Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa T. P.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 7 października 2016 roku, sygn. akt I C 1704/14

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach: pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki T. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 20.000 złotych podwyższa do kwoty 30.000 (trzydzieści tysięcy) złotych oraz w punkcie czwartym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 297, 39 złotych podwyższa do kwoty 2.432,40 ( dwa tysiące czterysta trzydzieści dwa 40/100) złotych ;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki T. P. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą;

4. nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od apelacji.

SSA w SO Stanisław Łęgosz

SSO Dariusz Mizera SSR Bartłomiej Biegański

Sygn. akt II Ca 129/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 grudnia 2014 roku powódka T. P., reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 50.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę w związku ze śmiercią siostry J. K., wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 1486 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2014 roku tytułem odszkodowania przewidzianego w art. 446 § 1 k.c., a także kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 7 października 2016 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa T. P. przeciwko (...) S.A. w W. o zadośćuczynienie

1. zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki T. P. tytułem zadośćuczynienia kwotę 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od powódki T. P. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 902,30 zł tytułem części wydatków poniesionych przez Skarb Państwa i odstępuje od obciążania powódki nieuiszczonymi kosztami sądowymi w pozostałym zakresie;

4. zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 297,39 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów' sądowych.

Podstawą powyższego rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

T. P. była siostrą J. K..

W dniu 19 marca 2013 roku w miejscowości P. doszło do wypadku drogowego. Kierujący samochodem C. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachowując szczególnej ostrożności podczas jazdy w trudnych warunkach atmosferycznych i drogowych i nie utrzymał odstępu niezbędnego do uniknięcia zderzenia w czasie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego go samochodu marki V\V Golf kierowanego przez J. K. najechał na prawą część tyłu tegoż samochodu, którego kierująca zatrzymała się przed skrętem w lewo z celu ustąpienia pierwszeństwa pojazdowi jadącemu w przeciwnym kierunku. W wyniku tego samochód kierowany przez J. K. został przemieszczony na pas ruchu dla przeciwnego kierunku jazdy bezpośrednio przed jadący zespół ciężarowy marki R. (...), co doprowadziło do zderzenie pojazdów. W wyniku tego zderzenia samochód V. (...) został odrzucony na północne pobocze i uderzył lewym bokiem w barierki, słup i znak drogowy. W następstwie doznanych w tym wypadku rozległych obrażeń ciała J. K. poniosła śmierć na miejscu.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 11 września 2013 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie o sygnaturze akt VII K 475/13, sprawca w/w wypadku G. P. został skazany za przestępstwo z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 177 § 2 k.k.

Sprawca wypadku G. P. posiadał polisę ubezpieczenia OC na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z (...) S.A. w W..

Śmierć siostry spowodowała wystąpienie u T. P. silnej reakcji stresowej, która w dalszym czasie rozwinęła się w stan chronicznego smutku, który można diagnozować jako depresję reaktywną. Następstwem tego stanu jest potrzeba leczenia psychiatrycznego oraz terapii psychologicznej. Spowodowało to także zablokowanie procesu żałoby, co stanowi silny dyskomfort psychiczny, powodujący doznawanie cierpienia wynikającego z przeżywania opuszczenia, osamotnienia i pustki psychicznej.

Wyłączną przyczyną zdiagnozowanej u T. P. depresji reaktywnej jest śmierć siostry J. K.. Nasilenie dysfunkcji zdrowia psychicznego związane z tą dolegliwością można uznać za znaczne, a ze względu na czas trwania także za długotrwałe.

Powyższe ustalenia Sąd poczynił w oparciu zeznania powódki T. P. oraz świadka A. W., jak również posiłkując się informacjami ujawnionymi w załączonych do akt sprawy dowodach o charakterze nieosobowym, w szczególności opiniach biegłych.

Rekonstruując stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd pominął jako niemające znaczenia wnioski płynące z przeprowadzonych dowodów z opinii biegłego patomorfologa oraz biegłego z zakresu medycyny sądowej, zważywszy na fakt, że ich treść (wobec niemożności jednoznacznego potwierdzenia lub wykluczenia twierdzeń pozwanego co do przyczynienia się J. K. do następstwa wypadku) w żaden sposób nie wpływa na poczynione ustalenia i pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Dodatkowo można też wskazać, że z opinii w dziedzinie mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego, sporządzonej na potrzeby postępowania karnego w sprawie VII K 475/13 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim wynika, że zebrany materiał dowodowy nie wskazuje na nieprawidłowości w taktyce technice Jady J. K., które mogłyby pozostawać w związku przyczynowym z wystąpieniem wypadku.

Mając takie ustalenia Sąd zważył , iż powództwo jest częściowo zasadne.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż zgodnie z treścią art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Stąd też, zważywszy na ustalenia prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim wydanego w sprawie VII K 475/13 w niniejszym postępowaniu Sąd pozostawał związany ustaleniem co do sprawstwa G. P. za opisane w sentencji skazującego wyroku karnego przestępstwo drogowe, co przesądziło także o odpowiedzialności pozwanego jako ubezpieczyciela.

Powódka w pozwie zgłosiła dwa żądania. Pierwsze z nich oparte zostało na ustawowej podstawie wynikającej z art. 446 § 4 k.c., zgodnie z którym sąd może

przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W świetle wniosków płynących ze sporządzonych na potrzeby niniejszego postępowania opinii psychologicznej oraz sądowo-psychiatrycznej wątpliwości Sądu nie budzi fakt, iż T. P. w następstwie nagłej, tragicznej śmierci siostry doznała krzywdy, rozumianej jako szkoda niemajątkowa, mająca swe odzwierciedlenie w sferze psychicznej i duchowej pokrzywdzonej. Kluczowym zatem stała się dla Sądu ocena, czy w sytuacji rodzinnej, z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie zasadnym jest uznanie siostry osoby zmarłej za „osobę najbliższą”. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „pojęcie najbliższych członków rodziny, jakim posłużył się ustawodawca w art. 446 § 4 k.c. ujmowane jest w judykaturze i piśmiennictwie szeroko. Obejmuje nie tylko rodziców i dzieci, ale też inne osoby, które z uwagi na konkretny układ stosunków faktycznych pozostawały w relacjach szczególnej bliskości, niezależnie od formalnej kolejności pokrewieństwa wynikającej z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. Z poczynionych ustaleń wynika, iż pomiędzy J. K. a powódką istniały silne więzi rodzinne. Dbały one o siebie wzajemnie, wspólnie spędzały święta oraz uroczystości rodzinne, miały codzienny kontakt telefoniczny. Nadto J. K. udzielała siostrze także wsparcia finansowego, z uwagi na swoją dobrą sytuację materialną. Należy także zauważyć, że śmierć siostry wywołała u T. P. silne poczucie osamotnienia, stwierdzone podczas badań przeprowadzanych przez biegłych. W ocenie Sądu sam fakt, że powódka jest osobą dorosłą i dojrzałą nie może przemawiać za wykluczeniem T. P. z kręgu osób najbliższych, którym Sąd może przyznać zadośćuczynienie, na co powołuje się pozwany w odmownej decyzji w przedmiocie przyznania dodatkowego świadczenia T. P.. Zdaniem Sądu zarówno relacje przesłuchanych w niniejszej sprawie świadka oraz powódki, ocenione nadto w kontekście negatywnych zdrowotnych następstw śmierci J. K. występujących po stronie powódki przemawiają za tym, iż zasadne jest zaliczenie T. P. do kręgu osób najbliższych w rozumieniu art. 446 § 4 k.c.

Przechodząc do ustalenia wysokości należnego T. P. zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze, że na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli pełnionej w rodzinie przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej

rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego. Podkreślić trzeba, że utrata osoby bliskiej ma zawsze charakter nieodwracalny.

Z drugiej jednak strony powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie, że przy ocenie wysokości zadośćuczynienia należy oderwać się od statusu materialnego pokrzywdzonego, ale wyrażając jego wysokość w pieniądzu można odwołać się do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na umiarkowany wymiar zadośćuczynienia, bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka "przeciętnej stopy życiowej" społeczeństwa ma charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar.” Ustalając wysokość zadośćuczynienia nie można bowiem zapominać o podstawowej funkcji przypisywanej w/w świadczeniu, tj. o funkcji kompensacyjnej. W realiach przedmiotowej sprawy, żądana kwota 50.000 złotych, oceniana w świetle przedstawionych powyżej kryteriów stanowi kwotę wygórowaną. Ustalając wysokość przyznanego powódce świadczenia Sąd miał także na uwadze ustalenia biegłej psycholog, a mianowicie fakt, że proces żałoby jakkolwiek silnie odbił się na psychice powódki, o tyle nie wpłynął w sposób znaczący na jej aktywność życiową. Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 20.000 złotych tytułem zadośćuczynienia uznając, iż w pełni zrealizuje ona funkcje kompensacyjne przypisane zadośćuczynieniu, jako adekwatna do stopnia doznanej krzywdy oraz niewygórowana względem obiektywnych kryteriów.

Oprócz zadośćuczynienia powódka T. P. domagała się nadto zasądzenia na jej rzecz kwoty 1486 złotych tytułem odszkodowania przewidzianego w art. 446 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Zgodnie z oświadczeniem powódki na poniesione przez nią koszty pogrzebu J. K. miały składać się wydatki na odpowiednią odzież, koszty telefonicznego poinformowania rodziny oraz wydatki na wieniec i znicze oraz leki. Należy zważyć, iż powódka jako podstawę swojego roszczenia wskazuje art. 446 § 1 k.c., przy czym - zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem - z treści art. 446 § 1 k.c. nie wynika w sposób jednoznaczny ograniczenie zakresu zwrotu kosztów pogrzebu, w tym kosztów wystawienia nagrobka, jednak powszechnie przyjmuje się, że koszty te podlegają

zwrotowi w ograniczonym zakresie. Granice obowiązku wyznaczają zwyczaje przyjęte w danym środowisku. Pojęcie "zwyczaje przyjęte w danym środowisku" należy rozumieć jako zwykle ponoszone wśród określonego kręgu podmiotów koszty związane z pochowaniem zmarłego (nabycie trumny, przewóz zwłok, koszty samej ceremonii pogrzebowej, kwiaty i wieńce, stypa, a później także wystawienie nagrobka). Ustalając zwyczaje panujące w danym środowisku należy kierować się kryteriami obiektywnymi, oczywiście odniesionymi do pewnego kręgu podmiotów. Nie można utożsamiać określenia "zwyczaje przyjęte w danym środowisku" z kosztami poniesionymi przez konkretną osobę w konkretnym przypadku.” Tak ukształtowana linia orzecznictwa wskazuje zatem, że do kosztów pogrzebu należą wydatki związane bezpośrednio z pogrzebem, do której to kategorii trudno jest zaliczyć koszty - nawet konieczne i poniesione przez osobę najbliższą - związane jedynie z uczestnictwem w uroczystości pogrzebowej. W ocenie Sądu zaś poniesione przez powódkę koszty składające się na przedmiotowe żądanie stanowią w istocie szkodę majątkową, jakiej doznała T. P. w związku ze śmiercią siostry i jako taka szkoda ta podlegałaby naprawieniu na zasadach ogólnych. Jednakże należy mieć na uwadze, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, wobec czego dla zasądzenia konkretnego roszczenia wymaga wykazania, że jest ono uzasadnione nie tylko co do zasady, ale także udowodnienia jego wysokości. Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne. Z przepisu tego wynika, że w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. W związku z tym faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzących prawo podmiotowe), powinien dowieść powód. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie powódka nie przedstawiła wystarczających dowodów dokumentujących wysokość poniesionych wydatków, a tym samym wysokość wyrządzonej jej szkody. Załączone do akt sprawy oświadczenie powódki nie zostało poparte żadnymi obiektywnymi dowodami, takimi jak chociażby paragony czy rachunki za zakupioną odzież bądź wieniec i znicze. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż przedstawiony przez powódkę w powyższym zakresie materiał nie dowodzi w sposób jednoznaczny wysokości zgłoszonego w tym zakresie roszczenia i w konsekwencji oddalił powództwo w tej części.

O odsetkach ustawowych od 3 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz odsetkach ustawowych za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty Sąd orzekł na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 392) i art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgłoszenie szkody z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 200.000 zł skierowano do strony pozwanej w piśmie z dnia 6 listopada 2013 roku (k. 34 odwr.). Co do zasady zadośćuczynienie za krzywdę staje się wymagalne po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela do zapłaty (art. 455 § 1 k.c.), przy czym ubezpieczyciela obowiązują terminy wynikające z ustawy z 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych . Decyzją z dnia 3 stycznia 2014 roku odmówiono wypłaty żądanego przez powódkę zadośćuczynienia. Dlatego żądanie zasądzenia odsetek od dat wskazanych w pozwie jest uzasadnione.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o treść art. 100 k.p.c. oraz art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę fakt, że żądania powódki zostały uwzględnione jedynie częściowo i mając nadto na uwadze sytuację majątkową powódki. Łącznie koszty procesu wyniosły w sprawie 12.088,19 zł. Koszty poniesione przez powódkę to koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa w łącznej kwocie 3.617 zł. Koszty poniesione przez stronę pozwaną, to koszty zastępstwa procesowego z opłatą od pełnomocnictwa (3.617 zł), a ponadto zaliczka na koszt dowodu z opinii biegłego w wysokości 800 zł - łącznie 4.417 zł. Z kolei koszty procesu obciążające Skarb Państwa to nieuiszczona opłata sądowa od pozwu w kwocie 2.575 zł i wydatki na opinie biegłych oraz zwrot kosztów dojazdu świadka (1.479,19 zł). Łącznie jest to kwota 4.054,19 zł.

Powództwo zostało uwzględnione w 39%. Z tego wynika, że koszty obciążające pozwanego wynoszą 4.714,39 zł, a powódkę 7.373,80 zł. Przy uwzględnieniu kosztów faktycznie przez strony poniesionych, powódka winna ponieść dodatkowo koszty w wysokości 3.756,80 zł (7.373,80 — 3.617), a strona pozwana winna ponieść je w kwocie 297,39 zł (7.714,39-4.417).

Ostatecznie na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.) w zw. z art.. 100 k.p.c. Sąd nakazał ściągnąć od powódki T. P. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 902,30 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa od oddalonej części powództwa i na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powódki T. P. kosztami w pozostałym zakresie (nieuiszczonej opłaty sądowej). Jak wskazano powyżej wydatki poniesione przez Skarb Państwa wyniosły 1.479,19 zł, a skoro powódka przegrała sprawę w 61 %, to należna od niej na rzecz Skarbu Państwa dlatego też obciążając powódkę z tego tytułu kwota wynosi 902,30 zl (1.479.19 x 61%).

Ponadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c., Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 297,39 zł, której wyliczenie przedstawiono powyżej.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia za pośrednictwem swojego pełnomocnika złożyła powódka zaskarżając wyrok w części tj.

1. w zakresie punktu 2 wyroku w części oddalającej powództwo co do kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia przewidzianego w art. 446 § 4 k.c. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

2. w zakresie punktu 3 i 4 wyroku w całości.

Skarżąca zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1.  naruszenie przepisu prawa materialnego tj. art. 446 § 4 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że kwota 20.000 zł stanowi odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia kompensującą doznaną krzywdę wywołaną tragiczną śmiercią siostry, w sytuacji gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności niniejszej sprawy, a w konsekwencji przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd winien uznać, że kwotą rekompensującą doznaną przez powódkę krzywdę będzie kwota 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia;

2.  naruszenie przepisu prawa procesowego tj. art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie oraz art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji obciążenie powódki częściowo kosztami postępowania, w sytuacji gdy z uwagi na charakter sprawy oraz okoliczność, że określenie należnej powódce sumy zadośćuczynienia należało do oceny Sądu powódka nie winna zostać obciążona kosztami postępowania.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżąca wnosiła o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a. zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego dodatkowo kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia przewidzianego w art. 446 § 4 k.c. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty,

b. odstąpienie od obciążania powódki kosztami postępowania w trybie art. 102 k.p.c.

alternatywnie

c. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za pierwszą instancję przy uwzględnieniu merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy;

2. zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja niemal w całości jest uzasadniona.

Na wstępie należy przypomnieć, iż Sąd Okręgowy jako Sąd II instancji jest związany zarzutami naruszenia prawa procesowego jednakże naruszenie prawa materialnego winien każdorazowo brać pod rozwagę z urzędu. W przedmiotowej sprawie w ostatecznym rozrachunku stan faktyczny nie był w istocie sporny między stronami także apelacja nie zawiera w sobie zarzutów procesowych za wyjątkiem kwestii dotyczącej kosztów postępowania. Dlatego też rozważając zarzut naruszenia prawa materialnego Sąd miał na uwadze ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny do którego strony na etapie postępowania apelacyjnego nie zgłosiły zarzutów.

Rozważając zatem zarzut naruszenia art. 446 § 4 k.c. należy przypomnieć, iż zgodnie z treścią tego przepisu Sąd może przyznać, najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę.

W swoim założeniu zadośćuczynienie, o którym mowa w przepisie art. 446 § 4 k.c. ma zrekompensować krzywdę - nie tylko doznany ból i cierpienie spowodowane śmiercią osoby bliskiej, ale przede wszystkim przedwczesną utratę członka rodziny, która zawsze będzie nieodwracalna w skutkach i poczucie osamotnienia, rozciągające się na całe życie osoby bliskiej; pomóc w przezwyciężeniu przykrych doznań i wspierać realizację tych celów pokrzywdzonego, które zostały udaremnione przez negatywne doświadczenia. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które z dużym prawdopodobieństwem wystąpią w przyszłości. Wysokość zadośćuczynienia powinna przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 maja 2016r. I ACa 102/16, baza Legalis).

Sąd Rejonowy w swoich motywach przytoczył okoliczności wpływające na rozmiar krzywdy. Wskazał także na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia. Podkreślił przy tym, iż co prawda proces żałoby silnie odbił się na psychice powódki ale nie wpłynął w sposób znaczący na jej aktywność życiową.

Uszło jednak uwadze Sądu, iż jak wynika z ustaleń faktycznych powódka była silnie emocjonalnie związana ze zmarłą siostrą i to już od dzieciństwa. Zmarła świadczyła powódce rozmaitą pomoc była tak naprawdę dla niej najbliższą osobą. Pomimo upływu czasu (od wypadku minęło prawie 4 lata) powódka w dalszym ciągu kontynuuje leczenie psychiatryczne. Nagła śmierć siostry stała się dla niej wydarzeniem bez precedensu, które bezpośrednio zaważyło na dalszym jej życiu i spowodowało, że przestało być komfortowe, a stało się pasmem cierpień, smutnych wspomnień i bolączki po śmierci siostry. Na rozmiar krzywdy wpływa bez wątpienia także uszczerbek na zdrowiu który biegła określiła na 7% .

Sąd Rejonowy jak się wydaje tych okoliczności w sposób właściwy nie uwzględnił przy określaniu wysokości zadośćuczynienia. Wszystko to sprawia, że ingerencja Sądu odwoławczego w zakresie określenia wysokości zadośćuczynienia wydaje się być konieczna. W ocenie Sądu całościowe zadośćuczynienie w kwocie 30.000 zł będzie adekwatne w stosunku do doznanej przez powódkę krzywdy i będzie spełniało także swój kompensacyjny charakter.

Konsekwencją uwzględnienia apelacji była także zmiana rozstrzygnięcia o nieuiszczonych kosztach sądowych za pierwszą instancję co doprowadziło do zmiany rozstrzygnięcia zawartego w pkt 4 zaskarżonego wyroku poprzez podwyższenie kwoty podlegającej ściągnięciu od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa do kwoty 2.432,40 zł a to na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.) w zw. z art.. 100 k.p.c..

Wyrok Sądu I instancji nie zawiera rozstrzygnięcia o rozliczeniu kosztów procesu między stronami, a żadna ze stron nie wystąpiła o uzupełnienie wyroku w tym przedmiocie dlatego też brak podstaw do takiego rozstrzygnięcia przed sądem odwoławczym.

W efekcie należało na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnić apelację niemal w całości orzekając w pkt 1 wyroku.

Apelacja została oddalona jedynie w części w której skarżąca domaga się nie obciążania jej nieuiszczonymi kosztami sądowymi które obciążają powódkę stosownie do wyniku sprawy. Sąd nie dopatrzył się powodów dla których powódka na rzecz której zostało zasądzone łącznie 30.000 zł miałaby być zwolniona od ponoszenia części nieuiszczonych kosztów sądowych dlatego też w tym zakresie apelacja została oddalona, a to na podstawie art. 385 k.p.c. Podobnie brak podstaw do stosunkowego rozliczenia kosztów poniesionych przez strony za I instancję z powodów wyżej przytoczonych.

Mając na uwadze, iż powódka niemal w całości wygrała postępowanie apelacyjne na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt 3 wyroku.

O nieuiszczonej opłacie sądowej od apelacji orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zm.) w zw. z art. 98 k.p.c.

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera del. SSR Bartłomiej Biegański