Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 18.04.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. po rozpoznaniu wniosku z 5.02.2019 r. Z. K. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu nieudowodnienia co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim 10-leciu poprzedzającym datę zgłoszenia wniosku o rentę oraz datę powstania niezdolności do pracy, a pozostałe warunki niezbędne do ustalenia tego prawa zostały spełnione /decyzja k. 11 akt rentowych/.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą wnioskodawca złożył od niej odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, argumentując, że zgodnie z przepisami spełnił wszystkie warunki do przyznania prawa do tego świadczenia ponieważ jest całkowicie niezdolny do pracy i udowodnił 25 lat stażu pracy /odwołanie k. 3-4/.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko argumentując, że niezbędnym warunkiem dla mężczyzn uznanych za całkowicie niezdolnych do pracy pozostaje warunek udowodnienia na przestrzeni całego okresu ubezpieczenia 30 lat okresów składkowych /odpowiedź na odwołanie k. 5/.

W odpowiedzi na powyższe wnioskodawca podtrzymał odwołanie, jednocześnie żądając weryfikacji okresów nieskładkowych /k. 20/.

W piśmie procesowym z 2.08.2019 r. ZUS wyjaśnił, że skarżonej decyzji wkradł się błąd merytoryczny, gdyż bezpodstawnie wskazano, że niezdolność do pracy powstała w okresie dłuższym niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia, ponieważ powstała ona w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia, które ustało 31.12.2017 r., konkludując, że wnioskodawca nie spełnił zatem 2 warunków niezbędnych do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy przy ustaleniu całkowitej niezdolności do pracy, bo nie udowodnił co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w badanych 10-leciach, a nadto przy ustalonej całkowitej niezdolności do pracy nie udowodnił co najmniej 30 lat okresów składkowych /k. 24- 25/.

W piśmie procesowym z 11.09.2019 r. wnioskodawca podtrzymał stanowisko w sprawie, dodając, że ZUS nie uwzględnił okresów służby wojskowej przy obliczaniu jego stażu okresów składkowych /k. 29/.

Na rozprawie z 17.09.2019 r. wnioskodawca poparł odwołanie podtrzymując stanowisko, że dla przyznania uprawnień rentowych wystarczy 25 lat okresów ubezpieczeniowych, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania /e-prot. z 17.09.2019 r.: 00:02:05, 00:02:34, 00:03:09/

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony Z. K. urodzony (...), w dniu 5.02.2019 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (niesporne).

Rozpoznając wniosek organ rentowy skierował ubezpieczonego na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z 28.03.2019 r. ustalił, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.03.2021 r., a niezdolność do pracy powstała w dniu 8.01.2019 r. (orzeczenie Lekarza Orzecznika k.9 akt rentowych).

Okres ubezpieczenia odwołującego składający się wyłącznie z okresów składkowych wynosi 29 lat, 7 miesięcy, 21 dni. W ostatnim 10 -leciu przypadającym od 8.01.2009 r. do 7.01.2019 r., tj. przed powstaniem niezdolności do pracy, jak również w 10-leciu przypadającym przed zgłoszeniem wniosku o rentę tj. od 5.02.2009 r. do 4.02.2019 r. wnioskodawca udokumentował łącznie 4 lata, 10 miesięcy okresów składkowych, a okresów nieskładkowych brak. Niezdolność wnioskodawcy do pracy powstała w ciągu 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia, które ustało 31.12.2017 r. (karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego k.10 akt rentowych).

Powyższy stan faktyczny był całkowicie bezsporny między stronami i został odtworzony na podstawie dokumentów zalegających w aktach ZUS-owskich, których nie kwestionowała żadna ze stron a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2017 r. poz. 2 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1. jest niezdolny do pracy;

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3. niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. l pkt. 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy).

Stosownie do treści art. 58 ust. 1 ww. ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt. 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Według ust. 2 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt. 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Stosownie zaś do ust. 3, jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.

Ust. 4 stanowi natomiast, że przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący, co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 ww. ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia Lekarz Orzecznik ZUS. Od orzeczenia Lekarza Orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS. Komisja Lekarska rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje w formie orzeczenia oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy. Orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie Komisji Lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 14 ust. l pkt. 1 oraz art.14 ust. 2a, 2e, 2f i ust 3 cytowanej ustawy).

Należy wskazać, że poza sporem było to, że wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy. Podkreślić należy, że w treści wskazanej powyżej regulacji zostały określone warunki konieczne do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, warunki te muszą być spełnione łącznie. Niespełnienie chociażby jednego z warunków powoduje, że roszczenie o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jako niezasadne podlega oddaleniu.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności złożonego przez ubezpieczonego odwołania wskazać należy, że zaskarżona decyzja organu rentowego odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy. Sąd Okręgowy zważył, że odwołujący ma ogólny staż ubezpieczeniowy składający się tylko z okresów składkowych w ilości 29 lat, 7 miesięcy, 21 dni, w okresie dziesięciolecia, poprzedzającego datę powstania niezdolności do pracy (8.01.2009 r. - 7.01.2019 r.) i w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (5.02.2009 r. - 4.02.2019 r.) udowodnił staż pracy w wysokości 4 lat, 10 miesiące okresów składkowych. Zatem odwołujący nie spełnia przesłanki z art. 58 ust. 4, ani 58 ust. 2 ustawy.

Sąd rozważył także i to, czy ubezpieczony - będący osobą całkowicie niezdolną do pracy - stosownie do treści art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący dla mężczyzny co najmniej 30 lat, co czyni odwołanie skarżącego opierające się na twierdzeniu, że w przypadku mężczyzny wystarczy staż 25 lat okresów składkowych całkowicie chybionym. Posiadanie bowiem 30 pełnych lat okresu składkowego przez mężczyznę będącego całkowicie niezdolnym do pracy zwalnia z konieczności zrealizowania wymogu, o którym mowa w art. 58 ust. 2, a więc udowodnienia wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim 10-leciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed powstaniem niezdolności do pracy. W toku postępowania Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony osiągnął łączny staż ubezpieczeniowych składający się w całości z okresów składkowych w wymiarze 29 lat, 7 miesięcy i 21 dni. Ustalenie to okazało się prawidłowe, wynika ono bowiem z wyliczeń organu rentowego i nie zostało w jakikolwiek sposób podważone przez odwołującego, a jego argumentacja sprowadzała się do polemiki, że wystarcza staż 25 lat okresów składkowych co jest sprzeczne s treścią przywołanych przepisów.

Z tych też względów Sąd Okręgowy podzielił wniosek organu rentowego stwierdzający, że ubezpieczony nie spełnia warunku odnośnie wymaganego przez ustawodawcę wykazania 30-letniego okresu składkowego, a nadto nie spełnia warunku co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w badanych 10-leciach.

Sąd zważył, że ubezpieczony w toku postępowania nie przedłożył żadnych dowodów wskazujących na posiadanie dłuższego okresu składkowego.

Podniesiony przez ubezpieczonego w odwołaniu zarzut niewłaściwej subsumpcji dokonanej przez organ rentowy uznać należy za chybiony. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., I UZP 5/05 (OSNPUSiSP 2006, nr 19-20, poz. 305) wyrażony został pogląd, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej), bez potrzeby wykazywania przewidzianego w art. 58 ust. 2 tej ustawy 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego 10-lecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Uchwała ta nie znajduje zastosowania do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Począwszy od 23 września 2011 r. do art. 58 dodano ust. 4, na mocy którego zostały zwolnione z obowiązku spełnienia warunku wykazania 5- letniego okresu składkowego i nieskładkowego dodatkowo osoby legitymujące się długim okresem składkowym. W szczególności wymogu wykazania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego, w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę lub powstanie niezdolności do pracy, nie musi spełnić kobieta, która jest całkowicie niezdolna do pracy i udowodniła okres składkowy w wymiarze co najmniej 25 lat oraz całkowicie niezdolny do pracy mężczyzna, który udowodnił okres składkowy w wymiarze co najmniej 30 lat. Oznacza to, że w omawianym zakresie pogląd wyrażony w uchwale I UZP 5/05 przestał być aktualny, a przepis art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej ma zastosowanie do osób, które warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy, spełniły po jego wejściu w życie tzn. po 23 września 2011 r. W obecnie obowiązującym stanie prawnym nie jest zatem zwolniona od obowiązku wykazania przesłanki z art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej osoba, której dotyczy art. 57 ust. 2 ustawy.

W przedmiotowej sprawie odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do renty w dniu 5.02.2019 r., a więc po dniu 23 września 2011 r., gdy powołana wyżej uchwała siedmiu sędziów SN przestała być aktualna z uwagi na zmianę stanu prawnego (dodanie ust. 4 do art. 58 ustawy emerytalnej). Błędne jest zatem twierdzenie ubezpieczonego, że właściwą podstawą prawną skarżonej decyzji powinien być art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy zważył, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa i odpowiada prawu, ponieważ tylko spełnienie wszystkich przesłanek, o których stanowi art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych daje prawo do świadczenia rentowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji wyroku.

A.P.