Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 czerwca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Wasilewski – spr.

Sędziowie: SO Krzysztof Kamiński

SO Marek Wasiluk

Protokolant Izabela Zinkiewicz

udziale oskarżyciela publicznego Jerzego Kamińskiego

po rozpoznaniu w dniu 04 czerwca 2019 roku

sprawy C. M.

oskarżonego o czyny z art. 233 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 18 stycznia 2019 roku, sygnatura akt III K 303/18

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

II.  Z asądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120,- (sto dwadzieścia) złotych tytułem opłaty za drugą instancję i obciąża w/w kwotą 50,- (pięćdziesiąt) złotych z tytułu pozostałych kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

Krzysztof Kamiński Przemysław Wasilewski Marek Wasiluk

UZASADNIENIE

C. M. został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 20 stycznia 2016 r. w Sądzie Rejonowym w Białymstoku, składając zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym o sygn. akt I C 2832/15 z powództwa J. F. o naruszenie posiadania, zeznał nieprawdę co do istotnych okoliczności sprawy, iż powód na przygranicznym pasie gruntu, pomiędzy nieruchomościami oznaczonymi numerami geodezyjnymi (...) a (...) położonymi w S., dopiero po dniu 12.10.2015 r. postawił ogrodzenie i zaczął zwozić kamienie, a wcześniej nigdy nic nie robili na wspomnianym gruncie, tj. czyn z art. 233 § 1 kk;

II.  w dniu 26 sierpnia 2016 r. w Sądzie Rejonowym w Białymstoku, składając zeznania mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym o sygn. akt II Ns 4720/15 z wniosku J. F. o stwierdzenie nabycia nieruchomości zeznał nieprawdę co do istotnych okoliczności sprawy, iż wnioskodawca, na przygranicznym pasie gruntu pomiędzy nieruchomościami oznaczonymi numerami geodezyjnymi (...) a (...) położonymi w S., dopiero po dniu 12.10.2015 r. postawił ogrodzenie i zaczął zwozić kamienie, a wcześniej nigdy nic nie robili na wspomnianym gruncie, tj. o czyn z art. 233 § 1 kk.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 18 stycznia 2019 r. w sprawie III K 303/18 oskarżonego C. M. uznał za winnego popełnienia zarzuconych mu czynów, z tym, iż w ich opisach wyeliminował sformułowania „postawił ogrodzenie i”, i za czyny tak przypisane:

- za czyn I na mocy art. 233 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk skazał go na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn II na mocy art. 233 § 1 kk skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na mocy art. 85 § 1 i 2 kk, art. 86 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 kk, art. 72 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby wynoszący 1 rok i zobowiązał go do informowania kuratora o przebiegu okresu próby. Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwoty 120 złotych tytułem opłaty i 70 złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył obrońca oskarżonego.

Skarżący na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. oraz 438 pkt. 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił mającą wpływ na jego treść, obrazę przepisów postępowania, a mianowicie:

• art. 4 w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. art. 410 k.p.k. poprzez dowolną, wbrew zasadom logiki oraz wybiórczą ocenę materiału dowodowego, opartą na przywoływaniu wyłącznie okoliczności mogących przemawiać na niekorzyść oskarżonego, a jednocześnie konsekwentnym pomijaniu faktów świadczących na jego korzyść, w szczególności:

• uznanie, że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów (z art. 233 § 1 kk) w oparciu o dowód z zeznań świadka J. F. (k. 13 - 14, 210 - 210v., 479 - 481) oraz złożonego przez niego zawiadomienia do Prokuratury (k. 1-12, 18-67, 209 - 211), w sytuacji kiedy okoliczności przytaczane w toku zeznań i pisemnych oświadczeniach ww. pozostają ze sobą w niedającej się pogodzić sprzeczności;

• przyznanie waloru wiarygodności oraz ustalenie wiążącego stanu faktycznego sprawy w oparciu o zeznania świadków: E. K., W. W. (2), M. C., J. D. oraz M. L., którzy w sytuacji ujawnienia na rozprawie dowodu (k. 560) potwierdzającego wiarygodność wersji przedstawionej przez C. M. „(...) nagle mieli kłopoty z pamięcią , braki pewności, powoływali się na kłopoty ze wzrokiem. Nagle też podawane okresy postawienia ogrodzenia zaczynały się zmieniać w stosunku do wcześniejszych wersji”(uzasadnienie str. 4), co uzasadnia przypuszczenie kreowania przez świadków zafałszowanego obrazu rzeczywistości, zgodnego z wersją przedstawioną przez J. F.;

• fragmentaryczną, dowolną ocenę dowodu z zeznań C. M. złożonych na rozprawie w postępowaniu Sądowym o sygn. akt. I C 2832/15 oraz II Ns 4720/15, które to wyrażone w sposób konsekwentny oraz logiczny wskazują, iż opierają się one na posiadanym w przedmiotowej materii stanie wiedzy wynikającej z zaobserwowanego stanu faktycznego.

Z uwagi na powyższe zarzuty obrońca wniósł:

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie C. M. od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy, w ocenie Sądu Okręgowego nie można podzielić stanowiska autora apelacji w zakresie podniesionego przez niego zarzutu obrazy przepisów postępowania. Wbrew stanowisku skarżącego uznać należy, iż Sąd I Instancji na podstawie zebranego i wszechstronnie ocenionego materiału dowodowego poczynił trafne ustalenia faktyczne, zgodne z zasadami logicznego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.). Należy bowiem pamiętać o tym, że przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. tylko wtedy, gdy:

-

jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (wspomniany już art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

-

stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

-

jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 k.p.k.) (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 03 marca 1998 roku, V KKN 104/98, Prokuratura i Prawo 1999/2/6, LEX 35095; wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1997 roku, IV KKN 58/97, Prokuratura i Prawo 1997/11/1, LEX 31393).

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy podczas orzekania wziął pod uwagę wszystkie te kryteria.

Skarżący główną osią zarzutów czyni twierdzenie, że Sąd orzekając o winie mocodawcy oparł się na zeznaniach świadków, w tym J. F., którzy w toku procesu zmieniali swoje zeznania, wahali się odnośnie spraw, w których wcześniej nie mieli wątpliwości. Nie wziął pod uwagę wyjaśnień jego mocodawcy, który przedstawiał wydarzenia uczciwie, zgodnie ze stanem utrwalonym w pamięci.

Na wstępie przyznać należy rację powyższym twierdzeniom obrońcy z tym zastrzeżeniem, że trudno doszukiwać i powoływać się na błąd Sądu skoro powołuje się na jego ustalenia i obszernie cytuje fragmenty uzasadnienia. Sąd zauważył bowiem „chwiejność” stanowisk świadków i z całą pewnością podszedł do ich depozycji z daleko posuniętą ostrożnością. Wyrazem powyższego była zmiana treści obydwu przypisanych czynów C. M..

Przypomnieć należy, że czyn z art. 233 §1 k.k. popełnia ten kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę. Istotnymi elementami czynu, które bezwzględnie muszą zaistnieć są: złożenie zeznań w postępowaniu sądowym, zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy co do istotnych elementów tego postępowania w oparciu o które dany sąd wydaje rozstrzygnięcie. Dodatkowo w § 2 tego przepisu ustawodawca formułuje kolejny warunek odpowiedzialności karnej - przyjmujący zeznanie, działając w zakresie swoich uprawnień, musi uprzedzić zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie lub odebrać od niego przyrzeczenie.

W obydwu sprawach cywilnych Sądu Rejonowego w Białymstoku – I C 2832/15 o naruszenie posiadania oraz II Ns 4720/15 o stwierdzenia nabycia nieruchomości kwestia związana z postawieniem ogrodzenia oddzielającego posesję J. F. od posesji dzierżawionej od władz S. i objętej w posiadanie przez oskarżonego w dniu 12 października 2015 r., jak również składowania kamieni na tej nieruchomości przez J. F. była niezwykle istotna, wręcz decydująca z punktu widzenia rozstrzygnięć wydawanych w tych sprawach przez Sąd.

Nie ma najmniejszych wątpliwości, że C. M. został w sposób prawidłowy pouczony przez Przewodniczących prowadzących poszczególne sprawy o odpowiedzialności wynikającej z art. 233 § 1 k.k. Co więcej, za każdym razem składał zeznania po złożeniu przyrzeczenia. Tym samym spełnione zostały wszystkie formalne przesłanki do pociągnięcia w/w do odpowiedzialności za złożenie fałszywych zeznań.

W zarzutach i ich uzasadnieniu obrońca szczegółowo omawia kwestię ogrodzenia, zmiennego stanowiska świadków w tej kwestii, postawy J. F.. Podkreślić należy, że kwestia ogrodzenia i związanych z nią stanowisk i depozycji świadków nie jest i nie może być przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego, bowiem biorąc pod uwagę jedynie zaskarżenie wyroku na korzyść mocodawcy i treść rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego co do ogrodzenia – nie może być korzystniejszego orzeczenia z punktu C. M.. Z przedmiotowego wyroku wynika bowiem, że biorąc pod uwagę zaprezentowany materiał dowodowy Sąd uznał, że pozostały nieusuwalne wątpliwości, co do daty aktywności J. F., jeśli chodzi o ogrodzenie i wyeliminował tą część zarzutu z przypisanych czynów, stosując art. 5 § 2 k.p.k. Mówiąc językiem potocznym – Sąd uniewinnił oskarżonego od tej części zarzutu. Wracając do apelacji – w przeważającej części zarzuty i ich uzasadnienie budowane są właśnie w oparciu o dowody na które Sąd powoływał się uzasadniając decyzję o wyeliminowaniu z zarzutu kwestii ogrodzenia. Jest to o tyle zrozumiałe, że obrońcy trudno jest podważyć dowód przemawiający zdecydowanie, w sposób oczywisty, bez cienia wątpliwości na niekorzyść jego mocodawcy, jeśli chodzi o pozostałą część oskarżenia. W uzasadnieniu w/w stara się przenieść rozważania Sądu i wnioski co do ogrodzenia, na kamienie znajdujące się na nieruchomości dzierżawionej przez syna C. M., przed 12 października 2015 r. Podobnie oskarżony – występując przez Sądem Odwoławczym wypowiadał się nie na temat przedmiotu zaskarżenia, a krzywdy jakiej doznał jako obywatel, dzierżawiąc nieruchomość od gminy, wierząc że jest ona wolna od wad prawnych. Jest to zrozumiałe z punktu widzenia w/w, co więcej każda osoba, która znalazłaby się w podobnej sytuacji z całą pewnością czułaby się pokrzywdzona i wprowadzona w błąd, co nie zmienia postaci rzeczy, że powyższa sytuacja nie ma najmniejszego znaczenia, jeśli chodzi o złożenie fałszywych zeznań przed sądem. A bez cienia wątpliwości takie zeznania oskarżony w dwóch sprawach cywilnych złożył. Treść zeznań w tych sprawach można odtworzyć nie tylko z zapisów utrwalonych w formie pisemnej – papierowych protokołów, ale przede wszystkim z zapisów elektronicznych wypowiedzi świadka C. M. z tzw. e-protokołów.

Z protokołu rozprawy utrwalonego w sprawie I C 2832/15 w dniu 22 stycznia 2016 roku wynika, że C. M. zeznał, iż kamienie były nawożone przez J. F. po tym jak w/w razem z synem odebrali działkę (nagranie od 1:53:00). Trzy minuty później w/w powtarza „jak weszliśmy na grunt to nie było kamieni”. Po czym Przewodniczący rozprawy przypomina świadkowi o treści art. 233 § 1 k.k. Nie bacząc na powyższe, po kolejnych 5 minutach świadek ponownie stwierdza, że jak wszedł na nieruchomość (grunt) z synem, to między budynkami a ogrodzeniem była trawa. „Kamieni nie było, jak żeśmy weszli, kamienie zostały sukcesywnie wwożone”.

W drugiej sprawie II Ns 4729/15 z protokołu rozprawy z dnia 26 sierpnia 2016 r. wynika, że w/w zeznał o systematycznym pojawianiu się kamieni na działce, „dowożonych przez tego pana” po objęciu nieruchomości we władanie przez syna (nagranie od 1:41:05). Około sześć minut później świadek po raz kolejny mówi o pojawianiu się kamieni po 12 października, jak „wkroczyliśmy” na działkę.

Koronnym dowodem na fałszywe przedstawienie rzeczywistości przez C. M. związanej ze stertą kamieni, na którym Sąd oparł rozstrzygnięcie, jest zdjęcie z portalu internetowego na który J. F. za pośrednictwem agencji nieruchomości wstawił zdjęcie, podpisując w dniu 09 listopada 2012 r. umowę pośrednictwa sprzedaży otwartej (k. 547, 560). Nie ma podstaw do kwestionowania wiarygodności zdjęcia, ponieważ zostało złożone przez obrońcę na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2018 r., co do którego oskarżony złożył oświadczenie, iż ogłoszenie było zamieszczone w listopadzie 2012 r., „gdzie wyraźnie widać, że płot jest po szczycie budynku” (k. 562). Jak się później okazało kwestia ogrodzenia przesłoniła w/w inny istotny z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy fakt - na zdjęciu jest doskonale widoczna sterta kamieni znajdująca się po lewej stronie budynku, która według słów podsądnego z dwóch spraw cywilnych opisanych w zarzutach miała pojawić się po 12 października 2015 r. Powyższe w sposób pewny pozwoliło Sądowi Rejonowemu na prawidłowe ustalenie, że w istotnej z punktu widzenia rozstrzygnięć w sprawach cywilnych kwestii w/w dwukrotnie skłamał. Odnosząc się do ostatniej części zarzutu – stanu świadomości C. M. i opisaniu w obydwu sprawach zaobserwowanego stanu faktycznego, w/w kilkakrotnie mówiąc wprost lub opisowo złożył fałszywe zeznania dopuszczając się krzywoprzysięstwa, bowiem mówił nie tylko o sukcesywnie nawożonych przez J. F. kamieniach po 12 październiku 2015 roku, ale również że w tym miejscu przez tą datą rosła tylko trawa.

Biorąc powyższe pod uwagę popełnienie przez oskarżonego dwukrotnie przestępstwa z art. 233 § 1 k.k. nie budzi najmniejszych wątpliwości, a żaden z zarzutów apelacyjnych nie okazał się trafny w stopniu mającym wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku w części związanej z apelacją obrońcy, w tym o których mowa w art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k., należało zaskarżone orzeczenie w tej części utrzymać mocy.

O opłacie orzeczono na mocy art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223), zaś o pozostałych kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.

Na pozostałe koszty sądowe złożyły się:

- koszty uzyskania informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego w kwocie 30 zł (art. 618 § 1 pkt 10 k.p.k. w zw. z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie opłat za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (Dz.U.2014.861);

- koszt doręczeń wezwań i innych pism – ryczałt – w kwocie 20 zł (art. 618 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym Dz.U.2013.663 j.t.).