Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VIII C 287/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 sierpnia 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant st. sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2019 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Z. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.546,86 zł (trzy tysiące pięćset czterdzieści sześć złotych osiemdziesiąt sześć groszy) z umownymi odsetkami w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie w stosunku rocznym od kwoty 3.072 zł (trzy tysiące siedemdziesiąt dwa złote) od dnia 9 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 474,86 zł (czterysta siedemdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt sześć groszy) od dnia 9 lipca 2018 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych stronie powodowej.

Sygn. akt VIII C 287/19

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 9 lipca 2018 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego Z. M. kwoty 7.927,64 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 6.864 zł
oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 1.063,64 zł, obie należności odsetkowe od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie zwrotu kosztów sądowych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany zaciągnął pożyczkę w kwocie 12.672,00 zł. Zgodnie z umową pozwany powinien zwrócić kwotę pożyczki w 24 tygodniowych ratach po 528 zł każda. Z. M. nie dopełnił obowiązków wynikających z powyższej umowy i spłacił wyłącznie kwotę 5.808 zł, która została zaliczona na poczet kapitału. Z uwagi na brak dalszej spłaty powód wypowiedział umowę pismem z dnia 24 kwietnia 2017 roku z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, w związku z czym niezapłacona kwota z tytułu umowy pożyczki stała się wymagalna w dniu 31 maja 2017 roku. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się 6.864 zł tytułem należności głównej oraz 1.063,64 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za okres od dnia następnego po dniu wymagalności roszczenia do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu.

(pozew w e.p.u. k. 3-5v.)

W dniu 29 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Nakaz ten pozwany zaskarżył sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. W treści sprzeciwu pozwany zakwestionował pozew
co do zasady i wysokości.

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2018 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(nakaz zapłaty k. 6, sprzeciw k. 6v.-8, postanowienie k. 14)

Po przekazaniu sprawy z e.p.u., powód uzupełnił braki pozwu i podtrzymał powództwo w całości. Tożsame stanowisko powód zajął w odpowiedzi na sprzeciw.

(pismo procesowe k. 16, k. 33-34v., pozew k. 17-18v.)

Na rozprawie w dniu 24 lipca 2019 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany oświadczył, iż uznaje powództwo w części - za wyjątkiem tej jego części, w jakiej byłoby to sprzeczne z ustawą w zakresie prawidłowości wyliczenia prowizji.

(protokół rozprawy k. 43-44)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany Z. M. zawarł w dniu 16 marca 2016 roku z powodem umowę pożyczki gotówkowej nr 16 (...), zgodnie z treścią której, powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 12.672 zł, oznaczonej w umowie, jako całkowita kwota pożyczki, przy czym kwota kapitału przekazanego pozwanemu do swobodnego dysponowania (tj. bez przeznaczenia na spłatę kosztów pożyczki) wyniosła 4.800 zł. W związku z umową pozwany zobowiązał się uiścić opłatę w wysokości 7.872 zł należną z tytułu udzielenia pożyczki, która stanowiła całkowity koszt pożyczki. Pozwany zobowiązał się do spłaty całkowitej kwoty do zapłaty (20.544 zł) w ten sposób, iż kwota prowizji miała zostać zapłacona w dniu zawarcia umowy, w momencie udostępnienia mu kwoty należnej z tytułu udzielonej pożyczki, natomiast pozostała kwota, stanowiąca równowartość całkowitej kwoty pożyczki, miała zostać spłacona w 24 miesięcznych ratach w wysokości po 528 zł każda, w terminach zgodnych z harmonogramem, począwszy od dnia 16 kwietnia 2016 roku. Od udzielonej pożyczki powód nie naliczał odsetek kapitałowych, był natomiast uprawniony do naliczania odsetek od zadłużenia przeterminowanego w wysokości równej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. W razie zwłoki pożyczkobiorcy z zapłatą dwóch pełnych rat pożyczki powód mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, o ile uprzednio dokonał listowego ostatecznego wezwania do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, które okazało się bezskuteczne.

Zawierając umowę Z. M. złożył wniosek o sfinansowanie zapłaty kwoty prowizji z całkowitej kwoty pożyczki, czyli dokonanie potrącenia wierzytelności powoda o zapłatę kwoty prowizji z wierzytelnością przysługującą pozwanemu wobec powoda o wypłatę całkowitej kwoty pożyczki. Na skutek wniosku pozwanego, strony zawarły aneks nr (...), na mocy którego pozwany wyraził zgodę na sfinansowanie zapłaty kwoty prowizji z kwoty pożyczki. Strony potwierdziły, że na skutek potrącenia pożyczkodawca pozostaje zobowiązany względem pożyczkobiorcy do zapłaty kwoty z tytułu udzielonej pożyczki w wysokości 4.800 zł.

(umowa pożyczki k. 19-22., wniosek o dokonanie potrącenia k. 23, aneks nr (...) k. 24,)

Na poczet zaciągniętego zobowiązania pozwany uiścił łącznie kwotę 5.808 zł.

(okoliczności bezsporne)

Pismem z dnia 29 marca 2017 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 528 zł tytułem zaległego zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki, a następnie, wobec braku spłaty zadłużenia, pismem z dnia 24 kwietnia 2017 roku wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia.

(wezwanie do zapłaty k. 25, wypowiedzenie k. 26, wykaz listów poleconych k. 27)

Do dnia wyrokowania pozwany nie spłacił zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Pozwany Z. M. ma 76 lat. Samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.270 zł, nie ma innego źródła dochodu, majątku, ani oszczędności. Choruje na niedokrwienność serca, ma zespół (...) oraz (...), w związku z czym musi przyjmować leki na stałe. Na utrzymanie mieszkania pozwany przeznacza kwotę 550-600 zł, a na zakup leków kwotę ok. 300 zł. Pozwany spłaca ponadto zadłużenie, jakie powstało w związku z prowadzeniem przez niego w przeszłości działalności gospodarczej.

(dowód z przesłuchania pozwanego k. 44)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie powołanych wyżej dowodów w postaci dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Na wstępie wskazać należy, że Z. M. na rozprawie w dniu 24 lipca 2019 roku uznał powództwo w części - za wyjątkiem tej jego części, w jakiej byłoby to sprzeczne z ustawą w zakresie prawidłowości wyliczenia prowizji.

Zgodnie z treścią art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba, że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. W niniejszej sprawie Sąd stwierdził, że przyjęty przez powoda w umowie pożyczki sposób wyliczenia wysokości prowizji stanowi próbę obejścia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, dlatego też przyjął, że w tym zakresie pozwany nie uznał powództwa. W pozostałym zakresie Sąd rozpoznający sprawę był związany uznaniem powództwa.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że łączyła go z pozwanym umowa pożyczki gotówkowej zawarta w dniu 16 marca 2016 roku, na mocy której Z. M. otrzymał pożyczkę (rozumianą jako kwota kapitału wypłacona pożyczkobiorcy) w kwocie 4.800 zł, którą to kwotę wraz z dodatkową opłatą (prowizją) zobowiązał się spłacić w 24 ratach, płatnych począwszy od dnia 16 kwietnia 2016 roku. Na potwierdzenie swoich twierdzeń powód złożył egzemplarz umowy pożyczki sygnowany podpisem pozwanego, którego autentyczność nie była w sprawie podważana. W oparciu o twierdzenia powoda Sąd ustalił ponadto, iż pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie spłacił w terminie całości zadłużenia, poprzestając na uiszczeniu wyłącznie kwoty 5.808 zł, którą powód zaliczył na poczet spłaty kapitału pożyczki. Sąd przyjął jednocześnie, że całkowitą kwotę pożyczki należy rozumieć, jako kwotę wypłacaną pożyczkobiorcy do swobodnego dysponowania bez obejmowania nią kredytowanych kosztów pożyczki (tu: opłaty – prowizji), nawet wówczas, gdy pożyczkodawca udziela pożyczki również na poniesienie tychże kosztów. Taka wykładnia pojęcia całkowitej kwoty pożyczki jest zgodna z poglądami judykatury ( por. m.in. wyrok SA w Warszawie z dnia 30 października 2017 roku, VII ACa 879/17, L. oraz z dnia 15 lutego 2017 roku, VI ACa 560/16, L. ), w których akcentuje się, że przepisy ustawy o kredycie konsumenckim stanowią transpozycję do polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy (...) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady (...) (Dz.Urz. UE L z 2008 r. Nr 133, str. 66 ze zm.). Zgodnie z art. 3 lit. l dyrektywy, całkowita kwota kredytu oznacza maksymalną kwotę lub łączne kwoty udostępnione na podstawie umowy o kredyt. Natomiast całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych; uwzględniane są tu także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w szczególności składki z tytułu ubezpieczenia, jeżeli, dodatkowo, zawarcie umowy dotyczącej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach (art. 3 lit. g dyrektywy). Z kolei stosownie do treści art. 3 lit. h dyrektywy całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta oznacza sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. Sąd Apelacyjny powołał się także na stanowisko (...) wyrażone w wyroku z dnia 21 kwietnia 2016 roku w sprawie C-377/14, w myśl którego, skoro pojęcie „całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta” zostało zdefiniowane w art. 3 lit. h dyrektywy, jako suma całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta, wynika z tego, że całkowita kwota kredytu i całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta są pojęciami odrębnymi i, że w związku z tym całkowita kwota kredytu nie może obejmować żadnych kwot należących do całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. W konsekwencji art. 3 lit. l i art. 10 ust. 2 dyrektywy, a także pkt I załącznika I do rzeczonej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, ze całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi. Innymi słowy, koszty związane z udzieleniem kredytu nie mogą stanowić części „całkowitej kwoty kredytu” w rozumieniu art. 5 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim (wg brzmienia na datę zawarcia przedmiotowej umowy), nawet wówczas, gdy kredytodawca udziela kredytu przeznaczonego na poniesienie tych kosztów. W konsekwencji, całkowita kwota kredytu obejmuje jedynie tę kwotę, która została faktycznie oddana do swobodnej dyspozycji konsumenta. Powyższe implikuje konstatację, iż na gruncie umowy stron przez całkowitą kwotę pożyczki należy rozumieć wyłącznie kwotę 4.800 zł, jako, że kwota 7.872 zł stanowiła opłatę – prowizję, związaną z udzieleniem pożyczki. Wskazać wreszcie należy, że w umowie całkowita kwota pożyczki została oznaczona na kwotę 12.672 zł, całkowity koszt pożyczki na kwotę 7.872 zł, zaś całkowita kwota do zapłaty na kwotę 20.544 zł (a więc jako suma całkowitej kwoty pożyczki i całkowitego kosztu pożyczki). Dogłębna analiza umowy stron oraz aneksu nr (...) prowadzą jednak do wniosku, iż zapis dotyczący całkowitej kwoty do zapłaty miał pozorny charakter. Skoro bowiem pozwany był zobowiązany do uiszczania 24 rat w kwocie 528 zł każda, a więc łącznie kwoty 12.672 zł, to właśnie ta kwota, nie zaś 20.544 zł, stanowiła całkowitą kwotę do zapłaty obejmującą całkowitą kwotę pożyczki – 4.800 zł i całkowity jej koszt – 7.872 zł. Wynika to zresztą z żądania pozwu, powód dochodzi bowiem kwoty 6.864 zł tytułem należności głównej, stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą 12.672 zł, a kwotą wpłaconą przez pozwanego
– 5.808 zł. Zastosowany przez powoda zabieg tworzy niejako iluzję, iż skoro pozwany na mocy aneksu spłacił kwotę 7.872 zł tytułem opłaty za udzielenie pożyczki,
to do spłaty pozostaje wyłącznie całkowita kwota pożyczki oznaczona w umowie (12.672 zł). Rzecz jednak w tym, że druga z wyżej wymienionych kwot zawiera w sobie koszt tejże opłaty. W ocenie Sądu stosowana przez powoda praktyka miała w rzeczywistości na celu sztuczne zawyżenie całkowitej kwoty pożyczki (tj. ponad kwotę kapitału przekazywanego pozwanemu), co pozwalało wykreować całkowity koszt pożyczki w taki sposób, aby z jednej strony przekraczał rzeczywistą kwotę kapitału, a jednocześnie mieścił się w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianym w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Gdyby bowiem powód prawidłowo oznaczył całkowitą kwotę pożyczki na kwotę 4.800 zł, to ta kwota, nie zaś kwota 12.672 zł, wyznaczałaby górną wartość przedmiotowego limitu. Przypomnieć wreszcie należy, że zgodnie z obecnym brzmieniem art. 5 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim, całkowita kwota kredytu oznacza maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Wprawdzie w dacie zawierania umowy pożyczki w treści przytoczonego przepisu brak było odniesienia do kredytowanych kosztów kredytu, to jednocześnie, jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy mocą której zmieniono art. 5 pkt 7 (zob. druk sejmowy nr 1210), już na gruncie pierwotnego jego brzmienia intencją ustawodawcy było objęcie definicją całkowitej kwoty kredytu wyłącznie kwoty udostępnianej konsumentowi, bez uwzględnienia kredytowanych kosztów kredytu. W uzasadnieniu projektu wyraźnie bowiem podniesiono, że dokonana później zmiana omawianego przepisu ma charakter porządkujący i jest zgodna z dotychczasową praktyką stosowania ustawy, a nadto, że przeciwdziała ona interpretacjom przepisu umożliwiającym podawanie całkowitej kwoty kredytu powiększonej o kwotę kredytowanych kosztów, co prowadziłoby do przekazywania konsumentowi wprowadzających w błąd informacji o rzeczywistych kosztach kredytu.

W niniejszej sprawie strona powodowa w pozwie domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 7.927,64 zł z tytułu umowy pożyczki gotówkowej z dnia 16 marca 2016 roku. O czym była mowa wyżej, całkowita kwota do zapłaty obciążająca pozwanego obejmowała całkowitą kwotę pożyczki (4.800 zł) i opłatę (prowizję) za udzielenie pożyczki (7.872 zł). W ocenie Sądu postanowienia przedmiotowej umowy, w których zastrzeżono opłatę za udzielenie pożyczki w wysokości przewidzianej umową stanowią obejście przepisu art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim poprzez zastosowanie opłaty za udzielenie pożyczki w wysokości znacznie przekraczającej limit pozaodsetkowych kosztów kredytu. Zgodnie bowiem z brzmieniem przytoczonego przepisu, pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (tu: 4.800 zł), a jednocześnie ich wysokość oblicza się według wzoru wskazanego w tym przepisie (dla kwoty 4.800 zł z okresem spłaty 24 miesięcy, limit tych kosztów wyznacza kwota 4.080 zł). W myśl art. 36a ust. 3 ustawy, pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu. W konsekwencji Sąd przyjął, że z tytułu prowizji powód mógł się domagać zapłaty wyłącznie kwoty 4.080 zł, nie zaś kwoty 7.872 zł.

Skoro więc Z. M. otrzymał od powoda kwotę 4.800 zł, maksymalna wartość pozaodsetkowych kosztów kredytu to kwota 4.080 zł, zaś pozwany uiścił łącznie sumę 5.808 zł, to do zapłaty pozostaje kwota 3.072 zł, powiększona o należne powodowi odsetki w kwocie 474,86 zł, liczone od kwoty 3.072 zł za okres od dnia następnego po dniu postawienia zadłużenia w stan wymagalności do poprzedzającego wniesienie pozwu (nie zaś do dnia wniesienia pozwu, skoro powód żądał odsetek od dochodzonych w sprawie kwot począwszy od dnia wniesienia pozwu, a w treści samego pozwu wskazał, iż odsetki skapitalizował na datę poprzedzającą wytoczenie powództwa).

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.546,86 zł z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym od kwoty 3.072 zł od dnia 9 lipca 2018 roku do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 471,86 zł od dnia 9 lipca 2018 roku (wobec kapitalizacji odsetek na dzień 8 lipca 2018 roku zgodnie z wyliczeniem j.w.) do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Jeżeli zaś stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe; jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 k.c.).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową pozwanego, która zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest przy tym suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25 marca 2011 roku, IV CZ 136/10, LEX; postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2012 roku, IV CZ 118/11, LEX; postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 roku, III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9 lutego 2012 roku, III CZ 2/12, LEX). W ocenie Sądu taki właśnie szczególny wypadek zachodzi w stosunku do pozwanego. Z. M. jest emerytem, samotnie prowadzi gospodarstwo domowe. Jest osobą schorowaną, wymagającą stałego leczenia farmakologicznego. Otrzymywane przez pozwanego świadczenie emerytalne jest przy tym obiektywnie niewysokie. Uwzględniając całość ponoszonych przez pozwanego wydatków, do których doliczyć należy także miesięczny koszt wyżywienia, zakupu środków czystości itp., Sąd uznał, że pozwany nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów procesu, które zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy winien ponieść, jako przegrywający proces. Wobec powyższego Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku.