Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jadwiga Siedlaczek (spr.)

Sędziowie: SO Marek Lewandowski

SO Małgorzata Kończal

po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2019 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...)z siedzibą
w W.

z udziałem O. K.

o nadanie klauzuli wykonalności na skutek przejścia uprawnień

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 12 kwietnia 2019 r.

sygn. akt I Co 1221/19

postanawia: oddalić zażalenie.

/SSO Marek Lewandowski / /SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Małgorzata Kończal/

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił wniosek wierzyciela o nadanie klauzuli wykonalności na jego rzecz, opisanemu dokładnie w treści wniosku tytułowi egzekucyjnemu. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że wierzyciel powoływał się na następstwo prawne, będące konsekwencją zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności. Oświadczenia stron, obejmujące przedmiotowo istotne postanowienia umowy, zostały zawarte w dokumentach, oznaczonych jako „umowa” oraz „załącznik”. Ponieważ są to dokumenty prywatne, niezbędne było, aby złożone na nich podpisy stron zostały urzędowo poświadczone. Na podstawie dołączonych dokumentów nie sposób stwierdzić, aby podpisy przedstawicieli stron na umowie zostały urzędowo poświadczone. Pełnomocnik wierzyciela dołączył co prawda odpisy poświadczenia notarialnego oraz wykonane przez siebie poświadczenia dokumentów w postaci umowy i załącznika nr 1, brak fizycznej integralności podpisanego dokumentu i poświadczenia nie pozwala jednak na uznanie tego drugiego za wystarczające. Nadto brak jest również potwierdzenia odpisu poświadczeń notarialnych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy uznał, że wierzyciel nie wykazał przejścia uprawnienia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył wierzyciel, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, tj.

1.  art. 217 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nieuzasadnione pominięcie powołanego już we wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na osobę trzecią, dowodu w postaci notarialnego odpisu cesji wierzytelności z (...) r. zawartej pomiędzy (...)– (...), a (...) znajdującej się w aktach sprawy zawisłej przed Sądem Rejonowym w Toruniu pod sygn. akt I Co 392/15, na okoliczność wykazania przejścia uprawnienia na rzecz wnioskodawcy, w sytuacji gdy Sąd zakwestionował dokumenty załączone do wniosku, a wskazany dokument ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

2.  art. 129 § 4 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i oddalenie wniosku bez uprzedniego zażądania przez Sąd z urzędu przedłożenia oryginału umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikiem, mimo że powyższy przepis nakłada taki obowiązek w przypadku powzięcia przez Sąd wątpliwości w tym zakresie;

3.  art. 788 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji oddalenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na osobę trzecią, podczas gdy w przypadku zakwestionowania dokumentów załączonych do wniosku Sąd winien przeprowadzić dowód z powołanej we wniosku umowy cesji wierzytelności znajdującej się w aktach sprawy prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Toruniu pod sygn. akt. I Co 392/15, a w ostateczności wezwać wnioskodawcę do złożenia oryginału powyższej umowy.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o:

1.  nadanie klauzuli wykonalności opisanemu we wniosku nakazowi zapłaty zgodnie z treścią wniosku;

2.  zasądzenie na rzecz wierzyciela kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie było bezzasadne.

Dokument, stanowiący dowód przejścia uprawnień lub obowiązków, o którym mowa w art. 788 § 1 k.p.c. powinien umożliwiać stwierdzenie, że przejście to rzeczywiście nastąpiło. Każdorazowo decydujące znaczenie ma zatem treść konkretnego, poddawanego ocenie dokumentu, przy tym ocena ta powinna być prowadzona przy zachowaniu reguł wykładni, uwzględniać więc powinna także okoliczności powstania dokumentu i uwarunkowania, w jakich funkcjonuje podmiot, który go wystawił.

Sąd Okręgowy uznaje za trafny pogląd, że dokument zawierający oświadczenie notariusza o istnieniu podpisów notarialnie poświadczonych na oryginale umowy, na podstawie której uprawnienie wierzyciela lub obowiązek dłużnika przeszły po powstaniu tytułu egzekucyjnego na inną osobę, złożone na poświadczeniu zgodności wyciągu z tej umowy z jej oryginałem, jest dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym w rozumieniu przepisu art. 788 § 1 k.p.c. W świetle powyższego nie powinien budzić wątpliwości, co do autentyczności oraz kompletności, składany przez cesjonariusza wyciąg z umowy cesji, jeżeli przedstawia on essentialia negotii tejże umowy, a notariusz poświadczył notarialnie złożone pod nią podpisy, całość zaś została potwierdzona za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika w osobie radcy prawnego albo adwokata. W tym zakresie Sąd Okręgowy odstąpił od zbyt formalistycznej wykładni art. 788 k.p.c., prezentowanej we wcześniejszym orzecznictwie.

Podstawą oddalenia wniosku nie może być zatem brak spełnienia wymogów wyciągu notarialnego, skoro – jak wskazano – wyciąg taki nie musi być sporządzony przez notariusza. Brak połączenia umowy i poświadczenia notarialnego nie jest zatem, zdaniem Sądu Okręgowego, podstawą do oddalenia wniosku.

Na gruncie nin. sprawy nie może umknąć, że wnioskodawca dołączył do wniosku kserokopie umowy przelewu wierzytelności wraz z kserokopiami notarialnych poświadczeń podpisów złożonych pod w/w umową, kserokopię fragmentu wydruku stanowiącego załącznik do przedmiotowej umowy oraz fragment kserokopii potwierdzenia przelewu zapłaty za nabycie wierzytelności. Do powyższych kserokopii załączono dokument zatytułowany poświadczenie, w której treści wskazano, że reprezentujący wnioskodawcę pełnomocnik w osobie radcy prawnego poświadcza za zgodność z oryginałem wyżej powołane kserokopie oraz złożone w sprawie pełnomocnictwo. Powyższe nie daje podstaw do przyjęcia, że kserokopie te zostały skutecznie poświadczone za zgodność z oryginałem.

W uchwale z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 37/94, Sąd Najwyższy stwierdził, że niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem. Warunkiem uznania kserokopii za dokument jest umieszczone na niej i zaopatrzone podpisem poświadczenie jej zgodności z oryginałem. Klauzula uwierzytelniająca sporządzana przez radcę prawnego powinna znajdować się na dokumencie, którego dotyczy. Zamieszczenie jej na jednym ze składanych dokumentów z adnotacją, że uwierzytelnienie dotyczy pozostałych z nich, nie może, w ocenie Sądu Okręgowego, zostać uznane za prawidłowe. Istotą poświadczenia jest przecież potwierdzenie przez radcę prawnego, że istnieje dokument o treści identycznej z odpisem, a dowodem tego jest wyłącznie klauzula legalizacyjna umieszczona na uwierzytelnianym odpisie. Umieszczenie jej na odpisie innego dokumentu takiej funkcji nie mogłoby spełnić, tym bardziej, że złożone w niniejszej sprawie przez wnioskodawcę kserokopie nie są ze sobą trwale połączone. Wnioskodawca złożył w istocie odrębne dokumenty i każdy z nich wymagał odrębnego uwierzytelnienia odpowiadającego wymogom określonym w art. 6 ust. 3 zd. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2115).

Wobec powyższego, niezależnie od argumentacji podniesionej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, zażalenie okazało się bezzasadne. Przedmiotowy wniosek nie zasługiwał bowiem na uwzględnienie, ponieważ złożone przez wnioskodawcę dokumenty, nie spełniają przesłanek z art. 788 k.p.c., stanowiąc wyłącznie nieuwierzytelnione kserokopie.

Oceny powyższej nie zmieniają zarzuty zażalenia, dotyczące nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z akt innej sprawy, w której ma znajdować się notarialny odpis cesji wierzytelności. Nawet jeśli tego rodzaju dowód byłby dopuszczony, to wnioskodawca nie powołał w odpowiedniej formie pozostałych, wskazanych dla potwierdzenia podnoszonych we wniosku twierdzeń o faktach, dowodów – te bowiem zostały złożone w postaci kserokopii, które nie zostały prawidłowo uwierzytelnione. Ponadto wnioskodawca nie wskazał na żadne okoliczności, które miałyby uniemożliwiać lub chociażby istotnie utrudniać mu przedłożenie stosownych dowodów w odpowiedniej formie, tym samym brak jest podstaw do zastępowania wnioskodawcy – profesjonalisty reprezentowanego przez fachowego pełnomocnika – w zakresie zgromadzenia i przedstawienia stosownych dowodów w niniejszej sprawie. Należy także podkreślić, że skoro pełnomocnik wnioskodawcy złożył oświadczenie o poświadczeniu zgodności z oryginałem kserokopii złożonych do akt sprawy, to należy przyjąć, iż dysponował oryginałami dokumentów.

Sąd Rejonowy nie był także zobowiązany – wbrew twierdzeniom skarżącego, do wezwania wnioskodawcy do złożenia oryginału umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikami. Przepis art. 129 § 4 k.p.c. wskazuje bowiem, że jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej tego rodzaju odpis, przedłożenia oryginału dokumentu. W niniejszej sprawie wnioskodawca nie złożył natomiast odpisu dokumentu, a złożył wyłącznie kserokopie dokumentów. Wezwanie dokonane w trybie art. 129 § 4 k.p.c. staje się aktualne w momencie przedłożenia przez radcę prawnego właściwie uwierzytelnionych odpisów dokumentów, a konieczne jest przedłożenie ich oryginałów. Natomiast wskazany przepis nie służy sanowaniu błędów popełnionych przy uwierzytelnianiu dokumentów, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

Reasumując, należy wskazać, że w celu uzyskania klauzuli wykonalności w trybie art. 788 § 1 k.p.c. pełnomocnik wnioskodawcy winien przedłożyć odpisy wymaganych dokumentów, umieszczając na każdej karcie dokumentu klauzulę uwierzytelniającą.

W konsekwencji Sąd Okręgowy oddalił zażalenie, orzekając jak w sentencji
na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 zdanie pierwsze k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

/SSO Marek Lewandowski / /SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Małgorzata Kończal/