Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2019 r. w Lublinie

sprawy J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o odsetki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 29 stycznia 2019 r. sygn. akt VIII U 2818/18

oddala apelację.

Jacek Chaciński Elżbieta Czaja Elżbieta Gawda

Sygn. akt III AUa 205/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił J. G. prawa do wypłaty odsetek z tytułu zwłoki w wypłacie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołanie od decyzji wniósł J. G., domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do odsetek od wypłaconej mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od dnia 1 października 2017 roku do dnia (...).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2019 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił J. G. prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie renty od dnia(...) do (...), zaś w punkcie II oddalił odwołanie w pozostałej części.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

W dniu 11 sierpnia 2017 roku J. G. złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik 4 września 2017 uznał, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Komisja lekarska 19 października 2017 roku podtrzymała ustalenia lekarza orzecznika. Decyzją z 24 października 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił J. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. J. G. wniósł odwołanie od powyższej decyzji. Sprawa została zarejestrowana pod numerem (...). W opinii z dnia 26 lutego 2018 roku biegli lekarze sądowi z zakresu chorób wewnętrznych i medycyny pracy, chirurgii naczyniowej, reumatologii oraz neurochirurgii stwierdzili, że J. G. cierpi na miażdżycę, restenozę lewej tętnicy udowej po zabiegu (...) (angioplastyki), przewlekle niedokrwienie lewej kończyny dolnej, chromanie lewej kończyny dolnej, przewlekły zespól bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, (...), zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa, dyskopatię (...), stan po operacyjnym leczeniu dyskopatii i zmian zwyrodnieniowych (...), przebyty uraz głowy z utratą przytomności- wstrząśnienie mózgu, otyłość brzuszną oraz dnę moczanową. W ocenie biegłych fakt przebytego leczenia operacyjnego z powodu dyskopatii i zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, wyniki badań radiologicznych kręgosłupa oraz dokumentacja leczenia w aktach są potwierdzeniem dla zgłaszanych dolegliwości bólowych i ograniczenia wydolności statyczno-dynamicznej kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego zwłaszcza w pozycjach wymuszonych. Razem z innymi schorzeniami - naczyniowymi w zakresie lewej kończyny dolnej: nawrotowa niedrożność tętnicy udowej lewej z przewlekłym niedokrwieniem kończyny (stan po zabiegu operacyjnym, planowany kolejny zabieg w maju 2018 roku) sprowadzał na badanego częściową okresową niezdolność do pracy od października 2017 roku do października 2019 roku.

Mając na uwadze powyższą opinię, które została uznana za w pełni miarodajną, Sąd wyrokiem z dnia 6 lipca 2018 roku zmienił zaskarżoną i przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 października 2017 roku do dnia 31 października 2019 roku.

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzymał 21 sierpnia 2018 roku. Wyrok uprawomocnił się 5 września 2018 roku. W dniu 26 września 2018 roku wydał decyzję wykonującą wyrok Sądu z 6 lipca 2018 roku. Należność za okres od 1 października 2017 roku do(...)w kwocie 18.440,78 zł organ rentowy przekazał wnioskodawcy 5 października 2018 roku.

W dniu 10 października 2018 roku wnioskodawca wystąpił do organu rentowego o wypłatę odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia rentowego. Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją organ rentowy odmówił przyznania odsetek.

Sąd uznał że odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub z świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest zobowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Koniecznym warunkiem do uwzględnienia żądania wypłaty odsetek jest wykazanie, iż organ rentowy nie przyznał świadczenia w sytuacji, gdy dysponował materiałem dowodowym wystarczającym do wydania decyzji o przyznaniu świadczenia. Istotą sprawy było więc ustalenie, czy organ rentowy ponosi winę za opóźnienie w wypłacie świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przyznanego J. G. dopiero wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 6 lipca 2018 roku.

Podstawą wydania wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 6 lipca 2018 roku były ustalenia faktyczne oparte przede wszystkim na opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu chorób wewnętrznych i medycyny pracy, chirurgii naczyniowej, reumatologii oraz neurochirurgii. Z opinii biegłych jednoznacznie wynikało, iż wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy od dnia
1 października 2017 roku do dnia 31 października 2019 roku. Do opinii biegłych pełnomocnik organu rentowego złożył zastrzeżenia oraz wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej w/w biegłych, nie kwestionował przy tym samego faktu ustalenia przez biegłych częściowej niezdolności do pracy, a jedynie datę jej powstania. Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika organu rentowego o dopuszczenie kolejnej opinii biegłych. W trakcie trwania postępowania sądowego wnioskodawca – co wynika z analizy akt sprawy VIII U 2694/17 - nie przedkładał żadnej nowej dokumentacji medycznej, poza kartą informacyjną z leczenia szpitalnego w Wojewódzkim Szpitalu (...) w B. w okresie od dnia 31 maja do dnia 2 czerwca 2018 roku (por. k. 37 akt sprawy VII U 2694/17). Nie można jednak nie zauważyć, że ta hospitalizacja wnioskodawcy miała miejsce już po wydaniu opinii przez biegłych (opinia biegłych jest datowana na dzień 26 lutego 2018 roku). Reasumując, sąd stwierdził, że wskazana powyżej opinia biegłych, wydana na podstawie badania wnioskodawcy oraz dokumentacji z dotychczasowego leczenia, znajdującej się w aktach rentowych, a więc znanej lekarzowi orzecznikowi i komisji lekarskiej ZUS, pozwoliła na ustalenie częściowej niezdolności wnioskodawcy do pracy.

Zdaniem sądu organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia wnioskodawcy w postępowaniu przez Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, bowiem prawo do świadczenia zostało ustalone dopiero na mocy wyroku sądowego, wydanego na podstawie tych samych dowodów, które były znane organowi rentowemu.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając w dniu 24 października 2017 roku decyzję odmowną miał wszelkie niezbędne dane ku temu, aby wydać decyzję ustalającą J. G. prawo do renty i wypłacić ją w ustalonym terminie płatności, ponieważ złożona w toku postępowania orzeczniczego przed organem rentowym dokumentacja medyczna pozwalała na uznanie wnioskodawcy za niezdolnego do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiająca wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy była błędna, ponieważ została oparta na błędnym orzeczeniu lekarza orzecznika, a potem komisji lekarskiej. Zarówno lekarz orzecznik, jak i komisja lekarska ZUS dysponowali wystarczającą ilością informacji niezbędnych do właściwej oceny stanu zdrowia i stopnia niezdolności do pracy wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy uznał, że wobec wyłącznej winy organu rentowego przy ustalaniu prawa do renty, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do wypłacenia odsetek. Zgodnie z art. 118 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.

Orzeczeniem z dnia 4 września 2017 roku lekarz orzecznik ZUS uznał wnioskodawcę za zdolnego do pracy. Na skutek sprzeciwu złożonego przez wnioskodawcę komisja lekarska ZUS wydała w dniu 19 października 2017 roku orzeczenie, z którego wynikało, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Datę wydania orzeczenia przez komisję lekarską ZUS (19 października 2017 roku) należy uznać za ostatnią okoliczność niezbędną do wydania decyzji, toteż decyzja powinna być wydana do dnia 18 listopada 2017 roku. W decyzji przyznającej rentę płatność świadczenia określono na 6 dzień każdego miesiąca. Najbliższym terminem płatności renty był zatem dzień (...). Odsetki ustawowe przysługujące skarżącemu z tytułu opóźnienia w wypłacie renty winny być liczone od dnia (...) do dnia (...), tj. zgodnie z żądaniem wnioskodawcy. Wnioskodawca faktycznie wyrównanie świadczenia rentowego otrzymał w dniu 5 października 2018 roku, ale odsetek domagał się do dnia(...). Żądanie odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia rentowego za okres od 1 października 2017 roku do 5 grudnia 2017 roku było niezasadne i w tym zakresie odwołanie zostało oddalone.

Mając powyższe na uwadze oraz na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak w wyroku.

Od tego wyroku apelację złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zaskarżając wyrok w części – w zakresie punktu I, zarzucając:

- naruszenie przepisów postepowania mające istotny wpływ na wynik sprawy - art. 233 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczność ustaleń sądu z treścią materiału dowodowego i pominięcie faktu, że przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w postępowaniu sądowym w sprawie VIII U 2694/17 dokonanej już po ocenie komisji lekarskiej z 19 października 2017 doszło do pogorszenia stanu zdrowia wnioskodawcy i tym samym nie ustalenie okresu w którym doszło do pogorszenia,

- naruszenie prawa materialnego – art. 85 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz 118 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie
i zobowiązanie ZUS do zapłaty na rzecz wnioskodawcy odsetek za okres od
(...) do (...).

Skarżący wnosił o zmianę wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna.

Stan faktyczny w sprawie nie jest sporny i został prawidłowo przedstawiony w motywach rozstrzygnięcia. Sąd Apelacyjny podziela argumentację prawną zawartą w motywach wyroku, jak i interpretację przytoczonych przepisów prawa materialnego.

Istotą sprawy było ustalenie, czy organ rentowy ponosi winę za opóźnienie w wypłacie świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przyznanego J. G. wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 6 lipca 2018 roku. Podstawą wydania tego rozstrzygnięcia wyroku były ustalenia faktyczne oparte na opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu chorób wewnętrznych, medycyny pracy, chirurgii naczyniowej, reumatologii oraz neurochirurgii. Z opinii biegłych jednoznacznie wynikało, że wnioskodawca jest osobą częściowo niezdolną do pracy od dnia 1 października 2017 roku do dnia 31 października 2019 roku. W zgłoszonych do opinii biegłych zastrzeżeniach pełnomocnik organu rentowego kwestionował datę powstania niezdolności, jednak w ocenie Sądu nie było konieczności wywoływania opinii uzupełniającej, a wniosek dowodowy o dopuszczenie kolejnej opinii biegłych został oddalony. Istotnym jest, że w toku postępowania sądowego w sprawie VIII U 2694/17 – wnioskodawca nie przedkładał żadnej nowej dokumentacji medycznej, poza kartą informacyjną z leczenia szpitalnego od dnia 31 maja do dnia 2 czerwca 2018 roku, jednak ta hospitalizacja miała miejsce już po wydaniu opinii przez biegłych (opinia biegłych jest datowana na dzień 26 lutego 2018 roku). Z tej opinii biegłych, wydanej na podstawie badania wnioskodawcy oraz dokumentacji z dotychczasowego leczenia, znajdującej się w aktach rentowych, a więc znanej lekarzowi orzecznikowi wydającemu orzeczenie 4 września 2017 roku, jak i komisji lekarskiej ZUS, podtrzymującej w dniu 19 października tą ocenę wynika, częściowa niezdolność do pracy wnioskodawcy od 1 października 2017 roku do 31 października 2019 roku. W tym stanie rzeczy, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiająca wnioskodawcy prawa do renty pracy była wadliwa, ponieważ została oparta na błędnym orzeczeniu lekarza orzecznika i komisji lekarskiej. Zarówno lekarz orzecznik, jak i komisja lekarska ZUS dysponowali wystarczającą ilością informacji niezbędnych do właściwej oceny stanu zdrowia wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za odmowę przyznania świadczenia wnioskodawcy
w postępowaniu przez Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, bowiem prawo do świadczenia zostało ustalone dopiero na mocy wyroku sądowego, wydanego na podstawie tych samych dowodów, które były znane organowi rentowemu.

W tym stanie rzeczy nie doszło do naruszenia wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.