Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V U 130/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2019 r. w Legnicy

sprawy z wniosku G. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania G. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 8 stycznia 2019 r.

znak (...)

oddala odwołanie

sędzia Krzysztof Główczyński

Sygn. akt VU 130/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 08 stycznia 2019 r. odmówił G. K. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że ubezpieczony nie spełnia wszystkich przesłanek z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, a także nie rozwiązał stosunku pracy z pracodawcą.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że do pracy w szczególnych warunkach w myśl art. 4 wskazanej ustawy nie został uwzględniony okres pracy od 01 stycznia od 01 września 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. na stanowisku informatyk, ponieważ przedłożona dokumentacja nie potwierdza aby wnioskodawca wykonywał „prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu” wymienione w załączniku nr 1, pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. w emeryturach pomostowych. Stwierdził, iż z treści pkt 1 załącznika nr 1 do tej ustawy wynika, że praca przy przeróbce mechanicznej węgla ma być wykonywana bezpośrednio przy tej przeróbce. Sformułowanie to oznacza działanie bez jakiegokolwiek pośrednictwa, osobiście, wprost.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł G. K. wskazując, że pracodawca zaliczył jego pracę do prac w szczególnych warunkach. Podał, iż wykonywał pracę związaną bezpośrednio z obróbką rudy miedzi. Jego praca na stanowiskach mechanik konserwator automatyki, elektromonter automatyki i pomiarów oraz automatyk miała bezpośredni związek z procesem wzbogacania miedzi. Wnioskodawca stwierdził, że po 01 stycznia 2012 r. nadal wykonywał prace bezpośrednio przy obróbce rudy miedzi, w pełnym wymiarze czasu pracy. Czynności wpływające bezpośrednio na proces transportu i obróbki rudy miedzi (włączanie, rozłączanie, kontrolowanie parametrów pracy maszyn i urządzeń technicznych) są pracami w szczególnych warunkach, związanymi z bezpośrednią obróbką rudy miedzi.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania, wskazując analogiczne do zwartych w uzasadnieniu decyzji argumenty.

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawca G. K., ur. dnia (...), wiek 60 lat osiągnął w dniu (...) r., niespornie udokumentował wymagany okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat oraz udokumentował wymagany okres 15 lat wykonywania prac w szczególnych warunkach. Z ubezpieczonym nie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Nadal pozostaje w nawiązanym z dniem 02 września 1986 r. z (...) S.A. Oddział Zakłady (...)w P. stosunku pracy.

(o k o l i c z n o ś c i n i e s p o r n e)

W (...) S.A. Oddział Zakłady (...) w P. w spornym okresie od 01 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. wnioskodawca wykonywał prace na stanowisku automatyka. Do jego obowiązków na tym stanowisku należało wykonywanie prac naprawczych i konserwacyjnych oraz utrzymanie ruchu maszyn i urządzeń oddziału automatyki, takich jak:

- czujniki przesypu taśm: elektrodowe, izotopowe, na podczerwień,

- czujniki biegu taśm: indukcyjne, zbliżeniowe,

- wagi taśmowe,

- stacje odwadniania i oczyszczania sprężonego powietrza,

- regulatory elektroniczne i pneumatyczne z urządzeniami współpracującymi,

- aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia wykonawcze,

- rentgenowskie analizatory zawartości miedzi w szlamie,

- przetworniki pomiarowe wielkości elektrycznych i nieelektrycznych,

- gęstościomierze izotopowe,

- rozdzielacze elektryczne (...),

- zespół pomp hydroforowych oraz hydrofor,

- palniki gazowe i aparatura kontrolno-pomiarowa palników,

- filtry próżniowe, aparatura kontrolno-pomiarowa oraz wykonawcza,

- urządzenia regulacyjne i (...) z instalacji przygotowania odczynnika pianotwórczego,

- mierniki uniwersalne wielkości elektrycznych.

Wskazane pracy wykonywane były w systemie ruchu ciągłego.

Pracodawca stwierdził, że wymienione prace automatyk wykonuje stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach identycznych jak pracownicy zatrudnieni na oddziałach mechanicznego wzbogacania i flotacji rud miedzi, na stanowiskach wymienionych w wykazie A, Dział III, poz. 50 i 51 załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. Stwierdził ponadto, że we wskazanym wyżej okresie, do 31 grudnia 2011 r. G. K. wykonywał prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach, wymienione w załączniku nr 1 poz. 1 do ustawy o emeryturach pomostowych – prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu. Począwszy od 01 stycznia 2012 r. wymieniony nadal wykonuje pracę na stanowisku automatyk, z tą jednak różnicą, że praca ta w ocenie pracodawcy (w aktach emerytalnych – k. 24, jego pismo z 10 grudnia 2018 r.) nie spełnia warunków, które pozwalałyby zakwalifikować ją do warunków szczególnych zgodnie z ustawą o emeryturach pomostowych. Zmiana tej kwalifikacji znajduje uzasadnienie w tym, że na przełomie 2011/2012 dla pracowników zatrudnionych między innymi na stanowisku automatyk nastąpiło skrócenie czasu przebywania na halach produkcyjnych w warunkach z narażeniem na działanie czynników szkodliwych z pełnego wymiaru czasu pracy, 8 godzin/dniówkę do 6 godzin/dniówkę, a także zmniejszeniu uległ również wydatek energetyczny.

W latach 2008-2011 w całym (...) realizowane były zadania inwestycyjne mające na celu modernizację parku maszynowego, poprawiające warunki pracy między innymi na stanowisku automatyk. W tym czasie wymieniono wszystkie maszyny flotacyjne, zmodernizowano znaczną część oraz uproszczono i skrócono ciągi komunikacyjne, a także wdrożono nowoczesne systemy sterowania procesem technologicznym.

Jak wynika wyjaśnień pracodawcy (pismo w aktach emerytalnych, k. 24), pracownik na stanowisku automatyk w Oddziale(...) odpowiedzialny jest za bezpośrednią i stałą obsługę zabudowanych na halach produkcyjnych przeróbki analizatorów rentgenowskich (...), analizatorów (...), granulometrów (...), i układów transportu prób do tych urządzeń oraz gęstościomierzy izotopowych wykorzystujących do pomiaru źródło izotopowe (...). Wymienione urządzenia pracujące w ruchu ciągłym biorą bezpośredni udział w procesie produkcji, przyczyniając się do kontroli jakości produkowanych przez (...) koncentratów oraz odpadów poflotacyjnych. Wcześniej wszyscy automatycy objęci byli na tę okoliczność dozymetrią indywidualną, a obecnie dozymetrią środowiskową w zakresie promieniowania rentgenowskiego. W (...)ze względu na eksploatowane dla potrzeb produkcji przyrządy kontrolno-pomiarowe utrzymywana jest stała ochrona radiologiczna.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 08 stycznia 2019 r. odmówił G. K. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że ubezpieczony nie spełnia wszystkich przesłanek z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, gdyż po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, a także nie rozwiązał stosunku pracy z pracodawcą. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że do pracy w szczególnych warunkach w myśl art. 4 wskazanej ustawy nie został uwzględniony okres pracy od 01 stycznia od 01 września 2009 r. do 31 grudnia 2011 r. na stanowisku informatyk, ponieważ przedłożona dokumentacja nie potwierdza aby wnioskodawca wykonywał „prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu” wymienione w załączniku nr 1, pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. w emeryturach pomostowych. Stwierdził, iż z treści pkt 1 załącznika nr 1 do tej ustawy wynika, że praca przy przeróbce mechanicznej węgla ma być wykonywana bezpośrednio przy tej przeróbce. Sformułowanie to oznacza działanie bez jakiegokolwiek pośrednictwa, osobiście, wprost.

(okoliczności wynikające z dokumentów – w aktach emerytalnych)

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie nie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2018, poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie warunki określone w art. 4 pkt 1, 4-7, czyli:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 01 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Uzasadniając odmowę przyznania prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych organ rentowy stwierdził, iż G. K. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych a ponadto także nie nastąpiło z nim rozwiązanie umowy o pracę. W istocie zatem bezpośrednią przyczynę odmowy przyznania świadczenia stanowi niespełnienie warunków określonych przepisem art. 4 pkt 6 i 7 wskazanej ustawy.

Ustaleń decyzji odmownej wnioskodawca nie zaakceptował w tej tylko części, w której organ rentowy nie uznał za wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych okresu pracy na stanowisku automatyka.

Kluczowe jednak - ze względu na regulację art. 4 pkt 7 ustawy o emeryturach pomostowych - dla rozstrzygnięcia znaczenie ma ustalenie, że z G. K. nie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Tę istotną okoliczność wnioskodawca potwierdził. W tym kontekście należy wskazać, że przepis art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych bardzo wyraźnie stanowi, iż jednym z nieodzownych warunków przyznania prawa do emerytury pomostowej jest wymóg rozwiązania z ubezpieczonym stosunku pracy. Na taką konieczność, jako nieodzowną przesłankę przyznania prawa do emerytury pomostowej wskazuje się także w orzecznictwie. W tym zakresie Sąd Apelacyjny w Katowicach – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 09 sierpnia 2016 r., sygn. akt III AUa 1083/16 ( Legalis numer 1509029) stwierdził, iż nawet gdyby ubezpieczona osiągnęła 15 lat pracy w szczególnych warunkach, to i tak nie nabyłaby prawa do emerytury pomostowej. Wbrew wymogom wynikającym z art. 4 pkt 7 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 965), nie rozwiązała bowiem stosunku pracy. Sąd w pełni podziela także pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt III AUa 623/15 Legalis numer 1315373), iż zgodnie z art. 100 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, w przypadku emerytur pomostowych – dodatkowo po rozwiązaniu stosunku pracy. Ubezpieczony może spełnić warunki do przyznania emerytury pomostowej w dacie późniejszej niż złożenie wniosku, a przed wydaniem decyzji przez organ rentowy.

Skoro zatem G. K. nadal pozostaje w stosunku pracy, który nie został z nim rozwiązany, bezprzedmiotowe są rozważania w przedmiocie charakteru jego pracy wykonywanej po dniu 31 grudnia 2008 r. Niezależnie bowiem od dokonanej w tym zakresie oceny, oparta na niespornym ustaleniu wskazującym na nierozwiązanie stosunku pracy - jako nieodzownej przesłance warunkującej przyznanie prawa do emerytury pomostowej - zaskarżona decyzja jest uzasadniona. W uzupełnieniu należy wskazać, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń ma charakter rozpoznawczy i kontrolny. Pierwsza właściwość skupia uwagę na samodzielnej ocenie przesłanek warunkujących prawo do świadczenia, druga ogniskuje się na ocenie zasadności rozstrzygnięcia dokonanego przez organ rentowy. Założenie przez sąd, że ubezpieczony nie spełnia jednego z kumulatywnych warunków uzasadniających przyznanie emerytury, zwalnia go od badania pozostałych. W tym wypadku funkcja kontrolna postępowania ma charakter dominujący, co oznacza, że sąd nie ma obowiązku realizować powinności rozpoznawczych, gdyż te w ostatecznym rozrachunku nie doprowadzą i tak do przyznania ubezpieczonemu świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 września 2014 r., I UK 7/14; LEX nr 1511381). Skoro zatem z wnioskodawcą nie został rozwiązany stosunek pracy i przez to nie spełnia jednej z kumulatywnych przesłanek warunkujących prawo do emerytury pomostowej, które wszystkie muszą być spełnione łącznie, odmowa prawa do świadczenia jest prawnie uzasadniona. Wobec tego także bezprzedmiotowe byłyby rozważania dotyczące kwalifikacji spornego okresu pracy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 14 1 k.p.c. pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie oddalił.