Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Robert Rafał Kwieciński

Protokolant: st. sekr. sąd. Irena Bąk

przy udziale prokuratora Ewy Sypniewskiej - Sojki

po rozpoznaniu w dniu: 20 września 2019 roku

sprawy M. M.

oskarżonego z art. 178a§4 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Słupcy

z dnia 30 kwietnia 2019 roku sygn. akt II K 62/19

I.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok.

II.  Zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Robert Rafał Kwieciński

Sygn. akt II Ka 216/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Słupcy, w sprawie o sygn. akt II K 62/19 uznał oskarżonego M. M. za winnego tego, że w dniu 5 lutego 2019 roku w C. gmina P., powiat (...), województwo (...), prowadził w ruchu lądowym, pojazd mechaniczny, samochód osobowy marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości wynoszącym 1,21 miligrama alkoholu na jeden decymetr sześcienny w wydychanym powietrzu, będąc wcześniej skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Pleszewie w sprawie II K 13/18 z dnia 01.03.2018 roku, uprawomocnionego w dniu 09.03.2018 roku za czyn z art. 178a § 1 k.k., a nadto nie stosując się do zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat obowiązującego od 28.12.2017 roku do 28.12.2020 roku, orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Pleszewie w sprawie II K 13/18, tj. przestępstwa z art. 178a § 1 i 4 k.k. i za to na podstawie art. 178a§4 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, ponadto na podstawie art. 42 § 3 k.k. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych oraz na podstawie art. 43a § 2 k.k. orzekł od wymienionego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 10.000 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zaskarżając go w części dotyczącej orzeczonej kary i zarzucając sądowi rejonowemu rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności w stosunku do stopnia winy sprawcy oraz jego postawy po popełnieniu przestępstwa oraz w trakcie postępowania, w tym w szczególności przyznania się do winy, wyrażenia skruchy, co winno stanowić okoliczności łagodzące odpowiedzialność karną oskarżonego, a których niedostateczne uwzględnienie doprowadziło do wymierzenia kary rażąco niewspółmiernej, to jest kary 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego łagodniejszej rodzajowo sankcji, tj. kary grzywny albo kary ograniczenia wolności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego M. M. jako bezzasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w sposób niezwykle wnikliwy przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie prawidłowo ocenionych dowodów dokonał trafnych ustaleń faktycznych – nie kwestionowanych przez skarżącego. Nie budzi również żadnych wątpliwości ocena prawna zachowania oskarżonego, dokonana przez sąd meriti.

Jako podstawę odwoławczą (art. 438 pkt. 4 k.p.k.) ustawodawca traktuje tylko taką niewspółmierność kary, która ma charakter rażący. Nie chodzi więc o każdą różnicę między karą wymierzoną a karą, którą należałoby wymierzyć, ale o różnicę o charakterze zasadniczym. Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który m.in. w wyroku z dnia 02.02.1995r. wyraził pogląd, że nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (sygn. akt II KRN 198/94 OSP 1995 Nr 6 poz. 18). Zatem rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica między karą wymierzoną przez Sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. wyrok SN z dnia 14.11.1973r. III KR 254/73 OSNPG 1974 Nr 3-4 poz.51).

Zasady wymiaru kary określone zostały przez ustawodawcę w art. 53 k.k.

Zgodnie z § 1 tego przepisu kara nie może przekraczać stopnia winy sprawcy, uwzględniać powinna stopień szkodliwości społecznej czynu oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie mają być osiągnięte w stosunku do oskarżonego, a także brać pod uwagę potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zasada winy jest zasadą fundamentalną, w obecnie obowiązującym kodeksie karnym, zarówno dla zasad odpowiedzialności, jak i dla wymiaru kary, gdyż pełni funkcję legitymującą odpowiedzialność karną i limitującą wymiar kary. Stopień winy wyznacza więc górną granicę dolegliwości związanej z wymiarem kary. Nie można orzec kary, której dolegliwość przekraczałaby stopień winy, chociażby za rozstrzygnięciem takim przemawiały inne dyrektywy, np. wzgląd na potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Przepis art. 53 § 2 k.k. wskazuje na dalsze okoliczności, które sąd winien uwzględniać przy wymiarze kary, a więc w szczególności motywację i sposób zachowania sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości osobiste sprawcy, jego sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu.

W istocie wszystkie dyrektywy wymiaru kary w przedmiotowej sprawie wymagały, by orzec wobec oskarżonego karę możliwie surową i jako oczywiste należało uznać, że nie może to być kara o charakterze wolnościowym. Zarówno stopień winy oskarżonego, jak i społecznej szkodliwości jego czynu należało uznać jako bardzo duże. Z informacji o wcześniejszej karalności oskarżonego wynika, że był już karany za jazdę samochodem w stanie nietrzeźwości i miał już również orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Mimo to oskarżony kolejny raz prowadził samochód w stanie nietrzeźwości z wysokim stopniem stężenia alkoholu w organizmie – blisko 2,5 promila alkoholu we krwi.

Mając na uwadze tak wysoki stan upojenia podkreślić należy, iż oskarżony w sposób realny zagrażał innym uczestnikom ruchu drogowego. Oskarżony miał pełną świadomość naganności swojego zachowania i jego prawnych konsekwencji, co nie powstrzymało go od popełnienia tego przestępstwa. Takie zachowanie wymaga możliwie surowego napiętnowania, w dużej mierze również w celu pełnej realizacji dyrektywy społecznego oddziaływania kary. Sam zaś oskarżony swoim zachowaniem dobitnie wykazał, że żadne inne środki represji karnej wobec niego nie odnoszą wychowawczych skutków i nie powstrzymują go od popełnienia kolejnego przestępstwa. Nie ma więc żadnych przesłanek by móc uznać, że obecnie, mimo niewykonania kary, oskarżony poprawi się przynajmniej na tyle, że nie popełni przestępstwa w przyszłości.

Wskazać również należy, że w przedmiotowej sprawie Sąd nie widzi zarówno możliwości wymierzenia kary o wolnościowym charakterze, jak wnosi o to obrońca oskarżonego, jak także brak jest możliwości warunkowego zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności, bowiem zgodnie z treścią przepisu art. 69 § 4 k.k. wobec sprawców m.in. przestępstw z art. 178a § 4 k.k. co do zasady ustawodawca nie przewiduje możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, poza szczególnie uzasadnionymi wypadkami a w przypadku oskarżonego taka sytuacja nie zachodzi. Skoro tylko taka kara może wpłynąć na niego wychowawczo, to nic nie przemawia za tym, by orzekać wobec niego karę, która takiego wychowawczego celu nie pozwoli zrealizować i tym bardziej nie można uznać, by zachodziły wobec oskarżonego jakieś szczególne, wyjątkowe okoliczności.

Oskarżony powinien zdawać sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie powoduje prowadząc pojazdy mechaniczne w stanie nietrzeźwości i nie można po raz kolejny stwarzać dla niego wrażenia, że prawne konsekwencje takiego postępowania mogą jednak nie być dla niego szczególnie uciążliwe.

Co bardzo istotne wobec oskarżonego orzeczono za czyn z art. 178a§1 k.k. karę o charakterze wolnościowym – karę grzywny – wyrokiem Sądu Rejonowego w Pleszewie z dnia 1 marca 2018 r. Wyrok ten nie odniósł wobec wymienionego żadnego skutku, ponieważ niespełna rok później prowadził on ponownie samochód osobowy znajdując się w stanie znacznego upojenia alkoholowego. W takiej sytuacji orzekanie ponownie kary grzywny lub kary ograniczenia wolności mogłoby jedynie odnieść skutek demoralizujący dla sprawcy, który po raz kolejny popełnił przestępstwo podobne.

Wskazać również należy, iż zasadnie Sąd Rejonowy w Słupcy orzekł wobec oskarżonego M. M. dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Z przedstawionych wyżej względów, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 k.p.k. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok jako w pełni słuszny i trafny, uznając apelację obrońcy oskarżonego M. M. za bezzasadną.

Mając na uwadze aktualną sytuację materialną oskarżonego, w oparciu o treść art. 624 § 1 k.p.k. sąd okręgowy zwolnił go od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Robert Rafał Kwieciński