Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2018 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił J. D. prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że orzeczeniem komisji lekarskiej KRUS z dnia 29 marca 2018 r. nie stwierdzono u J. D. niezdolności do samodzielnej egzystencji, a zatem brak jest podstaw do przyznania mu dodatku pielęgnacyjnego.

/decyzja k.100 – 100 odwrót akt KRUS/

W dniu 20 kwietnia 2018 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie J. D. od ww. decyzji , w którym wskazał, że nie zgadza się z jej treścią, bowiem jego zdaniem jest ona stronnicza i nieobiektywna.

/odwołanie k.3/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

/odpowiedź na odwołanie k.6 - 6 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. D. urodził się (...)

/okoliczność bezsporna/

J. D. posiada od dnia 31 lipca 2014 r. bezterminowe prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności.

/decyzja k.53 – 55 akt KRUS/

W dniu 16 stycznia 2018 r. J. D. złożył wniosek o przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

/wniosek k.86 akt KRUS/

Orzeczeniem z dnia 12 lutego 2018 r. lekarz rzeczoznawca KRUS uznał J. D. za trwale całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym, ale nie stwierdził niezdolności badanego do samodzielnej egzystencji.

/orzeczenie k.93 akt KRUS/

Po rozpoznaniu sprzeciwu ubezpieczonego komisja lekarska KRUS orzeczeniem z dnia 29 marca 2018 r. uznała J. D. za trwale całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym, ale nie stwierdziła niezdolności badanego do samodzielnej egzystencji.

/orzeczenie k.97 akt KRUS/

Powyższe orzeczenie legło u podstaw wydania przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zaskarżonej decyzji.

/decyzja k.100 – 100 odwrót akt KRUS/

U wnioskodawcy rozpoznano: zmiany zwyrodnieniowo - dyskopatyczne odcinka szyjnego i lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa z przewlekłym zespołem bólowym, chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych, przebytą alloplastykę stawu biodrowego (21 września 2017 r.), uraz głowy ze złamaniem kości jarzmowej prawej (w 2015 r.) oraz uraz ramienia prawego (w 2012 r.). Z przyczyn neurologicznych nie stwierdzono u wnioskodawcy niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/opinia biegłego sądowego neurologa J. B. k.17 – 19/

Wnioskodawca cierpi na wyrównane nadciśnienie tętnicze kontrolowane lekami. J. D. nie był kwalifikowany do leczenia inwazyjnego, a nadto nie stwierdzono u niego niewydolności serca, czy też cech znacznego uszkodzenia mięśnia sercowego. Z przyczyn kardiologicznych nie stwierdzono u wnioskodawcy niezdolności do samodzielnej egzystencji.

/opinia biegłego sądowego kardiologa dr n. med. R. G. k.30 – 31/

Stan ogólny badanego jest dobry, a budowa prawidłowa. Stan odżywienia dobry. Na badanie wnioskodawca przyszedł o kuli łokciowej, chód utykający. Stoi niepewnie, opiera się o meble. Skłonu do przodu nie może wykonać. Skóra czysta, blizna po operacji lewego stawu biodrowego, węzły chłonne niepowiększone. Głowa symetryczna, bez blizn i zniekształceń. Tarczyca niepowiększona. Klatka piersiowa symetryczna, dobrze ruchoma, bez blizn i zniekształceń, prawidłowo wysklepiona. Szmer pęcherzykowy jest dobrze słyszalny nad polami płucnymi. Czynność serca miarowa, tony głośne, dźwięczne, prawidłowo akcentowane. Brzuch miękki, niebolesny na ucisk, bez oporów patologicznych i bez objawów otrzewnowych. Wątroba i śledziona nie są powiększone. Trzustka niebolesna na ucisk. Wstrząsanie okolic lędźwiowych niebolesne. Otwory przepuklinowe wolne. Tętnice szyjne: tętno dobrze wyczuwalne, bez szmerów naczyniowych. Tętnice kończyn górnych: tętno dobrze wyczuwalne, bez szmerów naczyniowych. Badanie tętna na aorcie brzusznej i tętnicach kończyn dolnych nie wykazało nieprawidłowości. Bez zmian troficznych niedokrwiennych w zakresie obu kończyn dolnych. Asymetryczny obrzęk obu kończyn dolnych L>P. U wnioskodawcy nie rozpoznano istotnej patologii chirurgicznej. Z przyczyn chirurgicznych nie stwierdzono u wnioskodawcy naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, ani niezdolności do samodzielnej egzystencji. Nie stwierdzono trwałej, czy też okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/opinia biegłego sądowego chirurga em. prof. nadzw. dr. n. med. M. G. k.35 – 35 odwrót/

U wnioskodawcy rozpoznano: stan po alloplastyce całkowitej stawu biodrowego lewego w 2017 r. w przebiegu choroby zwyrodnieniowej, chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego prawego, przebyte w 2012 r. zerwanie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z dyskopatią szyjną C4 – 5, C6 – 7 i lędźwiowo – krzyżową L5 – S1, przebyte w 2015 r. wygojone złamanie kości jarzmowej i szczęki, uszkodzenie nerwu łokciowego lewego. Stwierdzone zmiany chorobowe upośledzają sprawność narządu ruchu w stopniu dającym podstawę do orzeczenia całkowitej, trwałej niezdolności wnioskodawcy do pracy rolniczej. Stopień naruszenia sprawności organizmu badanego nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (takich jak : poruszanie się w mieszkaniu, przyjmowanie pokarmów, utrzymywanie higieny osobistej, załatwianie potrzeb fizjologicznych), ani niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca nie wymaga pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Jest w stanie w zakresie podstawowym posprzątać, zrobić zakupy, ogrzać dom, przygotować posiłki i załatwić sprawy w urzędach, w tym odbyć wizytę lekarską. Porusza się samodzielnie po mieszkaniu, jest w stanie zjeść, utrzymać podstawową higienę osobistą i załatwić potrzeby fizjologiczne. W skali B. wnioskodawca uzyskał 85 punktów na 100. Wnioskodawca jest całkowicie, trwale niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, ale nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

/opinia k.55 – 59, opinia uzupełniająca k.128 – 129 , opinia uzupełniająca k.183 - 184 oraz opinia uzupełniająca k.200 biegłego sądowego chirurga dr n. med. E. B./

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia lekarza rzeczoznawcy oraz komisji lekarskiej KRUS, wniosku o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego oraz opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawca zakwestionował ustalenia lekarza rzeczoznawcy oraz komisji lekarskiej KRUS , że nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Celem weryfikacji stanowiska ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych: neurologa, kardiologa, chirurga oraz ortopedy.

Złożone w sprawie opinie są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawcy. Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie oraz opinie uzupełniające nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawcy. Zdaniem Sądu opinie biegłych są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Pełnomocnik wnioskodawcy zgłosił liczne zastrzeżenia do opinii biegłego. Biegła w opiniach uzupełniających wyjaśniła wszystkie kwestie istotne do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Przede wszystkim wskazała, iż ocena zdolności do samodzielnej egzystencji sprowadza się do ustalenia możliwości wykonania czynności osobistych takich jak poruszanie się w mieszkaniu, przyjmowanie pokarmów, utrzymywanie higieny osobistej, załatwianie potrzeb fizjologicznych. Ocenie nie podlega zaś samodzielne prowadzenie gospodarstwa domowego, utrzymanie porządku, palenie w piecu, jazda samochodem czy załatwianie spraw zewnętrznych.

Wnioskodawca jest, biorąc od uwagę powyższe kryteria, zdolny do samodzielnej egzystencji.

Niezależnie jednak od tego stwierdzenia biegła wyjaśniła, iż nawet przy przyjęciu szerszej interpretacji zdolności do samodzielnej egzystencji wnioskodawca nie wymaga pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Jest w stanie w zakresie podstawowym posprzątać, zrobić zakupy, ogrzać dom, przygotować posiłki i załatwić sprawy w urzędach, w tym odbyć wizytę lekarską.

Dlatego też Sąd uznał wszystkie opinii, a w szczególności opinię biegłej ortopedy za całkowicie wiarygodne, opierając na nich swoje rozstrzygnięcie.

Sąd oddalił natomiast wniosek o przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony uznając, iż wszystkie istotne okoliczności niezbędne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zostały ustalone i dowód w postaci zeznań strony jest zbędny. Podkreślić także należy, iż w sprawach w których ustalana są kwestie niezdolności do pracy, czy też samodzielnej egzystencji, Sąd ocenia je w oparciu o wiadomości specjalne zawarte w opiniach wydanych przez biegłych dysponujących wiedzą medyczną, co do występujących u wnioskodawcy schorzeń i ich wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zarobkowej oraz zdolności do samodzielnej egzystencji. Dowód zatem w postaci zeznań strony, nie mógł w żaden sposób podważyć wydanych w niniejszej sprawie opinii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia przy wydawaniu orzeczenia dokumentacji medycznej z przebytego w maju 2019 roku zabiegu operacyjnego – alloplastyki i potraktowania tej operacji jako nowej okoliczności w sprawie, skutkiem czego musiałoby być uchylenie decyzji do ponownego rozpoznania i umorzenie postępowania w sprawie zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

Podkreślić należy, iż w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczenia rentowego mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez Sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2007 r. I UK 316/06, opubl.: M. P. Pr. rok 2007, Nr 11, poz. 600).

Wskazany powyżej pogląd, dotyczący kognicji sądu w zakresie kontroli decyzji organu rentowego, doznaje jednakże istotnego wyjątku w postaci dyspozycji art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., który obliguje Sąd do uchylenia decyzji i przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu w przypadku ujawnienia się nowej okoliczności dotyczącej stanu zdrowia ubezpieczonego, wpływającej na możność przyznania określonego świadczenia, po wydaniu decyzji przez ZUS, a przed zakończeniem postępowania sądowego. Przywołać w tym miejscy należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 12 stycznia 2012 r, z którym sąd orzekający w pełni się utożsamia, stwierdzający, iż „nowe okoliczności” to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Jeśli ujawnią się one w postępowaniu przed sądem I instancji, sprawa „wraca” na etap postępowania przed organem rentowym po to zasadniczo, aby organy orzecznicze ZUS mogły dokonać ponownej oceny stanu zdrowia z ich uwzględnieniem. W przypadku zaś, gdy z przeprowadzonych w postępowaniu sądowym dowodów (opinii biegłych), wynika, iż niezdolność do pracy powstała dopiero po wniesieniu odwołania do sądu, należy uznać, że zaskarżona decyzja, a wcześniej - orzeczenie komisji lekarskiej, nie były wadliwe, a zatem nie ma racjonalnego powodu, aby niewadliwa decyzja miała podlegać uchyleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. W ocenie Sądu Najwyższego stan zdrowia jest wartością zmienną. Przyjęcie koncepcji, że „nowe okoliczności”, które zobowiązują Sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenie postępowania (a więc zakończenia sprawy przed sądem), to także okoliczności dotyczące pogorszenia stanu zdrowia po wniesieniu odwołania, spowodowałoby brak możliwości zakończenia sprawy o rentę. Pojawienie się po każdorazowej negatywnej decyzji organu rentowego tak rozumianych „nowych okoliczności” prowadziłoby do konieczności jej uchylenia i w efekcie do trwającego w nieskończoność stanu „niezałatwienia wniosku o rentę” (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 stycznia 2012 roku, II UK 79/11, opubl. MoPr 2012 nr 5, str. 261).

Reasumując, nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. to tego rodzaju zdarzenia prawne, które choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji. Jako przykłady wskazuje się schorzenia wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Przepis art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., zobowiązuje zatem sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania nie w każdej sytuacji, kiedy ubezpieczony przedstawia nowe, nieznane wcześniej lekarzowi orzecznikowi czy komisji lekarskiej dokumenty medyczne, ale tylko wtedy gdy w jego ocenie mogą one stanowić o odmiennej ocenie stanu jego zdrowia.

Fakt przebycia kolejnej operacjo po ponad roku od wydania spornej decyzji, nie jest nowa okolicznością w rozumieniu powyższego przepisu.

Odwołanie nie jest także zasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 299), do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia przysługuje dodatek pielęgnacyjny na zasadach i wysokości określonej w przepisach emerytalnych.

Stosownie zaś do treści art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz.1270 z późn. zm.), dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia.

Z analizy przepisu wynika, iż w przypadku osób które posiadają prawo do emerytury lub renty, a nie ukończyły 75 lat życia przesłanki w postaci całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji muszą wystąpić łącznie.

Zgodnie z art.12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art.13 ust.1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sam termin „niezdolność do samodzielnej egzystencji” zdefiniowany został w art. 13 ust. 5 ww. ustawy, jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie zaś powyższe elementy łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 lutego 2002 r., III AUa 1333/2001, LexPolonica nr 364215).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie pozwoliło na ustalenie, że wnioskodawca jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, a od spełnienia tej przesłanki (wobec braku ukończenia przez wnioskodawcę 75 lat życia) było uzależnione przyznanie mu prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił, że wprawdzie występujące u wnioskodawcy zmiany chorobowe upośledzają jego sprawność narządu ruchu w stopniu dającym podstawę do orzeczenia całkowitej, trwałej niezdolności wnioskodawcy do pracy rolniczej, to jednak stopień naruszenia sprawności organizmu badanego nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych ani niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca nie wymaga bowiem pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Podkreślić w tym miejscu należy ,że J. D. jest w stanie w zakresie podstawowym posprzątać, zrobić zakupy, ogrzać dom, przygotować posiłki i załatwić sprawy w urzędach, w tym odbyć wizytę lekarską, a co również istotne, porusza się samodzielnie po mieszkaniu, jest w stanie zjeść, utrzymać podstawową higienę osobistą i załatwić potrzeby fizjologiczne.

Podkreślić w tym miejscu należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy, Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)).

W konsekwencji brak jest podstaw do przyznania ubezpieczonemu prawa do dodatku pielęgnacyjnego i Sąd Okręgowy na postawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokata M. B. kwotę 110,70 (sto dziesięć złotych siedemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku o adwokaturze (tj. Dz. U. z 2019 r. , poz. 1513) koszty pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ponosi Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Stosownie zaś do treści § 15 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz. 18) w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym opłaty wynoszą 90 zł. Zgodnie zaś z § 4 ust.3 opłaty o których mowa w ust. 1 i 2 podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług. Z tych względów Sąd zwiększył należną kwotę o kwotę podatku VAT tj. o kwotę 20,70 zł.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

1 X 2019 roku.