Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt XII C 958/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 1 października 2019 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Hanna Flisikowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Anna Krzemińska

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2019 r. w Poznaniu

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko J. P.

zapłatę

1.  Powództwo w całości oddala.

2.  Kosztami procesu w całości obciąża powoda.

/-/Hanna Flisikowska

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 28 marca 2018 r. do Sądu Rejonowego (...) w L. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. P. kwoty 83.002,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów sądowych w kwocie 1.038 zł i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko, strona powodowa wskazała, że zawarła z pozwanym w dniu 9 kwietnia 2008 r. umowę pożyczki o numerze (...), przy czym pozwany nie wywiązał się z przyjętego na podstawie tej umowy zobowiązania, tj. nie regulował terminowo rat pożyczki. Zadłużenie zostało postawione w stan natychmiastowej wymagalności z dniem 18 października 2010 r., a następnie powód pismem z dnia 8 stycznia 2018 r. wezwał pozwanego do zapłaty. Na dzień 28 marca 2018 r. w księgach rachunkowych banku widniała wymagalna i niespłacona wierzytelność przysługująca powodowi względem pozwanego, na którą składały się: należność główna w kwocie 36.943,26 zł, należność z tytułu odsetek umownych w kwocie 44.375,42 zł, należność z tytułu odsetek umownych za opóźnienie w kwocie 200 zł oraz opłaty umowne w wysokości 1.483,75 zł (k. 2-4).

Postanowieniem z dnia 17 maja 2018 r. referendarz sądowy Sądu Rejonowego (...) w L. przekazał sprawę do rozpoznania tut. Sądowi, z uwagi na stwierdzenie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty (k. 5).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 listopada 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (k. 44)

Sprzeciwem od nakazu zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym pozwany zaskarżył przedmiotowe orzeczenie w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany w pierwszej kolejności zakwestionował legitymację czynną strony powodowej, a nadto wskazał, że powód nie wykazał, aby przysługiwała mu należność dochodzona od pozwanego w niniejszym postępowaniu. Pozwany zaprzeczył, jakoby kiedykolwiek podpisywał umowę pożyczki, na którą powołuje się powód oraz podniósł, że przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych ma jedynie przymiot dokumentu prywatnego, a nie urzędowego. Z ostrożności procesowej pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k. 51-52).

W piśmie procesowym z dnia 12 lutego 2019 r. powód wyjaśnił, że wskazana w pozwie umowa pożyczki została zawarta pomiędzy pozwanym a (...) Bankiem (...) S.A., a legitymacja czynna powoda w niniejszym procesie wynika z umowy sprzedaży wierzytelności zawartej pomiędzy pożyczkodawcą a powodem w dniu 28 sierpnia 2009 r., którą to umową objęta była m.in. wierzytelność przysługująca pożyczkodawcy wobec pozwanego. Wedle twierdzeń strony powodowej pożyczkodawca udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 47.250 zł, a pozwany zobowiązał się do jej spłaty. Odnosząc się do zarzutów pozwanego w zakresie przedłożonego przez powoda wyciągu z ksiąg rachunkowych banku, powód wywiódł, że w istocie dokument ten jest dokumentem prywatnym, ale okoliczność ta nie pozbawia rzeczonego dokumentu mocy dowodowej i wiarygodności. Zdaniem powoda, udowodnił on i wykazał zasadność swojego roszczenia oraz jego wysokość, z kolei pozwany nie przedstawił żadnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń (k. 60-64).

Na rozprawie w dniu 19 marca 2019 r. pozwany ponownie oświadczył, że nie zawierał z powodem żadnej umowy pożyczki. Odnosząc się do umowy pożyczki przedłożonej przez powoda, pozwany wskazał, że nie jest w stanie ani potwierdzić, ani zaprzeczyć, że została ona przez niego podpisana, bowiem mógłby to ocenić jedynie w oparciu o oryginał umowy, a nie kserokopię. Pozwany ponownie podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz nadmienił, że powód nie przedłożył dokumentu wypowiedzenia umowy, z której wywodzi roszczenie, przy czym pozwany kwestionuje okoliczność wypowiedzenia umowy (k. 87-88).

Pismem z dnia 1 kwietnia 2019 r. pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe w sprawie, nadal kwestionując legitymację czynną powoda, podnosząc przy tym dodatkowo, że powód nie wykazał, że osoby, które podpisały umowę cesji były do tego odpowiednio umocowane. Pozwany wywiódł, że powód przedłożył jedynie kserokopię umowy cesji wierzytelności, a nadto załączone zostały jedynie fragmenty tej umowy. Powód nie przedłożył załączników do umowy, w tym płyty CD, z których mogłoby wynikać, czy ww. umową była objęta należność, której powód dochodzi w niniejszym postępowaniu. Powód nie przedstawił dokumentu wypowiedzenia umowy. Pozwany ponownie zwrócił uwagę na przedawnienie roszczenia, podnosząc, że bieg przedawnienia od dnia 18 października 2010 r. (data wskazywana jako dzień postanowienia należności w stan natychmiastowej wymagalności) do dnia wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie nie został skutecznie przerwany (k. 94-98).

Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 r. pozwany podtrzymał swoje stanowisko, jednocześnie domagając się przedłożenia przez powoda kompletnej umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikami w oryginale (k. 108).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 kwietnia 2008 r. (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z pozwanym J. P. umowę pożyczki nr (...) w kwocie 45.000 zł. Prowizja za udzielenie pożyczki opiewała na sumę 2.250 zł, wobec czego kwota finansowana wyniosła 47.250 zł. Pozwany zobowiązał się spłacić pożyczkę wraz z należnymi odsetkami w 60 miesięcznych ratach. Miesięczna rata bez opłaty administracyjnej za obsługę ubezpieczenia wyniosła kwotę 1.215,27 zł, a miesięczna wysokość opłaty administracyjnej za obsługę ubezpieczenia została określona na kwotę 60,76 zł. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 27.956,49 zł, roczna zmienna stopa procentowa w dniu zawarcia umowy wynosiła 18,60%, a RSSO 23,04% (§ 1 umowy). Data płatności pierwszej raty przypadała na dzień odpowiadający dacie udostępnienia pożyczki po 1 miesiącu od jej udostępnienia. O dacie pierwszej płatności pożyczkobiorca miał zostać poinformowany pisemnie przez bank. Daty płatności kolejnych rat miały przypadać każdego miesiąca na ten sam dzień odpowiadający dacie udostępnienia pożyczki (§ 7 umowy).

W § 3 Ogólnych Warunków Umowy Pożyczki ustalono, że odsetki od udzielonej pożyczki naliczane są w wysokości określonej w umowie od aktualnego zadłużenia, od dnia udostępnienia pożyczki do dnia całkowitej spłaty (ust. 1). Oprocentowanie pożyczki jest zmienne, wysokość stopy procentowej stosowanej przez bank może ulegać zmianie w zależności od zmiany stóp procentowych NBP, zmiany 1 lub 3-miesięcznej stawki WIBOR dla lokat międzybankowych (ust. 4).

W § 5 Ogólnych Warunków Umowy Pożyczki wskazano, że w przypadku niespłacenia dwóch kolejnych rat pożyczki Bank może wypowiedzieć umowę w części lub w całości, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do spłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy (ust. 2). W każdym przypadku Bank informuje pożyczkobiorcę o wypowiedzeniu umowy pożyczki na piśmie (ust. 4). Pożyczka oraz wszystkie inne zobowiązania pożyczkobiorcy wynikające z umowy stają się wymagalne z upływem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, licząc od daty doręczenia pożyczkobiorcy wypowiedzenia umowy (ust. 5).

Dowód: umowa o pożyczki nr (...) (k. 77-78); zeznania pozwanego (k. 108)

W dniu 28 sierpnia 2009 r. została sporządzona umowa sprzedaży wierzytelności dotyczących pożyczek gotówkowych i kredytów konsumenckich udzielonych przez (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.. Jako sprzedawcę wskazano (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., natomiast jako kupującego (...) Bank S.A. z siedzibą w W..

W ust. 1.1 umowy wskazano, że (...) oznacza, w odniesieniu do Oferowanego Portfela, pożyczkę lub kredyt udzielony przez sprzedawcę lub jego poprzednika prawnego, opisany w Załączniku 1, a w odniesieniu do Portfela – oznacza pożyczkę lub kredyt udzielony przez sprzedawcę lub jego poprzednika prawnego, opisany w Załączniku 1 z wyjątkiem pożyczek lub kredytów wyłączonych z Oferowanego Portfela na podstawie Punktu 5 (Korekty Portfela Ofertowego). Z kolei (...) oznaczał wszystkie kredyty wymienione w Załączniku 1 oraz takie kredyty, które zostały dodane przez sprzedawcę w drodze aktualizacji Załącznika 1, o której mowa w Punkcie 8.1.1. Jako Datę Zamknięcia Transakcji określono dzień 22 października 2009 r., godz. 23:59:59 albo, w odniesieniu do Wierzytelności Portfelowych lub ich części, inną datę uzgodnioną przez strony.

W ust. 2.1 wskazano, że na zasadach opisanych w umowie, sprzedawca sprzedaje, a kupujący kupuje, w Dacie Zamknięcia Transakcji wszystkie Wierzytelności Portfelowe (w tym, w celu uniknięcia wątpliwości, wszelkie prawa dotyczące ich Zabezpieczenia niezależnie od tego, czy zostały one wymienione w Załączniku 1) oraz wszystkie Prawa Administracyjne. W ust. 2.2 strony ustaliły, że sprzedawca przenosi, w Dacie Zamknięcia Transakcji, na kupującego przysługujące mu prawo własności do przedmiotów przeniesionych na sprzedawcę na podstawie Dokumentu Zabezpieczenia.

Dowód: umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 28 sierpnia 2009 r. (k. 65-76)

W piśmie z dnia 8 stycznia 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 9 kwietnia 2008 r., wskazując, że na dzień 7 stycznia 2018 r. zadłużenie wynosiło 82.178,96 zł – w terminie 7 dni od daty doręczenia pisma pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. W treści pisma podano, że na kwotę 82.178,96 zł składają się następujące należności:

-

36.943,26 zł z tytułu niespłaconego kapitału,

-

16.456,37 zł z tytułu odsetek umownych,

-

200 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie,

-

1.483,75 zł z tytułu opłat umownych.

Powyższe kwoty dają łącznie sumę 55.083,38 zł, a zatem nie wyczerpują należności w kwocie 82.178,96 zł, wskazywanej w przedmiotowym piśmie przez powoda.

Powyższe wezwanie zostało doręczone pozwanemu w dniu 27 stycznia 2018 r.

Dowód: pismo z dnia 8 stycznia 2018 (k. 18), wydruk ze strony internetowej Poczty Polskiej – wyszukiwarki przesyłek pocztowych rejestrowanych (k. 19)

W dniu 28 marca 2018 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg banku o numerze (...), w którym stwierdzono że w księgach powodowego Banku pozwany posiada wymagalne zadłużenie w wysokości 83.002,43 zł z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 9 kwietnia 2008 r. Na kwotę powyższego zobowiązania na dzień wystawienia wyciągu składały się należności:

-

36.943,26 zł z tytułu niespłaconego kapitału,

-

44.375,42 zł z tytułu odsetek umownych,

-

200 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie,

-

1.483,75 zł z tytułu opłat umownych.

W treści wyciągu wskazano, że od powyższego zobowiązania w kwocie 83.002,43 zł powodowi przysługują od dnia 28 marca 2018 r. odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych powoda z dnia 28 marca 2018 roku (k. 17)

Pozwany nigdy nie otrzymał wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. nr (...) zawartej z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., przy tym nigdy nie zawierał też żadnej umowy pożyczki z (...) Bank S.A. z siedzibą w W.. Nie został również poinformowany, jakoby (...) Bank (...) S.A. sprzedał powodowi jakiekolwiek wierzytelności przysługujące mu wobec pozwanego.

Dowód: zeznania pozwanego (k. 108)

Pozwany ma 68 lat, z wykształcenia jest ekonomistą, obecnie przebywa na emeryturze. Pozwany pobiera emeryturę w kwocie 1.400 zł miesięcznie oraz prowadzi wspólne gospodarstwo z żoną, która otrzymuje emeryturę w wysokości 1.100 zł miesięcznie.

Dowód: zeznania pozwanego (k. 108)

Przechodząc do oceny materiału dowodowego należy przede wszystkim zauważyć, że przy rozpoznawaniu spraw na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego nie jest rzeczą Sądu zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

W tym stanie rzeczy, stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił wyłącznie na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez strony procesu, tj. w oparciu o wskazane wyżej dokumenty urzędowe i prywatne oraz na podstawie dowodu z przesłuchania stron, z ograniczeniem do strony pozwanej. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c. za dokumenty urzędowe należy traktować takie, które sporządzone są w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania i stanowią one dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Na zasadzie art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Złożone w sprawie wydruki komputerowe zostały przez Sąd ocenione przez pryzmat normy art. 308 k.p.c.

Treść poszczególnych dowodów z dokumentów była kwestionowana przez pozwanego, który domagał się przedłożenia oryginału umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. oraz oryginału umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 28 sierpnia 2009 r. Wobec powyższego Sąd dwukrotnie kierował do strony powodowej zobowiązania do złożenia rzeczonych dokumentów w oryginałach, kierując się normą art. 248 § 1 k.p.c. w zw. z art. 129 § 1 k.p.c. W niniejszej sprawie zaistniała konieczność złożenia oryginałów ww. dokumentów, a to z uwagi na konsekwentne i kategoryczne kwestionowanie ich treści przez pozwanego. Sąd akcentuje, że zarzuty strony pozwanej nie miały jedynie charakteru ogólnego zaprzeczenia. Pozwany kwestionował wskazane dowody w sposób skonkretyzowany, wskazując m.in. na wybiórcze przedkładanie przez powoda dokumentacji (tj. brak kluczowego Załącznika 1 do umowy cesji). Wobec powyższego, Sąd postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 19 marca 2019 r. zobowiązał pełnomocnika powoda do złożenia w terminie 14 dni, na żądanie strony pozwanej, oryginału umowy pożyczki i ogólnych warunków z własnoręcznym podpisem pozwanego oraz do podania na piśmie w terminie 14 dni dokładnej daty wymagalności roszczenia z umowy pożyczki, wskazania konkretnego terminu wypowiedzenia tej umowy pozwanemu wraz ze złożeniem dokumentu wypowiedzenia oraz ewentualnego ustosunkowania się do podniesionego zarzutu przedawnienia, a także wyjaśnienia w tym terminie pisemnie różnic kwotowych między sumami wskazanymi w wezwaniu do zapłaty z 2018 r. kierowanym do pozwanego a kwotach ujętych w żądaniu pozwu – i to pod rygorem późniejszego pominięcia i skutków z art. 207 § 3 i 6 k.p.c. (k. 88). Powód nie odpowiedział na powyższego zobowiązanie, wobec czego postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 r. Sąd zobowiązał pełnomocnika powoda do kategorycznego przedstawienia w ostatecznym terminie 10 dni, wobec zarzutu strony pozwanej, oryginału umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. z ogólnymi warunkami do niej, z własnoręcznymi podpisami pozwanego oraz kompletnej umowy sprzedaży wierzytelności i oryginalnej umowy cesji z kompletnymi załącznikami i kopii tych dokumentów dla pozwanego – pod rygorem oddalenia powództwa (k. 109). W powyższym zakresie powód również nie zastosował się do treści zobowiązania Sądu i nie dołączył do akt sprawy oryginałów przedmiotowych dokumentów.

Wskazać jednak należy, że finalnie Sąd uznał za wiarygodny dokument umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r., a to z uwagi na treść zeznań pozwanego, których ocena znajduje się poniżej. Sąd zwraca przy tym uwagę, że w postępowaniu sądowym wyciągowi z ksiąg rachunkowych powodowego banku nie należy przypisywać waloru dokumentu urzędowego. Niemniej jednak, powyższy dokument sąd uznał za wiarygodny materiał dowodowy. W szczególności został on podpisany przez osoby do tego upoważnione. Mimo przypisania powyższemu dokumentowi pozytywnej mocy dowodowej, nie mógł on w okolicznościach niniejszej sprawy stanowić skutecznego dowodu wskazującego na istnienie oraz wysokość zobowiązania. Dokument ten został sporządzony przez wierzyciela domagającego się zapłaty określonej kwoty pieniędzy, która nie znajduje oparcia w stosownych dokumentach źródłowych.

Zeznania pozwanego J. P. (k. 87-88, 107-108) Sąd uznał w przeważającej mierze za wiarygodne. Pozwany w szczerej i spontanicznej relacji przedstawił znane mu okoliczności sprawy, wskazując, że nie zawierał on nigdy umowy pożyczki z powodem, pożyczkę zawartą z bankiem (...) S.A. spłacił w całości, a przy tym nigdy nie doręczono mu ani wypowiedzenia umowy z dnia 9 kwietnia 2008 r., ani też nie powiadomiono go o cesji jakiekolwiek wierzytelności, który miałaby przysługiwać pożyczkodawcy wobec pozwanego i następnie zostać przez wierzyciela sprzedana powodowi. Sąd nie dał wiary jedynie pozwanemu w zakresie, w jakim wywodził, że nie ma on pewności, że podpisał umowę pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. (k. 77-78), bowiem „z kopiami można wszystko zrobić” (zeznania pozwanego k. 108). Pozwany nie zaprzeczył w sposób kategoryczny, że to nie jego podpis znajduje się na przedmiotowej umowie, a nadto przyznał, że uzyskał pożyczkę od (...) Bank (...) S.A., która została przez niego spłacona. W pozostałym zakresie zeznania pozwanego zasługiwały na obdarzenie ich przymiotem wiarygodności. Pozwany, zachowując spójność i logiczność relacji, mimo znacznego już upływu czasu od dnia zawarcia umowy pożyczki, w sposób pewny i kategoryczny wskazywał, że nie doręczono mu wypowiedzenia ww. umowy, a powód nie przedłożył dokumentu wypowiedzenia, ani dowodu jego doręczenia, wobec czego Sąd dał wiarę pozwanemu w tym zakresie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kwoty 83.002,43 zł stanowiącej należność powstałą w wyniku zawarcia przez pozwanego umowy pożyczki, która to wierzytelność miała następnie zostać nabyta przez powoda w drodze umowy cesji wierzytelności.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W niniejszej sprawie zastosowanie znajdują nadto przepisy nieobowiązującej już ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100, poz. 1081), a właściwej w niniejszej sprawie z uwagi na datę zawarcia umowy pożyczki przez pozwanego, tj. dzień 9 kwietnia 2008 r. Stosownie do brzmienia art. 2 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę, na mocy której przedsiębiorca w zakresie swojej działalności, zwany dalej "kredytodawcą", udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu w jakiejkolwiek postaci. W myśl ust. 2 pkt 1 za umowę o kredyt konsumencki uważa się m.in. w szczególności umowę pożyczki. Stąd też kontrakt, który połączył pozwanego (...) Bank (...) S.A. zakwalifikować należy jako umowę o kredycie konsumenckim.

Poza powyższymi uregulowaniami, treść stosunku prawnego między stronami wyznaczają postanowienia umowy. W myśl bowiem z art. 384 § 1 k.c., ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzory umów, regulaminy wiążą drugą stronę, jeżeli zostały jej doręczone przy zawarciu umowy. Treść umowy wraz z załącznikami zostały pozwanemu doręczone przy zawarciu umowy, a zatem ich postanowienia wiązały pozwanego.

Zgodnie z art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności (cesja) jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). W wyniku przelewu w rozumieniu art. 509 k.c. przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela (wyrok SN z dnia 5 września 2001 r., I CKN 379/00, LEX nr 52661). Dla skuteczności umowy przelewu wierzytelności nie jest konieczna zgoda dłużnika na jej zawarcie, a niepowiadomienie go o zmianie wierzyciela ma tylko ten skutek, że spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie (por. art. 512 k.c.). Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony (por. art. 511 k.c.), a dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (por. art. 513 § 1 k.c.).

Z treści przytoczonych przepisów nie wynika, aby dla ważności umowy przelewu wierzytelności konieczne było zachowanie jakiejkolwiek szczególnej formy czynności prawnej. W odniesieniu jednakże do przelewu wierzytelności stwierdzonych pismem ustawodawca zdecydował się obwarować obowiązek zachowania formy pisemnej zwykłej dla umowy przelewu tejże wierzytelności rygorem ad probationem. Niedopełnienie tego wymogu powoduje w razie sporu ograniczenia dowodowe w zakresie możliwości wykazania faktu dokonania tej czynności prawnej (art. 74 § 1 k.c.). Wierzytelność będąca przedmiotem niniejszego postępowania była stwierdzona pismem (pisemna umowa pożyczki), a zatem umowa przelewu wierzytelności winna również zostać zawarta w formie pisemnej zwykłej. W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie – mając przy tym na uwadze okoliczność, że strona powodowa była przez Sąd dwukrotnie zobowiązywana do przedłożenia oryginału umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. i umowy cesji z dnia 28 sierpnia 2009 r. oraz do przedłożenia załączników tej umowy, z których wynikałoby jakie konkretnie wierzytelności były nią objęte – Sąd nie był władny ustalić, czy powód dochował wymogów wymienionej formy czynności prawnej, albowiem z dokumentów tych w ogóle nie wynika, że powód nabył w drodze umowy przelewu wierzytelność dochodzoną w niniejszej sprawie. Na poparcie swoich twierdzeń odnośnie zasadności dochodzonego roszczenia powód przedstawił: umowę pożyczki zawartą przez pozwanego z pierwotnym wierzycielem, wezwanie do zapłaty, umowę sprzedaży wierzytelności z dnia 28 sierpnia 2009 r., która miała zostać zawarta pomiędzy powodem a (...) Bank (...) S.A. oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda. Biorąc pod uwagę aktywną postawę procesową pozwanego i treść podnoszonych przez niego zarzutów, które były konkretne , a nie ograniczały się tylko do ogólnego zaprzeczenia oraz jednocześnie bierną od pewnego momentu postawę powoda, Sąd doszedł do konkluzji, że żaden z zaoferowanych przez powoda dokumentów nie stanowi dowodu na zawarcie przez powoda z pierwotnym wierzycielem pozwanego umowy przelewu wierzytelności.

Przedłożony przez powoda wydruk umowy sprzedaży wierzytelności był bowiem niekompletny, w tym zwłaszcza powód nie przedłożył Załącznika 1 do rzeczonej umowy, z którego wynikałoby jakie konkretnie wierzytelności były objęte przedmiotową umową. Nadto, powodowi nie udało się wykazać, że do zawarcia przedmiotowej umowy w ogóle doszło. Umowa została bowiem podpisana przez J. D. i A. J. (po stronie (...) Bank (...) S.A.) oraz przez W. S. i C. S. (po stronie (...) Bank S.A.). Pozwany zakwestionował jednak okoliczność, że powyższe osoby były skutecznie umocowane do działania w imieniu ww. podmiotów, a powód nie odpowiedział na zarzuty pozwanego i nie przedłożył w tym zakresie żadnych dalszych dowodów, jak choćby odpisy pełnomocnictw udzielonych przez upoważnione do tego osoby.

W konsekwencji Sąd nie był w stanie ustalić, czy doszło do skutecznego zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności, ani też czy rzeczoną umową objęta była wierzytelność dochodzona w niniejszym postępowaniu. Okoliczności takich nie sposób domniemywać z treści załączonych przez powoda dokumentów. Samo twierdzenie powoda, że zawarł z pierwotnym wierzycielem umowę przelewu wierzytelności nie jest wystarczające dla uznania, że umowa taka w istocie miała miejsce, ani że była ona skuteczna względem pozwanego. Niewykazanie przejścia na powoda uprawnień z tytułu dochodzenia przedmiotowego roszczenia skutkuje natomiast brakiem legitymacji czynnej do wytoczenia i popierania zgłoszonego żądania. Z przedłożonych wraz z pozwem dokumentów wynika bowiem jedynie, że pozwany zawarł umowę pożyczki z bankiem (...) S.A., że pozwany był wzywany przez powoda do zapłaty oraz że powód wystawił wyciąg ze swoich ksiąg rachunkowych na kwotę dochodzoną w niniejszym postępowaniu. Również z wezwania do zapłaty z dnia 8 stycznia 2018 r. wynikają istotne rozbieżności w zakresie sumy, jakiej powód domagał się od pozwanego. W piśmie z dnia 8 stycznia 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty wymagalnego zadłużenia z tytułu umowy pożyczki nr (...) z dnia 9 kwietnia 2008 r., wskazując, że na dzień 7 stycznia 2018 r. zadłużenie wynosiło 82.178,96 zł – w terminie 7 dni od daty doręczenia pisma pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. W treści pisma podano, że na kwotę 82.178,96 zł składają się następujące należności: 36.943,26 zł z tytułu niespłaconego kapitału, 16.456,37 zł z tytułu odsetek umownych, 200 zł z tytułu odsetek umownych za opóźnienie oraz 1.483,75 zł z tytułu opłat umownych. Powyższe kwoty dają łącznie sumę 55.083,38 zł, a zatem nie wyczerpują należności w kwocie 82.178,96 zł, wskazywanej w przedmiotowym piśmie przez powoda. Również i ta okoliczność dodatkowo poddaje w wątpliwość roszczenie powoda.

Z kolei, jak już wskazano w części uzasadnienia dotyczącej oceny dowodów, przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, mimo uznania go za wiarygodny dowód w sprawie, nie mógł stanowić dowodu na okoliczność zasadności i wysokości roszczenia powoda. Dokument ten został sporządzony przez wierzyciela domagającego się zapłaty określonej kwoty pieniędzy, która nie znajduje oparcia w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Pozwany z kolei kwestionował powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Należy również wskazać, że pozwany wywodził, że w całości spłacił należność wynikającą z umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 r. i że umowa ta nie została mu przez pożyczkodawcę wypowiedziana. Z kolei powód nie przedłożył dokumentu wypowiedzenia umowy, ani dowodu jego doręczenia pozwanemu.

Wobec powyższego Sąd zważył, że z przedłożonych przez powoda dokumentów nie wynika uprawnienie powoda wytoczenia powództwa o zapłatę spornej wierzytelności, gdyż brak jest jakiegokolwiek dowodu na przejście na jego rzecz tychże uprawnień. Wskazane powyżej braki w twierdzeniach oraz materiale dowodowym zaoferowanym przez powoda rodzą wątpliwości, których nie sposób pominąć. Legitymacja czynna procesowa do występowania w sprawie jest bowiem niezbędna dla skutecznego wytoczenia, a także dalszego popierania zgłoszonego roszczenia. Skoro z twierdzeń powoda oraz przedstawionych przez niego dowodów z dokumentów nie wynika w sposób jednoznaczny, że w dacie wniesienia pozwu oraz na dzień wyrokowania był on stroną stosunku zobowiązaniowego z pozwanym, uprawnioną do odbioru świadczenia, które pozwany z kolei miał spełnić, to takie żądanie, w stosunku do tego podmiotu, nie zasługuje na uwzględnienie.

W tym miejscu należy ponownie zaakcentować, że powód był zobowiązywany przez Sąd do przedłożenia ściśle określonych dokumentów i to pod rygorem oddalenia powództwa. Powód nie odpowiedział na wezwania Sądu i z tych też przyczyn Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz w oparciu o dowód z przesłuchania stron ograniczony do zeznań pozwanego, co skutkowało z kolei przyjęciem, że strona powodowa nie wykazała legitymacji czynnej do wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie.

Skutkiem powyższych ustaleń jest niemożność przyjęcia twierdzeń powoda za prawdziwe i tym samym uwzględniania powództwa jako zasadnego. Nie istniały bowiem podstawy dla przyjęcia, że powodowi w dacie wniesienia pozwu faktycznie przysługiwała względem pozwanego wierzytelność objęta żądaniem pozwu. W takiej zaś sytuacji Sąd oddalił powództwo także jako wytoczone przez podmiot nie posiadający ku temu legitymacji.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności , orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd kosztami procesu obciążył w całości powoda na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. W niniejszej sprawie po stronie pozwanego, tj. po stronie wygrywającej, nie powstały żadne koszty procesu, do których zwrotu powód byłby zobligowany. Pozwany nie był bowiem zobowiązany do uiszczenia jakichkolwiek kosztów sądowych, ani też nie był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika.

Sędzia Hanna Flisikowska