Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I Ns 346/18

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Magdalena Mastej

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2019 r. w Kamiennej Górze na rozprawie

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w K.

przy udziale E. S.

o zasiedzenie

postanawia:

I  stwierdzić, że wnioskodawca (...) S.A. w K. nabył z dniem 8 stycznia 2011 r. przez zasiedzenie na nieruchomości położonej w D. o łącznej powierzchni 45,4889 ha składającej się z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą numer (...), służebność przesyłu polegającą na znoszeniu przez właściciela nieruchomości obciążonej istnienia na jej gruncie i w przestrzeni nad nim urządzeń przesyłowych w postaci linii energetycznej wysokiego napięcia 220 kV relacji B.C., w pasie o szerokości 50 m i długości (...),29 m oraz na prawie właściciela tych urządzeń przesyłowych do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do swobodnego i w każdym czasie dostępu do urządzeń przesyłowych w celu ich eksploatacji, dozoru, oględzin, konserwacji i remontu oraz modernizacji lub usunięcia awarii wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem,

II ustalić, że wnioskodawca i uczestniczka ponoszą koszty postępowania stosowanie do swojego udziału w sprawie.

Sygn. akt I Ns 346/18

UZASADNIENIE

(...) S.A. w K. wniósł o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył z dniem 8.01.2011 r. w drodze zasiedzenia nieodpłatną służebność przesyłu polegającą na prawie utrzymywania na nieruchomości oznaczonej jako działki o numerach ewidencyjnych (...) położonej w miejscowości D., gminie K., powiecie (...), zapisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze, IV Wydział Ksiąg Wieczystych, linii wysokiego napięcia 220 kV relacji B.C., a także prowadzenia eksploatacji tej linii, a w tym prawie dostępu, wejścia, przechodu i przejazdu (w tym sprzętem ciężkim) osób przez Spółkę upoważnionych, w celu dokonywania czynności związanych z konserwacją, remontem, modernizacją, przebudową, usuwaniem awarii linii, w tym dokonania wymiany słupa lub innych niezbędnych elementów linii elektroenergetycznej; obowiązku znoszenia przez właścicieli nieruchomości ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa technologicznego linii elektroenergetycznej o szerokości 50 metrów ( 2 x 25 metrów po każdej stronie osi linii), w tym zakazie wznoszenia w pasie technologicznych budynków mieszkalnych, budowli, zakazie utrzymania w pasie technologicznym drzew, krzewów i roślinności przekraczającej dopuszczalną wysokość, a także korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi linii elektroenergetycznych, ochrony zdrowia i życia ludzkiego oraz ochrony środowiska. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie od uczestniczki E. S. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że na nieruchomości uczestniczki zlokalizowana jest linia energetyczna, wybudowana w 1969 r. przez poprzednika prawnego wnioskodawcy. Wnioskodawca podał, że przedsiębiorstwa państwowe zostały uwłaszczone z mocy prawa z dniem 7 stycznia 1991 r., na podstawie art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych i od tego czasu należy liczyć 20 letni okres terminu zasiedzenia. Wnioskodawca podniósł, że wykonywał swoje posiadanie w dobrej wierze.

Uczestniczka postępowania E. S. uznała wniosek (k. 197), wniosła o zwolnienie od ponoszenia kosztów procesu.

Sąd ustalił, co następuje:

E. S. od 9.02.1999 r. jest właścicielem nieruchomości rolnej zabudowanej położonej w D., składającej się z działek ewidencyjnych o numerach (...) o łącznej powierzchni 52,8489 ha, dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą numer (...).

Dowód: treść księgi wieczystej nr (...) k. 33-39.

W granicach działek (...) przebiega linia energetyczna wysokiego napięcia 220 kV, relacji B.C., w pasie o długości (...),29 m, postawiona w 1969 roku.

Dowody: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego D. S. z dnia 10 maja 2017 r. k.335-381 akt I Ns 33/16, opinia uzupełniająca biegłego rzeczoznawcy majątkowego D. S. z dnia 3.10.2017 r. k. 436-444 akt I Ns 33/16.

Posiadanie wyżej opisanej linii energetycznej od 1969 r. wykonywał Zakład (...), od 1985 - (...), od dnia 07.01.1991 r. - Zakład (...) w J., od 31.05.1994 r. - (...) S.A. z siedzibą w K..

Dowody:

- plan sieci elektroenergetycznych k.76-84,

- pismo (...) k. 40,

- dokumentacja prawna linii przesyłowej k.41-44,

- protokół komisji lokalizacyjnej k.45-47,

- lista obecności komisji lokalizacyjnej k.48-49,

- pisma Prezydium (...) we W. k.50-51,

- pisma Prezydium (...) w W. k.52-53,

- pismo Departamentu Lotnictwa Cywilnego k.54,

- pisma Aeroklubu (...) k.55,

- pisma (...) k.56,57,

- pisma Prezydium (...) w L. k.58-60

- pisma Prezydium (...) w L. k.61,62,

- pismo (...) w Ś. k.63,

- pismo (...) we W. k.64,

- pismo Okręgowego Urzędu (...) k.65,

- pismo (...) we W. k.66,

- pismo (...) w W. k.67,69,

- pismo (...) we W. k.68,

- pismo K. w C. k.70

- pismo (...) k.71,

- pisma zakładów gazowniczych k.72,73,

- pismo (...) w J. k.74,

- pismo spółdzielni pracy w S. k.75,

- zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki k.99-103,

- zarządzenie Ministra Przemysłu i Handlu k.112-115,

- postanowienie k. 116,

- zarządzenie Naczelnego Dyrektora Zjednoczenia (...) k.89-98,

- zarządzenie Prezesa Rady Ministrów z załącznikami k.104-111,

- akt notarialny k.85-88,117-148,

- wyciąg z (...) k. 149-158,

- zeznania świadka G. M. z 27.03.2019 r. e-protokół od 00:08:32 do 00:15:15.

Sąd zważył, co następuje:

Służebność przesyłu polega na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (art. 305 1 k.c.). Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa (art. 49 § 1 k.c.). Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej (art. 55 1 zd. 1 k.c.). Możliwość zasiedzenia służebności przesyłu regulują przepisy kodeksu cywilnego w księdze drugiej, które każą, do służebności przesyłu stosować odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych (art. 305 4 k.c.). Według przepisu art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. I tak, według art. 172 § 1 i 2 k.c. stosowanym odpowiednio, posiadacz służebności niebędący jej właścicielem nabywa jej własność, jeżeli posiada służebność nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz służebności nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Użyte w przepisie sformułowanie „posiadacz samoistny” należy rozumieć w kontekście treści art. 336 kc. Zgodnie z jego brzmieniem posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Co istotne, dla nabycia własności w drodze zasiedzenia niezbędne jest posiadanie samoistne, gdyż jedynie takie prowadzi do przejścia prawa. Posiadanie jest stanem faktycznym istniejącym obiektywnie. Przejawiać się może samym władztwem nad rzeczą, bądź wolą posiadania. Prawo odróżnia zatem takie pojęcia jak władztwo nad rzeczą ( corpus) i wolę posiadania ( animus). Dla bytu posiadania samoistnego konieczne jest, aby posiadacz przez swoje posiadanie realizował w stosunku do rzeczy uprawnienia, które przysługują właścicielowi. Tradycyjna triada uprawnień właścicielskich zakłada, że właścicielowi przysługuje prawo do korzystania z substancji rzeczy, prawo do dokonywania czynności rozporządzających rzeczą oraz prawo do posiadania rzeczy. W odniesieniu do zasiedzenia służebności warunkiem koniecznym jest korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia.

W realiach niniejszej sprawy wątpliwości nie mógł budzić fakt, że wnioskodawca – przedsiębiorstwo energetyczne wykonywało posiadanie samoistne widocznych i trwałych urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości należącej do E. S., w dobrej wierze, nieprzerwanie przez okres 20 lat. Istotne jest, że sama uczestniczka postępowania wyrażała zgodę na stwierdzenie zasiedzenia. Przedłożone przez wnioskodawcę do akt sprawy dokumenty, wskazywały na lokalizację planowanej linii energetycznej, jej przebieg, a także potwierdzały przejście prawa własności przedsiębiorstwa kolejno z Zakładu (...), na (...), następnie na Zakład (...) w J. i ostatecznie na (...) S.A. z siedzibą w K.. Przejście własności przedsiębiorstwa energetycznego powodowało, że wnioskodawca mógł doliczyć okres posiadania swego poprzednika (zob. art. 176 § 1 k.c.). Wnioskodawca prawidłowo wskazał we wniosku datę 7 stycznia 1991 r. jako początkowy termin liczenia biegu terminu zasiedzenia. W tej dacie weszły w życie przepisy, mocą których przedsiębiorstwa państwowe zostały uwłaszczone z mocy prawa. Mocą przepisy art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych zmieniono art. 42 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. Własność innych składników mienia państwowego pozostających w zarządzie przedsiębiorstw państwowych, które w związku z likwidacją zasady jednolitej własności państwowej nie przeszły na te przedsiębiorstwa na mocy art. 2 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, w tym urządzeń przesyłowych, przeszły na rzecz tych podmiotów z dniem 7 stycznia 1991 r. na podstawie cyt. wyżej przepisu. Ponadto należy zauważyć, że poprzednik prawny wnioskodawcy w chwili uzyskania posiadania, miał uzasadnione powody do pozostania w przekonaniu, że przysługuje jemu uprawnienie do korzystania z nieruchomości, na której posadowiono urządzenia przesyłowe, co wskazuje, że wnioskodawca wykonywał swoje posiadanie w dobrej wierze. Co ważne, to posiadanie wykonywał przy braku sprzeciwu uczestniczki. Należy zatem przyjąć, że domniemanie dobrej wiary nie zostało podważone. Dlatego też w świetle dokumentów zebranych w aktach sprawy, jak również w świetle wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 4 grudnia 2018 r., sygn. akt II Ca 587/18 oraz jego pisemnego uzasadnienia, nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca zasiedział służebność przesyłu z dniem 8 stycznia 2011 r.

Do opisu służebności sąd posłużył się opinią biegłego rzeczoznawcy majątkowego D. S. z dnia 10 maja 2017 r. (k.335-381 akt I Ns 33/16) i opinią uzupełniającą tego biegłego z dnia 3.10.2017 r. (k. 436-444 akt I Ns 33/16), które zostały sporządzone na potrzeby postępowania o ustanowienie służebności przesyłu. Nie budzi wątpliwości tożsamość przedmiotowa obu postępowań. Opis służebności, jaki dokonał biegły rzeczoznawca majątkowy D. S. do spraway I Ns 33/16 był wystarczający do dokonania opisu służebności w drodze zasiedzenia w niniejszej sprawie. Parametry linii wysokiego napięcia, jej długość oraz szerokość pasa ochronnego określone w opinii D. S. zostały wykorzystane do oznaczenia służebności w niniejszym postępowaniu. Zaznaczyć trzeba, że wprawdzie Sąd Najwyższy w postanowieniu z 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt V CSK 190/11, wyraził pogląd o celowości oznaczenia służebności przesyłu na mapie geodezyjnej, sporządzonej według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych, lecz faktycznie brak jest prawnego obowiązku sporządzania takiej mapy w postępowaniu sądowym toczącym się z wniosku właściciela nieruchomości o ustanowienie służebności przesyłu. Dlatego brak było podstaw, aby przeprowadzić dowód z opinii biegłego geodety. Co się zaś tyczy treści prawa służebności, należy stwierdzić, że zaproponowany przez wnioskodawcę zakres jest typowy, będzie służył realizacji zadań przedsiębiorstwa energetycznego, a przy tym nie doprowadzi do nadmiernej ingerencji w prawo własności przysługujące uczestniczce.

Z powyższych przyczyn należało stwierdzić, że wnioskodawca (...) S.A. w K. nabył z dniem 8 stycznia 2011 r. przez zasiedzenie na nieruchomości położonej w D. o łącznej powierzchni 45,4889 ha składającej się z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze prowadzi księgę wieczystą numer (...), służebność przesyłu polegającą na znoszeniu przez właściciela nieruchomości obciążonej istnienia na jej gruncie i w przestrzeni nad nim urządzeń przesyłowych w postaci linii energetycznej wysokiego napięcia 220 kV relacji B.C., w pasie o szerokości 50 m i długości 1093,29 m oraz na prawie właściciela tych urządzeń przesyłowych do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do swobodnego i w każdym czasie dostępu do urządzeń przesyłowych w celu ich eksploatacji, dozoru, oględzin, konserwacji i remontu oraz modernizacji lub usunięcia awarii wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem.

Orzeczenie o kosztach postępowania zapadło w oparciu o regułę art. 520 § 1 k.p.c. Według tego przepisu każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Interesy stron postępowania nie były ze sobą sprzeczne. Zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka postępowania dążyli do wydania orzeczenia o stwierdzeniu zasiedzenia. Dlatego brak było podstaw do zastosowania przepisu art. 520 § 2 k.p.c. odnośnie orzeczenia o kosztach, gdyż obie strony były zainteresowane wynikiem postępowania i ich interesy były ze sobą zgodne.