Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z 9 maja 2017 r. sprecyzowanym w piśmie z 25 maja 2017 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wniosła o nakazanie w postępowaniu nakazowym pozwanej Gminie M. Ś. zapłaty kwoty 252 633,12 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 4 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. a od dnia 1 stycznia 2016 r. odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z pozwaną umowę na budowę zadaszenia Amfiteatru Miejskiego w Ś., którą wykonała prawidłowo. Pozwana zaakceptowała protokół stanu zaawansowania robót, a zatem uznała swoje zobowiązanie, niemniej uiściła tylko część należności z tytułu wystawionej na łączną kwotę 547 817,40 zł faktury VAT . Do zapłaty pozostaje należność dochodzona pozwem.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie XIV GNc 255/17 Sąd Okręgowy w Katowicach orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych. Nadto, podniosła zarzut niewłaściwości miejscowej sądu.

W uzasadnieniu wskazała, że naliczyła powódce karę umowną z tytułu opóźnienia w wykonaniu umowy w kwocie 252 633,12 zł, która jest wynikiem iloczynu 48 dni i stawki dziennej kary w wysokości 5263,19 zł. Na skutek potrącenia z tytułu tej kary roszczenie powódki o zapłatę kwoty dochodzonej pozwem wygasło z dniem złożenia oświadczenia o potrąceniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2014 r., w oparciu o wybór najkorzystniejszej oferty w postępowaniu przeprowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z ustawą Prawo Zamówień Publicznych pozwana Gmina M. Ś. zawarła z powódką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. umowę nr (...), której przedmiotem było wykonanie zadania pn. „Budowa zadaszenia Amfiteatru Miejskiego przy ul. (...) w Ś. w ramach budowy Centrum (...) przy ul. (...) w Ś.”.

Zgodnie z § 1 ust. 2 umowy przedmiot umowy obejmował:

- wykonanie projektu wykonawczego (na podstawie projektu budowlanego dostarczonego przez zamawiającego),

- wykonanie robót budowlanych określonych w dokumentacji projektowej dostarczonej przez zamawiającego (projekt budowalny i specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót), a także wykonanej przez wykonawcę i zaakceptowanej przez autora projektu budowlanego i przez zamawiającego (projekt wykonawczy).

W § 1 ust. 3 umowy strony ustaliły, że zakres przedmiotu umowy określa program funkcjonalno-użytkowy stanowiący załącznik nr 1 do umowy oraz wykaz wycenionych elementów rozliczeniowych stanowiący załącznik nr 2 do umowy.

Zgodnie z § 1 ust. 4 umowy przedmiot umowy obejmował także roboty towarzyszące oraz inne roboty i dostawy niż wynikające z ust. 2 jeżeli oględziny obiektów i terenu przyszłego placu budowy oraz analiza przekazanej dokumentacji (projektów, specyfikacji technicznych i innych dokumentów będących załącznikami do programu funkcjonalno-użytkowego według wykazu znajdującego się w tym programie) oraz treści (...) z załącznikami, pozwalały je przewidzieć na etapie przygotowania oferty, a były one niezbędne do należytego wykonania i przekazania do użytkowania przedmiotu umowy zgodnie z ustaleniami umowy, obowiązującymi przepisami i sztuką budowlaną.

W § 2 strony ustaliły, że termin rozpoczęcia prac i przekazania placu budowy nastąpi w dniu podpisania umowy zaś termin zakończenia realizacji robót upływa z dniem 25 czerwca 2014 r.

W § 3 ust. 1 umowy strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 4 279 018,00 złotych netto powiększoną o podatek VAT w wysokości 23 % czyli 5 263 192,14 zł brutto.

Podstawą do wystawienia faktury częściowej był przejściowy protokół częściowego odbioru robót potwierdzający ich wykonanie, bez usterek, podpisany przez upoważnionego przedstawiciela zamawiającego (§ 3 ust. 6). Podstawą do wystawienia faktury końcowej był protokół odbioru końcowego robót dla całego przedmiotu umowy, potwierdzający, że roboty zostały wykonane bez usterek, podpisany przez upoważnionego przedstawiciela zamawiającego. W przypadku gdy protokół odbioru końcowego zawierałby informacje o usterkach robót stwierdzonych przez komisję podczas odbioru, podstawą do wystawienia faktury końcowej miał być protokół potwierdzający usunięcie usterek stwierdzonych podczas odbioru końcowego, podpisany przez upoważnionego przedstawiciela zamawiającego (§ 3 ust. 7). Płatność miała być dokonana w ciągu 21 dni od daty doręczenia faktury częściowej zamawiającemu lub faktury końcowej (§ 3 ust.8).

Zgodnie z § 8 ust. 2 lit. c) umowy do obowiązków wykonawcy (powódki) należało opracowanie w formie pisemnej (graficznej) i przekazanie zamawiającemu w terminie 14 dni od daty przekazania placu budowy, do akceptacji, harmonogramu rzeczowo – finansowego robót zapewniającego realizację przedmiotu umowy zgodnie z jej postanowieniami.

W § 10 ust. 1 a) umowy strony przewidziały, że wykonawca zapłaci zamawiającemu za opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy lub jego części – 0,10 % kwoty wynagrodzenia ryczałtowego brutto za każdy dzień kalendarzowy opóźnienia po terminach zakończenia realizacji prac, o których mowa w § 2 umowy.

Zgodnie z § 15 ust. 1 umowy ewentualna zmiana umowy wymagała formy pisemnej i zgody obydwu stron pod rygorem nieważności. W § 15 ust. 2 pkt c) umowy dopuściły zmiany treści umowy w zakresie zmiany terminu realizacji przedmiotu zamówienia, w przypadku:

- działania siły wyższej, uniemożliwiającej wykonanie umowy w określonym pierwotnie terminie,

- zaistnienia niesprzyjających warunków atmosferycznych, uniemożliwiających wykonanie prac budowlanych lub spełnienie wymogów technologicznych, udokumentowanych w dzienniku budowy,

- realizacji w drodze odrębnej umowy prac powiązanych z przedmiotem niniejszej umowy, powodującego konieczność skoordynowania prac i uwzględnienia wzajemnych powiązań,

- konieczności zmniejszenia zakresu przedmiotu zamówienia gdy jego wykonanie w pierwotnym zakresie nie leży w interesie zamawiającego.

W myśl § 15 ust. 3 pkt c) zmiany terminu realizacji umowy dopuszczalne były na następujących warunkach:

- tiret pierwsze: o okres działania siły wyższej oraz potrzebny do usunięcia skutków tego działania,

- tiret drugie: o czas trwania niesprzyjających warunków atmosferycznych,

- tiret trzecie: o okres niezbędny do wykonania prac powiązanych z przedmiotem niniejszej umowy, realizowanych w drodze odrębnej umowy,

- tiret czwarte: o okres proporcjonalny do zmniejszonego zakresu.

Dowód: umowa z 17 lutego 2014 r. (k. 16 – 29) załącznikami: program funkcjonalno– użytkowy (k. 30 – 44), wykaz wycenionych elementów rozliczeniowych (k. 45 – 48), wykaz dokumentacji (k. 49).

W związku z powyższą inwestycją pozwana 17 lutego 2014 r. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. umowę na pełnienie nadzoru inwestorskiego w branży konstrukcyjno-budowlanej i zarządzania projektem pn. „Budowa zadaszenia Amfiteatru Miejskiego przy ul. (...) w Ś. w ramach budowy Centrum (...) przy ul. (...) w Ś.”. W ramach tej umowy spółka odpowiedzialna była m.in. za kontrolę inwestycji pod względem technicznym, finansowym i organizacyjnym oraz zobowiązana była do informowania zamawiającego o postępie prac, występujących problemach i sposobie ich załatwienia.

Dowód: umowa z 17 lutego 2014 r. nr (...) (k. 94 - 108).

Pozwana (zamawiający) przekazała powódce (wykonawcy) plac budowy 17 lutego 2014 r.

Pozwanej zależało na zakończeniu prac do końca czerwca 2014 r. gdyż miała podpisane umowy z wykonawcami estradowymi.

Dowód: protokół przekazania placu budowy (k. 91 - 92), pełnomocnictwo (k. 93), zeznania świadka R. M. (k. 530 – 532).

W toku realizacji prac regularnie odbywały się narady z udziałem przedstawicieli powódki, pozwanej oraz spółki pełniącej rolę nadzoru inwestorskiego. W toku narad ustalano stan zaawansowania prac, trudności w ich wykonywaniu, konieczność podejmowania określonych działań czy przygotowania wymaganych na danym etapie dokumentów. Poruszano problem silnego wiatru.

W trakcie realizacji prac zarówno pozwana jak i spółka (...) stwierdziły najpierw zagrożenie opóźnienia, a następnie fakt opóźnienia realizacji umowy w odniesieniu do terminu ustalonego. Zbyt późno rozpoczęły się zasadnicze roboty (fundamentowanie, żelbetowanie, dostarczenie konstrukcji metalowej zadaszenia).

Pierwsze sygnały opóźnienia pojawiły się w maju 2014 r. O powyższym powódka była informowana podczas narad oraz w pismach do niej kierowanych.

W korespondencji e – mail z 22 maja 2014 r. powódka – w nawiązaniu do ustaleń z ostatniej rady budowy, przesłała zaktualizowany harmonogram montażu konstrukcji stalowej zadaszenia oraz montażu membrany PCV mając na uwadze umowny termin zakończenia tj. 25 czerwca 2014 r.

W piśmie z 28 maja 2014 r. inspektor nadzoru R. M. poinformował pozwaną, że pomimo zintensyfikowania prac na budowie, dotrzymanie terminu umownego (25 czerwca 2014 r.) zakończenia prac jest nierealny.

W związku z opóźnieniami pozwana w piśmie z 4 czerwca 2014 r. wezwała powódkę na podstawie § 8 ust. 2 lit. c) umowy do złożenia aktualizacji harmonogramu realizacji inwestycji odpowiadającemu ówczesnemu stanowi zaawansowania wraz z określeniem realnego terminu zakończenia robót.

Na nardzie koordynacyjnej, która odbyła się 10 czerwca 2014 r. zamawiający poinformował powódkę, że nie ma możliwości zmiany terminu zakończenia przedmiotu umowy, przede wszystkim ze względu na fakt, że na dzień 11 lipca 2014 r. był zakontraktowany pierwszy koncert w sezonie.

W korespondencji e – mail z 11 czerwca 2014 r. pozwana przedstawiła powódce zaktualizowany harmonogram rzeczowo – finansowy, którym zadeklarowała termin ukończenia realizacji robót na 30 lipca 2014 r.

Na nardzie koordynacyjnej, która odbyła się 17 czerwca 2014 r. przedstawiciel nadzoru inwestorskiego oraz zamawiający wnieśli do powódki o bezzwłoczne przekazanie harmonogramu rzeczowo – finansowego z dniem zakończenia określonym na 30 lipca 2014 r. podpisanego przez umocowanych przedstawicieli zarządu powódki.

W dniu 24 czerwca 2014 r. powódka przekazała harmonogram podpisany przez prokurenta i wiceprezesa zarządu.

Na naradzie koordynacyjnej, która odbyła się 24 czerwca 2014 r. pozwana poinformowała powódkę, że 25 czerwca 2014 r. upływa termin zakończenia realizacji przedmiotu umowy.

Prowadzone były przez przedstawicieli stron rozmowy w sprawie aneksu do umowy przedłużającego termin ukończenia prac. Ostatecznie do zawarcia aneksu nie doszło, pozwana nie zaakceptowała harmonogramu rzeczowo – finansowego przedstawionego przez powódkę. z uwagi na zaplanowane imprezy artystyczne.

Dowód: protokoły z narad (k. 109 – 165), pismo z 28 maja 2014 r. (k. 166), pismo z 4 czerwca 2014 r. z dowodem doręczenia (k. 167), pismo z 13 czerwca 2014 r. z dowodem doręczenia (k. 168), e – mail z 22 maja 2014 r. (k. 239), e – mail z 11 czerwca 2014 r. z harmonogramem (k. 231 - 233), zeznania świadka R. M. (k. 530 – 532), zeznania świadka M. W. (k. 532 – 533), zeznania świadka R. S. (k. 554 – 555), przesłuchanie W. G. (k. 556 – 557).

W dniu 18 czerwca 2014 r. pozwana zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. aneks nr (...) do umowy o nadzór inwestorski przedłużający termin okresu jego sprawowania do 24 sierpnia 2014 r.

Dowód: aneks nr (...) (k. 169).

W dniu 1 sierpnia 2014 r. obiekt realizowany przez powódkę uzyskał pozwolenie na użytkowanie przed wykonaniem wszystkich robót.

Niewykonanie prac w pierwotnym terminie spowodowało przeniesienie zaplanowanych w lipcu koncertów na inne terminy. Od 1 sierpnia 2014 r. możliwe było korzystanie z estrady przez wykonawców bowiem pozostały do wykonania głównie prace porządkowe i dotyczące zagospodarowania terenu. W tym czasie odbyły się dwa koncerty. Powódka wówczas wykonywała prace porządkowe, regulowała membranę w zadaszeniu, poprawiała chodniki czy wykonywała wyskarpowanie. Działalność artystyczna odbywała się w weekendy w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Przygotowania do koncertów zaczynały się dzień przed koncertem. Imprezy, które odbyły się w amfiteatrze. nie kolidowały z wykonywanymi wówczas pracami powódki

.

D owód: zeznania świadka R. M. (k. 530 – 532), zeznania świadka M. W. (k. 532 – 533), zeznania świadka T. S. (k. 533 – 534), zeznania świadka Z. B. (k. 553 – 554), zeznania świadka R. S. (k.554 – 555).

W piśmie z 20 sierpnia 2014 r. pozwana poinformowała powódkę o wyznaczeniu na 22 sierpnia 2014 r. terminu odbioru końcowego.

W dniu 22 sierpnia 2014 r. komisja odbiorowa, po zapoznaniu się z terenem budowy, nie potwierdziła, że roboty objęte umową nr (...) zostały zakończone, ponieważ nie wykonano: rur spustowych przy podporach, wpustów dachowych ze stali nierdzewnej w części okapowej „dolin”, membrany zadaszenia, pasa membrany siatkowej wysokości ok. 30 cm po obwodzie świetlika. Ponadto, komisja stwierdziła, że na dzień 22 sierpnia 2014 r. inspektor nadzoru inwestorskiego nie potwierdził gotowości do odbioru końcowego.

Dowód: pismo z 20 sierpnia 2014 r. (k. 170), protokół odbioru z 22 sierpnia 2014 r. (k. 171), pismo z 25 sierpnia 2014 r. z dowodem odbioru (k. 172).

W piśmie z 28 sierpnia 2014 r. powódka zgłosiła pozwanej prace do odbioru. W dniu 29 sierpnia 2014 r. dokonano odbioru końcowego, z którego spisano protokół. Komisja odbiorowa stwierdziła, że prace objęte umową nr (...) zostały zakończone zaś opóźnienie w wykonaniu prac wyniosło łącznie 64 dni. W protokole stwierdzono, że opóźnienie w czerwcu 2014 r. wyniosło 5 dni, w lipcu 2014 r. wyniosło 31 dni zaś w sierpniu 2014 r. – 28 dni. Jednocześnie wskazano, że wykonawca zapłaci zamawiającemu, zgodnie z § 10 ust. 1 lit. a) umowy, karę umowną w kwocie 336 844,16 zł przyjmując kwotę 5263,19 zł za dzień opóźnienia.

Podczas odbioru stwierdzono usterki, których wykaz stanowi załącznik nr 2 do protokołu odbioru. Stwierdzono, że obiekt odpowiada przeznaczeniu i spełnia warunki użytkowania obiektu. Powódka poinformowała, że od 1 września 2014 r. przystąpi do usuwania usterek.

Dowód: protokół odbioru końcowego z 29 sierpnia 2014 r. z załącznikami (k.173 – 179).

W dniach 29 sierpnia 2014 r. do 12 września 2014 r. powódka usuwała stwierdzone w przedmiocie umowy podczas odbioru końcowego usterki. W piśmie z 12 września 2014 r. zgłosiła ich usunięcie.

W dniu 12 września 2014 r. został sporządzony protokół stanu zaawansowania robót nr (...), w którym komisja stwierdziła, że zakres wykonanych robót objętych tym protokołem jest zgody z zapisami w umowie z 17 lutego 2014 r. Na podstawie tego protokołu potwierdzono następujący stan zaawansowania robót: wykonanie robót budowlanych o wartości netto 445 380,00 zł (547 817,40 zł brutto). Jakość wykonania określono jako dobrą. W ust. 5 protokołu zawarto zestawienie wartości wykonanych robót od początku budowy.

W dniu 16 września 2014 r. sporządzono protokół usunięcia usterek, w którym stwierdzono, że usterki zostały usunięte.

Dowód: protokół stanu zaawansowania robót z 12 września 2014 r. (k. 50 – 53, 180 - 181), protokół usunięcia usterek z 16 września 2014 r. (k. 54 – 54v., 182 – 182v.).

W dniu 12 września 2014 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 547 817,40 zł brutto z tytułu wykonania robót budowlanych w zakresie zgodnym z umową z 17 lutego 2014 r. oraz protokołem odbioru robót z terminem zapłaty do 3 października 2014 r.

Dowód: faktura VAT (k. 55).

Pozwana uiściła tylko część należności wynikającej z powyższej faktury.

Bezsporne.

W piśmie z 26 września 2014 r. (skorygowanym pismem z 28 października 2014 r. i doręczonym powódce 4 listopada 2014 r.) pozwana poinformowała powódkę, że uwzględniając wyjaśnienia powódki i niesprzyjające warunki atmosferyczne, opóźnienie w realizacji przedmiotu zamówienia, za które naliczy ona karę umowną wynosi 48 dni. Tym samym pozwana odstąpiła od naliczenia kary umownej za 16 dni opóźnienia przyjmując, że opóźnienie nastąpiło z przyczyn niezależnych od powódki gdyż w tym czasie nie było możliwe prowadzenie robót w związku z dużą siłą wiatru.

Karę umowną pozwana wyliczyła na 252 633,12 zł (48 x 5 263,19 zł). Tę kwotę, na podstawie § 10 ust. 2 umowy potrąciła z wynagrodzenia powódki (faktury nr (...).) Pismo zawierające oświadczenie o potrąceniu powódka odebrała 2 października 2014 r. W odpowiedzi powódka wystosowała pismo z 29 września 2014 r., w którym zakwestionowała zasadność naliczenia kary umownej. W piśmie z 6 października 2014 r. pozwana podtrzymała dotychczasowe stanowisko odnośnie zasadności naliczenia kary umownej. W piśmie z 28 października 2014 r. powódka przedstawiła pozwanej obszernie swoje stanowisko kwestionujące zasadność naliczenia kary umownej. Wskazała przy tym, że w jej ocenie zasadne jest naliczenie kary umownej wyłącznie w kwocie 11 557,08 zł. W piśmie z 31 października 2014 r. stanowiącym odpowiedź na powyższe pismo pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko.

Dowód: pismo z 26 września 2014 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru (k. 234 – 237), pismo z 29 września 2014 r. (k. 238), pismo z 6 października 2014 r. z dowodem nadania (k. 239 – 241), pismo pozwanej z 28 października 2014 r. z dowodem odbioru (k. 242 – 245), pismo powódki z 28 października 2014 r. (k. 245 - 247), pismo z 31 października 2014 r. z dowodem doręczenia (k. 248 – 250), zeznania świadka T. S. (k. 533 – 534).

W dniu 14 listopada 2014 r. pozwana wystawiła powódce notę księgową (odsetkową), w której obciążyła powódkę kwotą 252 633,12 zł tytułem kary umownej za nieterminowe wykonanie umowy zgodnie z wyliczeniem zawartym w stosownych pismach. Jednocześnie w treści noty wskazano, że powyższą kwotę potrącono z faktury nr (...) z 12 września 2014 r.

Dowód: nota księgowa nr (...) (k. 251).

W piśmie z 18 listopada 2014 r. pozwana podtrzymała swoje stanowisko co do naliczenia kary umownej i potrącenia jej z wynagrodzeniem należnym powódce. Stanowisko swoje pozwana potrzymała także w kolejny piśmie stanowiącym odpowiedź na wezwanie przez powódkę pozwanej do zapłaty.

Dowód: pismo z 18 listopada 2014 r. z dowodem doręczenia (k. 254), pismo z 28 listopada 2014 r. z dowodem doręczenia ( k. 255 – 257).

Z uwagi na to, że do zapłaty z tytułu faktury została kwota 252 633,12 zł powódka w piśmie z 27 sierpnia 2015 r. wezwała pozwaną do zapłaty pozostałej kwoty w terminie do 7 września 2015 r.

Dowód: ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty (k. 56).

W piśmie z 31 marca 2017 r. pozwana zgłosiła powódce usterki, o których poinformował dyrektor Miejskiego (...) w Ś., w zrealizowanych w ramach umowy nr (...) pracach wzywając jednocześnie do ich usunięcia w terminie wynikającym z § 8 ust. 2 lit m) tiret drugie umowy. Usterki dotyczyły odklejania się wałków odprowadzających wodę deszczową oraz zwiększania się szczelin między deskami podłogowymi na scenie.

W odpowiedzi powódka wskazała, że przyklejanie wałków w kształcie litery V było niemożliwe z uwagi na brak odpowiedniej temperatury i dużą wilgotność powietrza. Powódka zaproponowała wykonanie tych prac do końca czerwca 2017 r. Wyjaśniła też, że przyczyną wadliwego odprowadzania wód opadowych jest zanieczyszczenie spustów rynnowych zaś do obowiązków administratora obiektu należy ich utrzymanie w należytym stanie podobnie jak okresowe olejowanie desek.

W piśmie z 3 lipca 2017 r. z uwagi na nieusunięcie wskazanych wyżej usterek pozwana ponownie wezwała powódkę do ich usunięcia pod rygorem naliczenia kary umownej. W piśmie z 10 sierpnia 2017 r. pozwana ponownie wezwała do niezwłocznego usunięcia usterek zgłaszanych we wcześniejszej korespondencji. W odpowiedzi na powyższe powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko według którego przyczyną zaistniałych problemów jest niewłaściwa eksploatacja.

W piśmie z 12 września 2017 r. stanowiącym odpowiedź na stanowisko powódki, pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko i naliczyła karę umowną za opóźnienie w usuwaniu usterek.

Dowód: pismo z 31 marca 2017 r. (k. 492), pismo z 27 lutego 2017 r. wraz z dokumentacją fotograficzną (k. 493 – 495), pismo z 28 marca 2017 r. (k. 496), pismo z 28 kwietnia 2017 r. (k 497 – 502), pismo z 3 lipca 2017 r. (k. 503), pismo z 10 sierpnia 2017 r. (k. 504), pismo z 14 sierpnia 2017 r. (k. 505 – 508), pismo z 12 września 2017 r. (k. 509).

W piśmie z 10 października 2017 r. gwarant (...) S.A. V. (...) w W. poinformował powódkę, że nie zgodził się z argumentacją pozwanej Gminy M. Ś. odnośnie żądania wypłaty z gwarancji ubezpieczeniowej wskazując, że nie ma podstaw do dokonania takiej zapłaty na rzecz beneficjenta, gdyż nie ma aneksu do umowy.

Dowód: pismo z 10 października 2017 r. (k. 490 - 491

W dniu 8 stycznia 2018 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. wykonała na zlecenie powódki analizę harmonogramową, w treści której wskazano, że niesprzyjające warunki atmosferyczne miały znaczenie dla terminów wykonania kolejnych robót. Jednocześnie wskazano, że uwzględniając uzasadnione przesunięcia terminów z uwago na warunki atmosferyczne, prace winny zostać zakończone do 18 sierpnia 2014 r.

Dowód: analiza harmonogramowa (k. 471 – 476) z załącznikami: harmonogram (k. 477 – 478), ekspertyza (k. 479 – 489).

Montaż elementów konstrukcji stalowej kopuły zadaszenia amfiteatru w zakresie spawania elementów konstrukcji stalowych oraz w zakresie połączeń skręcanych i wykonywania powłok malarskich jak również membrany dachowej prowadzony był z rusztowań systemowych i podestów roboczych. W związku z tym prędkość wiatru powyżej 10 m/s stanowiła istotną przeszkodę w wykonywaniu robót budowlano – montażowych na wysokościach prowadzonych z rusztowań i podestów roboczych.

W przypadku opadów deszczu eksploatacja rusztowań jest zabroniona. Praktyka jednak jest taka, że w przypadku minimalnych opadów deszczu rusztowania są używane.

Do obowiązków powódki należy właściwa organizacja pracy oraz należyte zaplanowanie robót tak, aby wpływ ewentualnych opadów atmosferycznych na postęp prac był minimalny, np. poprzez zastosowanie plandek ochronnych, daszków czy poprzez osłonięcie stanowisk spawalniczych.

W dzienniku budowy nie odnotowano opadów atmosferycznych jako okoliczności uniemożliwiającej prowadzenie robót budowlanych. Wpisy kierownika robót oraz inspektora nadzoru inwestorskiego w dzienniku budowy nie wskazują na przestoje w wykonywanych robotach budowlano – montażowych zatem intensywność opadów deszczu nie zakłócała prowadzonych prac na budowie.

Opady deszczu uniemożliwiały pracę na budowie w okresie 3 dni tj. 28 i 29 czerwca 2014 r. oraz 12 lipca 2014 r.

W większości dni, w których siła wiatru przekraczała 10 m/s prace były faktycznie wykonywane.

Z uwagi na warunki atmosferyczne niemożliwe było wykonywanie prac w dniach 18, 22 -23, 27 – 31 maja 2014 r. (8 dni), w dniach 11- 13, 18 – 21, 23, 28 – 29 czerwca 2014 r. (10) oraz 11 – 12 lipca 2014 r. (2 dni).

Wiatr o prędkości powyżej 10 m/s spowodował przesunięcie terminu zakończenia robót o 17 dni a opady deszczu o 3 dni, łącznie warunki atmosferyczne spowodowały przesunięcie terminu zakończenia prac o 20 dni.

Dowód: dziennik budowy (k. 183 - 228), ekspertyza (k. 479 – 489), pisemna opinia biegłego sądowego D. M. (k. 602 – 622), dziennik montażu (k. 632 – 638), aktualizacja harmonogramu rzeczowo – terminowego (k. 657), ustna opinia uzupełniająca (k. 660 - 662).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione jedynie w części.

Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów załączonych przez strony do składanych przez nie pism procesowych, zeznania świadków, przesłuchanie za powódkę W. G. oraz opinię biegłego sądowego z zakresu budownictwa D. M.. Sąd nie miał podstaw, by odmówić wiarygodności dokumentom, a ich autentyczność nie była kwestionowana, przy czym moc dowodową tych dokumentów Sąd oceniał przez pryzmat art. 245 k.p.c.

Jeśli chodzi o dowody z zeznań świadków to w przeważającym zakresie korelowały ze sobą. Wszyscy świadkowie potwierdzili okoliczności związane z wykonywaniem przez powódkę robót na inwestycji, jak również fakt ich opóźnienia w zestawieniu z harmonogramem rzeczowo – finansowym. Zeznania tych świadków pozwoliły także na ustalenie okoliczności związanych z odbywaniem koncertów w sierpniu 2014 r. oraz charakteru i rodzaju prac jakie wówczas powódka wykonywała. Wszyscy świadkowie potwierdzili też fakt negocjacji prowadzonych odnośnie przedłużenia terminu zakończenia robót, ostatecznie jednak żaden ze świadków nie potwierdził, by pozwana prolongatę terminu zaakceptowała. W tym kontekście, a także w zestawieniu z zebranym materiałem dowodowym w postaci dokumentów, za niewiarygodny Sąd uznał dowód z przesłuchania W. G. odnośnie zgody pozwanej na przedłużenie terminu realizacji prac.

Postanowieniem wydanym na rozprawie 28 sierpnia 2019 r. Sąd dopuścił dowód z dziennika montażu na okoliczność okresu, w którym powódka nie mogła prowadzić robót. Uwzględnienie wniosku o przeprowadzenie tego dowodu było uzasadnione w świetle art. 207 §6 k.p.c. gdyż nie spowodowało zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

Kierując się kryteriami, o jakich mowa w art. 233 § 1 k.p.c., Sąd uwzględnił zarówno pisemną jak i ustną uzupełniającą opinię biegłego sądowego D. M.. Opinie te były spójne i wydane zostały w oparciu o całokształt dowodów znajdujących się w aktach sprawy. Wątpliwości jakie powstały po sporządzeniu opinii pisemnej zostały rzeczowo i przekonująco wyjaśnione przez biegłego na rozprawie oraz w aktualizacji opinii pisemnej, uwzględniającej istotny w tym zakresie, a załączony przez stronę pozwaną wraz z pismem procesowym z 5 czerwca 2019 r., dowód z dziennika montażu. Strony nie zdołały podważyć wniosków z niej wyprowadzonych. Opinia sporządzona w ten sposób nie budzi zastrzeżeń pod względem jej fachowości i rzetelności stanowiąc istotną podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie ulega wątpliwości, że łącząca strony umowa była umową o roboty budowlane stypizowaną w art. 647 i nast. k.c. Pomiędzy stronami bezsporny był fakt, że powódka jako wykonawca zlecone jej umową z 17 lutego 2014 r. prace objęte fakturą VAT załączoną do pozwu wykonała w sposób należyty a wynagrodzenie naliczone zostało w prawidłowej wysokości.

Dochodzona pozwem kwota stanowiła wynagrodzenie w takiej części, w jakiej ostatecznie nie zostało uiszczone przez pozwaną z uwagi na dokonane przez nią przed procesem potrącenie wzajemnej wierzytelności z tytułu kary umownej. W związku z tym zadaniem Sądu było zbadanie, czy zgłoszona przez stronę pozwaną do potrącenia wierzytelność z tytułu kary umownej faktycznie istniała (czy zaistniały przesłanki do jej naliczenia i obciążenia powódki) i czy mogła być skutecznie potrącona przed procesem powodując wygaśnięcie roszczenia bądź w toku procesu prowadząc do zniweczenia powództwa.

Kwestię kary mownej reguluje przepis art. 484 k.c., zgodnie z którym w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły (§ 1). Jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana (§ 2).

Przepis ten określa szczególną postać odszkodowania, którego źródłem może być wyłącznie wola samych stron umowy. Jest to więc określona przez strony umowy sankcja cywilnoprawna na wypadek niewykonania, czy też nienależytego wykonania zobowiązania, przy czym w tym przypadku może chodzić o nienależyte wykonanie zobowiązania w ogólności, jak i sankcja ta jako odszkodowanie, może obejmować zdarzenia dotyczące konkretnych uchybień w zakresie sposobu wykonania zobowiązania (co do miejsca, co do jakości, co do czasu itp.). Warunkiem ważności zastrzeżenia kary umownej jest, co wynika wprost z brzmienia przepisu art. 483 § 1 k.c. jej zastrzeżenie wyłącznie na wypadek niewykonania, czy też nienależytego zobowiązania o charakterze niepieniężnym. W razie zastrzeżenia kary umownej i wystąpienia okoliczności jej zapłaty obowiązek ten obciąża dłużnika niezależnie od wykazania szkody wywołanej przyczynami uzasadniającymi jej naliczenie. Obowiązek zapłaty ma w tym wypadku charakter bezwzględny. Kara umowna ma rekompensować ogół skutków, jakie towarzyszą niewykonaniu zobowiązania w sferze interesów wierzyciela. W judykaturze i piśmiennictwie wskazuje się, że zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.). Kara umowna stanowiąc surogat odszkodowania podlega jednak pewnym modyfikacjom i uproszczeniom wypływającym zarówno z charakteru samej kary umownej, jak i jej celu, którym z jednej strony jest dyscyplinowanie stron stosunku obligacyjnego do wypełnienia wzajemnych świadczeń zgodnie z jego treścią, a z drugiej ułatwienie sytuacji dowodowej strony, na rzecz której taka kara umowna została zastrzeżona, przyspieszenie procedury związanej z naliczaniem odszkodowania i jego wypłatą.

Przesłanką powstania zobowiązania do zapłaty kary umownej jest niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania z przyczyn, za które odpowiada strona zobowiązana. Wierzyciel obowiązany jest wykazać naruszenie umowy a dłużnik, chcąc uwolnić się od odpowiedzialności, musi zaoferować dowody potwierdzające, że naruszenie to wynika z przyczyn, za które odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z § 10 ust. 1 a) umowy wykonawca miał zapłacić zamawiającemu za opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy lub jego części – 0,10 % kwoty wynagrodzenia ryczałtowego brutto za każdy dzień kalendarzowy opóźnienia po terminach zakończenia realizacji prac, o których mowa w § 2 umowy.

Sam fakt opóźnienia robót nie był kwestionowany. Niesporne było, że roboty objęte umową z 17 lutego 2014 r. faktycznie zakończyły się 28 sierpnia 2014 r. podczas gdy umowny termin zakończenia prac ustalony został na 25 czerwca 2014 r.

Sąd nie uwzględnił argumentacji powódki, wedle której doszło do przesunięcia pierwotnego terminu umownego do 30 lipca 2014 r. Jak wynika z materiału dowodowego nie został podpisany jakikolwiek aneks, który wprowadzałby tego rodzaju zmianę do umowy łączącej strony. Sami świadkowie zgłoszeni przez stronę powodową przyznawali, że mieli przeświadczenie, iż aneks taki miał być podpisany, oraz że powinien być podpisany - co jest uzasadnione w świetle postanowień § 15 ust. 1 umowy, zgodnie z którym ewentualna zmiana umowy wymaga formy pisemnej i zgody obydwu stron pod rygorem nieważności - ale faktycznie takiego aneksu strony nie zawarły. Z zeznań świadka R. S. wynika, że reprezentanci pozwanej wskazywali, że termin 30 lipca 2014 r. nie był akceptowany przez pozwaną. Zeznania te potwierdził również świadek R. M., który wskazał, że zaktualizowany harmonogram przewidujący zakończenie prac pod koniec lipca 2014 r. nie został formalnie zaakceptowany przez pozwaną. Także z zeznań świadka M. W. wynika, że takiego harmonogramu pozwana nie akceptowała. Z dokumentów w postaci protokołów z narad koordynacyjnych również wynika, że pozwana nie wyrażała zgody zmianę terminu zakończenia przedmiotu umowy, przede wszystkim ze względu na fakt, że na dzień 11 lipca 2014 r. był zakontraktowany pierwszy koncert w sezonie (np. protokół z 20 maja 2014 r. k. 123 – 126, protokół z 17 czerwca 2014 r. k. 135 – 139). Wniosku o przesunięcie terminu robót nie uzasadniał sam fakt dokonania przez powódkę zmiany harmonogramu robót uwzględniającej w nim, jako datę zakończenia robót 30 lipca 2014 r. W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób też przyjąć, by sam fakt żądania zaktualizowanego harmonogramu i jego przyjęcia przez pozwaną oznaczał, że doszło do zmiany umowy w zakresie terminu zakończenia robót zwłaszcza, że § 8 ust. 2 lit. c) umowy przewidywał obowiązek przekazania harmonogramu rzeczowo – finansowego robót zapewniającego realizację przedmiotu umowy zgodnie z jej postanowieniami. A zatem zmiany harmonogramu miały uwzględniać m.in. termin graniczny określony w umowie, na co zresztą pozwana wskazywała w piśmie z 31 października 2014 r. skierowanym do powódki. Nadto, z zebranego materiału dowodowego w postaci protokołów narad koordynacyjnych wynika, że żądanie przedstawienia harmonogramu rzeczowo – finansowego podpisanego przez umocowanych przedstawicieli powódki wynikało z faktu, że osoba która podpisała ten harmonogram (R. S.) nie była w umowie uprawniona do reprezentowania powódki.

W związku z powyższym rozstrzygnięcia wymagało czy opóźnienie powstało z przyczyn leżących po stronie powódki czy też z przyczyn, za które powódka odpowiedzialności nie ponosi. W tym zakresie kluczową rolę odegrała opinia biegłego sądowego D. M. sporządzona na okoliczność istnienia obiektywnych przeszkód w realizacji umowy w pierwotnie zastrzeżonym terminie. W oparciu o tę opinię Sąd ustalił liczbę dni, w których faktycznie roboty nie mogły być prowadzone z uwagi przede wszystkim na zbyt silne wiatry (powyżej 10 m/s) jak również opady deszczu. Biegły zaktualizował swoją pisemną opinię i harmonogram pierwotnie przez siebie sporządzony po złożeniu przez pozwaną dziennika montażu, z którego wynikało, że w niektórych dniach, w których formalnie istniały warunki do przerwania robót, w istocie roboty te były prowadzone. W związku z tym tych dni nie należało uwzględniać do ustalania okresu opóźnienia. Natomiast z opinii biegłego wynika, że powódka nie mogła realizować robót przez 20 dni, z czego przez 3 dni z powodu opadów deszczu a przez 17 dni z powodu siły wiatru. Co prawda biegły wskazał, że z tych 20 dni 16 dni pokrywało się z okresem, który sama pozwana już uwzględniła przed procesem, odliczając je od wcześniej naliczonej kary umownej i w konsekwencji korygując jej wysokość. Sąd zwrócił jednak uwagę, porównując treść harmonogramu przygotowanego przez biegłego z pismami pozwanej z 26.09.2014 i 29.10.2014 r. (k. 234, 242), że w istocie biegły uwzględnił w swoim harmonogramie - ponad te dni, które uwzględniła wcześniej pozwana, 5 dodatkowych dni. Wskazać bowiem należy, że 18 maja 2014 r. był dniem, którego pozwana nie wskazywała wśród dni, które należy odliczyć, natomiast biegły wymienił ten dzień wśród tych, w których nie można było prowadzić robót, (błędnie wskazując, że pozwana już go uwzględniła). Ostatecznie, z uwagi na to, że z tych 20 dni wskazywanych przez biegłego 5 dni pozwana wcześniej nie uwzględniła, ten okres Sąd uznał za czas, w którym powódka nie mogła wykonywać robót z przyczyn od siebie niezależnych. Wobec tego za ten czas naliczenie kary umownej nie znajdowało podstaw.

W konsekwencji uwzględnieniu podlegało powództwo jedynie co do kwoty 26 315,95 zł stanowiącej równowartość iloczynu 5 dni i kwoty 5 263,19 zł będącej niekwestionowaną stawką za jeden dzień opóźnienia obliczoną zgodnie z § 10 ust. 1 lit. a) umowy.

W pozostałym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie dlatego też zostało oddalone. Powódka nie wykazała, iż opóźnienie w realizacji prac w zakresie pozostałych dni wynikło z przyczyn, za które ona odpowiedzialności nie ponosi, zatem zarzut potrącenia okazał się w odniesieniu do pozostałej kwoty roszczenia zasady. Biegły sądowy w sposób przekonujący wyjaśnił dlaczego nie uwzględnił dni, w których wprawdzie były opady deszczu, ale jak wynika z dziennika montażu roboty były wykonywane i tylko przerywane na pewien okres. Biegły przyjął przy tym, że taka przerwa do 5 godzin nie powodowała całkowitej dyskwalifikacji tego dnia jako dnia, w którym można było prowadzić roboty budowlane. Jednocześnie biegły przekonująco wyjaśnił, że nie każdy opad deszczu uniemożliwia wykonywanie robót wskazując, że praktyka budowlana dopuszcza prowadzenie robót przy lekkich opadach deszczu, zwłaszcza że wykonawca może zabezpieczyć prace stosując np. plandeki.

Sąd nie uwzględnił też pozostałych okoliczności wskazywanych przez powódkę jako tych, które nie z jej winy przyczyniły się do opóźnienia w realizacji robót. Powódka argumentowała bowiem, że w sierpniu 2014 r. w amfiteatrze prowadzona była już działalność estradowa, co utrudniało wykonywanie robót przez powódkę. Z zeznań świadków wynika, że w sierpniu 2014 r. odbyły się dwa koncerty i miały miejsce w weekendy po południu lub wieczorem. Co prawda zwykle dzień wcześniej odbywały się przygotowania czy też próby i w związku z tym w pewnym zakresie ograniczało to możliwość wykonywania robót przez powódkę, niemniej roboty realizowane w sierpniu 2014 r. obejmowały głównie roboty porządkowe ewentualnie usuwanie usterek, a zatem można je było prowadzić także w tym czasie, gdyż nie kolidowały z organizacją imprez.

Reasumując, powódka wykazała, iż należy jej się (oprócz już uiszczonego przed procesem przez pozwaną) wynagrodzenie co do kwoty 26 315,95 zł

Sąd ustalił, że strona powodowa wygrała proces w 10,4 % (uwzględniono jedynie kwotę 26 315,95 zł z dochodzonej kwoty 252 633,12 zł) i z tego względu na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielił koszty procesu w takim stosunku (stosownie do wyniku procesu) pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)