Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2019r. w S.

odwołania M. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 17 maja 2019 r. Nr R (...)

w sprawie M. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o ustalenie braku obowiązku zwrotu nienależnie pobranej renty rodzinnej

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że M. Z. nie pobrał nienależnie renty rodzinnej za okres od 01 listopada 2018r. do
30 listopada 2018r. oraz od 01 stycznia 2019r. do 28 lutego 2019r. i nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty (...),27 ((...)i dwadzieścia siedem groszy);

II.  umarza postępowanie w części dotyczącej zwrotu kwoty
72,30 (siedemdziesiąt dwa złote i trzydzieści groszy) tytułem odsetek.

Sygn. akt: IV U 610/19 UZASADNIENIE

Decyzją z 17 maja 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art.138 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art.84 ust.1, ust.9 i ust.11 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązał M. Z. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 listopada 2018r. do 30 listopada 2018r. oraz 1 stycznia 2019r. do 28 lutego 2019r. w kwocie (...)złotych, a także odsetek za okres od 27 listopada 2018r. do 17 maja 2019r. w kwocie 72,30 złotych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że u podstaw ustalenia, iż ubezpieczony nienależnie pobrał świadczenie w postaci renty rodzinnej za w/w okresy był brak wymaganej frekwencji na zajęciach w miesiącu listopadzie 2018r. i styczniu 2019r. oraz brak kontynuowania nauki w lutym 2019r. (decyzja z 17 maja 2019r. k.362 akt rentowych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony M. Z. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że nie jest zobowiązany do zwrotu renty rodzinnej pobranej w miesiącu listopadzie 2018r. oraz styczniu i lutym 2019r. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że decyzja organu rentowego jest krzywdząca i błędna, gdyż uczęszczał do szkoły, a brak wymaganej frekwencji w dwóch miesiącach nie oznacza, że nie uczył się. Ogółem jego frekwencja wynosiła 50%. Ponadto uczęszczał na kurs języka angielskiego, dzięki któremu osiągnął poziom B2, a to pozwoliło mu na ukończenie studiów. W listopadzie 2018r. ukończył i złożył pracę inżynierską, a w dniu 21 stycznia 2019r. miał egzamin dyplomowy, do którego musiał się przygotować. Po obronie dyplomu podjął decyzję o kontynuowaniu studiów (...) stopnia. W tych okolicznościach nie można uznać, że miał przerwę w nauce. Do odwołania ubezpieczony załączył dokumenty na potwierdzenie kontynuowania nauki (odwołanie wraz z załącznikami k.2-7 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.9 akt sprawy).

Po wydaniu zaskarżonej decyzji, w dniu 31 maja 2019r. organ rentowy wydał kolejną decyzją, w której zmienił w/w decyzję z 17 maja 2019r. w ten sposób, że zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za listopad 2018r. styczeń i luty 2019r. w łącznej kwocie (...),27 złotych – bez odsetek wskazanych w decyzji z 17 maja 2019r. (decyzja z 31 maja 2019r. k.365 akt rentowych).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. Z. urodził się w dniu (...) Od 7 sierpnia 2009r. ubezpieczony uprawniony był do renty rodzinnej po ojcu K. Z. (decyzja z 17 września 2009r. o przyznaniu renty rodzinnej od 7 sierpnia 2009r. k.121-124 akt rentowych). Z upływem czasu, organ rentowy przyznawał ubezpieczonemu prawo do renty rodzinnej na dalsze okresy. W dniu 29 września 2014r. ubezpieczony rozpoczął naukę na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia (inżynierskich) na Wydziale Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...). Przewidywany termin ukończenia studiów przypadał na 27 kwietnia 2018r. (zaświadczenie Polityki (...) z 9 lutego 2018r. k.294 akt rentowych). W okresie w/w studiów ubezpieczony uprawniony był do renty rodzinnej przyznanej do 30 kwietnia 2018r. (decyzja z 1 marca 2018r. k.299 akt rentowych). Ubezpieczony w powyższym terminie uzyskał zaliczenia i zdał egzaminy przewidziane w programie studiów, poza zaliczeniem z jednego przedmiotu, które uzyskał w czerwcu 2018r. Po uzyskaniu absolutorium, ubezpieczonemu pozostała do przygotowania, złożenia i obrony praca inżynierska. W dniu 25 maja 2018r. ubezpieczony wystąpił do Dziekana Wydziału, na którym studiował o zgodę na tzw. wznowienie studiów ,tj. sześciomiesięczny okres na złożenie pracy dyplomowej (instytucja przewidziana w regulaminie studiów w Politechnice (...)). Decyzją z 29 maja 2018r., po stwierdzeniu, że ubezpieczony spełnił warunki wznowienia studiów, Dziekan Wydziału Samochodów i M. Roboczych wyraził zgodę na wznowienie przez ubezpieczonego studiów na obronę pracy dyplomowej (decyzja Dziekana Wydziału Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...) z 29 maja 2018r. o wyrażeniu zgody na wznowienie studiów k.14 akt sprawy). W dniu 23 listopada 2018r. ubezpieczony złożył pracę dyplomową (wydruk k.5 akt sprawy), po czym oczekiwał na wyznaczenie terminu obrony pracy dyplomowej. W dniu 21 stycznia 2019r. ubezpieczony obronił pracę dyplomową i uzyskał tytuł zawodowy inżyniera (dyplom ukończenia przez M. Z. studiów pierwszego stopnia k.15 akt sprawy). Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia (inżynierskich) ubezpieczony podjął decyzję o kontynuowaniu nauki na studiach drugiego stopnia (magisterskich). W dniu 3 lutego 2019r. ubezpieczony dokonał rejestracji w Internetowej Rejestracji K. w Wojskowej Akademii (...) (wydruk k.4 akt sprawy). W dniu 1 marca 2019r. ubezpieczony rozpoczął studia na Wojskowej Akademii (...) (umowa z 1 marca 2019r. o warunkach odpłatności za usługi edukacyjne na stacjonarnych studiach wyższych zawarta między Wojskową Akademią (...) w ubezpieczonym k.16 akt sprawy, zeznania ubezpieczonego k.18-18v akt sprawy).

Niezależnie od nauki na studiach wyższych, w 2018r. ubezpieczony rozpoczął naukę w Policealnej Szkole Centrum (...) w P. na kierunku technik rachunkowości. Przewidywany termin ukończenia nauki trwającej 4 semestry przypadał w 2020r. (zaświadczenie z 19 grudnia 2018r. i pismo z 21 stycznia 2019r. k.339-340 akt rentowych). Decyzją z 8 maja 2018r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty rodzinnej na okres od 1 maja 2018r. do 31 stycznia 2020r. (decyzja z 8 maja 2018r. k.307 akt rentowych). Z uwagi na przygotowywanie pracy dyplomowej na studiach wyższych (złożonej 23 listopada 2018r. - vide: powyższe ustalenia) w listopadzie 2018r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach w szkole Ż.. Podobnie, z uwagi na przygotowywanie się do obrony pracy dyplomowej na studiach wyższych (obrona w dniu 21 stycznia 2019r. - vide: powyższe ustalenia) w styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczych w zajęciach w szkole Ż.. Następnie w dniu 1 lutego 2019r. ubezpieczony złożył rezygnację z nauki w Szkole Ż. (pismo Policealnej Szkoły (...) i (...) z 16 kwietnia 2019r. skierowane do organu rentowego k.355 akt rentowych, zeznania ubezpieczonego k.18v akt sprawy).

Wobec powzięcia przez organ rentowy informacji, że w listopadzie 2018r. oraz styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach w policealnej szkole Ż., a od 1 lutego 2019r. zrezygnował z nauki w tej szkole, organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, w której zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu renty rodzinnej pobranej za listopad 2018r. oraz za styczeń i luty 2019r. uznając je za świadczenie nienależnie pobrane (zaskarżona decyzja z 17 maja 2019r. k.362 akt rentowych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. Z. okazało się uzasadnione.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wobec zmiany przez organ rentowy zaskarżonej decyzji z 17 maja 2019r. poprzez wydanie w dniu 31 maja 2019r. kolejnej decyzji, w której organ rentowy odstąpił od żądania zwrotu przez ubezpieczonego kwoty 72,30 złotych tytułem odsetek, Sąd na podstawie art.477 ¹³§1 kpc w tym zakresie postępowanie w sprawie umorzył – pkt II sentencji wyroku.

W odniesieniu do żądania zwroty kwoty 2 235,27 złotych tytułem renty rodzinnej za listopad 2018r. oraz styczeń i luty 2019r. wskazać należy, że w okolicznościach sprawy nie można uznać, aby renta rodzinna pobrana przez ubezpieczonego w tych okresach była świadczeniem nienależnie pobranym.

W myśl art.138 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu, przy czym za nienależnie pobrane świadczenia rozumie się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Zgodnie zaś z art.68 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej;

-

do ukończenia 16. roku życia,

-

do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat życia, albo

-

bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresach, o których mowa wyżej.

Z powyższych uregulowań wynika, że renta rodzinna jest wypłacana uprawnionemu do tego dziecku, które kontynuuje naukę w szkole, najdalej do ukończenia przez nie 25. roku życia. W sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony jako osoba urodzona w dniu (...) nie ukończył 25. roku życia (nastąpi to 13 lutego 2020r.). Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zatem zbadania, czy ubezpieczony w okresach objętych zaskarżoną decyzją kontynuował naukę w szkole. W ocenie Sądu na postawione wyżej pytanie należało odpowiedzieć twierdząco. Pomijając w tym miejscu kwestię nauki w szkole policealnej Ż. wskazać należy, że poczynione w sprawie ustalenia – na podstawie przedstawionych przez ubezpieczonego dowodów z dokumentów oraz spójnych zeznań ubezpieczonego - pokazują, że po tym jak w dniu 29 maja 2018r. ubezpieczony uzyskał (na mocy decyzji Dziekana Wydziału Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...)) zgodę na wznowienie studiów w celu obrony pracy dyplomowej, ubezpieczony kontynuował naukę na studiach wyższych przygotowując pracę dyplomową, a następnie składając ją na uczelni w dniu 23 listopada 2018r. i dalej przygotowując się do jej obrony i wreszcie broniąc dyplom w dniu 21 stycznia 2019r. i uzyskując tytuł zawodowy inżyniera (vide: ustalenia faktyczne). Również w miesiącu lutym 2019r. ubezpieczony kontynuował naukę, choć nie przybierało to formy uczestniczenia w zajęciach. Po tym jak w dniu 21 stycznia 2019r. ubezpieczony ukończył studia pierwszego stopnia, podjął on decyzję o kontynuowaniu nauki na studiach magisterskich i już w lutym 2019r. dokonał rejestracji na Wojskowej Akademii (...) i następnie z dniem 1 marca 2019r. rozpoczął te studia (vide: ustalenia faktyczne). W ocenie Sądu przejście procesu rekrutacji na studia wyższe jest warunkiem rozpoczęcia tych studiów dlatego okres rekrutacji nie może być uznany za czas, w którym nauka nie jest kontynuowana, tym bardziej, że przedstawione wyżej ustalenia pokazują, że ubezpieczony był konsekwentny w zdobywaniu wiedzy i w dniu 21 stycznia 2019r. ukończył studia wyższe pierwszego stopnia.

Powracając w tym miejscu do kwestii nauki ubezpieczonego w szkole policealnej Ż. to niesporne jest, że w miesiącu listopadzie 2018r. i styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach, ale jak wyjaśnił wynikało to z tego, że w miesiącu listopadzie 2018r. składał pracę dyplomową na Politechnice (...), a w styczniu 2019r. bronił pracę dyplomową. W tych okolicznościach nieobecność ubezpieczonego należy uznać za usprawiedliwioną, tym bardziej, że w miesiącu październiku i grudniu 2018r. frekwencja ubezpieczonego na zajęciach w szkole Ż. wynosiła 100% (vide: pismo k.355 akt rentowych).

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§2 kp orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.