Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Ewa Kaniok (spr.)

Sędziowie: SA Przemysław Kurzawa

SO (del.) Elżbieta Wiatrzyk-Wojciechowska

Protokolant: sekretarz sądowy Aneta Walkowska

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta (...) W.

przeciwko (...) Business (...) Rosja spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

z dnia 3 stycznia 2018 r., sygn. akt II C 648/17

uchyla zaskarżony wyrok znosi postępowanie przed Sądem Okręgowym Warszawa - Praga w Warszawie od 3 stycznia 2018 roku i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi z pozostawieniem rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Elżbieta Wiatrzyk-Wojciechowska Ewa Kaniok Przemysław Kurzawa

Sygn. akt: V ACa 357/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 marca 2017 roku Skarb Państwa – (...) W. wniósł o zasądzenie od (...) Business (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. kwoty 1 165 826,34 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, tytułem opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości przy ul. (...) w W..

W dniu 10 kwietnia 2017 roku Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, sygnatura akt II Nc 133/17, uwzględniając żądanie pozwu.

Nakaz ten utracił moc w całości na skutek wniesienia sprzeciwu przez pozwaną. (...) Business (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. domagała się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu. Podnosiła, że nie miała świadomości prowadzonego przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w W. postępowania w przedmiocie ustalenia nowej wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości, kwestionując powierzchnię nieruchomości i brak zastosowania obligatoryjnej bonifikaty z tytułu wpisania nieruchomości do rejestru zabytków, a także przedstawiając do potrącenia z wierzytelnością powoda własną wierzytelność z tytułu obligatoryjnego obniżenia wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w związku z udzieleniem bonifikaty związanej z wpisem nieruchomości do rejestru zabytków.

Strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu, zaprzeczając jednocześnie temu by nieruchomość przy ul. (...) w W. miała inną powierzchnię niż uwidoczniona w rejestrze gruntów i księdze wieczystej oraz by była wpisana do rejestru zabytków.

Wyrokiem z dnia 3 stycznia 2018 roku Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w punkcie pierwszym zasądził od pozwanej (...) Business (...) Rosja spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W. kwotę 1 165 826,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty; w punkcie drugim zasądził od pozwanej (...) Business (...) Rosja spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; w punkcie trzecim nakazał pobrać od pozwanej (...) Business (...) Rosja spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie kwotę 58 292 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynika, że Skarb Państwa jest właścicielem nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...) z obrębu (...) o łącznej powierzchni 54.427 m ². Prawo użytkowania wieczystego opisanej powyżej nieruchomości w 2016 roku przysługiwało pozwanej (...) Business (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W.. Pozwana spółka nabyła prawo użytkowania wieczystego wskazanej nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na niej budynków na podstawie umowy z dnia 1 czerwca 2011 roku przenoszącej przedsiębiorstwo spółki (...).P. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo-akcyjna. Pozwana została wpisana w księdze wieczystej w dniu 8 listopada 2011 roku, ze skutkiem od dnia złożenia wniosku o wpis, tj. od dnia 3 czerwca 2011 roku.

Pismem z dnia 5 listopada 2010 roku Prezydent (...) W. wypowiedział poprzedniemu użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przy ul. (...) – B. P. (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2010 roku dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości i ustalił z dniem 1 stycznia 2011 roku nową wysokość opłaty rocznej na kwotę 1165826,34 złotych z informacją, że opłatę należy uiścić do dnia 31 marca każdego roku.

Poprzedni użytkownik wieczysty – B.P. (...) sp. z o.o. w W. wystąpił z wnioskiem o ustalenie, że w/w podwyższenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. Orzeczeniem z dnia 16 maja 2013 roku, sygnatura(...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. oddaliło ten wniosek.

Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 roku, sygnatura sprawy (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy zaskarżone przez (...) Business (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 16 stycznia 2014 roku, na mocy którego odmówiono wznowienia postępowania zakończonego orzeczeniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 16 maja 2013 roku, sygnatura (...)

Pozwana spółka nie uiściła opłaty rocznej za 2016 rok za użytkowanie wieczyste nieruchomości przy ul. (...) w W..

Sąd Okręgowy wskazał, że termin uiszczania i sposób ustalania wysokości opłaty rocznej został szczegółowo unormowany w przepisach ustawy z dnia 21 grudnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Nadto dla oceny zasadności żądania pozwu rozstrzygające znaczenie ma dyspozycja art. 78 ust.4 w zw. z art. 79 ust. 5 u.g.n., normującego skutki prawne aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste.

Sąd wyjaśnił, że od 1 stycznia 2011 roku na skutek wypowiedzenia, opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego na nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. podwyższona została do kwoty 1 165 826,34 zł, przy czym wniosek o ustalenie braku zasadności owego podwyższenia został oddalony prawomocnym orzeczeniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wydanym 16 maja 2013 roku. Pozwana winna była zatem zapłacić stronie powodowej z tytułu użytkowania wieczystego w roku 2016 kwotę 1 165 826,34 złotych do dnia 31 marca 2016 roku. Od dnia 1 kwietnia 2016 roku pozwana pozostaje w opóźnieniu z zapłatą wskazanej należności. I od tej daty należne były odsetki ustawowe za opóźnienie, zgodnie z dyspozycją art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzuciła naruszenie:

1.  art. 67 § 1 k.p.c. w zw. z art. 70 § 1 k.p.c. poprzez prowadzenie postępowania i wydanie wyroku w sytuacji, gdy w składzie organów uprawnionych do reprezentowania Pozwanej, tj. w spółce (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest komplementariuszem w spółce (...) Rosja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo - akcyjna ( (...)), która to spółka (...) jest komplementariuszem w pozwanej spółce, nie ma obecnie osób wchodzących w skład zarządu, co w konsekwencji stanowi przesłankę nieważności postępowania z art. 379 pkt 2 k.p.c.;

2.  art. 217 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c., oraz art. 278 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków dowodowych pozwanej zgłoszonych w sprzeciwie do nakazu zapłaty a w konsekwencji zamknięcie przewodu sądowego i wydanie wyroku bez przeprowadzenia postępowania dowodowego i niewyjaśnienia okoliczności, które w dacie wyrokowania pozostawały między stronami sporne;

3.  art. 217 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c., w zw. z art. 248 k.p.c. oraz 249 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne zaniechanie:

a)  pozyskania od Powoda dokumentacji związanej z przekazaniem przedmiotowej nieruchomości w użytkowanie wieczyste;

b)  załączenia akt sprawy toczącej się przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w W. pod sygn. akt (...)

c)  pozyskania informacji z Biura (...) Konserwatora Zabytków (...) W.;

d)  pozyskania informacji od Prezydenta (...) W. Biura (...) informacji, co skutkowało zamknięciem przewodu sądowego i wydaniem orzeczenia merytorycznego, w sytuacji braku wystarczających informacji w przedmiocie nieruchomości.

Skarżąca wniosła o dopuszczenie dowodu z oświadczenia z dnia 10 kwietnia 2017 r. o rezygnacji z funkcji Prezesa Zarządu spółki (...) Rosja Sp. z o.o. przez M. K. na okoliczności szczegółowo wskazane w uzasadnieniu apelacji.

W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie wyroku, zniesienie postępowania w zakresie objętym nieważnością i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania; w przypadku nieuwzględnienia wniosku z pkt 1) wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ze względu na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Nadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

na rozprawie w dniu 27.09.2019r. Sąd Apelacyjny postanowił ograniczyć rozpoznanie apelacji do zarzutu nieważności postępowania.

Sąd Apelacyjny ustalił, że jak wynika ze znajdujących się w aktach odpisów z rejestru przedsiębiorców, do reprezentacji pozwanej spółki uprawniona jest (...) Business (...) Rosja spółka z o.o. (...) z siedzibą w W., do reprezentacji której uprawniona jest z kolei (...) Rosja spółka z o.o. z siedzibą w W.. Do reprezentacji (...) Rosja spółka z o.o. z siedzibą w W. uprawniony jest zarząd, zarząd ten w dacie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 10.04.2017r. był jednoosobowy i sprawował go M. K. ( k.87). Jak wynika z k.205 akt, M. K. w dniu 10.04.2017r. złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji prezesa zarządu. Kopia w/w oświadczenia została poświadczona za zgodność przez notariusza A. O. w dniu 5.12.2017r. ( k.206). W aktach brak jest dokumentu potwierdzającego doręczenie owego oświadczenia (...) Rosja spółce z o.o. w sposób umożliwiający podjęcie przez tę spółkę działań związanych z rezygnacją jedynego członka zarządu, jednak bezsporne jest, że 6.02.2018 na mocy postanowienia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie XIII Wydziału Gospodarczego KRS, z rejestru wykreślono dane M. K. jako Prezesa Zarządu (...) Rosja spółka z o.o. (k.302 – 304) jako niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, a postępowanie w tym przedmiocie zostało wszczęte przez ten sąd na podstawie art. 24 ust. 6 ustawy o KRS w dniu 27.12.2017r. ( k.287 wywody pozwanego). Zaskarżony wyrok zapadł po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3.01.2018r., na którą w imieniu pozwanej nikt się nie stawił.

W tej sytuacji, w ocenie Sądu Apelacyjnego przyjąć należy, że w dniu 3.01.2018r. pozwana spółka nie miała organu uprawnionego do jej reprezentacji, zatem postępowanie na rozprawie w dniu 3.01.2018r. toczyło się w warunkach nieważności, o której mowa w art. 379 pkt 2 k.p.c., co mogło mieć wpływ na wynik tego postępowania. Zawiadomienia o terminie tej rozprawy nie można uznać za skuteczne a była to rozprawa bezpośrednio poprzedzająca wydanie wyroku.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 par. 2 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego stosownie do art. 108 par. 2 k.p.c.

Elżbieta Wiatrzyk – Wojciechowska Ewa Kaniok Przemysław Kurzawa