Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z 28 czerwca 2018 r. powód Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. wniósł o zasądzenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 68 063,89 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 kwietnia 2018 r. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż zawarł z pozwanym umowę o ustanowienie służebności przesyłu, zgodnie z którą powodowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat poniesionych przez Nadleśnictwo – to jest podatkowi od nieruchomości pod gruntami zajętymi przez pozwaną pod liniami elektroenergetycznymi. W niniejszym procesie powód dochodzi zapłaty wynagrodzenia za I kwartał 2018 r. obejmującego podatek od nieruchomości na rzecz Gminy S., Gminy D. i Gminy S., po odliczeniu wpłaconych przez powoda należności, w łącznej wysokości 68 063,89 zł.

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z 7 grudnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielopolskim zasądził od pozwanej na rzecz powoda Skarbu Państwa - Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. kwotę 68 063,89 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 kwietnia 2018 r. (pkt 1), kwotę 5400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2), nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim kwotę 3404 zł tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu, od poniesienia której zwolniony był powód.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe – Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w G., P., P., S., S., T., W., Z. zawarł w B. w dniu 16 sierpnia 2012 r. z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. ramową umowę o współpracy nr (...). W § 1 ust. 3 wskazano, że strony postanowiły, że do czasu ustanowienia służebności przesyłu, zasady i warunki współdziałania pomiędzy stronami określa niniejsza umowa oraz zawarte w jej wykonaniu umowy wykonawcze. Zgodnie z § 3 z tytułu umożliwienia operatorowi dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych nadleśnictwu przysługuje wynagrodzenie roczne w roku 2012 i w latach następnych, ustalone według zasad określonych w § 4 i 5 umowy. Zgodnie z § 4 ust. 1, 2a i 4 umowy wielkość powierzchni dla ustalenia wynagrodzenia rocznego określona zostanie w oparciu o uzgodnione przez strony umowy wykonawczej wykazu, wykonane na podstawie inwentaryzacji istniejących obecnie pasów technicznych oraz wymagalnych zgodnie z polskimi normami. Wzór wykazu, o którym mowa w ust. 1 stanowi załącznik nr 1 do umowy wykonawczej. Oświadczenia poszczególnych nadleśniczych sporządzone w formie wykazów o wysokości deklarowanych w poszczególnych gminach kwotach podatku od nieruchomości, podatku leśnego oraz podatku rolnego odpowiednich dla kategorii gruntów stanowić miały załącznik nr 2 do umowy wykonawczej i podlegać miały aktualizacji do 15 lutego każdego roku kalendarzowego. Operator miał prawo do bieżącej weryfikacji zgodności oświadczeń ze stanem faktycznym.

Roczne wynagrodzenie należne właściwym Nadleśnictwom za 1m ² gruntu skalkulowane miało być na podstawie równowartości podatku od nieruchomości lub podatku leśnego i rolnego zależnej od kategorii „gruntów” wynikających z ewidencji gruntów i budynków, zadeklarowanych przez poszczególne Nadleśnictwa w deklaracjach złożonych właściwemu organowi podatkowemu za dany rok podatkowy dla powierzchni określonej zgodnie z § 4 niniejszej umowy. W granicach obowiązującego prawa strony zadeklarowały podejmowanie działań, zmierzających do kwalifikacji gruntów jako grunty leśne opodatkowane podatkiem leśnym (§ 5 ust. 1, 3 i 4 umowy).

W § 5 ust. 5 i 6 umowy ustalono, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną wykonalną lub natychmiast wykonalną, określającą Operatora jako zobowiązanego z tytułu podatku od nieruchomości w zakresie gruntów, na których wykonywana jest przedmiotowa służebność przesyłu i w rezultacie tej decyzji Operator zapłaci ten podatek, to roczne wynagrodzenie skorygowane zostanie o kwotę podatku zapłaconego przez Operatora. W powyższej sytuacji przeprowadzone miały zostać kolejno następujące czynności:

a) Operator pisemnie powiadomi Nadleśnictwo o otrzymanej decyzji administracyjnej i uregulowaniu zobowiązania podatkowego, załączając do pisma kserokopię decyzji oraz dowód uiszczenia kwoty podatku wynikającej z decyzji,

b) w terminie 14 dni od daty otrzymania powyższego pisma, Nadleśnictwo dokona aktualizacji załączników nr 1 i 2 do umowy wykonawczej, zgodnie z § 4 ust. 5,

c) niezwłocznie po przeprowadzeniu aktualizacji wystawi fakturę korygującą VAT do faktury VAT, wystawionej zgodnie z zapisami § 6 ust. 1.

Strony postanowiły, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną zwyczajne środki odwoławcze, obciążającą Nadleśnictwo inną wartością niż kwota zdeklarowanego podatku dla pasów gruntów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do umowy wykonawczej, to roczne wynagrodzenie właściwych Nadleśnictw ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji. Zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych miała nie obowiązywać w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadniane (§ 5 pkt. 7).

W § 12 ust. 2 wskazano, że umowa ramowa zawarta została na czas określony niezbędny do ustanowienia służebności przesyłu dla wszystkich gruntów objętych umowami wykonawczymi. Jednocześnie strony zgodnie postanawiają, że w przypadku ustanowienia ostatniej służebności przesyłu w trybie § 11, umowa ulegnie rozwiązaniu.

Następnie w dniu 29 października 2012 r. w D. Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe – Nadleśnictwo K. w D. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. umowę wykonawczą nr (...) nr (...)-4. Przedmiotem umowy było ustalenie szczegółowych zasad i warunków współdziałania między stronami oraz woli ustanowienia przez Nadleśnictwo odpłatnej służebności przesyłu dla linii i urządzeń posadowionych na gruntach pozostających w zarządzie Nadleśnictwa. Postanowiono, że do czasu ustanowienia służebności przesyłu, zasady i warunki współdziałania pomiędzy stronami określa niniejsza umowa (§ 1 ust. 1, 2 i 3 umowy wykonawczej). W § 3 ust. 1a ustalono, że z tytułu umożliwienia operatorowi dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych nadleśnictwu przysługuje wynagrodzenie roczne w roku 2012 i w latach następnych, ustalone według zasad określonych w § 4 i 5 umowy. Oświadczenie Nadleśniczego sporządzone w formie wykazu o wysokości deklarowanych w poszczególnych gminach kwotach podatku od nieruchomości, podatku leśnego oraz podatku rolnego odpowiednich dla kategorii gruntów stanowiło załącznik nr 2 do niniejszej umowy. Strony ustaliły, że Operator ma prawo do weryfikacji zgodności oświadczeń ze stanem faktycznym. Roczne wynagrodzenie należne Nadleśnictwa za 1 m ² gruntu skalkulowane zostanie na podstawie równowartości podatku od nieruchomości lub podatku leśnego i rolnego zależnej od kategorii „gruntów” wynikających z ewidencji gruntów i budynków, zadeklarowanych przez Nadleśnictwo w deklaracjach złożonych właściwemu organowi podatkowemu za dany rok podatkowy dla powierzchni określonej zgodnie z § 4 niniejszej umowy. Wysokość opodatkowania gruntów określana miała być na podstawie oświadczeń właściwych Nadleśnictw, o których mowa w § 4 ust. 3 niniejszej umowy, uzgodnionych z operatorem. W granicach obowiązującego prawa strony deklarowały podejmowanie działań, zmierzających do kwalifikacji gruntów jako grunty leśne, opodatkowane podatkiem leśnym (§ 5 ust. 1, 3 i 4 umowy wykonawczej).

W § 5 ust. 5 i 6 umowy wykonawczej ustalono, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną wykonalną lub natychmiast wykonalną, określającą Operatora jako zobowiązanego z tytułu podatku od nieruchomości w zakresie gruntów, na których wykonywana jest przedmiotowa służebność przesyłu i w rezultacie tej decyzji Operator zapłaci ten podatek, to roczne wynagrodzenie skorygowane zostanie o kwotę podatku zapłaconego przez Operatora. W powyższej sytuacji przeprowadzone miały być kolejno następujące czynności:

a) Operator pisemnie powiadomi Nadleśnictwo o otrzymanej decyzji administracyjnej i uregulowaniu zobowiązania podatkowego, załączając do pisma kserokopię decyzji oraz dowód uiszczenia kwoty podatku wynikającej z decyzji,

b) w terminie 14 dni od daty otrzymania powyższego pisma, Nadleśnictwo dokona aktualizacji załączników nr 1 i 2 do umowy wykonawczej, zgodnie z § 4 ust. 4,

c) niezwłocznie po przeprowadzeniu aktualizacji wystawi fakturę korygującą VAT do faktury VAT, wystawionej zgodnie z zapisami § 6 ust. 1.

W przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wydałby ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną zwyczajne środki odwoławcze, obciążającą Nadleśnictwo inną wartością niż kwota zdeklarowanego podatku dla pasów gruntów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do umowy wykonawczej, to roczne wynagrodzenie właściwych Nadleśnictw uległoby skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji. Ustalono, że zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych nie obowiązuje w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadniane (§ 5 pkt. 7).

W dniu 29 października 2012 r. w D. Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe – Nadleśnictwo K. w D. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. umowę wykonawczą nr (...) oraz nr (...). Przedmiotem umowy było ustalenie szczegółowych zasad i warunków współdziałania między stronami oraz woli ustanowienia przez Nadleśnictwo odpłatnej służebności przesyłu dla linii i urządzeń posadowionych na gruntach pozostających w zarządzie Nadleśnictwa. Postanowienia tych umów nie odbiegały od postanowień umowy nr (...).

Następnie w dniu 23 października 2014 r. Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. w D. zawarło (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. w formie aktu notarialnego repertorium A numer (...) umowę ustanowienia służebności przesyłu.

Nadleśniczy Nadleśnictwa K. E. B. działający w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. z siedzibą w D. ustanowił odpłatnie, na czas nieoznaczony na nieruchomościach stanowiących własność Skarbu Państwa działki nr (...) położonych w obrębie (...) K., szczegółowo opisanych w załączniku nr 1 do umowy wykonawczej – na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu. Zgodnie z § 6 ust. 1, 2 i 4 umowy określono, że z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, Nadleśnictwo K. przysługiwało wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat poniesionych przez Nadleśnictwo od części nieruchomości, z których korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem nieruchomości służebnością przesyłu, a której powierzchnia została określona w załączniku nr 1. Wynagrodzenie płatne miało być corocznie z dołu w okresach kwartalnych na podstawie faktur wystawionych przez Nadleśnictwo. Wysokość rocznego wynagrodzenia ustalana miała być na podstawie oświadczenia Nadleśnictwa o wysokości zadeklarowanych w danym roku podatkowym podatkach i opłatach od części nieruchomości, na których wykonywana była przedmiotowa służebność przesyłu. Strony ustaliły, że powyższe oświadczenie w formie wykazu w podziale na gminy, rodzaj podatku, obowiązującej stawki podatkowe oraz wartość podatku będzie przesyłane przez Nadleśnictwo do Operatora, w terminie do dnia 15 lutego każdego roku kalendarzowego, a Spółce przysługuje prawo do bieżącej weryfikacji zgodności oświadczenia ze stanem faktycznym.

W § 6 ust. 7 i 8 umowy ustalono, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną wykonalną lub natychmiast wykonalną, określającą Operatora jako zobowiązanego z tytułu podatku od nieruchomości w zakresie gruntów, na których wykonywana jest przedmiotowa służebność przesyłu i w rezultacie tej decyzji Operator zapłaci ten podatek, to roczne wynagrodzenie skorygowane zostanie o kwotę podatku zapłaconego przez Operatora. W powyższej sytuacji przeprowadzone zostaną kolejno następujące czynności:

a) Operator – Oddział (...) P., Rejon (...) P. pisemnie powiadomi Nadleśnictwo o otrzymanej decyzji administracyjnej i uregulowaniu zobowiązania podatkowego, załączając do pisma kserokopię decyzji oraz dowód uiszczenia kwoty podatku wynikającej z decyzji,

b) w terminie 14 dni od daty otrzymania powyższego pisma, Nadleśnictwo dokona aktualizacji oświadczenia, o którym mowa w § 6 pkt 5 aktu, a następnie niezwłocznie po przeprowadzeniu tej aktualizacji wystawi fakturę korygującą VAT do faktury VAT, wystawionej zgodnie z zapisami § 6 pkt 2 aktu.

Strony postanowiły nadto, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, określającą Nadleśnictwo jako zobowiązane z tytułu zapłaty podatku od nieruchomości w zakresie gruntów, na których została ustanowiona służebność przesyłu, od której wniesione zostaną zwyczajne środki odwoławcze, zmieniającą wysokość zapłaconego podatku w danym roku podatkowym od gruntów, na których wykonywana jest przedmiotowa służebność przesyłu, to Operator zobowiązuje się do wyrównania Nadleśnictwu kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony decyzją, a roczne wynagrodzenie ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji w terminie 30 dni od dnia powiadomienia przez Nadleśnictwo na piśmie o tym fakcie Operatora - Oddział (...) P., Rejon (...) P., do powiadomienia załączona zostanie kopia ostatecznej decyzji administracyjnej potwierdzona przez Nadleśnictwo za zgodność z oryginałem (pkt. 8). W przypadku gdy decyzja, o której mowa w § 6 pkt 8 aktu stwierdziłaby nadpłatę podatku za rok podatkowy, wówczas Nadleśnictwo zobowiązane było do zwrotu na rzecz Operatora zapłaconego wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej stwierdzonej nadpłacie w terminie 30 dni od dnia w którym decyzja stwierdzająca nadpłatę stała się wykonalna lub objęta rygorem natychmiastowej wykonalności (pkt. 9). Postanowiono, że w przypadku, o którym mowa w § 6 pkt. 8 Nadleśnictwo będzie przedstawiać Operatorowi w terminie 4 dni od daty doręczenia decyzji administracyjnej (wydanej bądź w I bądź w II instancji), opinię co do braku zasadności składania środków odwoławczych wraz ze stosownym uzasadnieniem. Zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych nie obowiązywała w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadnione. W terminie kolejnych 4 dni Operator przekazać miał Nadleśnictwu swoje stanowisko w tej sprawie. Brak stanowiska Operatora we wskazanym terminie był równoznaczny z brakiem zasadności składania odwołania od decyzji administracyjnej.

Grunty znajdujące się pod liniami elektroenergetycznymi były gruntami leśnymi, zajętymi pod poprowadzoną działalność gospodarczą (...) sp. z o.o. w P..

W dniu 7 listopada 2014 r. Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo K. w D. zawarło (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. w formie aktu notarialnego repertorium A numer 7139/2014 umowę ustanowienia służebności przesyłu oraz umowę nr (...) r ustanowienia służebności przesyłu dotyczące kolejnych działek gruntu. Postanowienia tych umów nie odbiegały od postanowień umowy nr (...).

Pismami z dnia 13 lutego 2018 r. Nadleśniczy Nadleśnictwa K. w D. E. B. poinformował (...) sp. z o.o. o deklarowaniu począwszy od 2018 r. podatku od nieruchomości za grunty zajęte pod liniami elektroenergetycznymi jak od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Do pism załączono oświadczenie o wysokości deklarowanych stawek dla gruntów pod liniami i urządzeniami elektroenergetycznymi. W odpowiedzi na powyższe pismo w dniu 20 lutego 2018 r. (...) sp. z o.o. w P. przekazało negatywne stanowisko co do stosowania stawki podatku dla prowadzonej działalności gospodarczej.

W deklaracji na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożonej do Burmistrza Gminy D. Nadleśniczy E. B. zadeklarował stawkę podatku dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uiszczając podatek za 01/2018 r. tj. kwotę 17 458 zł, za 02/2018 r. kwotę 17 458 zł, za 03/2018 r. kwotę 17 458 zł. W deklaracji na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożonej do Burmistrza Gminy S. Nadleśniczy E. B. zadeklarował stawkę podatku dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uiszczając podatek za 01/2018 r. tj. kwotę 437 zł, za 02/2018 r. kwotę 437 zł, za 03/2018 r. kwotę 437 zł. W deklaracji na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożonej do Wójta Gminy S. Nadleśniczy E. B. zadeklarował stawkę podatku dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uiszczając podatek za 01/2018 r. tj. kwotę 3369 zł, za 02/2018 r. kwotę 3369 zł, za 03/2018 r. kwotę 3369 zł.

(...) sp. z o.o. dokonała zapłaty wynagrodzenia za I kwartał 2018 r. w kwocie 4117,27 zł

W dniu 28 lutego 2018 r. Nadleśnictwo K. wystawiło na rzecz (...) sp. z o.o. fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 1667,35 zł za wynagrodzenie za I kwartał 2018 r. W dniu 28 lutego 2018 r. Nadleśnictwo K. wystawiło na rzecz (...) sp. z o.o. fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 55 690,60 zł za wynagrodzenie za I kwartał 2018 r. W dniu 28 lutego 2018 r. Nadleśnictwo K. wystawiło na rzecz (...) sp. z o.o. fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 14 823,21 zł za wynagrodzenie za I kwartał 2018 r. W odpowiedzi na wystawione faktury (...) sp. z o.o. pismami z dnia 29.03.2018 r., z dnia 30.03.2018 r. oraz z dnia 03.04.2018 r. wskazała, że nie akceptuje stawki podatku jak za prowadzoną działalność gospodarczą, wnosząc o wystawienie faktury korygującej.

Wezwaniem z dnia 22.04.2015 r. Wójt Gminy S. wezwał Nadleśnictwo K. do złożenia wyjawień lub uzupełnienia deklaracji za 2015 r. na podatek od nieruchomości. Postanowieniem dnia 15.05.2015 r. Wójt Gminy S. wszczął postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2015 r. wobec Nadleśnictwa K.. Decyzją z dnia 24.06.2015 r. Wójt Gminy S. określił Nadleśnictwu K. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2015 rok za grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w kwocie 16433 zł.

Postanowieniem z 24.10.2017 r. Wójt Gminy S. wszczął postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2016 r. wobec Nadleśnictwa K.. Decyzją z dnia 24.11.2017 r. Wójt Gminy S. określił Nadleśnictwu K. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2017 rok za grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w kwocie 39128 zł.

Wezwaniem z dnia 23.05.2015 r. Burmistrz Gminy S. wezwał Nadleśnictwo K. do złożenia wyjawień lub uzupełnienia deklaracji za lata 2012-2017 r. na podatek od nieruchomości. Postanowieniem dnia 26.11.2013 r. Burmistrz Gminy S. wszczął postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2011 r. wobec Nadleśnictwa K.. Decyzją z dnia 16.12.2013 r. Burmistrz Gminy S. określił Nadleśnictwu K. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2013 rok za grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w kwocie 17560 zł. Postanowieniem dnia 16.12.2013 r. Burmistrz Gminy S. wszczął postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2008 r. wobec Nadleśnictwa K.. Postanowieniem dnia 10.10.2013 r. Burmistrz Gminy S. wszczął postępowanie podatkowe w sprawie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za 2008 r. wobec Nadleśnictwa K.. Decyzją z dnia 22.01.2014 r. Burmistrz Gminy S. określił Nadleśnictwu K. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2009 rok za grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w kwocie 20449 zł. Decyzją z dnia 22.01.2014 r. Burmistrz Gminy S. określił Nadleśnictwu K. wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2010 rok za grunty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w kwocie 30242 zł.

Stawka podatku od nieruchomości za 2018 rok na terenie Gminy S. od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 0,86 zł od 1m ² powierzchni. Stawka podatku od nieruchomości za 2018 rok na terenie Gminy S. od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 0,85 zł od 1m ² powierzchni. Stawka podatku od nieruchomości za 2018 rok na terenie Gminy D. od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 0,91 zł od 1m ² powierzchni.

We wcześniejszych latach przed 2018 r. Nadleśnictwo deklarowało niższy podatek leśny i musiało uiścić niedopłatę podatku wraz z odsetkami i kosztami, a pomimo wydanych orzeczeń przez sądy administracyjne (...) sp. z o.o. w P. w dalszym ciągu dobrowolnie nie uiszczała wynagrodzenia odpowiadającego wysokości poniesionych podatków przez Nadleśnictwo w stawce jak za prowadzoną działalność gospodarczą. Gmina S. w 2013 roku wydała decyzję obejmująca podatek za 2008 r. z rygorem natychmiastowej wykonalności, co doprowadziło do zablokowania rachunków bankowych.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jest uzasadnione w całości.

Sąd wskazał, że spornym między stronami nie był stan faktyczny, ale sposób interpretacji zapisów umowy ramowej, wykonawczej oraz ustanawiającej służebność przesyłu.

Zauważył, że w niniejszej sprawie kluczowym dla rozstrzygnięcia było ustalenie, czy powód mógł zdeklarować w pierwotnej deklaracji na podatek od nieruchomości za 2018 r. stawkę podatku jak dla prowadzonej działalności gospodarczej na gruntach zajętych pod linie i urządzenia elektroenergetyczne stanowiące własność pozwanej. Rozważając tę kwestię wskazał, że nie ma wątpliwości co do tego, iż pozwana nie jest posiadaczem gruntów, na których ustanowiono służebność przesyłu. Powołując się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd wyraził też stanowisko, zgodnie z którym podatnikiem zobowiązanym do deklarowania i uiszczania podatku od nieruchomości jest Nadleśnictwo K., a nie (...) sp. z o.o.

W pierwszej kolejności Sąd zważył, wbrew stanowisku pozwanej, że umowa ramowa i wykonawcza wygasła. Według Sądu zapisy § 12 wskazują, że owe umowy trwają dopóki każde z nadleśnictw nie zawrze umów ustanawiających służebność dla poszczególnych gruntów zajętych pod linie elektroenergetyczne. Sąd podkreślił też, że przede wszystkim istotnym w sprawie jest cel, dla którego zawarta została umowa ramowa i wykonawcza a celem tym było doprowadzenie do uregulowania kwestii posadowienia urządzeń elektroenergetycznych na gruntach należących do Skarbu Państwa - poszczególnych nadleśnictw – czyli do zawarcia umów ustanowienia służebności przesyłu. Skoro więc ten cel został zrealizowany w odniesieniu do poszczególnych gruntów, to w tym zakresie odpadła przyczyna zawarcia umowy ramowej i wykonawczej. Tym samym doszło do rozwiązania obu umów zgodnie z § 12 umowy ramowej i wykonawczej dotyczących gruntów objętych przedmiotową sprawą.

Gdyby jednak przyjąć odmienną wykładnię zapisów § 12 umowy ramowej i wykonawczej, to Sąd wskazał, że zapis § 5 tych umów wskazuje, że wynagrodzenie wynosić będzie wysokość podatku od nieruchomości lub podatku leśnego i rolnego. Oznacza to, że strony umowy przewidziały, że stawka podatku może różnić się. Z zapisów umów wynika, iż stawka podatku od nieruchomości ustalana jest także dla gruntów zajętych pod działalność gospodarczą. Wobec powyższego strony umowy ramowej i wykonawczej przewidziały wyższą stawkę wynagrodzenia ustaloną w oparciu o podatek w wysokości jak za prowadzoną działalność gospodarczą. Za powyższą argumentacją, zdaniem Sądu, przemawia także zapis § 5 pkt 4, zgodnie z którym w granicach obowiązującego prawa strony deklarują podejmowanie działań, zmierzających do zakwalifikowania gruntów, jako grunty leśne, opodatkowane podatkiem leśnym. Zapis ten wskazuje, że strony przewidują, iż stawka podatku może być wyższa, niż stawka za podatek leśny. Zapisem tym zobowiązują się do dążenia do zminimalizowania stawki podatku. W niniejszej stronie powód wykazał, iż do 2017 r. deklarował niższy podatek od lasów, jednakże z uwagi na stanowiska organów podatkowych oraz orzeczenia sądów administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnych w analogicznych sprawach, zasadnym było, działając w granicach prawa, zadeklarować wyższą stawkę podatku od prowadzonej działalności gospodarczej.

Sąd Rejonowy podzielił także orzecznictwo sądów administracyjnych cytowane przez powoda w pozwie, zgodnie z którym za grunty znajdujące się pod infrastrukturą elektroenergetyczną, niezależnie od ich klasyfikacji w ewidencji gruntów i budynków, należy deklarować i uiszczać podatek od nieruchomości jak za grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Sąd wskazał, że nieruchomości zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, to nieruchomości, na których przedsiębiorca faktycznie wykonuje czynności wchodzące w zakres prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tym samym nie można uznać, że zapisy ewidencji gruntów i budynków decydują czy dany grunt podlegać będzie konkretnemu podatkowi. W niniejszej sprawie sporne grunty sklasyfikowane są w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, natomiast na tych gruntach (...) sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą, zatem podatnik - Nadleśnictwo winno deklarować i uiszczać stawkę podatku jak za prowadzoną działalność gospodarczą. W konsekwencji poniesienia podatku w wyższej stawce, Nadleśnictwu na mocy § 6 ust. 1 umowy o ustanowienie służebności przesyłu, ale także w oparciu o zapisy w § 5 umowy ramowej i wykonawczej (które uległy rozwiązaniu), należy się wynagrodzenie od pozwanego w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat. W ocenie Sądu zapis § 6 pkt 5 umowy służebności umożliwia pozwanemu weryfikację oświadczenia jedynie w sferze faktycznej, a nie prawnej. W złożonych przez Nadleśniczego oświadczeniach pozwany ma możliwość jedynie weryfikacji takich danych jak właściwa gmina, powierzchnia gruntu czy zsumowanej wartości rocznej podatku, natomiast pozwanej nie przysługiwało uprawnienie umożliwiające zmianę obowiązującej stawki podatku czy rodzaju podatku. Te ostatnie dane wynikają z przepisów powszechnie obowiązujących, a więc zmiana ich nie jest możliwa w oparciu o oświadczenia stron w umowach.

Sąd zważył też, że w niniejszej sprawie nie miała miejsca sytuacja, o której mowa w § 6 pkt 7 i 8 umowy służebności ponieważ Nadleśniczy od razu zdeklarował wyższy podatek od nieruchomości. Zatem skoro w niniejszej sprawie nie doszło do wydania decyzji administracyjnej, Nadleśniczy nie był zobowiązany do wyczerpania trybu odwoławczego. Natomiast w ocenie Sądu obawy Nadleśniczego w zakresie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego na wydaną decyzję administracyjną oraz odpowiedzialność karno-skarbową były realne. Jak wskazali świadkowie rygor taki w decyzji Gminy S. za 2008 r. był nadany, co skutkowało zablokowaniem rachunków bankowych.

Podsumowując, Sąd wskazał, że żaden przepis umowy ustanawiającej służebność przesyłu, ani także umowy ramowej i wykonawczej (które uległy rozwiązaniu), nie nakładał na Nadleśnictwo obowiązku zdeklarowania w pierwotnej deklaracji za 2018 r. niższej stawki podatku leśnego. Nadleśnictwo mogło, a nawet powinno zdeklarować stawkę podatku odpowiadającą przepisom prawa, których interpretacja przez sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny wskazywała na stawkę jak dla prowadzonej działalności gospodarczej dla gruntów zajętych pod urządzenia i linie elektroenergetyczne. Jak wynika z ustalonego stany faktycznego, Nadleśnictwo w latach poprzednich swoim działaniem dążyło do zakwalifikowania przedmiotowych gruntów, od których należny podatek wynosi jak za grunty leśne. Pomimo tych starań, organy podatkowe i sądy administracyjne wyinterpretowały z norm prawnych, obowiązek zapłaty wyższego podatku. Skoro więc Nadleśnictwo podjęło starania obniżenia podatku, które jednak okazały się nieskuteczne, było zwolnione od dalszych działań.

Nadto, odnosząc się do argumentu pozwanej, w ocenie Sądu zmiana ustawy, wbrew założeniom projektu, nie wynika z konieczności doprecyzowania przepisów dotyczących opodatkowania gruntów zajętych pod urządzenia i linię elektroenergetyczne. Przepisy te poprzednio uchwalone były stosowane przez organy podatkowe i sądy administracyjne.

Biorąc pod uwagę powyższe skoro Nadleśnictwo słusznie zdeklarowało podatek od nieruchomości w stawce jak za prowadzoną działalność gospodarczą, pozwany winien zapłacić powodowi wynagrodzenie w wysokości zadeklarowanego i zapłaconego podatku w łącznej kwocie 68 063,89 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 kwietnia 2018 r.

Pozwana złożyła apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości i zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez brak dokonania wszechstronnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, w szczególności dowodu z dokumentów w postaci umów zawartych między stronami, prowadzący do błędnego ustalenia stanu faktycznego w zakresie ustaleń stron co do sposobu rozliczenia wzajemnych roszczeń z tytułu służebności przesyłu, w tym błędnej oceny, że powód nie miał obowiązku współdziałać z pozwaną w zakresie deklarowania niskiej stawki podatku oraz nie naruszył postanowień łączących strony umów,

b)  art. 227, art. 228 § 2 oraz art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnej analizy materiału dowodowego oraz zaniechanie uwzględnienia wiedzy powszechnej oraz znanej sądowi z urzędu, a w konsekwencji pominięcie przy ocenie sprawy stanowiska ustawodawcy przedstawionego w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r.

2.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

a)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli stron złożonych w Ramowej Umowie Współpracy z dnia 16.08.2012 r. nr (...) (dalej umowa ramowa), umów wykonawczych z dnia 29.10.2012 r. nr (...) (dalej umowa wykonawcza) oraz umowach o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 23.10.2014 r. oraz 7.11.2014 r. (dalej: umowach służebności przesyłu), polegającą na przyjęciu, że:

- z treści § 5 ust. 4 umowy ramowej i umowy wykonawczej nie można wywodzić, by zgodną wolą stron było podejmowanie działań sprzecznych z prawem, a za takowe należałoby uznać deklarowanie podatku w stawce niższej przy błędnym przyjęciu, że na gruntach pod liniami elektroenergetycznymi prowadzona jest działalność leśna,

- § 6 ust. 5 umów służebności przesyłu nie przewiduje uprawnienia pozwanej do bieżącej weryfikacji zgodności ze stanem faktycznym oświadczeń powoda o wysokości zadeklarowanego w danym roku podatkowym podatkach i opłatach od części nieruchomości, na których wykonywana jest służebność przesyłu przez pozwaną,

b)  art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 87 i art. 217 Konstytucji poprzez błędną wykładnię łączących strony umowy ramowej, umowy wykonawczej oraz umów służebności przesyłu oraz uznanie, że orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatkowych wyznacza „granice obowiązującego prawa" i uzasadnia deklarowanie przez powoda wyższych stawek podatku,

c)  art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. przez błędną wykładnię łączących strony umowy ramowej, umowy wykonawczej oraz umów służebności przesyłu i przyjęcie, że deklarując stawki podatku w inny sposób niż ustalony w łączących strony umowach, powód wykonał swoje zobowiązania prawidłowo i w granicach wyznaczonych ww. przepisem.

Mając na uwadze powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu w postępowaniu przed Sądami I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z kosztami złożenia pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu wskazała, że powództwo jest niezasadne z powodu tego, że decyzja powoda o zadeklarowaniu najwyższego podatku nastąpiła wbrew zawartym w umowach (ramowej, wykonawczej i służebności) obowiązkom dotyczącym przyjętych przez strony zasad opodatkowania tych gruntów, stanowiąc przejaw działania nierzetelnego i nielojalnego. W sytuacji gdy od wysokości zapłaconego podatku zależała wysokość wynagrodzenia powód powinien współdziałać z pozwaną w zakresie deklarowanej stawki podatku. Deklarując dla gruntów leśnych najwyższą stawkę podatku od nieruchomości powód pozbawił pozwaną możliwości skorzystania z przysługujących jej praw. Pozwana zakwestionowała też, by linia orzecznicza Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie stawki podatku była ugruntowana utrzymując, że linia ta dopiero się kształtowała, nadto pozostawała ona w sprzeczności z wolą ustawodawcy.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie, obciążenie pozwanej kosztami sądowymi i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej okazała się bezzasadna.

W ocenie Sądu odwoławczego Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy ustalił fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, opierając się na materiale dowodowym, który poddany został ocenie nie wykraczającej poza ramy określone w przepisie art. 233 § 1 k.p.c. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał te fakty za własne, za zbędne uznając ponowne ich przytaczanie. Zarzucając naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. skarżąca ograniczyła się do wskazania umów, jako tych dowodów, które jej zdaniem nie zostały poddane właściwej ocenie oraz nieuwzględnienie wiedzy powszechnej i znanej z urzędu sądowi, a mianowicie wynikającej z uzasadnienia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r. (Dz. U. poz. 1585). Już jednak z części wstępnej apelacji wynika, iż w istocie pozwana kwestionuje wnioski, jakie zostały wyciągnięte z faktu zawarcia przez strony umów o określonej treści, w szczególności prezentując odmienną wykładnię postanowień umów ramowej, wykonawczych i umów przesyłu.

Podkreślenia w związku z tym wymaga, że podstawą roszczenia o zapłatę wynagrodzenia w niniejszej sprawie nie stanowi ramowa umowa o współpracy z dnia 16 sierpnia 2012 r., ani umowy wykonawcze z dnia 29 października 2012 r., lecz postanowienia umów o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 23 października 2014 i 7 listopada 2014 r., co wynika wprost z zestawienia okresu, za jaki powód żąda wynagrodzenia oraz daty zawarcia tych umów.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, że umowy ramowa i wykonawcze obowiązywały do czasu zawarcia umów o ustanowienie służebności. Jak wynika z postanowień § 12 ust. 3 umowy ramowej oraz umów wykonawczych zawarte były one na czas określony niezbędny do ustanowienia służebności przesyłu dla gruntów objętych umowami. Strony jednocześnie zgodnie postanowiły, że umowy te ulegają rozwiązaniu w przypadku ustanowienia ostatniej służebności przesyłu. Abstrahując od koncepcji „automatycznego” rozwiązania umów nie budzi wątpliwości, iż wolą stron było uregulowanie praw i obowiązków jedynie w okresie przejściowym, poprzedzającym zawarcie umów przesyłu. Tym samym uzasadniony jest wniosek, iż umowy te zawarte były na czas określony, zaś końcowa data ich obowiązywania przypadała na dzień poprzedzający zawarcie umów o ustanowieniu służebności przesyłu.

Nie sposób zaś nie zauważyć, że postanowienia umów o ustanowienie służebności przesyłu regulujące prawa i obowiązku stron częściowo odbiegają w swej treści od tych, ujętych w umowie ramowej i umowach wykonawczych . Co istotne, poza wskazaniem na wstępie tych umów, iż wcześniej strony łączyły umowa ramowa i umowa wykonawcza, brak jest dalszych odniesień do tych umów, w szczególności takich, które nakazywałyby interpretować umowę o ustanowienie służebności przesyłu łącznie z postanowieniami uprzednio obowiązujących umów.

Podkreślenia wymaga, że brak jest w umowach o ustanowienie służebności przesyłu postanowienia tożsamego z postanowieniem § 5 ust. 4 umowy ramowej i umów wykonawczych o treści „ w granicach obowiązującego prawa strony deklarują podejmowanie działań zmierzających do kwalifikacji gruntów jako grunty leśne opodatkowane podatkiem leśnym”.

Brak jest zaś podstaw do przyjęcia, że zaniechanie ujęcia tego rodzaju postanowienia w umowach służebności przesyłu było wynikiem przeoczenia. Przeciwnie, odmienność w uregulowaniu obowiązków stron może wynikać z faktu, że umowa ramowa i umowy wykonawcze zawierane były w czasie, kiedy jeszcze nieznane było stanowisko organów podatkowych co do wysokości podatku od gruntów pod liniami elektroenergetycznymi, co uzasadniało podejmowanie działań w celu uzyskania rozstrzygnięcia o kierunku postulowanym przez pozwaną. Zauważyć przy tym należy, iż to na stronie pozwanej spoczywał ciężar dowodu – zgodnie z art. 6 k.c., iż odmienna redakcja postanowień umów o ustanowienie służebności przesyłu, w szczególności zaniechanie ujęcia w niej treści tożsamej z § 5 ust. 4 umowy ramowej, nie była wcale równoznaczna z rezygnacją z nałożenia na powoda działań zmierzających do kwalifikacji gruntów, jako gruntów opodatkowanych podatkiem leśnym. Pozwana nie powołała żadnych wniosków dowodowych na tę okoliczność utrzymując jedynie, że należy interpretować te umowy łącznie z umową ramową i umowami wykonawczymi. Wobec jednoznacznego brzmienia § 12 ust. umowy ramowej i umów wykonawczych, który wyznaczał ramy czasowe obowiązywania tych umów, wniosku takiego jednak zaaprobować nie można.

Słusznie podnosi wprawdzie apelująca, iż dla wykładni postanowień umowy – w świetle art. 65 § 2 k.c. - istotne znaczenie ma także praktyka jej stosowania przez strony, przejawiająca się w deklarowaniu przez powoda podatku w wysokości niższej (podatku leśnego). Nie jest bowiem wyłączone, by wnioski co do zamiaru i celu zawartej przez strony umowy wyprowadzać z faktów następczych, w tym także z zachowania stron już po zawarciu umowy. Podkreślenia jednaka wymaga, że w niniejszej sprawie relewantne dla sposobu rozumienia obowiązków stron może być jedynie zachowanie stron po zawarciu umów o ustanowienie służebności przesyłu. Wcześniejsze deklarowanie przez powoda podatku leśnego stanowiło przejaw respektowania obowiązku wynikającego z umowy ramowej i umów wykonawczych. Tym samym tego rodzaju zachowanie nie może rzutować na kierunek wykładni umowy o ustanowieniu służebności przesyłu, z której takiego obowiązku nie można wywieść.

Powód nie kwestionował, iż do roku 2018 r. deklarował od gruntów zajętych pod linie elektroenergetyczne podatek leśny, co jednak zdaniem Sądu, samo w sobie nie przesądza o słuszności postulowanego przez pozwaną kierunku interpretacji umowy o ustanowieniu służebności przesyłu. Kontynuowanie praktyki wypracowanej w czasie obowiązywania umowy ramowej i umów wykonawczych nie kreuje obowiązku powoda składania tej treści deklaracji w sytuacji, w której zachowanie takie podyktowane było oczekiwaniem akceptacji stanowiska powoda w postępowaniu administracyjnym. W chwili, kiedy oczekiwania te nie spełniły się, zaś z dużym prawdopodobieństwem można było określić negatywny wynik takich postepowań, powód, korzystając z uprawnień przewidzianych w umowie o ustanowienie służebności przesyłu, zaprzestał wcześniejszej praktyki.

Dokonując wykładni umów o ustanowienie służebności, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie, nie można też pominąć i tego, że w § 6 ust. 9 przewidziano sytuację, w której organ podatkowy stwierdza nadpłatę podatku i wówczas Nadleśnictwo zobowiązane jest do zwrotu na rzecz pozwanej zapłaconego wynagrodzenia w wysokości odpowiadającej stwierdzonej nadpłacie. Oznacza to, że strony dopuszczały też możliwość zadeklarowania wyższego podatku – dla gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, co przeczy sugestiom pozwanej, jakoby na powodzie spoczywał zawsze obowiązek deklaracji podatku leśnego.

Podkreślenia wymaga, że dla rozstrzygnięcia sporu istotne znaczenie ma ustalenie, czy zostały spełnione przesłanki wypłaty wynagrodzenia przewidzianego w umowach o ustanowienie służebności przesyłu. Sposób obliczenia tego wynagrodzenia i warunki zapłaty zostały określone wprost w §6 umów o ustanowienie służebności przesyłu, w szczególności postanowiono (ust. 5), że roczne wynagrodzenie ustalane będzie na podstawie oświadczenia Nadleśniczego o wysokości zadeklarowanych w danym roku podatkach i opłatach od części nieruchomości, na których ustanowiona został służebność nieruchomości.

Ocena roszczenia powoda uzależniona jest zatem od stwierdzenia, czy sposób ustalenia wynagrodzenia pozostaje w zgodzie z postanowieniami umów przesyłu, w szczególności §6 ust. 5. Wtórną kwestią w niniejszym postępowaniu jest natomiast ustalenie, jakiego rodzaju podatek winien być pobierany od gruntów zajętych przez urządzenia elektroenergetyczne, tj. czy winien być to podatek leśny, czy podatek dla gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Argumentacja pozwanej zmierzająca do wykazania słuszności stanowiska o pobieraniu podatku leśnego, czy też generalnie co do podmiotu, na którym spoczywa obowiązek uiszczania podatku, nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. To bowiem determinowane jest spełnieniem obowiązków przewidzianych w umowie stron. Okoliczności podnoszone przez apelującego mogą być przedmiotem postępowań administracyjnych.

Z tych względów nie można podzielić stanowiska pozwanej, która upatruje naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i art. 228 §2 k.p.c. w nieuwzględnieniu stanowiska ustawodawcy, zaprezentowanego w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r. (Dz. U. poz. 1588). R. legis wprowadzonej zmiany przepisów, dokonanej już po zadeklarowaniu przez powoda w 2018 r. podatku za grunty zajęte pod urządzenia energetyczne, nie może rzutować na ocenę prawidłowości postępowania strony powodowej ocenianej według chwili złożenia deklaracji. Uzasadnienie projektu ustawy zmieniającej służyć może dokonywaniu wykładni przepisów określających rodzaj i wysokość podatku od gruntów zajętych pod linie elektroenergetyczne i to w czasie przypadającym już po okresie, za którym powód domaga się wynagrodzenia. Nie stanowi natomiast dowodu przydatnego przy ocenie sposobu wykonania przez strony zobowiązań wynikających ze stosunku cywilnoprawnego.

Niesporne jest, że powód domaga się wynagrodzenia obliczonego na podstawie oświadczeń Nadleśniczego o zadeklarowanych podatkach, a zatem zgodnie z §6 ust. 5 umów przesyłu. Wprawdzie w umowach tych (w § 6 ust. 5) przewidziano dla pozwanej prawo do bieżącej weryfikacji zgodności oświadczenia Nadleśniczego ze stanem faktycznym, ale nie jest to równoznaczne z przyznaniem jednostronnego uprawnienia do określania rodzaju podatku, jaki ma być zadeklarowany. O tym stanowią bowiem przepisy prawa, nie zaś wola stron umowy. Oświadczenie Nadleśniczego, jak wynika z tych postanowień, składane jest w formie wykazu obejmującego gminy, rodzaj podatku, obowiązując stawki podatkowe i wartość podatku. Zakres przyznanego pozwanej uprawnienia do weryfikacji tego oświadczenia nie może być ujmowany w oderwaniu od pozostałych postanowień umowy. Bez względu na to, czy w ramach tej weryfikacji pozwana mogła kwestionować rodzaj zadeklarowanego podatku, czy też nie, nawet odmienna ocena pozwanej co do rodzaju podatku nie miała charakteru wiążącego powoda.

Zauważyć bowiem trzeba, że w umowach o ustanowienie służebności przesyłu wprawdzie ujęto w § 6 ust. 10 postanowienia, które przewidywały procedurę zakładającą udział pozwanej w określaniu celowości składania środków odwoławczych od decyzji administracyjnej określającej w sposób odmienny od Nadleśnictwa wysokość podatku. Przyznano jej bowiem uprawnienie do przedstawienia stanowiska co do zasadności dalszego kwestionowania decyzji. Jednocześnie jednak w § 6 ust. 10 wskazano, że zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych nie obowiązuje w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadnione. Skoro zaś postanowienie to ma zastosowanie w przypadku gdy już została wydana decyzja administracyjna (w I lub II instancji), to tym bardziej uzasadnione jest przyznanie powodowi uprawnienia do podjęcia samodzielnej decyzji co do podatku deklarowanego w takiej sytuacji, w której określenie go na poziomie podatku leśnego byłoby oczywiście nieuzasadnione. Celem takiego uregulowania jest niewątpliwie zapobieżenie generowaniu zbędnych kosztów postępowania w sytuacji, w której szanse wygranej są znikome. Te same racje uzasadniają zatem zaniechanie deklarowania podatku leśnego i zadeklarowanie przez powoda podatku jak dla gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w sytuacji, w której inicjowanie postępowania przed organami podatkowymi byłoby nieracjonalne.

Powód powołał w pozwie szereg orzeczeń wydanych przez sądy administracyjne, w których prezentowano pogląd, iż w sytuacji takiej, jak w omawianej sprawie, należny pobrać podatek jak dla gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Pozwana nie zdołała podważyć tego stanowiska, także w postępowaniu apelacyjnym. Dołączone do pisma procesowego pozwanego z dnia 8 czerwca 2019 r. orzeczenia, w których wyrażono odmienny pogląd, a mianowicie, iż należny jest podatek leśny, pochodzą z roku 2019 lub 2018, zawsze z okresu następującego już po złożeniu deklaracji podatku przez powoda. Tym samym pozostają one bez wpływu na ocenę sposobu wykonania zobowiązania przez powoda.

Odmienna wykładnia przepisów prawa w zakresie opodatkowania gruntów zajętych od linie elektroenergetyczne, dokonana w czasie następującym po złożeniu deklaracji podatku przez powoda, nie wpływa na ocenę prawidłowości postępowania powoda w 2018 roku. Podobnie – sam fakt późniejszej zmiany przepisów dokonanej z dniem 1 stycznia 2019 r. poprzez ustawę o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r. (Dz. U., poz. 1588), w świetle których od gruntów zajętych pod linie elektroenergetyczne nie pobiera się podatku jak od gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, w żaden sposób nie zmienia obowiązków stron wynikających z łączącej je umowy i oceny wykonania tych obowiązków.

Nietrafny jest jest zarzut naruszenia art. 65 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 87 i art. 217 Konstytucji, którego apelująca upatruje w błędnej wykładni łączących strony umów ramowej, wykonawczych i umów o ustanowienie służebności przesyłu. Zgodnie z art. 87 ust. 1 źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. (ust.2).

W myśl przepisu art. 217 Konstytucji nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Biorąc pod uwagę, iż przepisy art. 87 Konstytucji określają katalog źródeł prawa, trudno wiązać błędną wykładnię postanowień umowy zawartej przez strony z ich naruszeniem. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie sposób wywieść, by Sąd negował treść powołanych przepisów, ani też, by wykładnia postanowień umów zakładała istnienie innych źródeł prawa.

Niezasadne jest także zarzucanie sądowi rozstrzygającemu sprawę gospodarczą naruszenia przepisu art. 217 Konstytucji. Przedmiotem sprawy nie było bowiem rozstrzyganie o zakresie obowiązków publicznoprawnych. Wysokość podatku pobieranego od gruntów zajętych pod linie elektroenergetyczne stanowiła jedynie punkt wyjścia do określenia wysokości wynagrodzenia powoda z tytułu służebności przesyłu.

Zdaniem apelującej naruszenie ww. przepisów przejawia się w przyjęciu, że orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatkowych wyznacza granice obowiązującego prawa i uzasadnia deklarowanie przez powoda wyższych stawek podatku. Wbrew zarzutom pozwanego Sąd pierwszej instancji takiej tezy nie prezentował w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, przyjmując jedynie, że uzasadnione było stanowisko powoda co do deklarowania wyższej stawki podatku, w świetle wydanych uprzednio orzeczeń wskazujących na pobieranie podatku jak od gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Takie wniosek zasługuje zaś, w ocenie Sadu odwoławczego, na akceptację. Już z uzasadnienia projektu ustawy zmieniającej z dnia 20 lipca 2018 r., na który powoływała się pozwana, wynika, że w orzecznictwie i doktrynie istniały wątpliwości co do tego, jakim podatkiem winny być opodatkowane te grunty, zaś celem zmiany wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2019 r. było właśnie wyeliminowanie tych wątpliwości poprzez jednoznaczne przesądzenie spornej kwestii. Skoro zatem interpretacja przepisów budziła powszechne wątpliwości, to nie można zarzucać powodowi, iż podejmując decyzje co do deklaracji podatku posiłkował się sposobem wykładni prezentowanej w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Wywody apelacji odnoszące się do stosowania zasady in dubio pro tributario wraz obszernymi cytatami z orzecznictwa TK nie są adekwatne w rozpoznawanej sprawie. Argumentacja pozwanego mogłaby być przydatna w postepowaniu dotyczącym wymiaru podatku, nie zaś w sporze cywilnoprawnym o zapłatę wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu.

Podsumowując, analiza materiału dowodowego, w szczególności treść postanowień łączących strony umów, uzasadnia taką wykładnię postanowień umów o ustanowienie służebności przesyłu, wedle której pozwana nie była uprawniona do udzielania powodowi wiążących wytycznych co do deklaracji podatku składanych przez Nadleśniczego. Niezależnie do tego, wszczynanie procedury przewidzianej w §6 ust. 10, polegającej na wymianie stanowisk stron co do wykorzystania środków odwoławczych, nie miało zastosowania w sytuacji, w której wniesienie środków odwoławczych byłoby oczywiście nieuzasadnione. Przemawia za tym także umiejscowienie postanowienia wyłączającego zasadę wykorzystania środków odwoławczych przed postanowieniem przewidującym termin na zajęcie stanowiska prze pozwanego. Konsekwentnie, powód był uprawniony do zadeklarowania podatku jak dla gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w sytuacji, w której już w tym czasie oczywiście nieuzasadnione byłoby zadeklarowanie tego podatku w niższej wysokości (podatku leśnego).

W związku z powyższym za niezasadne uznano zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c.

Wobec tego zaś, że sama wysokość wynagrodzenia, przy uwzględnieniu w obliczeniach podatków zadeklarowanych przez powoda, nie była kwestionowana, powodowi przysługiwało roszczenie o zapłatę różnicy pomiędzy tak wyliczonym wynagrodzeniem, a kwotą zapłaconą już przez pozwaną, znajdujące podstawę w przepisach art. 305 ¹ k.c. w zw. z art. 305 ² § 2 k.c.

Mając na uwadze przytoczoną argumentację Sąd odwoławczy oddalił apelację pozwanej na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z przepisami art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz §10 ust. 1 pkt 1 w zw. z §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 265).

Piotr Sałamaj Agnieszka Górska Robert Bury