Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

22 marca 2019 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w Rybniku V Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Wiesław Jakubiec

Sędziowie

Ławnicy: -/-

Protokolant: starszy protokolant sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

przy udziale ./.

po rozpoznaniu 22 marca 2019 roku w Rybniku

sprawy z powództwa P. N.

przeciwko (...) S.A. Oddział KWK (...) w R.

o ustalenie, o dopuszczenie do pracy

1.  oddala powództwo,

2.  odstępuje od obciążania powoda kosztami postępowania,

3.  przyznaje od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Rybniku radcy prawnemu K. Ż. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych 60/100) w tym 23% podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sygn. akt V P 509/18

UZASADNIENIE

Powód P. N. wniósł przeciwko pozwanej (...) S.A. Oddział KWK (...) w R. pozew o ustalenie, iż czynność prawna – porozumienie z 10 listopada 2017 roku zmieniające umowę o pracę na czas nieokreślony z 21 września 2017 roku na umowę na czas określony do 9 czerwca 2018 roku było nieważne, gdyż zmierzało do obejścia prawa. Nadto, wniósł o uznanie za usprawiedliwioną nieobecność w pracy od 10 czerwca 2018 roku do prawomocnego zakończenia sprawy i przyznanie wynagrodzenia za ten okres. W uzasadnieniu wskazał, iż zamiana umów zawartych na czas nieokreślony na umowy na czas określony było powszechną i wymuszaną na mało zorientowanych prawnie pracownikach praktyką, stosowaną przez pozwaną, mającą na celu ostatecznie zwolnienie pracowników. Powód podkreślił, iż posiadał ciężką sytuację materialną, a nadto miał na utrzymaniu 13-letniego syna oraz opiekował się schorowaną matką.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa, a także o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazała, iż zamiana umowy zawartej na czas nieokreślony na czas określony za każdym razem następowała z inicjatywy P. N., wobec zamiaru pracodawcy zakończenie współpracy z powodem ze względu jego częste, krótkoterminowe absencje w pracy z powodu zwolnień lekarskich. Pozwana podkreśliła, iż nieobecności powoda nasilały się w okresie trwania umowy na czas nieokreślony, podczas gdy w czasie umowy terminowej powód zachowywał zdrowie.

Pismem z 9 lipca 2018 roku, powód rozszerzył powództwo o żądanie sprostowania wystawionego świadectwa pracy. Na rozprawie 12 grudnia 2018 roku powód cofnął roszczenie w tym zakresie.

Pismem z 11 stycznia 2019 roku, powód rozszerzył powództwo o dopuszczenie do pracy.

Pozwana w piśmie z dnia 25.02.2019 r. wniosła o oddalenie wszystkich roszczeń powoda jako bezzasadnych.

Sąd ustalił co następuje:

Powód był zatrudniony w (...) S.A. KWK (...) Ruch (...) od 15 czerwca 1987 roku do 31 grudnia 1995 roku. Następnie, od 1 stycznia 1996 roku do 31 stycznia 2003 roku pracował w (...) S.A. Zakład „(...)Od 1 lutego 2003 roku do 7 marca 2005 roku, pracował w (...) S.A. (...)”, a od 8 marca 2005 roku do 9 czerwca 2018 roku w (...) S.A. Oddział KWK (...).

1 lipca 2011 roku, powód zawarł z poprzedniczką prawną pozwanej, porozumienie zmieniające rodzaj i warunki umowy o pracę zawartej 15 czerwca 1987 roku na umowę na czas określony. Nowy rodzaj umowy obowiązywał od 1 lipca 2011 roku do 31 stycznia 2012 roku.

1 lutego 2012 roku, powód zawarł z poprzedniczką prawną pozwanej, umowę o pracę na czas określony od 1 lutego 2012 roku do 31 sierpnia 2012 roku. Powód objął stanowisko górnika pod ziemią.

1 września 2012 roku, powód zawarł z poprzedniczką prawną pozwanej umowę o pracę na czas nieokreślony. Powód objął stanowisko górnika pod ziemią.

9 października 2015 roku, powód zawarł z poprzedniczką prawną pozwanej porozumienie zmieniające rodzaj i warunki umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej 15 czerwca 1987 roku na umowę na czas określony. Nowy rodzaj umowy obowiązywał od 9 października 2015 roku do 8 maja 2016 roku.

9 maja 2016 roku, powód zawarł z pozwaną umowę o pracę na czas nieokreślony. Powód objął stanowisko górnika pod ziemią.

21 lipca 2016 roku, powód zawarł z pozwaną porozumienie zmieniające rodzaj i warunki umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej 9 maja 2016 roku na umowę o pracę na czas określony. Nowy rodzaj umowy obowiązywał od 21 lipca 2016 roku do 20 lutego 2017 roku.

21 lutego 2017 roku, powód zawarł z pozwanej umowę o pracę na czas określony od 21 lutego 2017 roku do 20 września 2017 roku. Powód objął stanowisko górnika pod ziemią.

21 września 2017 roku, powód zawarł z pozwaną umowę o pracę na czas nieokreślony. Powód objął stanowisko górnika pod ziemią.

10 listopada 2017 roku, powód zawarł z pozwaną umowę o pracę na czas określony. Nowy rodzaj umowy obowiązywał od 10 listopada 2017 roku do 9 czerwca 2018 roku.

Powód od stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku przebywał łącznie 54 dni na zwolnieniu lekarskim oraz wykorzystał 3 dni urlopu na żądanie. Biorąc pod uwagę wszystkie zwolnienia, urlopy, opiekę, szkolenia, krwiodawstwo absencja powoda w pracy, w powyższym okresie wyniosła łącznie 97 dni. Od 1 stycznia 2018 roku do 9 czerwca 2018 roku powód był nieobecny w pracy 28 dni z powodu zwolnień lekarskich oraz wykorzystał 4 dni urlopu na żądanie. Biorąc pod uwagę wszystkie zwolnienia, urlopy, opiekę, szkolenia, krwiodawstwo absencja powoda w pracy na 62 dniówki robocze w powyższym okresie wyniosła łącznie 53 dni. Od 2012 r. powód miał ok.1600 dniówek chorobowych. Powód wykorzystywał przysługujący mu urlop wypoczynkowy w pierwszych miesiącach danego roku. Powód uprawiał sporty takie jak boks, judo, karate i z tego powodu doznawał często urazów skutkujących niezdolnością do pracy. Kilkukrotnie, w tym trzy razy na piśmie strona pozwana (jej poprzedniczka prawna) składała oświadczenie powodowi o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem z powodu z powodu bardzo częstych absencji, które ostatecznie były przez pozwaną cofane na prośbę powoda obiecującego poprawę swojej frekwencji w pracy.

Dowód: akta osobowe powoda, w szczególności: karta kontroli czasu pracy, karta dniówek i absencji, porozumienie zmieniające z 1.07.2011r., umowa o pracę z 1.02.2012r., umowa o pracę z 1.09.2012r., umowa o pracę z 9.05.2016r., porozumienie zmieniające, umowa o pracę z 9.05.2016r., porozumienie zmieniające z 21.07.2016r., umowa o pracę z 20.02.2017r., umowa o pracę z 20.09.2017r., porozumienie zmieniające z 9.11.2017r., świadectwa pracy, wniosek z 11.01.2018r; oświadczenia o rozwiązaniu umów, pismo z 6.06.2018r. k. 11, pismo z 7.06.2018r. k.12, karta kontroli k.58-67, karta urlopowa – dniówek zamiennych k. 87, zeznania świadka D. P.k. 80v. – 81, zeznania świadka J. Ż. k. 98v., zeznania świadka S. C. k. 99, zeznania świadka K. J. k. 99, przesłuchanie powoda k. 99v.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także w oparciu o dowód z zeznań świadków oraz przesłuchania powoda, które wraz z dowodami z dokumentów tworzyły spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy. Przy czym Sąd nie dał wiary dowodowi z przesłuchania powoda, w zakresie w jakim nie korelowało ono z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 189 kpc powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Uznać należało, iż powód w niniejszej sprawie miał interes prawny w domaganiu się ustalenia, że „czynność prawna – porozumienie z 10 listopada 2017 roku zmieniające umowę o pracę na czas nieokreślony z 21 września 2017 roku na umowę na czas określony do 9 czerwca 2018 roku było nieważne, gdyż zmierzało do obejścia prawa”. W przypadku uznania przez sąd zasadności ww. roszczenia powód wnosił o zasadzenie o od strony pozwanej wynagrodzenia za czas pozostawiania bez pracy i na podstawie art. 22 kp dopuszczenie go do pracy u pozwanej.

Jednakże powód reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu mimo obowiązku wynikającego z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.- w ocenie Sądu - nie wykazał na czym miała być polegać nieważność porozumienie stron z 10 listopada 2017 roku, w tym jakich przepisów prawa obejścia miałby dopuścić się pozwany. Powód nie złożył także oświadczenia o uchyleniu się od skutków złożonego przez siebie w dniu 10.11.2017 r. oświadczenia z powodu np. wymienionych w Kodeksie Cywilny wad oświadczeń woli. Oprócz ogólnych twierdzeń nie wykazał, że przedmiotowe porozumienie ma wady prawne skutkujące jego nieważnością.

Praktyką stosowaną u pozwanego było w przypadku pracowników mających dużą absencję, że tacy pracownicy wzywani byli do dyrektora ds. pracowniczych na rozmowę dyscyplinującą podczas której uświadamiano im, że istnieją podstawy do rozwiązania z nim umów za wypowiedzeniem z przyczyny częstej absencji. Stronie pozwanej nie zależało jednak na tym aby stracić pracowników (zwłaszcza tych doświadczonych, z długim stażem) i dlatego wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracowników jako alternatywne rozwiązanie dyscyplinujące proponowano zmianę zatrudnienie z umowy na czas nieokreślony na umowę na czas określony (max. 7 miesięcy). Zmiana formy zatrudniania miała odbyć się w drodze porozumienia, na które pracownik mógł się nie zgodzić. Ponieważ co do zasady kontynuowanie zatrudnienia było w interesie pracownika, zgadzali się oni na taką zmianę mając nadzieję, że po upływie sumiennie wykonanej pracy przez okres wskazany w umowie zawarta nimi zostanie umowa na czas nieokreślony. Nigdy nie było gwarancji, że taka umowa faktyczna zostanie z nimi podpisana, bo wszystko zależało o oceny zachowania pracownika przez jego przełożonych i wymagało złożenia przez pracownika wniosku należycie uzasadnionego. Z uwagi na to, że w przypadku powoda ww. procedura miała miejsce już kilka razy wcześniej, zatem w listopadzie 2017 r. (kiedy powód zgodził się podpisać przedmiotowe porozumienie) bezsprzecznie miał on świadomość dlaczego zawiera się z nim umowy na czas określony, jakie są jej cechy i jakie musi spełnić warunki aby podpisano z nim następnie umowę na czas nieokreślony. Informację o tym, że nie zostanie z nim podpisana w czerwcu 2018 r. nowa umowa na czas nieokreślony przekazana mu została wcześniej. Brak zgody na podpisanie takiej umowy wynikało z faktu, że powód przez większość okresu tej czasowej umowy ponownie nie był obecny w pracy głównie z powodu niezdolności do pracy. Podkreślić należy, iż ta niezdolności wynikała z urazów z aktywności sportowej pozwanego. Pozwany mając świadomość tego jak często przyczyną jego niezdolności do pracy jest uraz sportowy i mając świadomość niepewności z tego tytułu zatrudnienia beztrosko podchodził do tej kwestii- nadal uprawiając bardzo urazowe sporty (powód nie uprawiał tych sportów w ramach klubu zakładowego). Podkreślić należy, iż wobec powoda kilkakrotnie (w tym co najmniej trzy razy pisemnie) pozwana podejmowała już decyzję, że z powodu absencji rozwiązuje z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem jednak ostatecznie takie oświadczenie przez pozwaną było cofane na prośbę powoda obiecującego poprawę swojej frekwencji w pracy. Pozwana godziła się na kontynuowanie zatrudnienia przez powoda mając również na uwadze jego trudną sytuację rodzinną (samotne wychowywanie małoletniego syna oraz opieka nad schorowaną matką) oraz jego sytuację finansową. Proponowane przez pozwaną rozwiązania mające dyscyplinować powoda (do pewnego czasu skutecznie) były dobrą wolą pozwanej, dokonywane w interesie powoda i bezsprzecznie nie miały na celu obejścia przepisów prawa pracy. Celem przedmiotowego porozumienia nie było -jak błędnie wskazuje powód – chęć zwolnienia go z pracy , a jedynie jego zdyscyplinowanie, by bardziej sumiennie podchodził do jego obowiązków pracowniczych oraz by nie korzystał z częstych, krótkotrwałych zwolnień lekarskich. Pozwana nie chciała rozwiązywać z powodem umowy o pracę (o czym świadczy fakt że tego nie zrobiła chociaż miał do tego podstawy już wielokrotnie, w tym mogła to również zrobić np. w ramach umowy zawartej 10 listopada 2017 r.), dawała mu cały czas szansę na poprawę zachowania, bowiem dostrzegła, iż nieobecności powoda nasilały się w okresie trwania umowy na czas nieokreślony, podczas gdy w czasie umowy terminowej powód zachowywał zdrowie. Gdy chodzi o samą treść porozumienia, strony działały zgodnie z zasadą swobody umów, wedle której miała kompetencję do kształtowania wiążących ją stosunków zgodnie z własnymi oświadczeniami woli. Powód nie zarzucał nieważności tego porozumienia i dopiero okoliczność, że w czerwcu 2018 r. nie podpisano z nim nowej umowy o pracę (czego nie gwarantowano w porozumieniu z 10.11.2017 r.) spowodowało, że zaczął podnosić w swojej argumentacji, że według niego porozumienie dotknięte miało być nieważnością a on miałyby cały czas pozostawać pracownikiem pozwanej, chociaż de facto do pracy u pozwanej po 9.06.2018 r. się nie stawił co nakazuje uznać, że był świadomy, iż stosunek pracy zakończył się definitywnie. Mając powyższe na uwadze brak jest podstaw do uznania, że porozumienia 10 listopada 2017 roku zawartego między stronami jest nieważne i że strony nadal pozostają w stosunku pracy. Z tych względów na podstawie ww. przepisów Sąd oddalił powództwo (punkt 1 sentencji).

Na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 97 i 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 28 lipca 2005 roku (Dz. U. z 2016r. poz. 623) w zw. z art. 102 k.p.c. Sąd mając na uwadze całokształt okoliczności rozpatrywanej sprawy oraz sytuację ekonomiczną powoda, odstąpił od obciążania go kosztami postępowania (pkt 2 sentencji).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu orzeczono w pkt 3 sentencji na podstawie § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania przyznając na rzecz radcy prawnego K. Ż. kwotę 147,60 zł w tym 23% podatku VAT.