Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 474/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Guniewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Rykała-Płodzień

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2019 r. w Rzeszowie

sprawy skargi B. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wznowienie postępowania w sprawie IVU 459/13

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 18 czerwca 2013r.

I.  wznawia postępowanie w sprawie IV U 459/13,

II.  zmienia wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 18 czerwca 2013r. sygn. akt IV U 459/13 w ten sposób, że zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 15 lutego 2013r. znak: (...)i zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. do wyliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni B. R. z pominięciem zastosowania art. 25 ust. 1 b Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17.12.1998r. oraz do wypłaty wyrównania poczynając od dnia 6 maja 2016r.

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz wnioskodawczyni B. R. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 474/19

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 11 września 2019 r.

W dniu 6 maja 2019 r. do Sądu Okręgowego w Rzeszowie wpłynęła skarga B. R. o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. akt IV U 459/13.

Podstawę wznowienia postępowania strona skarżąca upatrywała w treści art. 401 1kpc, zgodnie z którym można żądać wznowienia postępowania w wypadku gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Skarżąca naprowadziła dalej, że w dniu 6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt P 20/16, w którym stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreślała, że orzeczenie powyższe odnosi się do jej sytuacji, albowiem urodziła się w (...) r., prawo do wcześniejszej emerytury nabyła przed 1 stycznia 2013 r., a następnie po 31 grudnia 2012 r. została jej przyznana emerytura z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, której podstawa została obliczona z zastosowaniem art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS tj. została pomniejszona o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych. Wobec uprzedniego wysokość jej emerytury obliczonej według nowych zasad była niższa niż emerytury wcześniejszej, skutkiem czego nadal otrzymuje ona emeryturę przyznaną w oparciu o art. 29 w zw. z art. 46 ustawy emerytalno – rentowej.

Ustanowiony w toku postępowania przez B. R. pełnomocnik w piśmie z dnia 5 września 2019 r. podtrzymywał twierdzenia i wnioski zawarte w skardze. Wnosił o wznowienie postępowania w sprawie o sygn. akt IV U 459/13, uchylenie orzeczenia z 18 czerwca 2013 r., ponowne rozpoznanie sprawy i zmianę decyzji ZUS z 15 lutego 2013 r. przez ponowne przeliczenie emerytury wnioskodawczyni bez pomniejszenia jej wysokości o kwotę wypłaconych dotychczas świadczeń z tytułu wcześniejszej emerytury i wypłatę wyrównania emerytury oraz o zasądzenie od ZUS kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jej uwzględnienie, z zastrzeżeniem, że żądanie zawarte w treści w/w pisma dotyczy jedynie samego wznowienia postępowania sądowego o sygn. akt IV U 459/13, a orzeczenie Trybunału odnosi skutki jedynie na przyszłość, w związku z czym ewentualne uwzględnienie skargi wiąże się z uprawnieniem do wypłaty świadczenia w nowej wysokości dopiero od miesiąca złożenia tej skargi do sądu. Jednocześnie organ rentowy dokonał wyliczenia wysokości emerytury z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. na dzień wydania decyzji o przyznaniu emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje :

Skarga B. R. o wznowienie postępowania okazała się uzasadniona. Zgodnie z art. 401 1 kpc można żądać wznowienia postępowania w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Przyjmuje się, że przepis ten ma zastosowanie do tych orzeczeń, których podstawą prawną był akt normatywny wyeliminowany z obrotu prawnego wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Niekonstytucyjny przepis musi zatem stanowić bezpośrednią podstawę prawną wydania zaskarżonego orzeczenia, decydującą o wyniku rozstrzygnięcia zaskarżonego skargą (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2007 r., V CNP 45/07, III UO 2/08, OSNP 2010/21-22/273; z dnia 6 listopada 2009 r., I CO 17/09; z dnia 26 stycznia 2011 r. I PZ 36/10, z dnia 20 kwietnia 2011 r. I CSK 410/10, OSNC 2012/1/14 i z dnia 13 lutego 2012 r. I CZ 152/11). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2017r. ( III PZ 10/17, lex 4220320 ) zgodnie z art. 412 § 2 kpc zmiana albo uchylenie orzeczenia, którego dotyczy skarga o wznowienie postępowania jest możliwe "po ponownym rozpoznaniu sprawy", a zatem po stwierdzenia wpływu wyroku Trybunału Konstytucyjnego na prawomocnie wydane orzeczenie.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy koniecznym było stanowcze przesądzenie, w pierwszej kolejności czy powołany w skardze wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma wpływ na żądanie wnioskodawczyni, a następnie w przypadku odpowiedzi twierdzącej, rozstrzygnięcie w przedmiocie wysokości emerytury w/w po pominięciu podstawy prawnej, która została uznana za niekonstytucyjną, i stwierdzenie czy tak ustalona emerytura jaką przyznano wnioskodawczyni w wieku powszechnym jest świadczeniem korzystniejszym od poprzednio pobieranej emerytury wcześniejszej.

Stan faktyczny wynika z niespornych dokumentów z akt emerytalnych wnioskodawczyni. Na ich podstawie możliwym było ustalenie, że B. R. urodziła się w dniu (...) Decyzją z 11 grudnia 2007 r. przyznano w/w emeryturę na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS od osiągnięcia wieku emerytalnego tj. 55 lat, z dniem 9 stycznia 2008r.

W dniu 9 stycznia 2013 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, który rozpoznano decyzją z dnia 15 lutego 2013 r. o przyznaniu emerytury. W decyzji tej wysokość emerytury ustalono według zasad wynikających z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwzględnieniem kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonej, kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego i średniego dalszego trwania życia, przy czym podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur (emerytury wcześniejszej). Kwota ustalona do wypłaty – 1 350,13 zł okazała się mniej korzystna od wysokości emerytury wcześniejszej dotychczas wypłacanej, zatem ZUS kontynuował wypłatę świadczenia wyższego – 1 545,14 zł.

Odwołanie złożone przez B. R. od powyższej decyzji zostało przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. akt IV U 459/13 oddalone jako pozbawione uzasadnionych podstaw. W pisemnym uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia Sąd wskazał, iż w sprawie miał zastosowanie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS obowiązujący od 1 stycznia 2013r. – dodany ustawą z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw.

Na dzień 9 lutego 2013 r. tj. dzień osiągnięcia wieku emerytalnego wysokość świadczenia bez pomniejszenia kwot pobranych emerytur, ustalona zgodnie z zasadami art. 26 ustawy emerytalnej, wynosiłaby 1 678,59 zł brutto.

Aktualnie B. R. wnosi o wznowienie postępowania w sprawie powołując się na przesłankę określoną treścią art. 401 1 kpc.

Instytucja wznowienia postępowania opiera się na przysługującej poza tokiem instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpienie zapadłego orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu wyrokowi powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowania sądowego może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie. Uwzględniają one konieczność wywołania na nowo procesu dotkniętego brakami formalnymi (nieważnością), bez względu na ich wpływ na rozstrzygnięcie ( art. 401 pkt 1 i 2 kpc), właściwe przyczyny restytucyjne ( art. 403 kpc) oraz fakt wydania wyroku na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą ( art. 401 1 kpc) ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z 28 października 1999 r. II UKN 174/99 legalis nr 48984).

Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 401 1 kpc można żądać wznowienia postępowania w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Niekonstytucyjny przepis musi zatem stanowić bezpośrednią podstawę prawną wydania zaskarżonego orzeczenia.

Nie budzi wątpliwości, że wyrok Sądu Okręgowego, wydany w postępowaniu którego wznowienia domaga się wnioskodawczyni podobnie jak poprzedzająca go decyzja ZUS, zostały wydane w stanie prawnym, w którym obowiązywał przepis art. 21 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten stanowił bezpośrednią podstawę orzeczenia decydując o wyniku rozstrzygnięcia. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt P 20/16, w którym stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. „Zdaniem Trybunału, wprowadzenie do ustawy o FUS mechanizmu potrącania kwot pobranych świadczeń z tytułu wcześniejszej emerytury przy obliczaniu podstawy emerytury powszechnej dla kobiet urodzonych w (...) r. nastąpiło z naruszeniem wynikającej z art. 2 Konstytucji zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczone, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie miały - w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego - świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. Nie mogły przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia. Nie spodziewały się, że fakt wypłacania świadczeń emerytalnych wpłynie na sposób ustalania wysokości świadczenia w ramach emerytury powszechnej.” „Ustawodawca, dokonując zmiany zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej w stosunku do kobiet urodzonych w (...) r., naruszył zatem zasadę lojalności państwa względem obywateli. Wprowadzając nowe, mniej korzystne zasady po rozpoczęciu realizacji uprawnień w zakresie wcześniejszej emerytury, naraził te kobiety na nieprzewidziane skutki, które w istocie stanowiły dla nich pułapkę. Gdyby w momencie podejmowania decyzji o przejściu na taką emeryturę wiedziały, jakie będą tego konsekwencje dla ustalania wysokości emerytury powszechnej, być może nie skorzystałyby z tego uprawnienia”.

Skutkiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest prawo wznowienia postępowania z mocy art. 190 ust. 4 Konstytucji dla wszystkich kobiet objętych zakresem orzeczenia Trybunału. „Przepis ten otwiera drogę do sanacji konstytucyjności sytuacji prawnych, w których zastosowanie art. 25 ust. 1b ustawy o FUS wywołało konsekwencje zakwestionowane przez Trybunał. Z powszechnego charakteru wyroków TK, o którym mowa w art. 190 ust. 1 Konstytucji i utraty mocy obowiązującej zaskarżonego przepisu (art. 190 ust. 3 Konstytucji), wynika, że możliwość rozstrzygnięcia sprawy z pominięciem derogowanego przepisu odnosi się zasadniczo do wszystkich spraw, w których niekonstytucyjny przepis był podstawą orzeczenia o prawach osób uprawnionych, bez względu na to, kto i w jakim trybie zwrócił się do Trybunału z odpowiednim żądaniem. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie TK, pojęcie "wznowienia postępowania", o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji ma szersze znaczenie niż pojęcie "wznowienia" w sensie technicznym, przewidziane w odpowiednich procedurach regulowanych w ustawach i obejmuje wszelkie instrumenty proceduralne stojące do dyspozycji stron, organów i sądów, wykorzystanie których umożliwia przywrócenie stanu konstytucyjności orzeczeń" (zob. np. postanowienie z 14 kwietnia 2004 r., sygn. SK 32/01, OTK ZU nr 4/A/2004, poz. 35)”.

Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 4 Konstytucji „orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania”. W orzecznictwie wskazuje się, że wznowienie postępowania przewidziane w art. 190 ust. 4 Konstytucji RP jest szczególną instytucją, określaną w doktrynie prawnej pojęciem uzdrowienia (sanacji) postępowania (sądowego, administracyjnego) opartego na niekonstytucyjnym akcie normatywnym. W swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że regulacja ta stwarza możliwość ponownego rozpatrzenia danej sprawy na podstawie zmienionego stanu prawnego, ukształtowanego w następstwie orzeczenia Trybunału; możliwość taka jest ujęta jako podmiotowe, konstytucyjne prawo uprawnionego (zob. wyroki TK z: 20 lutego 2002 r., sygn. K 39/00, publ. OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 4; 7 września 2006 r., sygn. SK 60/05, publ. OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 101). Celem tego przepisu niewątpliwie było osiągnięcie efektu w postaci ponownego rozstrzygnięcia sprawy, według stanu prawnego po wyeliminowaniu niekonstytucyjnych przepisów (zob. wyroki TK: z 11 czerwca 2002 r., sygn. SK 5/02, publ. OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 41; z 9 czerwca 2003 r., sygn. SK 12/03, publ. OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 51; z 27 października 2004 r., sygn. SK 1/04, publ. OTK ZU nr 9/A/2004, poz. 96). Artykuł 190 ust. 4 Konstytucji RP przyjmuje zatem jako zasadę wzruszalność rozstrzygnięć i decyzji wydanych na podstawie aktów normatywnych uznanych za sprzeczne z Konstytucją, umową międzynarodową i ustawą, przy równoczesnym poszanowaniu konstytucyjnej wartości, jaką jest pewność i bezpieczeństwo prawne.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że wydanie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia stwierdzającego niekonstytucyjność przepisu, który był podstawą ustalenia emerytury B. R. w zaniżonej wysokości, stanowi okoliczność mającą wpływ na prawo do świadczenia i uzasadnia działanie w przedmiocie ponownego ustalenia wysokości emerytury z pominięciem takiego niekonstytucyjnego unormowania. Istotne jest także to, że ta „nowa okoliczność” istniała zarówno przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość emerytury dla wnioskodawczyni, jak i przed wydaniem przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie orzeczenia w dniu 18 czerwca 2013 r.

W ocenie Sądu Okręgowego nie można zgodzić się z twierdzeniem organu rentowego, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego działa wyłącznie ze skutkiem na przyszłość. W zakresie oceny skutków orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, Sąd Okręgowy podziela bowiem stanowisko zakładające, że orzeczenie Trybunału ma skutek wsteczny, czyli usuwa zakwestionowaną normę prawną w zasadzie od chwili jej wejścia do systemu prawnego. Utrata mocy obowiązującej przepisu z powodu jego niezgodności z Konstytucją oznacza, że przepis ten nie może być stosowany poczynając od daty jego uchwalenia. Pogląd ten prowadzi do powstania fikcji prawnej, że danej normy nigdy w systemie prawnym nie było, co umożliwia wzruszanie czynności dokonanych na jej podstawie. Nie ulega wątpliwości, że przepis uznany za niekonstytucyjny ma ten charakter od dnia jego wydania, zaś Trybunał Konstytucyjny jedynie ten fakt stwierdza. Wyrok Trybunał ma skutki retroaktywne, a przez to zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem już niekonstytucyjnego przepisu – wyroki: z dnia 16.01.2013r. ( III AUa 1079/12, LEX nr 1264372 ), z dnia 24.01.2013r. ( III AUa 1083/13, LEX nr 1254422 ), z dnia 30.01.2013r. ( III AUa 1118/12 , LEX nr 1267386 ), z dnia 20.02.2013r. ( III AUa 1121/12, LEX nr 1280625 ) oraz z dnia 21.02.2013r. ( III AUa 41/13, LEX nr 1280645 ).

Wysokość emerytury wnioskodawczyni uzyskanej w powszechnym wieku emerytalnym została błędnie obliczona przez organ rentowy w decyzji z 15 lutego 2013 r., na niekorzyść wnioskodawczyni z zastosowaniem przepisu uznanego za niekonstytucyjny. Obecnie eliminacja niekonstytucyjnego przepisu bez wątpienia ma wpływ na zmianę wysokości jej świadczenia, albowiem hipotetyczne wyliczenie wysokości emerytury z pominięciem zastosowania niekonstytucyjnej regulacji, wskazuje na wyższą niż poprzednio ustalona wysokość świadczenia.

Ustalona przez ZUS wysokość emerytury B. R., obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalno – rentowej tj. stanowiąca równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia (przy przyjęciu zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego i zwaloryzowanego kapitału początkowego) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, wynosi 1 678,59 zł, co oznacza jest świadczeniem korzystniejszym niż pobierana dotychczas emerytura wcześniejsza, a zatem takie świadczenie powinno być realizowane.

Z treści zważań poczynionych wyżej w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oraz ukształtowane na ich podstawie orzecznictwo, należy wywieść najistotniejszy w niniejszej sprawie wniosek, że przepis uznany za sprzeczny z Konstytucją właśnie ze względu na swoją niekonstytucyjność i to istniejącą od początku uchwalenia - nie może być w konkretnych sprawach stosowany i w konsekwencji koniecznym jest usunięcie skutków niekonstytucyjnego przepisu. Decyzja organu rentowego wydana na podstawie niekonstytucyjnego przepisu jest obiektywnie błędna. W orzecznictwie błąd ten rozumiany jest bardzo szeroko i nie ulega wątpliwości, że termin „błąd” w rozumieniu ustawy emerytalnej jest błędem co do okoliczności, oznacza wadliwość decyzji organu rentowego, jej obiektywną błędność. Taka obiektywna błędność decyzji występuje w niniejszej sprawie. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały 7 sędziów z dnia 12 stycznia1995 r. ( II UZP 28/94 , OSNP 1995/19/242 ) koncepcja obiektywnej błędności decyzji znajduje oparcie zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie dotyczącym błędu organu rentowego i odwołał się do jednolitego wskazując na treść wyroku Trybunał Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 1972 r. ( III TR 1312/73 Orzecznictwo TUS 1974 r. poz. 8) , wyroku z dnia 8 grudnia 1988 r. ( II URN 224/88, OSNCP 1991 z. 2-3 poz. 31). Zasadnym jest powtórzenie za Sądem Najwyższym, że błąd organu rentowego oznacza „każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania samego organu rentowego czy też rezultatem niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów”, w tym także naruszenia prawa wskutek niewłaściwej wykładni obowiązujących przepisów (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1997 r., III ZP 40/97, OSNAPiUS 1998 nr 14, poz. 429).

Skoro błędem jest niewłaściwa wykładnia prawa to nie ma podstaw aby odmówić uznania za błąd stanowienie prawa sprzecznego z aktem nadrzędnym jakim jest Konstytucja RP. W konkurencji dwu dóbr - ochrony Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ochrony ubezpieczonych - pierwszeństwo trzeba przyznać tym drugim. Nie może być na nich przenoszone ryzyko niekompetentnego funkcjonowania organów władzy państwowej – tu w pierwszej kolejności władzy ustawodawczej. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, którego dysponentem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to państwowy fundusz celowy, powołany dla realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 51 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ). Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest wprawdzie organem władzy państwowej, ale jest państwową jednostką organizacyjną, nad zgodnością z przepisami działań władz której sprawuje nadzór minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, i której w zakresie - między innymi - ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz wypłacania tych świadczeń, przysługują środki prawne właściwe organom administracji państwowej (art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. b z związku z art. 66 ust. 4 ustawy systemowej). W imieniu państwa wykonuje, na podstawie ustaw, zadania mające zagwarantować obywatelom prawo do zabezpieczenia społecznego (art. 67 Konstytucji). Tym samym błędy wywołane wadliwym prawem nie mogą stanowić dla organów rentowych skutecznego usprawiedliwienia dla pozbawienia ubezpieczonych należnych im świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że istnieją podstawy do wzruszenia decyzji o przyznaniu i ustaleniu dla wnioskodawczyni wysokości emerytury uzyskanej w powszechnym wieku emerytalnym. Świadczenie to zostało bowiem błędnie obliczone na niekorzyść wnioskodawczyni z zastosowaniem przepisu uznanego za niekonstytucyjny.

W świetle powyższych wniosków i wywodów oraz stosując wykładnię powołanych przepisów zgodnie z treścią Konstytucji RP i z uwzględnieniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. sygn. P 20/16, ogłoszonego w dniu 21 marca 2019 r., należało uznać zasadność skargi o wznowienie postępowania wnioskodawczyni i zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. akt IV U 459/13 poprzez zobowiązanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. do wyliczenia wysokości emerytury B. R. z pominięciem zastosowania art. 25 ust. 1 b ustawy o emeryturach i rentach z FUS z 17 grudnia 1998 r. oraz do wypłaty wyrównania za okres 3 lat, poczynając od dnia 6 maja 2016 r. – zgodnie z treścią art. 133 ust. 1 pkt 2 w zw. z ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Stosownie do brzmienia art. 133 ust. 2 przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o kasację.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł na podstawie art. 401 1 kpc oraz art. 412 § 1 i 2 kpc, jak w sentencji. Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego oparto na treści art. 98 kpc i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265).