Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Kz 441/19

POSTANOWIENIE

Dnia 26 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:SSO Aneta Łatanik

Protokolant: Justyna Szczap

po rozpoznaniu w sprawie M. P.

oskarżonego z art. 284 § 2 k.k. i art. 300 § 1 k.k.

zażalenia wniesionego przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 18 czerwca 2019 r. wydane w sprawie o sygn. akt XI K 449/19

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k.

postanawia

1.  uchylić punkt 1 zaskarżonego postanowienia i w tym zakresie przekazać sprawę do merytorycznego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Częstochowie;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 18 czerwca 2019 r.:

1.  na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. umorzył postępowanie w sprawie przeciwko M. P. oskarżonemu o to, że w dniu 09.10.2017 roku jako Prezes Zarządu Spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. przy ul. (...), dokonał przywłaszczenia powierzonych mu przez Z. S. pieniędzy przesłanych tytułem zaliczki na zakup pojazdu marki B. (...) powodując łączną wartość strat w kwocie 30.000 złotych na szkodę Z. S. z uwagi na brak znamion czynu zabronionego;

2.  na podstawie art. 17 § 1 pkt. 9 k.p.k. umorzył postępowanie w sprawie przeciwko M. P. oskarżonemu o to, że od października 2017 roku do kwietnia 2019 roku w G. jako Prezes Zarządu (...) sp. z o.o. w celu udaremnienia zaspokojenia Z. S. jako swojego wierzyciela wiedząc o posiadanym wobec Z. S. zobowiązaniu w kwocie 30.000 złotych stanowiącym przyjęte i niezwrócone środki tytułem zaliczki za zakup pojazdu marki B. (...) dokonał usunięcia, ukrycia, zbycia, darowania, pozornego obciążania składników majątki spółki (...) sp. z o.o. tj. o czyn z art. 300 § 1 k.k. z uwagi na brak skargi uprawnionego oskarżyciela

Zażalenie na przedmiotowe postanowienie wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, zaskarżając je w części, tj. w pkt 1, zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 339 § 3 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez bezpodstawne uznanie, iż czyn zarzucany oskarżonemu M. P. nie zawiera znamion czynu zabronionego, podczas gdy stwierdzenie takiej możliwości wymagało oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, która to czynność możliwa jest dopiero po przeprowadzeniu przewodu sądowego, a co za tym idzie wydane orzeczenie jest przedwczesne;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, że zachowanie oskarżonego nie wyczerpuje znamion czynu zabronionego opisanego w art. 284 § 2 k.k., co znalazło wyraz w argumentacji uzasadnienia postanowienia Sądu poprzez umorzenie postępowania bez przeprowadzenia rozprawy, a tym samym wykluczenie możliwości dokonania ustaleń faktycznych, co do istotnych okoliczności czynu, zwłaszcza w zakresie ustalenia zamiaru działań oskarżonego, jego pokrętnych i zmieniających się twierdzeń w zakresie zwrotu otrzymanych środków, a w konsekwencji

3.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, polegający na bezpodstawnym przyjęciu, iż oskarżony M. P. nie wypełnił swoim zachowaniem znamion czynu zabronionego, podczas gdy jego postępowania można było zakwalifikować zarówno jako oszustwo, jak i co najmniej jako przywłaszczenie.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do dalszego prowadzenia organom ścigania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Wniesione zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Zakres wstępnej kontroli oskarżenia, przeprowadzanej w trybie art. 339 § 3 pkt 1 k.p.k., nie obejmuje merytorycznej oceny poszczególnych dowodów oraz ich wartościowania. Umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w tym trybie może nastąpić tylko wówczas, gdy z zebranego w sprawie w postępowaniu przygotowawczym materiału dowodowego w sposób oczywisty wynika, że zarzucony oskarżonemu czyn nie zawiera ustawowych znamion czynu zabronionego. Natomiast w sytuacji, gdy zebrane dowody nie mają całkowicie jednoznacznej wymowy i dla dokonania trafnych ustaleń faktycznych konieczne jest prowadzenie wieloaspektowej, wszechstronnej analizy i krytycznej oceny dowodów, umorzenie postępowania w tym trybie jest niedopuszczalne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2014 r., II KK 155/14, Prok.i Pr.-wkł. 2015/4/13, LEX nr 1552604, KZS 2015/3/40, Biul.PK 2014/12/15-17). Analizując zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy należy zgodzić się ze skarżącym, że Sąd Rejonowy nie mógł na posiedzeniu umorzyć niniejszej sprawy, bowiem istnieje szereg okoliczności, które winny zostać ustalone w dalszym toku postępowania.

Sąd Rejonowy wydając zaskarżone postanowienie uznał, że na podstawie zapisu zawartego w § 5 pkt 5.2 umowy sprzedaży, pokrzywdzony nie mógł odstąpić od przedmiotowej umowy, bowiem takie uprawnienie przysługuje jedynie konsumentowi. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że dokument na który powołał się Sąd stanowi jedynie Ogólne warunki umowy, natomiast sama umowa sprzedaży w ogóle nie została w toku postępowania pozyskana. W ramach procedowanej transakcji pokrzywdzony wielokrotnie wzywał oskarżonego do zwrotu zaliczki wobec niewywiązania się przez niego z treści umowy. W ramach najważniejszych czynności składających się na wykonanie tej umowy, była zapłata zaliczki przez pokrzywdzonego (co uczynił), a następnie wydanie pojazdu przez oskarżonego i zapłata pozostałej kwoty ceny nabywanego pojazdu przez pokrzywdzonego. Po spełnieniu pierwszego obowiązku przez pokrzywdzonego, kolejną czynnością było sprowadzenie i wydanie pojazdu przez oskarżonego, czego ten jednak nie uczynił, informując najpierw, że z przyczyn od niego niezależnych opóźnia się dostawa tego samochodu, następnie wobec braku samochodu kilkukrotnie informując o zamiarze zwrotu zaliczki, czego nie uczynił.

Mając na względzie treść przepisu art. 284 § 2 k.k. należy zauważyć, że dla prawidłowego wykonania umowy sprzedaży niezbędne jest dwustronne wykonanie określonych świadczeń. Sprzedawca zobowiązany jest do wydania przedmiotu sprzedaży, kupujący natomiast do zapłaty ceny. Wpłacona przez pokrzywdzonego Z. S. zaliczka stanowiła tak długo powierzoną oskarżonemu rzecz ruchomą, jak długo oskarżony nie wywiązywał się z obowiązku wydania przedmiotu sprzedaży i do tego czasu oskarżony nie mógł tymi pieniędzmi rozporządzać jak właściciel.

W dalszym toku postępowania Sąd Rejonowy winien przesłuchać oskarżonego oraz pokrzywdzonego i pozostałych świadków, którzy zeznawali dotychczas w prowadzonym postępowaniu przygotowawczym. Powinien także pozyskać stosowne dokumenty, w tym przede wszystkim umowę sprzedaży przedmiotowego samochodu. Na koniec zgromadzony materiał dowodowy winien zostać poddany kompleksowej ocenie i weryfikacji, z uwzględnieniem zasad swobodnej oceny dowodów i obiektywizmu. Sąd karny w przypadku prawidłowego wniesienia skargi jest zobligowany do poczynienia rzetelnego postępowania w celu ustalenia, czy istnieją podstawy faktyczne do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej w ramach określonego zdarzenia historycznego objętego zakresem wskazanym w akcie oskarżenia.

Mając na względzie przedstawioną argumentację Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. orzekł jak w sentencji postanowienia.