Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 31 maja 2019 r.

Sygn. akt VI Ka 1241/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Agnieszka Wojciechowska - Langda

Protokolant: protokolant sądowy – stażysta Zuzanna Poźniak

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 23 maja 2019 r. w Warszawie

sprawy oskarżonego A. K. (1), syna W. i E., ur. (...) w W.

oskarżonego z art. 157 § 2 k.k. i z art. 190 § 1 k.k

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę i prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 14 maja 2018 r. sygn. akt IV K 731/16

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że opis przypisanego oskarżonemu czynu z dnia 11 listopada 2015 r. kwalifikowanego z art. 190 § 1 k.k. przeciwko A. K. (2) uzupełnia o stwierdzenie „ które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione”; w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od A. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz pozostałe koszty procesu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt VI Ka 1241/18

UZASADNIENIE

A. K. (1) został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od maja 2012 roku do dnia 27 maja 2016 roku w W. przy ul. (...), znęcał się psychicznie i fizycznie nad siostrą A. K. (2) w ten sposób, że będąc najczęściej pod wpływem alkoholu wszczynał awantury domowe, w trakcie których ubliżał pokrzywdzonej słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, poniżał słownie, popychał, ciągnął za włosy, uderzał rękoma w korpus i głowę, kopał, wielokrotnie groził pokrzywdzonej pozbawieniem życia oraz podpaleniem dobytku, przy czym groźby te wzbudziły u ww. uzasadniona obawę, że zostaną spełnione, a ponadto w dniu 16 maja 2016 roku stosował przemoc fizyczną wobec A. K. (2) w postaci duszenia, szarpania za kończyny górne, kopnięcia w klatkę piersiową oraz kilkukrotne uderzenie pięścią w głowę, powodując u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci: krwiaka okularowego po stronie lewej głowy, wybroczyn krwawych na szyi i nad lewym obojczykiem, obrzęku prawej części twarzy, wyczuwalnych krwiaków podskórnych okolicy ciemieniowej głowy, powodując u A. K. (2) naruszenie czynności narządu ciała poniżej 7 dni,

tj. o czyn z art. 207§1 k.k. w zb. z art. 157§2 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. i art. 190§1 k.k.

II.  w dniu 11 listopada 2015 roku w W. przy ul. (...) kierował groźby karalne pozbawienia życia oraz podpalenia lokalu mieszkalnego wobec W. D., które to groźby wzbudziły w pokrzywdzonym uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione,

tj. o czyn z art. 190§1 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie wyrokiem z dnia 14 maja 2018 r., w sprawie o sygn. akt IV K 731/16 orzekł:

I.  ustalił, że oskarżony A. K. (1) w ramach czynu opisanego w pkt I dopuścił się czynu polegającego na tym, że w dniu 16 maja 2016 roku w W. przy ul. (...) stosował przemoc fizyczną wobec A. K. (2) w postaci duszenia, szarpania za kończyny górne, kopnięcia w klatkę piersiową oraz kilkukrotne uderzenie pięścią w głowę, powodując u pokrzywdzonej obrażenia ciała w postaci krwiaka okularowego po stronie lewej głowy, wybroczyn krwawych na szyi i nad lewym obojczykiem, obrzęku prawej części twarzy, wyczuwalnych krwiaków podskórnych okolicy ciemieniowej głowy powodujących naruszenie czynności narządów ciała pokrzywdzonej na okres poniżej 7 dni tj. czynu z art. 157§2 oraz w dniu 11 listopada 2015 roku w W. przy ul. (...) kierował groźby karalne pozbawienia życia oraz podpalenia lokalu mieszkalnego wobec A. K. (2) tj. czynu z art. 190§1 kk oraz dopuścił się czynu opisanego w pkt II kwalifikowanego z art. 190§1 kk i na mocy art. 66§1 i 2 kk i art. 67§1 kk postępowanie przeciwko A. K. (1) warunkowo umarzył na okres 3 (trzech) lat tytułem próby;

II.  Na mocy art. 627 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 297,40 (dwieście dziewięćdziesiąt cztery i 40/100) złotych, w tym 100 (sto) złotych tytułem opłaty;

III.  Zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych – A. K. (2) i W. D. - kwoty po 723,24 (siedemset dwadzieścia trzy i 24/100) złotych – tytułem zwrotu wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru.

Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator i obrońca oskarżonego. Prokurator zaskarżył powyższe rozstrzygnięcie w całości na niekorzyść oskarżonego. Wyrokowi temu zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 413§2 pkt 1 k.p.k. poprzez brak wskazania w kwalifikacji prawnej znamion ustawowych czynu przypisanego oskarżonemu z art. 190 § 1 k.k. w pkt. I sentencji wyroku, podczas gdy zgodnie z treścią art. 413 § 2 k.p.k. wyrok skazujący powinien zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. W świetle powyższego zarzutu, Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wskazanie w pkt I w zakresie czynu z art. 190 § 1 k.k. zarzucanego oskarżonemu – znamion „które to groźby wzbudziły w pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione”.

Obrońca oskarżonego zaskarżył wyżej wymieniony wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając:

1.  Obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 190 § 1 k.k. poprzez niezawarcie w opisie czynu w pkt I sentencji wyroku ustawowych znamion czynu zabronionego z art. 190 § 1 k.k.,

2.  Obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj.

a.  Art. 4 k.p.k., 7 k.p.k., art. 424 k.p.k. poprzez dowolne i nieuprawnione uznanie za niewiarygodnych i niezgodnych z materiałem dowodowym wyjaśnień oskarżonego i w konsekwencji ich nieuwzględnienie, co do okoliczności i sposobu zachowania się oskarżonego wobec oskarżycieli posiłkowych w dniu 11 listopada 2015 r. i tym samym błędne uznanie, iż zachowanie oskarżonego wyczerpywało znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 k.k.,

b.  Art. 4 k.p.k., 7 k.p.k. art. 424 k.p.k. poprzez uznanie za niewiarygodnych wyjaśnień oskarżonego w zakresie okoliczności zdarzenia z dnia 16 maja 2016 r., podczas gdy ich konfrontacja ze zgromadzonym materiałem dowodym nie daje podstaw do negatywnej ich weryfikacji, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych mającym wpływ na treść orzeczenia polegającym na uznaniu, że oskarżóny w dniu 16 maja 2016 r. stosował przemoc fizyczną wobec A. K. (2) w postaci duszenia, szarpania za kończyny górne, kopnięcia w klatkę piersiową oraz kilkukrotnego uderzenia pięścią w głowę,

c.  Art. 192 § 2 k.p.k. poprzez nie zarządzenie przesłuchania pokrzywdzonego W. D. z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa, w sytuacji kiedy świadek zeznał, iż ma zaburzenia z pamięcią w związku z zażywanymi lekarstwami.

W świetle powyższego zarzutu, obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Wniesiona przez Prokuratora apelacja – zasługiwała na uwzględnienie, okazała się trafną w odniesieniu do podniesionego w niej zarzutu kwestionującego prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Prokurator słusznie zauważył, że zaskarżony wyrok wobec niepełnego opisu przypisanego oskarżonemu czynu z art. 190 § 1 k.k. popełnionego wobec A. K. (2), pozostaje wadliwy z punktu widzenia art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. Przepis ten wymaga bowiem, aby wyrok skazujący zawierał dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Nie można zatem zaakceptować stanu, w którym element czynu, stanowiący przy tym znamię przestępstwa, ustalony został tylko w części motywacyjnej wyroku, pozostając poza opisem czynu przypisanego sprawcy w części dyspozytywnej. Mając to na względzie, a także wywiedziony w apelacji Prokuratora zarzut, Sąd Okręgowy skonwalidował przedmiotowy brak modyfikując opis czynu, to jest wprowadzając do niego pominięte znamię „które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione”.

Tym samym zdeaktualizował się zarzut obrazy prawa materialnego podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonego, a w pozostałej części ta apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe i na tej podstawie poczynił właściwe ustalenia faktyczne. W ocenie Sądu Odwoławczego słusznie Sąd I instancji pozbawił przymiotu częściowej wiarygodności wyjaśnień oskarżonego A. K. (1). Na wiarę zasługiwały jedynie wyjaśnienia w zakresie, w jakim oskarżony zaprzeczył jakoby znęcał się psychicznie i fizycznie nad siostrą. Pozostałe składane przez niego depozycje pozostają niespójne i niekonsekwentne, a także pozostają w opozycji do uznanego za wiarygodny materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych. Oceniając zeznania pokrzywdzonych Sąd I instancji bardzo wnikliwie przeanalizował ich relacje składane w niniejszym postępowaniu i przekonująco wykazał, w jakiej części i dlaczego dał im wiarę. Sąd Okręgowy podziela argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i nie widzi potrzeby ponownego jej przytaczania. Jednocześnie chybiona jest argumentacja skarżącego, który dąży do wykazania, że pokrzywdzeni w istocie nie obawiali się gróźb oskarżonego, o czym ma świadczyć fakt, że wcześniej nie złożyli zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. W tym kontekście trzeba zwrócić uwagę na zeznania pokrzywdzonych, w których opisują okoliczności, w jakich doszło do złożenia zawiadomienia o przestępstwie, a w ich świetle złożenie takowego zawiadomienia dopiero po pewnym czasie od zdarzenia jest dla Sądu Okręgowego zrozumiałe. Nie ma też racji obrońca podnosząć, że odczuwana przez pokrzywdzonych obawa spełnienia gróźb, o jakich mowa w art. 190 § 1 k.k. nie miała charakteru realnego. Podkreślić należy, że to sąd ustala, czy zachowanie oskarżonego stanowi groźbę karalną wyczerpującą znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. oraz czy ta groźba wzbudziła w adresacie (pokrzywdzonych) uzasadnioną obawę jej spełnienia. Takich ustaleń w przedmiotowej sprawie dokonano trafnie przyjmując, że pokrzywdzeni przestraszyli się gróźb A. K. (1), o czym dobitnie świadczyło ich zachowanie i postawa w krytycznym czasie. Przypomnieć wypada, że ani pokrzywdzona ani W. D. nie prowokowali zaistniałych sytuacji, nie manipulowali przebiegiem zdarzeń, a po użyciu przez oskarżonego słów wulgarnych zachowali się w sposób świadczący o tym, iż wystraszyli się słów wypowiedzianych przez A. K. (1) (vide - umowa ubezpieczenia lokalu). Swoim zachowaniem potwierdzili agresywny charakter zajścia i oczywistą obawę, strach przed oskarżonym. Na okoliczność powstania i ustalenia obrażeń ciała pokrzywdzonej Sąd I instancji przeprowadził dowody takie jak pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej (K – 50) oraz ustna, zaświadczenie lekarskie z dnia 19 maja 2016 r. (K – 8). W przedmiotowej sprawie nie istniały powody osłabiające zaufanie do wskazanych dokumentów. Jakkolwiek wersja zdarzenia opisana przez obrońcę mogłaby być prawdopodobna, to wyżej wskazane opinie są dla Sądu jednoznaczne i w konfrontacji z innymi dowodami prowadzą do wniosku, że przytoczony przez pokrzywdzoną przebieg inkryminowanego zajścia pozostaje wiarygodny. Postępowanie w sprawie nie dostarczyło takich dowodów, które pozwoliłyby na oczywiste zakwestionowanie zeznań pokrzywdzonej co do okoliczności zdarzenia z 16 maja 2016 r.

Nie zachodzą przesłanki do podzielenia stanowiska obrońcy, że w sprawie zachodziła konieczność przesłuchania pokrzywdzonego z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa. Zeznania W. D. znajdują bowiem potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, w szczególności w zeznaniach pokrzywdzonej, opinii biegłego i treści obdukcji lekarskiej. Sąd Rejonowy sprostał zadaniu procesowemu i po starannym – bezpośrednim przeprowadzeniu postępowania dowodowego, po rozważnej analizie dowodów, stosując zasady wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania prawidłowo uznał, że zeznania pokrzywdzonego zasługują na wiarę. Zawierają one bowiem cechy stanowczości, konsekwencji, logiki czasowo - przestrzennej zdarzeń. Zapis protokołu rozprawy, podczas której Sąd I instancji przesłuchiwał W. D. przekonuje o szczerej chęci pokrzywdzonego do wyjawienia wszystkich okoliczności inkryminowanego zdarzenia. Dla uznania wiarygodności zeznań W. D. decydujące znaczenie ma sama ich treść wskazująca na szczerą chęć przypomnienia sobie wszystkich istotnych szczegółów. Sąd Rejonowy dostrzegł pewne problemy z odtworzeniem pełnej wersji zdarzeń przez pokrzywdzonego, jednakże wynikają one z upływu czasu od tych wydarzeń oraz ich rozciągnięcia czasowego. Również w orzecznictwie podkreśla się, że nie sposób uznać za niewiarygodne zeznań świadka tylko dlatego, że zawierają pewne nieścisłości, co do czasu, ilości, bądź składu osobowego, jeśli uwzględni się rozmiar składanych zeznań (…) upływ czasu (…)”. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2009 r., sygn. II KK 155/09, OSNwSK rok 2009, nr 1, poz. 2252). W świetle powyższego Sąd Odwoławczy nie podziela zapatrywania obrońcy, że zaniechanie przesłuchania pokrzywdzonego przy udziale biegłego lekarza bądź psychologa mogłoby mieć wpływ na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Reasumując – w świetle zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia zawartych w niej wniosków uznając, że skarżący nie przedstawił argumentów mogących skutecznie podważyć oceny i wnioski Sądu I instancji zarówno w zakresie oceny poszczególnych dowodów, jak i winy oskarżonego. Prawidłowa jest także kalifikacja prawna przypisanych oskarżonemu czynów.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.