Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant : st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2019 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. C. (1)

przeciwko (...) SA z siedzibą w Ł.

o zadośćuczynienie

1.  oddala powództwo;

2.  nie obciąża powoda kosztami procesu należnymi pozwanemu;

3.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu poniesione w toku procesu wydatki.

Sygn. akt I C 22/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 stycznia 2018 r. (data wpływu) pełnomocnik powodów Z. C. (1) oraz P. C. (2) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz powoda Z. C. (2) kwoty 59.500 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci żony wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 września 2017 r. do dnia zapłaty, o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda małoletniego P. C. (1) kwoty 77.000 zł tytułem zadośćuczynienia po śmierci matki wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 września 2017 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2018 r. roszczenie objęte pozwem na rzecz Z. C. (2) zostało wyłączone, a sprawa przekazana według właściwości rzeczowej.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. z siedzibą w Ł. wniosło o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew k. 39-41).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 26 kwietnia 2016r. w miejscowości Z. gmina U. doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym została poszkodowana R. C.. W tym dniu H. T. jadąc swoim samochodem około godziny 17.00 , przy dobrych warunkach drogowych, w tym dobrej widoczności i prędkości 76-81 km/h, zauważyła z dużej odległości rowerzystkę. Droga była pusta. Początkowo poruszająca się rowerem jechała naprzeciwko niej. Z odległości około 200-300 metrów kierująca samochodem zauważyła jednak, że rowerzystka zawróciła i jechała w tym samym co H. T. kierunku, po tej samej stronie drogi, przed nią, bliżej pobocza. Kierująca pojazdem marki P. widziała, że rowerzystka odbrała telefon, który trzymała przy uchu w lewej ręce, a prawą dłoń miała na kierownicy roweru. W odległości około 10-15 metrów za jadącym rowerem kierująca samochodem podjęła decyzję o wyprzedzaniu jej, gdyż na drodze nie było innych pojazdów. Kiedy realizując manewr wyprzedzania kierująca samochodem była już na lewej stronie drogi, ale na wysokości roweru, rowerzystka wykonała nagle manewr zawracania w lewo. H. T. próbowała uniknąć zderzenia czołowego , zjeżdżając do rowu. Do zderzenia jednak doszło. Wskutek przedmiotowego zdarzenia poszkodowana R. C. – matka powoda, doznała ciężkich obrażeń ciała skutkujących zgonem po ponad roku przebywania w stanie wegetatywnym w placówce medycznej. Wyrokiem z dnia 06 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P. w sprawie VII K 174/16 uniewinnił H. T. od dokonania zarzucanego jej czynu wypełniającego dyspozycję art. 177 § 2 k.k. Wyrok uprawomocnił się w dniu 19 września 2018 r .(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P. w sprawie VII K 174/16 k. 373 akt VII K 174/16, wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 19 września 2018 r. w sprawie II Ka 233/18 k. 439 akt VII K 174/16, zeznania H. T.- protokół rozprawy z dnia 15 lutego 2019 r. 00:04:30-00:26:26 w zw. z k. 105v, ).

Przebieg zdarzenia drogowego poddany ocenie biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków drogowych wskazuje, że stan zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym wytworzyła rowerzystka R. C., która bezpośrednio przed wypadkiem wykonywała nagły i najprawdopodobniej niesygnalizowany skręt w lewo, przez co znalazła się na torze ruchu nadjeżdżającego samochodu (...), którym kierująca samochodem wówczas wyprzedzała i poruszała się swoim pojazdem już lewym pasem jezdni. To nieprawidłowe i niezgodne z zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego zachowanie się na drodze rowerzystki miało bezpośredni wpływ na zaistnienie przedmiotowego wypadku drogowego. Z analizy wypadku wynika, że prędkość samochodu (...) bezpośrednio przed rozpoczęciem hamowania przez jego kierującą mogła wynosić około 75 km/h. Kierująca samochodem (...) jadąc przed zdarzeniem z prędkością około 75 km/h nie miałaby możliwości wykonania skutecznych i bezpiecznych manewrów obronnych w celu uniknięcia wypadku, jeżeli decyzje o wykonaniu tych manewrów podejmowałby prawidłowo w momencie rozpoczynania efektywnego skrętu w lewo przez rowerzystkę, (dowód: opinia biegłego z zakresu przyczyn wypadków drogowych k. 116-132, opinia uzupełniająca k. 151-159, opinia biegłego K. K. k. 54-69 w zw. z k. 371v akt sądowych sprawy VII K 174/16 Sądu Rejonowego w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P.).

Dopuszczalna prędkość na tym odcinku drogi wynosiła 90 km/h ( dowód: pisma k. 103-104).

Powodowie, działając przez profesjonalnego pełnomocnika zgłosili swoje roszczenia odszkodowawcze stronie pozwanej pismem z dnia 14 sierpnia 2017r., 22 sierpnia 2017 r., a następnie 12 października 2017 r. Strona pozwana decyzją z dnia 7 listopada 2017 r. przyznała na rzecz powoda Z. C. (2) kwotę 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz na rzecz małoletniego powoda P. C. (1) kwotę 40.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Strona pozwana przyznała także na rzecz powodów kwotę odszkodowania po 30.000 zł. Strona pozwana zwróciła także powodowi Z. C. (2) kwotę 16.933,47 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu oraz kosztów leczenia i opieki poszkodowanej w Zakładzie (...) w okresie od dnia 5 grudnia 2016 r. do dnia zgonu. Strona pozwana pomniejszyła wypłacone kwoty o 30% tytułem przyczynienia się poszkodowanej do zaistniałego wypadku, (dowód: zgłoszenie szkody k. 15-18, pismo strony powodowej k. 21-22, pisma pozwanego k. 23-24, 25-26).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wskazanych dowodów. Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd miał na uwadze opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych. Opinia ta jest jasna i kompletna, w pełni odnosi się do zagadnień będących jej przedmiotem, wnioski końcowe nie budzą wątpliwości w świetle zasad logiki, wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a także opinia została sporządzona w sposób umożliwiający prześledzenie z punktu widzenia tych zasad toku rozumowania biegłego. W uzupełniającej opinii biegły w sposób wyczerpujący i obszerny odniósł się również do sytuacji panującej na drodze w momencie wypadku oraz do wszystkich pytań i zastrzeżeń przedstawionych przez stronę powodową do opinii zasadniczej. Jednocześnie Sąd uznał, iż nie było potrzeby przeprowadzania szczegółowego postępowania dowodowego co do okoliczności mających wpływ na wysokość świadczeń odszkodowawczych oraz datę wymagalności odsetek z uwagi na uznanie, iż jedyną przyczyną wystąpienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie pokrzywdzonej. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż Sąd nie uwzględnił wniosku pełnomocnika powodów o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków drogowych. Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury Sąd w toku postępowania może żądać przedstawienia dodatkowej opinii przez kolejnych biegłych, ale wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. Wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego winien być trafnie i rzetelnie uargumentowany. Samo niezadowolenie strony z przygotowanego wcześniej opracowania nie jest wystarczającym powodem, by sporządzać kolejną opinię biegłych tej samej specjalności, (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 14 kwietnia 2015 r., I ACa 119/15). W niniejszej sprawie strona powodowa rzetelnie nie uzasadniła sformułowanych zarzutów co do opinii biegłego do spraw rekonstrukcji drogowych mgr inż. P. W., co sprawia, iż należy je potraktować jedynie jako niezadowolenie strony z przygotowanego opracowania. Samo oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego nie jest równoznaczne z pozbawieniem strony możliwości obrony jej praw. Jeżeli opinia biegłego przekonuje sąd w takim stopniu, że daną okoliczność uznaje się za wyjaśnioną, to sąd nie jest zobowiązany w takim wypadku do dopuszczenia dowodu z opinii uzupełaniającej lub kolejnych opinii biegłych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo jest bezzasadne.

Stosownie do treści art. 822 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Z kolei istota odpowiedzialności sprawcy wypadku opiera się w stanie faktycznym niniejszej sprawy na zasadzie ryzyka i wynika z treści art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. Bezsporne w sprawie było, że H. T. była ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej.

Przesłankami odpowiedzialności na podstawie przepisu 436 § 1 k.c. są: zdarzenie sprawcze w postaci ruchu mechanicznego środka komunikacji, wystąpienie szkody oraz zaistnienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem mechanicznego środka komunikacji a szkodą. Wykazanie wszystkich przesłanek odpowiedzialności obciąża poszkodowanego.

W toku postępowania pozwany podniósł okoliczność wyłączającą odpowiedzialność H. T. w postaci wyłącznej winy zmarłej poszkodowanej, co jest tożsame z brakiem jego odpowiedzialności.

Posiadacz mechanicznego środka komunikacji może uwolnić się od odpowiedzialności tylko wtedy, gdy wina poszkodowanego była wyłączną przyczyną zaistnienia szkody. Przy odpowiedzialności z art. 436 k.c. wyłączność winy poszkodowanego oceniana być musi w kontekście generalnej zasady ograniczonego zaufania do innych uczestników ruchu.

Nie dojdzie do wyłączenia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, jeśli szkoda była wprawdzie następstwem zawinionego działania samego poszkodowanego, ale posiadaczowi pojazdu będzie można postawić zarzut naruszenia przepisów ruchu drogowego. Dla odrzucenia wyłącznej winy poszkodowanego związanej z ruchem pojazdu mechanicznego nie jest więc konieczne stwierdzenie, że doszło do niego z winy kierowcy, gdyż wystarczy stwierdzenie, że jedną z przyczyn wypadku było jakiekolwiek inne zdarzenie, które temu zdarzeniu towarzyszy. Zawinione zachowanie poszkodowanego stanowi przesłankę egzoneracyjną tylko wtedy, gdy pozbawia związek przyczynowy między ruchem pojazdu mechanicznego a szkodą charakteru normalnego. Oznacza to, że zachowanie to musi „usuwać w cień” znaczenie ruchu pojazdu mechanicznego i pozbawiać ten ruch roli przyczynowej dla wypadku. Użyty w art. 435 § 1 kc zwrot „z wyłącznej winy” należy odnieść do przyczyny, a nie winy. Ocena winy poszkodowanego jako okoliczności egzoneracyjnej jest dokonywana w kategoriach adekwatnego związku przyczynowego, a więc wyłączna wina w spowodowaniu szkody występuje jedynie wtedy, gdy zawinione zachowanie poszkodowanego było jedyną jej przyczyną (zob. wyrok SA w Łodzi z dnia 10 grudnia 2015 r., I ACa 850/15, L.).

W niniejszej sprawie Sąd jako niezwiązany ustaleniami postępowania karnego wobec wydania wyroku uniewinniającego wobec H. T. poczynił własne ustalenia faktyczne. Na podstawie opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych Sąd ustalił, iż zasadniczą i zarazem jedyną przyczyną wystąpienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie poszkodowanej, która bezpośrednio przed wypadkiem wykonywała nagły i najprawdopodobniej niesygnalizowany skręt w lewo, na tor ruchu nadjeżdżającego samochodu (...), którego kierująca ją wówczas wyprzedzała i poruszała się swoim pojazdem już lewym pasem jezdni. To nieprawidłowe i niezgodne z zasadami bezpieczeństwa ruchu drogowego zachowanie się na drodze rowerzystki miało bezpośredni wpływ na zaistnienie przedmiotowego wypadku drogowego. Z analizy wypadku wynika, że prędkość samochodu (...) bezpośrednio przed rozpoczęciem hamowania przez jego kierującą mogła wynosić około 75 km/h. Na podstawie materiałów akt sprawy wynika, że kierująca samochodem (...) jadąc przed zdarzeniem z prędkością około 75 km/h nie miałaby możliwości wykonania skutecznych i bezpiecznych manewrów obronnych w celu uniknięcia wypadku, nawet jeżeli decyzję o wykonaniu tych manewrów podejmowałby prawidłowo w momencie rozpoczynania efektywnego skrętu w lewo przez rowerzystkę. Biegły nie ustalił, aby kierująca pojazdem mechanicznym P. (...) w miejscu zdarzenia przekroczyła dozwoloną prędkość lub w jakikolwiek inny sposób przyczyniła się do zaistnienia wypadku. W zakresie zastrzeżeń strony powodowej co do prędkości z jaką w czasie wypadku poruszała się kierująca pojazdem mechanicznym marki P. (...) H. T. stwierdzić należy, że Sąd w niniejszej sprawie w pełni podzielił zapatrywania Sądu Rejonowego w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P. wyrażone w sprawie VII K 174/16, w którym to postępowaniu uniewinniono wyżej wymienioną od dokonania zarzucanego jej czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 2 k.k. Prędkość z jaką H. T. dokonywała manewru wyprzedzania kierującej rowerem pokrzywdzonej nie może zostać uznana za prędkość niedozwoloną, gdyż znak B-33 znajdujący się na odcinku drogi, gdzie doszło do wypadku drogowego, na który powołuje się w swych zarzutach do opinii biegłego strona powodowa, został postawiony bez zachowania obowiązującej procedury. H. T. nie można również postawić zarzutu poruszenia się z prędkością niedostosowaną do warunków drogowych, stwarzającą zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, warunki drogowe były dobre, a stan zagrożenia na drodze pojawił się w momencie, gdy pokrzywdzona R. C. kierująca rowerem bez upewnienia się co do możliwości bezpiecznego wykonania manewru i wcześniejszej sygnalizacji rozpoczęła manewr zmiany kierunku jazdy.

Nie można zarzucić także H. T. naruszenia zasady ograniczonego zaufania obowiązującej kierowcę w przedmiotowej sytuacji. Zasada ta bowiem nie polega na tym, że uczestnik ruchu drogowego musi być przygotowany na każde nieprawidłowe zachowanie na drodze innych uczestników ruchu drogowego i odpowiednio na nie reagować. Takie oczekiwania doprowadziłyby do zupełnego paraliżu ruchu drogowego. W takich okolicznościach istotnie należy wymagać od kierowcy dużej dozy ostrożności w podejmowaniu decyzji o kolejnych manewrach. W niniejszej sprawie, jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, H. T. nie miała możliwości przewidzenia, wykonując manewr wyprzedzania rowerzystki, że kierująca rowerem w sposób nagły zmieni kierunek jazdy, tym bardziej, że wcześniej takiej możliwości nie sygnalizowała w żaden sposób.

Reasumując stwierdzić należy, że do wypadku doszło z wyłącznej winy poszkodowanej rowerzystki R. C., bowiem kierująca pojazdem nie miała możliwości podjęcia skutecznego manewru obronnego.

Roszczenia objęte art. 446 k.c. znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy bezpośrednio poszkodowany zmarł w wyniku doznanych obrażeń lub rozstroju zdrowia. Podmiotem obowiązanym do spełnienia świadczeń wskazanych w art. 446 k.c. będzie podmiot ponoszący cywilną odpowiedzialność odszkodowawczą za śmierć bezpośrednio poszkodowanego. Śmierć musi być wynikiem zdarzenia przewidzianego w jednej z podstaw odpowiedzialności deliktowej (art. 415-446 k.c.). Wobec tego, iż ze zgromadzonego materiału dowodowego w niniejszej sprawie wynika, że zachodzi okoliczność wyłączająca odpowiedzialność ubezpieczonego, wyłączona jest również odpowiedzialność pozwanego jako odpowiedzialność akcesoryjna, co czyni roszczenie powodów bezzasadnym. W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.

Jednocześnie Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powoda kosztami na rzecz Skarbu Państwa oraz na rzecz pozwanego z uwagi na jego sytuację osobistą i finansową, a także z uwagi charakter dochodzonego roszczenia, mając przede wszystkim na względzie małoletniość P. C. (1).