Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S. i P. S.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 19 stycznia 2018 r., sygn. akt II C 2348/17

I. oddala apelację;

II. zasądza od K. S. i P. S. na rzecz (...) Sp. z o.o.
z siedzibą w W. kwoty po 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 2119/18

UZASADNIENIE

W pozwach wniesionych w dniu 3 kwietnia 2017 r. (data prezentaty) K. S. i P. S. żądali zasądzenia od (...) sp. z o.o. z siedzibą
w W. (obecnie: (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.) kwot po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 maja 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2017 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy
w W. połączył obie te sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Pozwany zgłosił zarzut przedawnienia, wniósł o oddalenie obu powództw
i o zasądzenie od każdego z powodów na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2018 r. Sąd Rejonowy oddalił oba powództwa oraz zasądził od powodów na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wyroku Sąd wyjaśnił, że pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia.

Od powyższego orzeczenia powodowie wnieśli apelację, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie:

1.  art. 778 k.c. poprzez błędne zastosowanie terminu przedawnienia określonego dla roszczeń wynikających z nieprawidłowej realizacji umowy o imprezę turystyczną zawartej z organizatorem turystyki (nie zaś z przewoźnikiem lotniczym);

2.  art. 118 k.c. poprzez niezastosowanie tego przepisu w sytuacji, w której powodowie dochodzą roszczeń wynikających z nieprawidłowej realizacji imprezy turystycznej;

3.  art. 3 pkt 6 rozporządzenia (WE) 261/2004 w zw. z art. 11 ustawy o usługach turystycznych poprzez wydanie orzeczenia z naruszeniem praw pasażerów wynikających z ustawy o usługach turystycznych, będącej implementacją dyrektywy 90/314/EWG, w zakresie terminu przedawnienia roszczeń będących konsekwencją nieprawidłowo zrealizowanej umowy o imprezę turystyczną.

Apelujący wnieśli o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz każdego z powodów kwot po 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 maja 2014 r. do dnia 1 stycznia 2016 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania w obu instancjach;

3.  ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Nadto powodowie zawnioskowali o zwrócenie się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, odpowiadającego na pytanie: „Czy odszkodowanie przewidziane treścią art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91,
w przypadku, w którym nieregularny rejs realizowany jest jako jedna z usług turystycznych
w ramach zakupionej u organizatora turystyki umowy o imprezę turystyczną, podlega przedawnieniu w oparciu o krajowe przepisy dotyczące umowy przewozu czy też umowy
o imprezę turystyczną?".

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego w każdej z połączonych spraw.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów
o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ograniczono uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je
za własne. Akceptuje również wnioski wywiedzione z tych ustaleń i ocenę prawną przedstawioną przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Kwestionowany przez skarżących wyrok nie może być skutecznie wzruszony
na skutek złożonej apelacji, gdyż podniesione w niej zarzuty są niezasadne.

Kwestia terminu przedawnienia roszczenia z art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy pasażerom w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, zwanego dalej „rozporządzeniem nr 261/2004”, była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w uchwale z dnia 17 marca 2017 roku, sygn. akt III CZP 111/16.

Odszkodowanie przysługujące na podstawie art. 7 ust.1 rozporządzenia nr 261/2004 stanowi cywilnoprawną kompensację szkód materialnych i niematerialnych, związanych
z nienależytym wykonaniem przez przewoźnika zobowiązania wynikającego z zawartej umowy przewozu. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, umowny charakter odpowiedzialności przewoźnika na podstawie powołanego rozporządzenia został wyraźnie przyjęty także
w orzecznictwie TSUE (wyrok z dnia 9 lipca 2009 r. w sprawie C-204/08; wyrok z dnia
23 października 2012 r. w połączonych sprawach C-581/10 i C-629). Tym samym przesądzając o umownym charakterze roszczeń wykluczono tezę o przedawnieniu roszczeń pasażerów na podstawie art. 442 ¹ k.c.

Przepisy rozporządzenia nr 261/2004 mają zastosowanie również wówczas,
gdy podróżny wykonuje lot na podstawie umowy, która nie jest zawarta bezpośrednio
z przewoźnikiem (w przedmiotowej sprawie przelot był częścią usługi wykupionej przez powodów w biurze podróży).

Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 11 maja 2017 r. C- 302/16, rozporządzenie nr 261/2004 obejmuje zarówno przewoźników lotniczych wykonujących
lub zamierzających wykonać lot zgodnie z umową zawartą z pasażerem lub działającej w jego imieniu innej osoby prawnej lub fizycznej, mającej umowę z tym pasażerem. Celem tego rozporządzenia jest bowiem zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów poprzez ustanawianie wspólnych zasad systemu należnych im odszkodowań w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lotu lub jego dużego opóźnienia dla pasażerów lotów regularnych, ale również pasażerów lotów nieregularnych, w tym także stanowiących część zorganizowanych wycieczek (motyw 1,4,5 rozporządzenia nr 261/2004). Przepisy te ustanawiają jednakowe dla wszystkich pasażerów zryczałtowane odszkodowanie za lot opóźniony, różnicowane wyłączenie długością lotu, bez względu na to czy pasażer miał umowę zwartą bezpośrednio z przewoźnikiem, czy za pośrednictwem osób trzecich, czy była ona częścią imprezy turystycznej, w której pasażer brał udział.

Jak podkreślał Trybunał Sprawiedliwości w swoich orzeczeniach (m.in. w sprawie
C-344/04), szkody powstałe na skutek odwołania czy opóźnienia lotu lub nieprzyjęcia pasażera na pokład są niemal identyczne dla wszystkich tych podróżnych i przez to mogą być naprawione poprzez ujednolicone i zryczałtowane odszkodowanie, które ma zadośćuczynić stracie czasu. Zgodnie z powołanym rozporządzeniem, uprawnienia pasażerów, bez względu na sposób zawarcia umowy z przewoźnikiem, są równe i jednakowe, podobnie jak obowiązki wykonującego lot przewoźnika wobec tych osób. Zasady te nakazują również zapewnić pasażerom opóźnionego lotu jednakowy sposób dochodzenia do wypłaty odszkodowania.
Jeśli tak, to powinni być oni również zrównani w niekorzystnych skutkach prawnych spowodowanych z jednej strony upływem czasu, z drugiej niewykonywaniem przez uprawnionego przysługujących mu uprawnień (uprawniony nie ma obowiązku korzystania
ze swego prawa, wykonywania go, jednak musi liczyć się w takim wypadku z powstaniem niekorzystnych dla siebie skutków prawnych, łącznie z utratą prawa).

Tak więc wychodząc od celu przepisów rozporządzenia nr 261/2004 i zasad stanowiących jego podstawę przyjąć należy, że pozostawiając każdemu z państw członkowskich ustalenie przepisów regulujących przedawnienie roszczeń (wyrok TSUE
z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie C-139/11) przy ich stosowaniu uwzględniać należy
nie tylko zasady równoważności i skuteczności ale także jednolitości i równości
w dochodzeniu odszkodowania bez względu na sposób zawarcia umowy z przewoźnikiem.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że termin przedawnienia roszczeń
o odszkodowanie przewidziany w art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 winien być stosowany jednakowo w stosunku do wszystkich pasażerów spełniających przesłanki wskazane
w rozporządzaniu, bez względu na rodzaj stosunku umownego łączącego strony,
tj. czy przewóz odbywał się na podstawie samodzielnej umowy przewozu zawartej pomiędzy pasażerem i przewoźnikiem, czy na podstawie umowy mieszanej o usługę turystyczną
w ramach lotu czarterowego.

Powodowie dochodzili odszkodowań za odwołanie lotu, który miał odbyć się w dniu 22 maja 2014 r., zaś z powództwami o zasądzenie tych odszkodowań wystąpili w dniu
3 kwietnia 2017 r. Skoro roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 k.c., to wobec podniesienia zarzutu przedawnienia przez pozwanego żądania pozwów nie mogły zostać uwzględnione.

Zgodnie z art. 117 § 2 k.c. ustawowym skutkiem przedawnienia jest powstanie
po upływie terminu przedawnienia po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienie do uchylenia się od jego zaspokojenia. Jest to przysługujące dłużnikowi prawo podmiotowe kształtujące, a oświadczenie w tym przedmiocie ma charakter swoistej jednostronnej czynności prawnokształtującej (por. wyrok SN z 19 marca 1997 r, II CKN 46/97).

Sąd Okręgowy oddalił zamieszczony w apelacji wniosek powodów o zwrócenie się
z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdyż decyzja Trybunału nie jest niezbędna do wydania wyroku (art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Okoliczności niniejszej sprawy nie nasuwają Sądowi wątpliwości w kwestii, którą pełnomocnik powodów sformułował w apelacji jako przedmiot pytania. Dotychczasowe orzecznictwo w sposób dostateczny wyjaśniło już poruszoną kwestię.

Z powyższych względów apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Na podstawie art. 98 i art. 108 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. powodów jako przegrywających obciążono obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów postępowania apelacyjnego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości ustalonej zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800, z późn. zm.).