możliwości uzyskania pomocy finansowej Państwa i UE przez podmioty, które nie spełniają szczególnych warunków uzyskania takiej pomocy, nawet w sytuacji gdy pozytywnie przeszły weryfikację w postępowaniu konkursowym. Ograniczenia takie uzasadnione są interesem publicznym, aby środki publiczne trafiały do podmiotów, które wykorzystają je w sposób właściwy, zgodnie z zasadami pomocy publicznej i wymogami określonego programu pomocowego. Jak podkreśla się w orzecznictwie Instytucja Zarządzająca jest uprawniona do dokonywania oceny spełnienia przez wnioskodawcę warunków konkursu aż do momentu podpisania umowy na dofinansowanie. W tym bowiem momencie wnioskodawca musi spełniać wszystkie warunki umożliwiające udzielenie mu dofinansowania.

Zgodnie z treścią § 8 pkt 7 Regulaminu przeprowadzania konkursu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, którego treść strona powodowa doskonale znała zawarcie umowy o dofinansowanie następuje nie później niż w terminie 14 dni min. po otrzymaniu kompletnych dokumentów, o których mowa w ust. 4 i/lub 5 , o ile nie wystąpią przesłanki uniemożliwiające zawarcie umowy. Lista dokumentów, które wnioskodawca był zobowiązany dostarczyć w celu podpisania umowy, została zawarta w załączniku nr 2 do Regulaminu Konkursu. W pkt 2 tego załącznika wskazano, iż w celu zawarcia umowy o dofinansowanie konieczne jest przedstawienie „Zaświadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu z należnościami wobec Skarbu Państwa ( wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem dostarczenia do (...)). Brak przedmiotowego dokumentu uniemożliwiał zatem podpisanie z wnioskodawcą umowy o dofinansowanie w dniu 30 czerwca 2014r. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 b ust. 3 pkt 3 lit a ustawy o utworzeniu (...),, (...) nie może udzielić pomocy przedsiębiorcy, który posiada zaległości z tytułu należności publicznoprawnych. Wnioskodawca był więc zobowiązany do przedstawienia zaświadczenia ( dokumentu) z ZUS na potwierdzenie że nie posiada zaległości a samo oświadczenie powódki w tym zakresie złożone w dniu 30 czerwca 2014 r. nie było wystarczające. Jednocześnie przyjęty w Regulaminie okres ważności takiego dokumentu powodował, iż można było go uzyskać znacznie wcześniej.

Niedochowanie przez (...) terminów o jakich mowa była w Regulaminie na złożenie wymaganej dokumentacji wynikało z faktu, iż zawarcie umowy na dofinansowanie było obwarowane ścisłym terminem – do 30 czerwca 2014 r. i miało na celu umożliwienie powódce zawarcie umowy. Wskazanie przez (...) właściwego terminu 14 dniowego wprowadzałoby wnioskodawcę w błąd. Termin 30 czerwca 2014r. wynikał min z § 50 ust. 2 zd. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania przez (...) pomocy finansowej w ramach POIG z dnia 2 kwietnia 2012 r. W związku z powyższym po dniu 30 czerwca 2014 r. podpisanie umowy o dofinansowanie z powódką w ramach PO IG nie było możliwie, gdyż nie było podstaw prawnych dla udzielenia takiego wsparcia.

Skrócenie terminu na dostarczenie wymaganej dokumentacji wynikało wyłącznie z faktu, iż jej dostarczenie po 30 czerwca 2014 r. nie pozwalałoby na podpisanie umowy. Wskazanie wiec przez pozwaną innego terminu niż w Regulaminie nie stanowiło jego naruszenia jak i przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Wbrew twierdzeniom powódki, przedłożenie przez nią zaświadczenia z ZUS w skróconym terminie, było możliwe. Jak wskazał świadek M. W. oraz co wynikało z pisma ZUS z dnia 6 czerwca 2017 r., w czerwcu 2014 r. tego typu wnioski były realizowane przez ZUS w dniu ich złożenia lub w dniu następnym. Z tego ostatniego dowodu wynika zaś że wniosek powodów o wydanie przedmiotowego zaświadczenia co prawda nosił datę 25 czerwca 2014 r. ale został złożony w urzędzie dopiero w dniu 1 lipca 2014 r. a zatem dzień po dniu w którym umowa o dofinansowanie mogła być zawarta. Niedostarczenie zatem przez powódkę przedmiotowego zaświadczenia w terminie wyznaczonym przez (...) stanowiło jej uchybienie. Wskazać również należy, iż powódka nie poniosła żadnej szkody z tego powodu, że skrócony został termin prezentacji projektu przed Panelem Ekspertów, który dokonał pozytywnej oceny tego projektu skutkiem czego było jego rekomendacja do przyznania dofinansowania. Również za bezzasadne należy ocenić zarzuty powódki dotyczące uwzględnienia przez pozwaną protestu i przywrócenia wniosku o dofinansowanie do oceny. Czynności te były podjęte w ramach procedury odwoławczej określonej we wspomnianym Regulaminie, która mogła być zainicjowana dopiero po uzyskaniu informacji o wynikach oceny projektu ( § 8 pkt 2 Regulaminu). Z ustalonego zaś stanu faktycznego wynika, że informacja o wynikach oceny została powodowi przekazana w tym samym dniu w którym nastąpiło zatwierdzenie listy rankingowej przez IZ tj. w dniu 9 maja 2014 r. Jedocześnie (...)przekazała do zatwierdzenia ostateczna listę rankingową pismem z dnia 29 kwietnia 2014 r.

Nawet jeżeli w toku postępowania konkursowego doszło do jakichkolwiek naruszeń Regulaminu Konkursu ( w zakresie przygotowania prezentacji na panelu ekspertów i w zakresie skrócenia terminu na przedstawienie odpowiednich dokumentów) , to nie zostało przez powódkę udowodnione że te uchybienia miały wpływ na negatywną ocenę wniosku o dofinansowanie. Wręcz przeciwnie wszelkie działania (...) zmierzały do umożliwienia powódce zawarcie umowy w terminie, w jakim było to dopuszczalne przepisami prawa.

W ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała też rozmiarów szkody jaką poniosła w związku z nie zawarciem z nią przedmiotowej umowy o dofinansowanie projektu. Szczególnie powódka nie wykazała, iż z niedojściem umowy do podpisania, w jej majątku nastąpiła jakakolwiek zmiana, utrata majątku lub aby w jakikolwiek sposób majątek ten został obciążony. Ewentualne zaś zawarcie umowy z powódką nie skutkowałby powstaniem obowiązku wypłaty środków pieniężnych w określonej wysokości w dniu jej podpisania. Po stronie powódki w tej dacie nie powstałyby żadne roszczenia. Wypłata poszczególnych transz była uzależniona od prawidłowej realizacji projektu, stanowiła więc zdarzenie przyszłe i niepewne. Można mówić w tym przypadku tylko o prawdopodobieństwie, szansie na uzyskanie ewentualnego przysporzenia w bliżej nieokreślonej wysokości i dacie. Nie zachodzi więc podstawa do odpowiedzialności w oparciu o art. 417§1 k.c.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy powołał art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Apelację od tego wyroku w całości wniosła strona powodowa, zarzucając

1. naruszenie prawa materialnego a to :

- art. 27 ust. 2 k.c. ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju ( dalej u.z.p.p.r.) w zw. z art. 421 k.c. i w zw. z art. 417 k.c. przez jego błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że art. 27 ust. 2 u.z.p.p.r. jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 421 k.c., w konsekwencji czego odpowiedzialność odszkodowawcza (...) za działania podejmowane w związku z wdrażaniem przedmiotowego programu operacyjnego zostaje wyłączona, a jedynym podmiotem legitymowanym biernie w sprawie jest Skarb Państwa Minister (...), pełniący w ramach przeprowadzanej procedury funkcję Instytucji Zarządzającej podczas gdy brak jest podstaw do przyjęcia wskazanej wyżej kwalifikacji art. 27 ust. 2 u.z.p.p.r. jako przepisu szczególnego w rozumieniu art. 421 k.c., przez co pozwani odpowiadają solidarnie na mocy art. 417 k.c.;

- art. 471 k.c. w zw. z art. 361 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy zrealizowane zostały przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanych przewidziane we wskazanym przepisie w szczególności wbrew twierdzeniom sadu pierwszej instancji miało miejsce bezprawne działanie pozwanych pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą poniesioną przez powoda co powinno skutkować uwzględnieniem roszczenia wskazanego w pozwie,

- art. 30 a ust. 1 u.z.p.p.r. w zw. z art. 417 k.c. i w zw. z §7 ust. 2 pkt 11 regulaminu przeprowadzania konkursu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Priorytet 4 działanie 4.4. , dalej Regulamin) w zw. z §8 ust.3 i ust. 4 Regulaminu przez jego niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że występujące w sprawie naruszenia procedury wskazanej w systemie realizacji programu operacyjnego (tj. Regulaminie) w szczególności polegające na przekroczeniu przez pozwanych terminu 4 miesięcy, w którym to terminie pozwani byli zobowiązani przeprowadzić całościową ocenę wniosku powoda (§ 7 ust. 2 pkt 11 w zw. z §8 ust.3 regulaminu), a także dokonaniu w nieformalny sposób wyznaczeniu powodowi terminu 12 dni, zamiast regulaminowych 14 dni, na dostarczenie kompletu dokumentów do podpisania umowy (§8ust. 4 Regulaminu) nie stanowiły bezprawnego działania pozwanych, prowadzącego do braku zawarcia umowy o dofinansowanie z powodem, prowadzącego do braku zawarcia umowy, podczas gdy niezgodność realizowania przez pozwanych procedury oceny wniosku powoda pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z brakiem podpisania umowy o dofinansowanie;

- art. 30 a ust. 1 pkt 1 u.z.p.p.r. w zw. z art. 30 a ust. 3 u.z.p.p.r. w zw. z § 8 ust. 1 ust. 2 i ust. 4 Regulaminu w zw. z §8 ust. 7 lit. a Regulaminu przez jego niewłaściwe zastosowania przejawiające się w braku uwzględnienia wskazanego przepisu przy ustalaniu dopuszczalności zawarcia z powodem umowy o dofinansowanie w dniu 30 czerwca 2014 r. podczas gdy prawidłowe zastosowanie wskazanego przepisu prowadziłoby do przyjęcia, że w niniejszej sprawie w dniu 30 czerwca 2014 :. umowa o dofinansowanie nie mogła zostać zawarta, ponieważ procedura oceny wniosku powoda nie została z winy pozwanych zakończona na dzień 30 czerwca 2014 :. (zakończenie nastąpiło 9 lipca 2014 r.). Umowa o dofinansowanie jest bowiem w myśl u.z.p.p.r. zawierana zgodnie z Regulaminem, w odniesieniu do projektu który pozytywnie przeszedł wszystkie etapy jego oceny i został zakwalifikowany do dofinansowania (art. 30 a ust. 1 pkt 1 u.z.p.p.r. ). Zakwalifikowanie do dofinansowania następuje natomiast dopiero po zatwierdzeniu listy rankingowej przez Instytucję Zarządzającą (§8 ust. 1 Regulaminu w zw. z § 8 ust. 7 lit. a Regulaminu), a informacja o przedmiotowym zatwierdzeniu zostaje pisemnie dostarczona wnioskodawcy (art. 30a ust.3 u..z.p.p.r. w zw. z § 8 ust. 2 i ust. 4 Regulaminu). Procedurę oceny wniosku kończy zatem pisemne poinformowanie uczestnika o zatwierdzonych przez Instytucję Zarządzającą wynikach oceny jego projektu. W niniejszej sprawie poinformowanie powoda o zatwierdzeniu jego wniosku przez Instytucję Zarządzającą kończące formalnie procedurę nastąpiło dopiero w dniu 9 lipca 2014 r., co świadczy o braku zakończenia procedury na dzień 30 czerwca 2014 r. W konsekwencji więc należy wyprowadzić wniosek, że niezakończona procedura stanowiła bezpośrednią przyczynę uniemożliwiającą zawarcie umowy o dofinansowanie z powodem, w związku z czym przyczyny takiej nie mogło stanowić wbrew stanowisku sądu pierwszej instancji niedostarczenie przez powoda w dniu 30 czerwca 2014 zaświadczenia ZUS o niezaleganiu ;

- art. 6 b ust.3 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 9 listopada 2000r. o utworzeniu(...)Agencji (...), dalej ustawa o utworzeniu (...) w zw. z art. . 417 k.c. przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że (...) była uprawniona do odmowy zawarcia z powodem umowy o dofinansowanie (a zatem odmowa ta nie była działaniem bezprawnym w rozumieniu art. 417 k.c.) wobec braku dostarczenia przez powoda zaświadczenia o niezaleganiu z należnościami wobec ZUS, podczas gdy Prawidłowa wykładnia przedmiotowego przepisu prowadzi do przyjęcia, że przepis ten kreuje uprawnienie do odmowy zawarcia umowy o dofinansowanie z beneficjentem jedynie w sytuacji, w której beneficjent posiada Zaległości z tytułu należności publicznoprawnych, a nie w sytuacji gdy beneficjent nie posiadając takowych zaległości nie przedłoży stosownego zaświadczenia o niezaleganiu, w związku z czym przedmiotowy przepis nie może stanowić w niniejszej sprawie podstawy odmowy zawarcia z powodem umowy o dofinansowanie, ponieważ powód nie posiadał zaległości z tytułu należności publicznoprawnych;

- §8 pkt 7 Regulaminu w zw. z § 8 pkt 8 Regulaminu z wz. z §8 pkt 4 regulaminu w zw. z art. 30 a ust. 1 u.z.p.p.r. przez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji braku podstaw normatywnych do zastosowania wskazanych postanowień Regulaminu, tj. w sytuacji gdy w świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie została zrealizowana hipoteza normy prawnej wynikającej z przywołanych postanowień, zgodnie z którą odmowa zawarcia z beneficjentem umowy o dofinansowanie może nastąpić jedynie w przypadku niedostarczenia przez beneficjenta kompletu wymaganych dokumentów w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawidłowego (tj. wystosowanego w formie pisemnej) wezwania do dostarczenia kompletu dokumentów przy czym wezwanie takie musi zostać wystosowane po zatwierdzeniu projektu przez Instytucje Zarządzającą. Żadna z trzech przesłanek hipotezy wskazanej normy nie została w niniejszej Sprawą zrealizowana: tj. po0 pierwsze powód nie został przed 30 czerwca 2017 r. poinformowany na piśmie o konieczności dostarczenia dokumentów; po drugie nieformalne wezwanie do dostarczenia dokumentów (w postaci faksu) zostało wystosowane do powoda przed zatwierdzeniem projektu przez Instytucję Zarządzającą, a po trzecie powód nie miał zapewnionych 14 dni na dostarczenie kompletu dokumentów. W związku z powyższym wbrew stanowisku sądu pierwszej instancji norma wynikająca z przedmiotowych postanowień nie znajdowała zastosowania w sprawie i tym samym nie mogła stanowić podstawy odmowy podpisania z powodem umowy o dofinansowanie;

- § 8 pkt 4 Regulaminu w zw. z art. 30a ust. l u.z.p.p..r. przez jego niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że w niniejszej sprawie przed dniem 30 czerwca 2014r. wystąpiło zdarzenie otwierające względem powoda bieg terminu na dostarczenie kompletu dokumentów wymaganych przy zawieraniu umowy o dofinansowanie, podczas gdy prawidłowa subsumpcja § 8 pkt. 4 Regulaminu prowadzi do przyjęcia, że za zdarzenie takie nie może być uznane dostarczenie powodowi faksu z dnia 18 czerwca 2014 r., ponieważ faks ten nie spełnia przesłanki „pisma wzywającego” determinującej konieczność zachowania formy pisemnej, a nadto wbrew wyraźnemu brzmieniu § 8 ust. 4 Regulaminu został wysłany przed zatwierdzeniem projektu przez Instytucję Zarządzającą w związku z czym uzasadnione jest twierdzenie, że termin na dostarczenie dokumentów rozpoczął względem powoda bieg najwcześniej w dniu 9 lipca 2014 r., tj. w dniu dostarczenia powodowi pisma zawierającego informację o wynikach oceny projektu i zatwierdzeniu projektu przez Instytucję Zarządzającą (przy czym nawet to pismo dostarczone w dniu 9 lipca 2014 r. zawiera bezpośrednią informację, że powód zostanie dopiero w przyszłości poinformowany o konieczności dostarczenia dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie projektu);

- art. 29 ust. 4 u.z.p.p.r. w zw. z § 8 ust. 4 Regulaminu w zw. z art. 417 k.c. przez jego niezastosowania prowadzące do przyjęcia, że skrócenie powodowi terminu na dostarczenie dokumentacji nie stanowi naruszenia regulaminu ani u.z.p.p.r. podczas gdy zgodnie z art. 29 ust. 4 u.z.p.p.r. niedopuszczalne było pogarszanie zasad konkursu i nakładanie na jego uczestników dodatkowych obowiązków a wyznaczenie powodowi krótszego terminu na dostarczenie dokumentów stanowi pogorszenie względem powoda zasad konkursu i w istocie nakłada na powoda obowiązek dostarczenia kompletu dokumentów w terminie mniej korzystnym od terminu zapewnionego uczestnikom konkursu, w związku z czym skrócenie to stanowiło działanie bezprawne i pozostawało w adekwatnym związku przyczynowym z brakiem zawarcia umowy o dofinansowanie, bowiem adekwatny związek przyczynowy wynika już chociażby z okoliczności, że powód dostarczając brakujący dokument w dniu 2 lipca 2014 r. wykazał ponad wszelką wątpliwość, że w razie wyznaczenia mu przewidzianego prawem terminu 14 dni przedłożyłby w komplecie wymagane dokumenty,

- art. 89 k.c. w zw. z art. 6b ust. 8 ustawy o utworzeniu (...) przez jego niezastosowanie prowadzące do pominięcia przez sąd pierwszej instancji kwestii bezprawności odmówienia przez (...) w dniu 30 czerwca 2014 zawarcia z powodem umowy warunkowej, które to zawarcie było bezpośrednio wnioskowane przez powoda oraz stanowiło rozwiązanie zgodne z prawem, a także optymalne z punktu widzenia zaistniałych po stronie pozwanych opóźnień oraz z punktu widzenia pogorszenia zasad przeprowadzania konkursu względem powoda. W świetle powołanych przepisów nietrafne pozostaje przy tym stanowisko pozwanych, jakoby zawarcie w rozpatrywanym przypadku umowy warunkowej było niedopuszczalne, co stanowić miałoby natomiast podstawę do odmówienia zawarcia z powodem przedmiotowej mowy warunkowej w dniu 30 czerwca 2014 r. Odmowa taka była bezprawna jako sprzeczna z art. 89 k.c. w zw. z art. 6b. ust. 8 ustawy o utworzeniu (...) i pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z poniesioną przez powoda szkodą:

- art. 362 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na pominięciu przedmiotowego przepisu w sytuacji, gdy w świetle ustalonego stanu faktycznego brak zgromadzenia zaświadczenia z ZUS w skróconym terminie (a tym bardziej w okresie wcześniejszych 3 miesięcy, tj. okresie poprzedzającym uzyskanie przez powoda jakiejkolwiek informacji o pozytywnym rozpatrzeniu jego wniosku) może być ewentualnie rozpatrywany jedynie w kategoriach przyczynienia się powoda do braku zawarcia umowy o dofinansowanie (a w konsekwencji przyczynienia się powoda do powstania szkody), a nie w kategoriach wyłącznego spowodowania przez powoda braku możliwości podpisania umowy co wynika już chociażby : okoliczności, że powód swoim zachowaniem nie naruszył żadnej normy wskazanej w jakimkolwiek źródle prawa, natomiast pozwany naruszył szereg przepisów i postanowień Regulaminu oraz wymienianych wyżej ustaw;

2. naruszenie prawa procesowego:

- a to art. 227 k.p.c. w zw. art. 217 i art. 233k.p.c. i art. 217§1 k.c. przez pominięcie przy ustaleniu stanu faktycznego wynikających z dokumentów załączonych do pozwu okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, tj. okoliczności wskazanych w protokole notarialnym z dnia 25 listopada 2016 r. z otwarcia stron internetowych, dotyczących czasu i sposobu zamieszczenia przez (...) na stronie internetowej akceptowanego przez pozwanych wzoru umowy warunkowej (data zamieszczenia pliku: 30 czerwca 2014 r.; godz. 15:25) który to wzór nie przewidywał możliwości zawarcia przez (...) umowy warunkowej przy braku dokumentu w postaci zaświadczenia ZUS o niezaleganiu ze składkami, a rzekomy brak możliwości nie wynikał z jakichkolwiek przepisów prawna ani nie był wskazywany uczestnikom konkursu w jakikolwiek inny sposób wcześniej a nadto pozwani nie byli uprawnienia do wprowadzania w zakresie zawierania umów warunkowych jakichkolwiek ograniczeń co w świetle art. 89 k.c. w zw. z art. 6b ust. 8 ustawy o utworzeniu (...) dawało powodowi uzasadnione podstawy do prezentowania stanowiska o dopuszczalności zawarcia umowy warunkowej w dniu 30 czerwca 2014 r., a w konsekwencji do oczekiwania, że przedmiotowa umowa warunkowa zostanie zawarta w dniu 30 czerwca 2014 r.;

- poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów, polegającej na uznaniu przez sąd za wiarygodne zarówno zeznań świadka P. P., świadka M. W. oraz przedstawiciela powoda M. S., jak również dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania (m.in. zaświadczenia ZUS z dnia 6 czerwca 2017 r.) ~ w sytuacji gdy ze wskazanych dowodów wynikały sprzeczne twierdzenia w zakresie daty złożenia przez powoda wniosku o wydanie z ZUS zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek, w związku z czym zgodnie z zasadami logiki i prawidłowego rozumowania niemożliwe było ustalenie daty wskazywanej przez przedmiotowe zaświadczenie oraz negowanej przez świadka P. P. i M. S., przy jednoczesnym uznaniu zeznań wskazanych osób jako w pełni wiarygodnych . Zdaniem skarżącego prawidłowa ocena powinna skutkować ustaleniem, że wniosek o wydanie zaświadczenia ZUS został przez stronę powodową złożony w dniu 25 czerwca 2014 r.;

- poprzez niezasadne oddalenie wniosków dowodowych z zeznań świadków M. M. i P. P. na okoliczność praktyki stosowanej przez ZUS Oddział w K. Inspektorat K.-Ł. w zakresie procesu uzyskiwania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek uznając zeznanie za nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy jako dotyczące zdarzenia z dnia 20 września 2017 r. podczas gdy zdarzenia te ilustrują praktykę występującą w ZUS od kilku lat (w tym również występującą w czerwcu 2014 r.), a nadto z tezy dowodowej oznaczonej przez powoda wynika jednoznacznie powołanie dowodu na okoliczność wykazania praktyki występującej w ZUS, a więc zachowań powtarzających się kilkukrotnie na przestrzeni dłuższego odcinka czasu i znajdujące podstawę w działaniach mających miejsce w przeszłości,

- poprzez niezasadne oddalenie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wykazania dokładnej wysokości szkody poniesionej przez powoda w związku z niepodpisaniem umowy o dofinansowanie, ze względu na rzekomy brak pewności co do uzyskani przez powoda środków finansowych po podpisaniu umowy o dofinansowanie, w sytuacji gdy w normalnym toku zdarzeń podpisanie umowy prowadzi do wypłaty środków finansowych przewidzianych w ramach dofinansowania, a ewentualne nieprawidłowości przy realizacji projektu stanowią zdarzenia wyjątkowe, które jako będące odstępstwem od normy nie mogą uzasadniać tezy o braku wystarczającego prawdopodobieństwa do przyjęcia wystąpienia szkody zwłaszcza w kontekście okoliczności, że to sam pozwany w toku procedury konkursowej uznał projekt powoda za przejawiający wysoką szansę powodzenia, a nadto wypłata kwoty pond 9 940 000 zł (jako zaliczki) miała nastąpić zgodnie z harmonogramem w III kwartale 2014 r. (tj. bezpośrednio po podpisaniu umowy o dofinansowanie), co już samo w sobie wskazuje, że po podpisaniu umowy o dofinansowanie po stronie powoda powstałoby roszczenia o wypłatę przedmiotowej zaliczki w kwocie 9 940 000 zł a zatem nietrafne jest stanowisko sądu pierwszej instancji, jakoby podpisanie umowy o dofinansowanie nie kreowało roszczenia przysługującego powodowi.

Strona powodowa wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę orzeczenia i uwzględnienie żądania pozwu przy zasądzeniu na rzecz strony powodowej kosztów postepowania za obie instancje.

Pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie apelacji podnosząc, że nie jest legitymowany biernie albowiem nie jest instytucją zarządzającą o której mowa w art. 27 ust.2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j.Dz.U. 2016r. poz.383) . Niezależnie od tego zakwestionował stanowisko powoda o wadliwości ustaleń uznając, że to niepodjęcie przez stronę powodowa pomiędzy 20 czerwca 2014r. a 30 czerwca 2014r. działań aby uzyskać zaświadczenie z ZUS

Pozwana (...) wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji zasadniczo uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego jakkolwiek nie wykluczył możliwości wystąpienia szkody i zważył co następuje:

Nie budzi wątpliwości legitymacja bierna Skarbu Państwa. Minister jako organ zarządzający na gruncie u.z.p.p.r. wykonuje także czynności z zakresu wykonywania władzy publicznej. Za jego działania lub zaniechania odpowiada Skarb Państwa na podstawie art. 417 k.c. Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju nie zawiera norm szczególnych co do zdolności Ministra do bycia podmiotem obowiązków cywilnoprawnych. Minister nie ma więc zdolności prawnej. Zasadniczo brak zdolności prawnej wyklucza zdolność sądową. Wbrew stanowisku Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wyrażonym w odpowiedzi na apelację u.z.p.p.r. nie zawiera żadnych szczególnych uregulowań dotyczących szczególnej zdolności sądowej Ministra. Zdolności takiej nie można domniemywać i musi ona wynikać wprost z ustawy (art. 64§11k.p.c.). W sprawie legitymowany biernie był więc Skarb Państwa. W sprawach odpowiedzialności Skarbu Państwa za wykonywanie władzy publicznej Skarb Państwa reprezentowany jest przez organ władzy publicznej, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego przepis art. 27 ust. 2 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju nie stanowi przepisu szczególnego względem art. 417 §2 k.c. w rozumieniu art. 421 k.c. Nie wskazuje on bowiem żadnych szczególnych zasad współodpowiedzialności czy wyłączenia odpowiedzialności podmiotu, który wykonuje powierzone zadania z zakresu władzy publicznej. O przepisie szczególnym – w myśl art. 421k.c. – może być mowa jedynie wówczas, gdy przepis taki normuje odpowiedzialność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej i normuje ją inaczej niż kodeks cywilny (por. Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II WKP 2018 ). Sposób zaś regulacji podkreślający odpowiedzialność organu zarządzającego wskazuje, że celem uregulowania zawartego w art. 27 ust. 2 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju nie było zwolnienie z odpowiedzialności jednostki wykonawczej czy pośredniczącej lecz rozszerzenie zakresu odpowiedzialności jednostki zarządzającej za działania czy zaniechania nie mające charakteru wykonywania władzy publicznej. Z uwagi na fakt, że czynności jednostek pośredniczących (wykonawczych) mogą mieć różny charakter (mogą to być czynności w sferze cywilnej) i mogą być wykonywane przez różne podmioty , należy przyjąć, że uregulowanie stanowi uchylenie możliwości powołania się przez jednostkę zarządzającą na samodzielność podmiotu, któremu powierzono wykonywanie czynności i brak winy w wyborze. Jest to więc norma szczególna względem art. 429 k.c. Stanowisko o braku podstaw do zwolnienia z odpowiedzialności (...) Agencji (...)związanej z realizacją programów operacyjnych w zakresie wydatkowania publicznych środków wspólnotowych było prezentowane też w powołanym w apelacji wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 października 2009r. sygn.. akt VI Ca 663/08.

Tym samym zasadny był zarzut strony powodowej naruszenia art. 27 ust. 2 u.z.p.p.r. w zw. z art. 421 k.c. w zw. z art. 417 k.c.

Nie oznacza to jednak podstaw do uwzględnienia apelacji.

Nie jest bowiem zasadny zarzut naruszenia art. 233k.p.c. powiązany z art. 217§1 k.p.c.. i 223 k.p.c. jak i podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Zeznania świadków M. M. i P. P. na okoliczność praktyki stosowanej przez ZUS Oddział były bezprzedmiotowe w aspekcie przedłożenia dowodu z dokumentu urzędowego stwierdzającego, że wniosek o wydanie zaświadczenia został złożony w formie papierowej na Sali Obsługi Klienta 1 lipca 2014 r. z datą wypełnienia 25 czerwca 2014 r. (k.401). Nawet wykazanie, że praktyka było inna niż wskazana przez świadka M. W., nie byłoby wystarczające dla obalenia domniemania prawdziwości urzędowego poświadczenia ZUS wskazującego, że w tym przypadku wniosek został złożony w dniu 1 lipca 2018r. Tylko więc dowody zmierzające bezpośrednio do wykazania innej faktycznej daty złożenia wniosku mogły doprowadzić do zmiany ustaleń opartych na dokumencie urzędowym.

Nota bene uznanie, że wniosek został złożony 25 czerwca 2014r. nie uchyla oceny zaniedbania strony powodowej przy wcześniejszej świadomości organów strony powodowej obowiązku złożenia zaświadczenia i świadomości, że umowa mogła zostać zawarta tylko do dnia 30 czerwca 2014r.

Z powołanego w apelacji protokołu notarialnego z dnia 25 listopada 2016 r. z otwarcia stron internetowych, dotyczącego stwierdzenia czasu i sposobu zamieszczenia przez (...) na stronie internetowej akceptowanego przez pozwanych wzoru umowy warunkowej jednoznacznie wynika dostępność dla uczestników konkursu informacji zarówno o obowiązku przedłożenia zaświadczenia ZUS o niezaleganiu z należnościami wobec Skarbu Państwa jak i że możliwość zawarcia umowy warunkowej przez (...) uzależniona jest od zaświadczenia ZUS (k238).

Dla Sądu Apelacyjnego redystrybucja środków pomocowych ze środków Unii Europejskiej stanowi realizację zadań państwa. Samo jednak zawarcie umowy to działanie w sferze cywilnoprawnej. Można zgodzić się ze stroną powodową, że brak możliwości zastosowania art. 89 k.c. nie wynikał z przepisów prawa. Należy jednak podkreślić, że wobec braku odpowiedniej regulacji, ewentualne objęcie treścią oświadczenia tzw. accidentalia negotii byłoby uzależnione od woli stron umowy a więc nie zostało wykazane by (...), przy pomocy którego organy państwa realizowały swoje obowiązek, miał obowiązek działania (zawarcia umowy warunkowej). Zaniechanie zaś podjęcia przez władzę publiczną działań zapewniających uprawnionej osobie realizację jej praw podmiotowych jest bezprawne wówczas, gdy narusza skonkretyzowany w przepisach prawa lub w zasadach powszechnych obowiązek, którego wykonanie wyłączyłoby powstanie szkody. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2005 r. III CK 367/04 M.Prawn. 2006/17/941, Biul.SN 2005/7/14).

Poszerzanie zasad odpowiedzialności ma charakter wyjątkowy i nie może ingerować w zasadę swobody umów. Skoro zaś z ustaleń mających oparcie w powołanych przez Sąd Okręgowy zeznaniach świadka jak i nawet w powołanych w apelacji danych opublikowanych na stronach internetowych (...) wynika świadomość konieczności przedłożenia zaświadczenia ZUS, to właśnie stronę powodową obciąża brak możliwości zawarcia umowy w dniu 30 czerwca 2014r., skoro nie dysponowała ona wymaganym zaświadczeniem. Później zaś zawarcie umowy nie było możliwe.

W dacie złożenia wniosku do (...) obowiązywało Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz.Urz. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006r.) . Zgodnie z art. 13 rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie szczegółowych zasad wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego , Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz.U. UE L 371 z dnia 27 grudnia 2006r ,ze zm) przed podjęciem decyzji o dofinansowaniu instytucja zarządzająca weryfikuje czy beneficjent posiada wystarczające zdolności do wypełnienia przedmiotowych warunków. Ona też odpowiada za realizowanie obowiązków informacyjnych. Analogiczne uregulowanie wynikało także z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (według ówczesnego brzmienia wynikającego z tekstu jedn. Dz.. 2009r. Nr 84 poz. 712 z późn. zm.) . Zgodnie z tymi przepisami przed podjęciem decyzji o dofinansowaniu instytucja zarządzająca weryfikuje, czy beneficjent posiada wystarczające zdolności do wypełnienia przedmiotowych warunków. Zgodnie z art. 25 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju instytucją zarządzającą był w przypadku programu rozwoju - odpowiednio właściwy minister lub zarząd województwa. Zadania mogły być jednak scedowane, zgodnie bowiem z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju instytucja zarządzająca mogła, w drodze porozumienia, powierzyć instytucji pośredniczącej część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego. Powierzenie jednak nie zwalnia instytucji zarządzającej z odpowiedzialności za prawidłowość realizacji zadań instytucji pośredniczącej. Na podstawie art. 6b ust. 10 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu (...)Agencji (...)(Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275, z późn. zm.) właściwy minister pełniący funkcję instytucji zarządzającej programem operacyjnym, mógł określić w drodze rozporządzenia, szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania przez Agencję pomocy finansowej w ramach tego programu, uwzględniając konieczność realizacji celów w nim określonych, efektywnego i skutecznego wykorzystania tej pomocy oraz zapewnienia przejrzystości jej udzielania. Na podstawie tej delegacji Minister Rozwoju Regionalnego wydał rozporządzenie z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie udzielania przez (...)Agencję (...)pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (Dz.U. 2012r. poz. 438 ze zm.). Udzielając pomocy finansowej w ramach programu Agencja uczestniczyła w projekcie jako instytucja wdrażająca (instytucja pośrednicząca II stopnia) albo pośrednicząca, (art. 4 u.p.p.r.). Jak słusznie wskazał też Sąd Okręgowy Instytucja wdrażająca pełniła również funkcję instytucji pośredniczącej w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. Treść art. 25 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wskazuje, że za prawidłową realizację programu odpowiada Minister, który także jako instytucja zarządzająca ponosi odpowiedzialność za prawidłowość realizacji zadań powierzonych instytucji pośredniczącej a więc za (...). Czynności w ramach działania instytucji zarządzającej czy pośredniczącej mogą mieć różny charakter. Sama kwalifikacja jednak do zawarcia umowy o dofinansowanie nie odbywa się jednak na zasadach równości, o czym świadczy także treść art. 30 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wskazujący na quasi administracyjnoprawny tryb procedury wyboru projektu. Potwierdził to też naczelny Sad Administracyjny w uzasadnieniu postanowienia z dnia 3 grudnia 2015r. wskazując, że wyłonienie projektu w drodze konkursu jako etap poprzedzający zawarcie umowy podlega kontroli sądowoadministracyjnej natomiast już sam proces zawarcia umowy ma charakter cywilnoprawny.

Warunki według których dochodzi do weryfikacji projektu, wiążą instytucję zarządzającą lub pośredniczącą i sama weryfikacja następuje na podstawie norm prawa publicznego lub też narzuconych regulaminów wiążących beneficjentów projektu . Na gruncie analogicznych przepisów przewidujących dwuetapowy przebieg procesu dofinansowania z publicznych środków wspólnotowych uznawano w orzecznictwie, że pierwszy etap, który kończy się kwalifikacją do dofinansowania lub odmową stanowi działanie władcze i jednostronne (por. np. uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2007 r., II GPS 3/06, ONSAiWSA 2007/3/59, czy wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 8 marca 2012 r. V CSK 164/11 LEX nr 1213429 i z dnia 11 maja 2012 r. II CSK 545/11 LEX nr 1229959). Władczy charakter działania potwierdza także zrównanie instytucji wdrażających i pośredniczących na gruncie ustawy o finansach publicznych (art. 64) .

W tym kontekście ewentualnym władczym działaniem , które mogło być źródłem szkody była negatywna merytoryczna ocena wniosku o dofinansowanie z dnia 9 maja 2014r. , która kończyła pierwszy etap oceny wniosku. Autouchylenie tej negatywnej oceny na skutek skargi wskazuje, że ta władcza odmowa mogła być elementem ciągu zdarzenia szkodowego, zakładając, że przy prawidłowej działaniu ocena merytoryczna mogła nastąpić już w dniu 9 maja 2014r. i doprowadzić do zawarcia umowy. Należy jednak wskazać, że sama ocena merytoryczna nie była wystarczająca do sporządzenia listy projektów rekomendowanych a nie zostały poczynione ustalenia wskazujące , że doszło do naruszenia wynikającego z §7 ust. 2 pkt ustalono bowiem kiedy zamknięto nabór i w tym zakresie nie zgłoszono też zarzutów procesowych, co do kwestii ustalenia tego faktu, który był niezbędny dla uznania, że doszło do przekroczenia terminu wskazanego w regulaminie. Twierdzenia więc o dwumiesięcznym opóźnieniu nie wynikają z materiału dowodowego skoro data złożenia wniosku przez stronę powodową nie jest tożsama z datą zamknięcia ofert. Nie ustalono też by ta wstępna ocena była możliwa przed 9 maja 2014r . Trzeba zaś uwzględnić, że ewentualne dokonanie przez (...) wezwania o jakim mowa §8 ust. 4 mogło nastąpić w terminie 10 dni od zatwierdzenia projektu. Uwzględniając zaś, że (...) mógł wyznaczyć termin zawarcia umowy na 14 dni po skompletowaniu dokumentów, to należy uznać , że nawet przy prawidłowym dokonaniu merytorycznej oceny brak jest wysokiego prawdopodobieństwa, że termin umowy mógł być wyznaczony wcześniej niż zostało to określone w faksie z dnia 18 czerwca 2014r, kiedy to wskazano, że zawarcia umowy nastąpi na dzień 30 czerwca 2014r. Sama odmowa nie mogła być sama w sobie zdarzeniem szkodowym skoro doszło do samouchylenia. Tylko więc w powiązaniu tej wadliwości z dłuższym czasem procedowania, który uniemożliwiłby zawarcie umowy mogło być to zdarzenie tworzące źródło odpowiedzialności. W braku stwierdzenia w odpowiednim postępowaniu, że procedura konkursowa trwała dłużej niż było to konieczne, to strona powodowa winna wykazać bezprawność wynikającą z naruszenia obowiązku rozpoznania wniosku w rozsądnym terminie. Strona zaś powodowa powołuje się na takie uchybienia proceduralne, które jakkolwiek ograniczyły czas konieczny na czynności przygotowawcze do zawarcia umowy, jednak zachowanie zgodne z regulaminem nie mogło doprowadzić do zawarcia umowy przed upływem dnia 30 czerwca 2018r. a to wobec dalszych koniecznych czynności związanych z oceną ekspercka wniosku i innych czynności przygotowawczych w tym obowiązku zweryfikowania istnienia zaległości publicznoprawnych.

Słusznie strona powodowa wprawdzie podnosi, że wezwanie skracało termin określony w §8 ust. 4 regulaminu, jednak zastosowanie terminu 14 dni a więc działanie lege artis nie mogło doprowadzić do zawarcia umowy przed wskazaną datą 30 czerwca 2018r.

Zasadnie strona powodowa wywodziła, że instytucja ogłaszająca konkurs nie może spowodować pogorszenia zasad konkursu w toku jego trwania względem zasad wynikających z regulaminu. Zasada ta jednak nie ma zastosowania do przypadków, gdy konieczność zmiany wynika ze zobowiązań międzynarodowych lub przepisów innych ustaw. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006r. zostało uchylone Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady NR 1301/2013 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i przepisów szczególnych dotyczących celu "Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia" oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 (Dz.U.UE. z dnia 17 grudnia 2013 L.2013.347.320). Pomoc przyznawana na podstawie tego rozporządzenia została uznana za częściowo niedozwolona. Rozporządzeniem Komisji (UE) NR 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu ( Dziennik Urzędowy UE z dnia 26 czerwca 2014r. L 187/1). Rozporządzenie to uznawało, że uchylone przepisy miały zastosowanie do pomocy indywidualnej przyznanej przed jego wejściem w życie, jeżeli spełnia ona wszystkie warunki określone w niniejszym rozporządzeniu z wyjątkiem art. 9. Warunki zaś mogła spełniać tylko pomoc świadczona na podstawie umowy zawartej do dnia wygaśnięcia rozporządzenia. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie udzielania przez (...) Agencję (...)pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (Dz.U. poz. 438 oraz z 2013 r. poz. 691 i 1617) utraciło moc z dniem 30 czerwca 2014r. W tej dacie też wygasło Rozporządzenie Komisji (UE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (Dz.U. UE z dnia 9 sierpnia 2008 r. L.2008.214.3 ). To zaś to właśnie rozporządzenie określało zasady pomocy i stanowiło upoważnienie dla Komisji Europejskiej do określania ogólnych kryteriów zgodności pomocy państwa ze wspólnym rynkiem w odniesieniu do pomocy dla (...) przyznawanej w formie pomocy inwestycyjnej na obszarach objętych pomocą w formie m.in. pomocy na działalność innowacyjną. Ono też zostało wskazane jako podstawa do określenia strony powodowej we wniosku jako mikroprzedsiębiorcy (k-36). W konsekwencji wejścia w życie rozporządzenia Ministra (...)z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie udzielania przez (...)Agencję(...)pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 z dnia 18 czerwca 2014 r. (Dz.) pomoc finansowa mogła być udzielana do dnia 30 czerwca 2014 r. a po tej dacie ustawał cel w jakim postępowanie konkursowe było prowadzone. Tylko do tego dnia (...) miała więc możliwość zawierania umów o dofinansowanie projektów z wnioskodawcami, których projekty zostały pozytywnie ocenione i zatwierdzone do wsparcia w ramach dostępnej alokacji. Od dnia 1 lipca 2014 r. nie było możliwości kontraktowania środków w działaniu 4.4 (...). (por. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 października 2014 r. V SA/Wa 2545/14 LEX nr 1553757). Brak więc możliwości zawarcia umowy ostatecznie wynikał z faktu, że po dacie 30 czerwca 2014r. nie było możliwe kontunuowanie procedury, której tylko częściowym etapem było zawarcie umowy. Zasadnie więc Sąd Okręgowy wskazał, że niedochowanie przez (...) terminów o jakich mowa była w Regulaminie ( minimalnego na złożenie wymaganej dokumentacji ) wynikało z faktu, iż zawarcie umowy na dofinansowanie było obwarowane ścisłym terminem – do 30 czerwca 2014 r. i miało na celu umożliwienie powódce zawarcie umowy. Uproszczenie więc procedury miało w zamierzeniu przyspieszyć zawarcie umowy z uwagi na fakt, że umowa mogła zostać zawarta do dnia 30 czerwca 2018r. To przyspieszenie kompensowało jednocześnie skutki opóźnienia wynikającego z wcześniejszego wadliwego działania przy merytorycznej ocenie wniosku i konieczności wszczęcia postępowania skargowego. W konsekwencji nie można podzielić podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 29 ust. 4 i art. 30 a ust. 1 u.z.p.p.r.

Nie można też podzielić zarzutu , że nie został otwarty termin wskazany w §8 ust. 4 umowy, choć tu należy zwrócić uwagę, że ewentualne uznanie obowiązku wysłania wezwania do usunięcia braku pocztą, musiałoby również doprowadzić do oceny braku obiektywnej możliwości zawarcia umowy przed wskazaną wyżej datą 30 czerwca 2014r. Wezwanie do usunięcia przeszkód do zawarcia umowy nie ma jednak charakteru wezwania procesowego do usunięcia braków lecz jest do oświadczenie wskazujące na istnienie przeszkód do zawarcia umowy. Wezwanie jest skuteczne jeżeli adresat zapoznał się z treścią tego oświadczenia. Sama informacja z danych z wysłania faksów na aparacie nadawcy jest jednak tylko dowodem prima facie, że adresat mógł się zapoznać z treścią przesłanego mu oświadczenia, co jest obarczone ryzykiem braku możliwości oczytania faksu, obciążającym zawsze składającego. Należy jednak wskazać, że Sąd Okręgowy ustalił, że organy strony powodowej zapoznały się z wezwaniem w piątek a więc w dniu 20 czerwca 2018r. (co wynika z zeznań Prezesa). Strona powodowa mimo wezwania nie podjęła odpowiednich działań do uzyskania takiego zaświadczenia a jedyną wykazaną przeszkodą do zawarcia umowy w dniu 30 czerwca 2014r., był brak wykazania zaległości publicznoprawnych.

Świadomość zaś konieczności przedłożenia takiego zaświadczenia istniała zresztą wcześniej.

Oczywiście nieprawidłowa ocena merytoryczna wniosku przedłużyła postępowanie skracając okres dalszych czynność. W każdym jednak wieloelementowym związku przyczynowym może pojawić się zdarzenie (nova causa interveniens) które jest zasadniczą przyczyną szkody, zrywającą dotychczasową relację kauzalną. Takim zdarzeniem może być także zachowanie poszkodowanego. Normalny związek przyczynowy między określonym zdarzeniem a szkodą w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. zachodzi zaś wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, można przyjąć, że poniesiony uszczerbek majątkowy jest następstwem tego zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2002 r., I CKN 1215/00, OSP 2004 Nr 1, poz. 3). Nie mieści się już zaś w granicach normalnego związku przyczynowego szkoda, której poszkodowany mógł uniknąć, wykorzystując swoje możliwości zapobieżenia jej powstaniu albo nie wykorzystując swoich możliwości prowadzących do jej usunięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2007 r. II CSK 348/07,LEX nr 623798). Jedyną zaś przeszkodą do zawarcia umowy był brak przedłożenia w odpowiednim czasie zaświadczenia o braku zaległości publicznoprawnych.

Niewątpliwie przeszkodą materialnoprawną do zawarcia umowy było zaleganie ze świadczeniami publicznoprawnymi (art. 6 b ustawy o utworzeniu (...)) a strona powodowa takich zaległości nie posiadała. Weryfikacja tej przesłanki przez Instytucję Wdrażającą możliwa była poprzez przedłożenie urzędowego poświadczenia wydanego przez organ, w którego zakresie mieszczą się zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych. Strona powodowa nie wykazała by strona pozwana miała inną możliwość weryfikacji nieistnienia takich zaległości publicznoprawnych. Na gruncie przepisów dotyczących zamówień publicznych już w 2014r. postulowano wprawdzie uproszczenia procedur dotyczących przedkładania zaświadczeń ( vide Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE Dz.U. UE 28.3.2014 ) i wskazywano by instytucje publiczne nie zwracały się o wciąż aktualne dokumenty, niemniej obowiązek ten zdaniem organów Unii powinien mieć zastosowanie dopiero po wprowadzeniu obowiązkowego elektronicznego zarządzania dokumentami w ramach kontaktów z organami ubezpieczeń społecznych. W dacie więc przedmiotowych zdarzeń uznawano, że przy realizacji środków z Unii Europejskiej, obciążenie instytucji publicznej obowiązkiem uzyskania informacji dotyczących zaległości publicznoprawnych uzależnione było od możliwości weryfikacji za pomocą dostępu do stosownych baz danych, które powinny mieć charakter państwowy ( zarządzane przez organy publiczne). Skoro strona powodowa nie wykazała by (...) mogła przed otwarciem ofert zweryfikować samodzielnie wskazane dane w sposób pozwalający ustalić brak zaległości to należy przyjąć, że strona pozwana miała podstawy do wezwania do przedłożenia dokumentu. Zakwalifikowanie strony powodowej do uzyskania środków unijnych tworzyło obowiązek prawny strony pozwanej do zawarcia umowy. Ostatecznie jednak niezwarcie umowy w dniu 30 czerwca 2014r. był wynikiem zaniechania strony powodowej, a później nie istniał już obowiązek jej zawarcia, stąd brak umowy nie miał charakteru bezprawnego i nie mogło dojść do naruszenia art. 417 k.c. Nie zostały też wykazane podstawy ewentualnej odpowiedzialności na podstawie art. 415 i 416 albowiem ewentualne nieprawidłowe działanie członków komisji weryfikującej oceniających merytorycznie wniosek strony powodowej nie mogło doprowadzić do szkody określonej w pozwie, skoro Komisja uwzględniła skargę i wniosek ostatecznie oceniono pozytywnie. Bezprzedmiotowy był więc dowód z opinii biegłego.

Na marginesie tylko można zauważyć, że dofinansowanie w ramach programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Priorytet 4, uzależnione było od zawarcia umowy i spełnienia odpowiednich warunków w tym inwestycji w rozwiązania innowacyjne. Tym samym brak zawarcia umowy w istocie prowadzi do utraty szansy na osiągnięcie korzyści co z zasady nie jest objęte zakresem art. 361§1 k.c. Biorąc jednak pod uwagę, że ewentualne zawarcie umowy i wykonanie jej warunków tworzyło umożliwiało częściowe sfinansowanie własnych środków trwałych bez angażowania środków własnych a więc łączyło się z korzyścią, to jednak można przyjąć, że wykazanie okoliczności wskazujących na wysokie prawdopodobieństwo realizacji wymaganych przez (...) warunków umownych tworzy podstawy do uznania, że brak dofinansowania może prowadzić do szkody. Gdyby przyjąć wysokie prawdopodobieństwo graniczące z pewnością, że I transza pomocowa miałaby mieć charakter bezzwrotny to jej równowartość mogłaby stanowić szkodę, gdyby jednocześnie strona powodowa zakupiłaby maszyny wskazane w projekcie. W tym zaś wypadku zakupiła inną linię jej szkodą więc nie może być sama kwota pomocy . Zakup zaś innych maszyn niż zakładano sam w sobie nie daje podstawy do przyjęcia uszczerbku majątkowego.

Mając powyższe na uwadze apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. przy zastosowaniu §2pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm. ) i odpowiednio §2 pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Jednocześnie sprostowano oznaczenie beneficjenta kosztów należnych Skarbowi Państwa na podstawie art. 350§1-3 k.p.c.

SSO Wojciech Żukowski SSA Sławomir Jamróg SSA Anna Kowacz-Braun