Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 265/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2019 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa J. R.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda J. R. kwotę 108.900,00 (sto osiem tysięcy dziewięćset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda J. R. kwotę 9.417,00 (dziewięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 5.263,96 (pięć tysięcy dwieście sześćdziesiąt trzy złote dziewięćdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 265/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 4 sierpnia 2017 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powód J. R. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 65.000,00 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w Ł. C., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku oraz oznaczonej numerem działki (...) położonej w Ł. C., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku, które znajdują się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. a także kwoty 15.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w Ł. C., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...) oraz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

(pozew- k.2-6)

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Łasku uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

( postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 10 sierpnia 2017 r.- k.27)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.46-54)

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2018 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:00:20 – 00:03:12- koperta k.345)

Pismem procesowym z dnia 2 kwietnia 2019 r. powód rozszerzył powództwo i żądał zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 69.300,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości oraz kwoty 39.600,00 zł tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na jego nieruchomości.

(pismo procesowe powoda- k.329)

Na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2019 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 2 sierpnia 2019 r. na płycie CD 00:00:20 – 00:05:20- koperta k.345)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powód J. R. jest właścicielem nieruchomości:

- oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 0,0923 ha położonej w Ł. C., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 1,14 ha położonej w Ł. C., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku.

Na działce numer (...) występuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, natomiast działka numer (...) jest niezabudowana.

(bezsporne, wypisy z rejestru gruntów- k.9, k.10, odpisy z ksiąg wieczystych- k.11, k.12, kserokopie zdjęć- k.17-19, opinia biegłego K. N. k.121-304, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.331-334)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, którego ostatnie zmiany przyjęte zostały uchwałą Rady Gminy w Ł. nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 czerwca 2017 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Burmistrza Ł. z dnia 10 stycznia 2017 r. ( (...). (...).3.17.2017) wynika, że działka numer (...) położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, w granicach powierzchni ograniczających wysokość zabudowy do 34 m n.p.m. oraz w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych terenów zamkniętych. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Burmistrza Ł. z dnia 29 grudnia 2016 r. ( (...). (...).488.2016) wynika natomiast, że działka nr (...) – obszar od drogi do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, pozostała część – uprawy rolnej wysokiej intensywności (II – IV), tereny dolesień, tereny lasów, ponadto działka położona jest w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych terenów zamkniętych.

(bezsporne, wypisy z rejestru gruntów- k.9, k.10, odpisy z ksiąg wieczystych- k.11, k.12, zaświadczenia Burmistrza Ł.- k.14, k.15, opinia biegłego K. N. k. 121-304, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.331-334)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r.- k.20-21)

(...) powoda znajdują się w całości w podobszarze A. Miejscowość Ł. usytuowana jest w gminie miejsko – wiejskiej Ł.. Działki powoda znajdują się we wschodniej części miejscowości Ł., określanej jako Ł.C.. Niezabudowana działka numer (...) jest niezagospodarowana i nieogrodzona i jest ona użytkowana rolniczo. Zabudowana działka numer (...) kształtem zbliżona jest do prostokąta. Jest ona uzbrojona w energię elektryczną i wodociąg, dodatkowo jest zaopatrzona w przydomowe szambo. Działka jest zabudowana budynkiem mieszkalnym trzykondygnacyjnym: parter, piętro i poddasze użytkowe oraz budynkiem gospodarczym. Budynek mieszkalny ogrzewany jest piecem na paliwo ciekłe – olej, dodatkowo ma ogrzewanie podłogowe i klimatyzację. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 164,82 m 2 a powierzchnia zabudowy 106,7 m 2. Fundamenty budynku są betonowe, mury wykonane z cegły silikatowej, ocieplone i otynkowane. Strop jest betonowy, monolityczny. Dach ma konstrukcję drewnianą i jest kryty gontem. Elementy wykończeniowe stanowią okładziny podłogowe – marmur, granit, terakota i panele, okładziny ścienne – farba dyspersyjna i glazura zaś stolarka okienna – różnej konstrukcji. Zabudowa towarzysząca składa się z murowanego, dwukondygnacyjnego budynku gospodarczo – garażowego o powierzchni użytkowej 76,9 m 2. Budynek jest kryty gontem i otynkowany, stolarka okienna jest drewniana i wrota są również drewniane. Wjazd na posesję jest utwardzony kostką brukową. Na działce występuje różnorodna zieleń ogrodowa w postaci krzewów i drzew iglastych oraz liściastych.

(wydruk z geoportalu- k.22, opinia biegłego K. N. k.121-304, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.331-334)

(...) stanowiące własność powoda położone są w obszarze ograniczonego użytkowania i zlokalizowane są w podobszarze A. Wartość rynkowa zabudowanej działki numer (...) położonej w Ł. C. została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 493.00,000 zł. (561.400,00 + 410.000,00 + 556.600,00 + 444.000,00) : 4 = 493.000,00 zł). Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie stanowi A 90,9 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,1 %. Utrata wartości, wyrażona jako spadek wartości nieruchomości o podobnej funkcji ze względu na położenie w strefie uciążliwości, bądź poza strefą, jest jednym z elementów oceny wysokości szkody. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,1 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powoda stanowi kwotę 44.900,00 zł (493.000,00 zł x 9,1%). W tej sytuacji aktualna wartość nieruchomości powoda oznaczonej jako działka numer (...) z uwzględnieniem uciążliwości w następstwie wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 448.100,00 zł (493.000,00 – 44.900,00 = 448.100,00 zł). Dla części działki powoda położonej w Ł. C. oznaczonej numerem (...)współczynnik korygujący wynosi 1,03, co przy średniej cenie transakcyjnej 45,72 zł/m ( 2) daje wartość 1 m ( 2) powierzchni gruntu w wysokości 47,09 zł. Końcowy wynik oszacowania został zaokrąglony do pełnych setek z uwagi na przeliczenia kwot pośrednich. Określona na tej podstawie wartość rynkowa wydzielonej części działki numer (...) bez uwzględniania ograniczeń wynosi 1440 m ( 2) x 47,09 zł/m ( 2) = 67.800,00 zł. W tym przypadku głównym czynnikiem determinującym wysokość szkody jest utrata funkcji mieszkaniowej w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania. Praktycznie przy braku popytu na inny rodzaj zabudowy na obszarach wiejskich na rynku lokalnym grunt objęty zakresem opinii traci walory działki budowlanej. W następstwie degradacji funkcji mieszkaniowej do określenia utraty wartości rynkowej zastosowany został określony uprzednio współczynnik wynoszący w odniesieniu do tego rodzaju gruntów w podobszarze A 36 %. W przeliczeniu na m ( 2) powierzchni przy określonej wyżej wartości jednostki odniesienia daje to kwotę 16,95 zł spadku wartości. Natomiast określony na tej podstawie łączny wymiar utraty wartości w odniesieniu do działki numer (...) po uwzględnieniu zaokrągleń wynosi 67.800,00 zł x 36 % = 24.400,00 zł. Utrata wartości wszystkich działek powoda wynosi zatem 69.300,00 zł. (44.900,00 zł + 24.400,00 zł = 69.300,00 zł).

(opinia biegłego K. N. k.121-304, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.331-334)

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, ściany konstrukcyjne oraz stropy budynku mieszkalnego powoda na parterze nie wymagają dodatkowej izolacji, wymagana jest ona natomiast dla połaci dachowej poddasza oraz otworów okiennych, co wiąże się jednocześnie z koniecznością zapewnienia właściwej wentylacji. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów otworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika szczegółowa, a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględniania stopnia zużycia. Wynik końcowy uwzględniający koszt wymiany okien i okapników, zwiększenie izolacyjności ścian i dachu, montaż wentylacji w postaci nawiewników i montaż wentylatorów oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego został oszacowany na kwotę 39.600,00 zł. Wartość prac dostosowawczych została ustalona z wykorzystaniem bazy cenowej e - (...) za IV kwartał 2018 r. a także innych publikacji branżowych oraz informacji uzyskanych od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalnych cen rynkowych.

(opinia biegłego K. N. k.121-304, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.331-334)

W dniu 2 lutego 2017 r. pełnomocnik powoda wystosował do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał go do zapłaty na rzecz powoda w terminie 7 dni od doręczenia wezwania łącznej kwoty 400.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości oraz tytułem odszkodowania obejmującego koszty konieczne do wygłuszenia budynku mieszkalnego w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 6 lutego 2017 r. pozwany nie uznał roszczeń powoda za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot.

(bezsporne, kserokopia pisma pełnomocnika powoda- k.23-24, kserokopia pisma pozwanego- k.25)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powoda. Złożone przez niego dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powoda kserokopie dokumentów prywatnych w postaci korespondencji stron wymienionej przez nie przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentów prywatnych złożonych przez powoda także nie była kwestionowana przez pozwanego. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię biegłego sądowego K. N.. Biegły ten w wydanej opinii oszacował utratę wartości nieruchomości powoda wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku znajdującego się na nieruchomości powoda położonej w miejscowości Ł. C.. W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał przy tym szczegółowo na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił też wnioski oraz sposób, w jaki do nich doszedł. Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w tego rodzaju sprawie. Biegły sądowy K. N. sporządzał bowiem opinie w wielu zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. W tej sytuacji opinię biegłego sądowego K. N. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz szacującym koszty nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego należało uznać za w pełni wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powód wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące jego własność nieruchomości, poniósł szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich, a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powoda brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka numer (...) położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, w granicach powierzchni ograniczających wysokość zabudowy do 34 m n.p.m. oraz w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych terenów zamkniętych a działka numer (...) – obszar od drogi do około 80 m w głąb działki to teren zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności, pozostała część – uprawy rolnej wysokiej intensywności (II – IV), tereny dolesień, tereny lasów, ponadto działka położona jest w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych terenów zamkniętych. Z załączników graficznych wynika, że obie działki znajdują się w całości w podobszarze A. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są działki powoda w całości, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tych działek. Powód nie może skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących mu a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiących jego własność nieruchomości. Nieruchomości powoda należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania ich na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego ich przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność powoda nieruchomości, powód doznał szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N., uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 69.300,00 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powoda roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego jego własność budynku, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powoda właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powoda działce budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił na kwotę 39.600,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powód dotychczas nie poczynił, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137). Budynek powoda był wzniesiony w tradycyjnej technologii i przy użyciu dostosowanych do niej materiałów budowlanych. Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określając jedynie następczo wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynku mieszkalnego usytuowanego na działce numer (...) przyjął rozwiązania uwzględniające stan istniejący w dacie sporządzania opinii, zapewniając spełnienie wymagań akustycznych, wynikających z opinii przy optymalizacji kosztów. Koszt rewitalizacji akustycznej będącego własnością powoda budynku biegły określił na kwotę 39.600,00 zł.

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powoda w postaci zmniejszenia wartości jego nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez niego nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w łącznej kwocie 108.900,00 zł, na które składa się kwota 69.300,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powoda na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 39.600,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powód ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na jednej z tych nieruchomości.

O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc zasądzając je od dnia 7 lutego 2017 r. to jest od dnia następnego po dniu, w którym pozwany zajął ostateczne stanowisko w sprawie i poinformował powoda, iż odmawia uznania zgłoszonych mu roszczeń a w pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek Sąd oddalił jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.417,00 zł, na którą złożyły się opłata od pozwu w kwocie 4.000,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Co do nie pokrytych wydatków w kwocie 5.263,96 zł to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019, poz. 785) zasądził je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.