Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XI GC 1779/18

UZASADNIENIE

(...) spółka komandytowa w S. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 2324,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 maja 2018 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu. Powódka jako nabywca wierzytelności od poszkodowanego zdarzeniem drogowym dochodzi dopłaty do odszkodowania tytułem najmu pojazdu zastępczego wypłaconego od pozwanego ubezpieczyciela sprawcy szkody jak dotychczas w kwocie 2066,40 zł.

Dnia 17 września 2018 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem powoda.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Pozwany zakwestionował zastosowaną stawkę najmu, wskazując, iż została ona znacznie zawyżona, zaś pozwany zaproponował organizację najmu pojazdu zastępczego z czego poszkodowani nie skorzystali, naruszając obowiązek minimalizacji szkody. Podniósł, iż strona powodowa nie wykazała umocowania użytkownika pojazdu poszkodowanych do wynajęcia pojazdu zastępczego.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 marca 2018 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd marki (...) nr rej. (...) należący do H. i B. M.. Pojazd należący do poszkodowanych został użyczony ich zięciowi, P. R. (1), w związku z awarią sprzęgła jego własnego samochodu, który w tym czasie był w naprawie. Sprawca kolizji posiadał ważne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawarte z (...) Spółką Akcyjną w W..

Dowód:

- akt szkody (...), płyta CD k. 48;

- zeznania świadka B. M. k. 139-140;

- zeznania świadka H. M. k. 140;

- zeznania świadka P. R. (1) k. 144-145.

P. R. (1) z samochodu korzystał w celu dojazdów do pracy z miejsca swojego zamieszkania w W. do N. lub S., odwożenia dziecka do przedszkola. W związku z niemożnością korzystania ani z własnego, ani z użyczonego pojazdu, w dniu 20 marca 2018 r. P. R. (1) zawarł z (...) spółką komandytową w S., o której dowiedział się z polecenia znajomego, umowę najmu auta zastępczego marki F. (...) nr rej. (...). Powódka mogła zapewnić mu pojazd zastępczy w dniu zdarzenia. W umowie najmu strony ustaliły dobową stawkę najmu na kwotę 170 zł netto. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Dowód:

- umowa najmu z dnia 20 marca 2018 r. k. 20;

- OWU k. 21;

- zeznania świadka P. R. (1) k. 144-145.

Poszkodowany następnie telefonicznie zgłosił szkodę ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który przyjął na siebie odpowiedzialność co do zasady i wszczął postępowanie likwidacyjne. W trakcie tej rozmowy poszkodowany poinformował konsultanta infolinii ubezpieczyciela o rozpoczętym najmie pojazdu zastępczego od powoda. W odpowiedzi konsultant poinformował poszkodowanego o konieczności dostosowania się do wysokości stawek akceptowanych przez ubezpieczyciela. Poszkodowany zwrócił się o przesłanie wszystkich informacji dotyczących warunków najmu pojazdu zastępczego oferowanego przez ubezpieczyciela za pośrednictwem wiadomości e-mail, wskazując, że wymaga tego wynajmujący pojazd. Nadto poszkodowany podał dane identyfikacyjne wynajmowanego pojazdu oraz informacje o wynajmującym. Konsultant potwierdził gotowość wysłania żądanych informacji drogą elektroniczną.

Dowód:

- akta szkody (...), płyta CD k. 48;

- nagranie zgłoszenia szkody, płyta CD k. 48;

- zeznania świadka P. R. (1) k. 144-145.

Pismem z dnia 29 marca 2018 r. (...) poinformował H. M. o zakwalifikowaniu szkody w pojeździe marki (...) nr rej. (...) jako całkowitej. Dnia 4 kwietnia 2018 r. ubezpieczyciel sprawcy wypłacił H. M. kwotę 2939,20 zł tytułem szkody całkowitej.

Dowód:

- pismo (...) z dnia 29 marca 2018 r. k. 17.

- potwierdzenie przelewu z dnia 4 kwietnia 2018 r. k. 23.

Pojazd poszkodowanych, mimo zakwalifikowania szkody jako całkowitej, po wypłacie odszkodowania został przez nich naprawiony, m.in. do naprawy użyto używanych drzwi. P. R. (1) jeździł samochodem zastępczym do czasu naprawy O. (...), co nastąpiło przed naprawą jego własnego H..

Dowód:

- zeznania świadka B. M. k. 139-140;

- zeznania świadka H. M. k. 140;

- zeznania świadka P. R. (1) k. 144-145.

Dnia 9 kwietnia 2018 r. P. R. (1) zwrócił powódce wynajęty pojazd zastępczy. Tego samego dnia P. R. (1) zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na powódkę wierzytelność przysługującą mu z tytułu zdarzenia z dnia 20 marca 2018 r., w tym z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Dnia 17 kwietnia 2018 r. powódka wystawiła na jego rzecz fakturę VAT nr (...) na kwotę 4931,10 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres od dnia 20 marca 2018 r. do dnia 9 kwietnia 2018 r. tj. 21 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 170 zł netto/doba.

Dowód:

- umowa cesji z dnia 9 kwietnia 2018 r. k. 24;

- faktura VAT k. 22;

- zeznania świadka P. R. (1) k. 144-145;

Pismem z dnia 17 kwietnia 2018 r. powódka dokonała zawiadomiła pozwaną o cesji wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, wnosząc o zapłatę kwoty 4391,10 zł.

Dowód:

- pismo z dnia 17 kwietnia 2018 r. k. 13;

- potwierdzenie nadania k. 14;

- wydruk śledzenia przesyłek k. 15-16;

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2018 r. (...) Spółka Akcyjna w W. przyznał odszkodowane w kwocie 2066,40 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego, uznając za uzasadniony cały okres najmu tj. 21 dni, przy dobowej stawce najmu zweryfikowanej do kwoty 80 zł netto, wobec złożonej propozycji zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 26 kwietnia 2018 r. k. 18;

Mimo skierowanego wezwania do zapłaty, ubezpieczyciel sprawcy decyzją z dnia 17 maja 2018 r. podtrzymał swoją dotychczasową decyzję, odmawiając wypłaty dalszego odszkodowania tytułem najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 17 maja 2018 r. k. 19.

W sprawie zachodziła szkoda całkowita. Pojazdy wynajęty i uszkodzony należały do segmentu C. D. stawka najmu dla pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego na lokalnym rynku miejsca zamieszkania poszkodowanego w dacie szkody wynosiła:

- w opcji z limitem kilometrów bez pakietu opcji dodatkowych 128-157 zł netto/doba, a z pakietem opcji dodatkowych 148-181 zł netto/doba;

- w opcji bez limitu kilometrów bez pakietu dodatkowego 147/180 zł netto/doba, a z pakietem opcji dodatkowych 166-203 zł netto/doba.

Wysokość średnich stawek najmu za najem pojazdu na lokalnym rynku w okresie zawierania umowy najmu pojazdu tożsamego lub o klasie i standardzie zbliżonym do pojazdu uszkodzonego w kolizji z dnia 20 marca 2018 r. wynosiła odpowiednio w opcji z limitem kilometrów bez pakietu opcji dodatkowych 143 zł netto/doba, z pakietem opcji dodatkowych 164 zł netto/doba, zaś w opcji bez limitu kilometrów bez pakietu opcji dodatkowych 163 zł netto/doba, z pakietem opcji dodatkowych 185 zł netto/doba.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego M. M. k. 160-180.

Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 21 dni.

Bezsporne.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, w tym akt szkody zapisanych na płycie CD oraz zapisu nagrania zgłoszenia szkody. Sąd w całości dał wiarę tym dowodom, w szczególności brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań świadka P. R. (2). W sprawie nie wykazano przy tym, iżby poszkodowany lub powód otrzymali od pozwanego w drodze elektronicznej informację nt. warunków zorganizowania poszkodowanemu auta zastępczego, mimo wyraźnej prośby w tym przedmiocie zgłoszonej podczas rozmowy rejestracyjnej i przyjęcia tej prośby do wiadomości przez konsultanta. Sąd bazował także na pisemnej opinii biegłego sądowego, a przyjęta przez biegłego metodologia wyceny nie budziła zastrzeżeń. Biegły wykonując opinię, oparł się na dostępnym w sprawie materiale dowodowym, w sposób precyzyjny uzasadnił jej treść. W tym miejscu odnotować należy, że biegły kwalifikując szkodę jako całkowitą, wskazał, że uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 20 dni. Tymczasem rzeczywisty okres najmu wynoszący 21 dni nie był przedmiotem sporu między stronami, gdyż zarówno w toku likwidacji szkody, jak i w toku procesu, pozwana długości najmu nie kwestionowała, weryfikując jedynie jego stawkę dobową. Zwraca uwagę, że różnica zaledwie jednego dnia jest nieznaczna, zważywszy że zachodziła szkoda całkowita. Dlatego w zakresie uzasadnionego czasu najmu sąd nie kierował się wnioskami płynącymi z opinii biegłego, gdyż okoliczność ta była między stronami bezsporna (art. 229 k.p.c.).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie natomiast z § 4 art. 822 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Legitymacja powoda, która była przez pozwaną kwestionowana, wynikała z przywołanego wyżej art. 822 § 4 k.c. oraz przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania w związku z koniecznością najmu pojazdu zastępczego, przysługującemu poszkodowanemu, w tym przypadku P. R. (1), któremu właściciele uszkodzonego pojazdu użyczyli samochód (art. 509 k.c.). Legitymacji czynna nie budziła wątpliwości sądu, który podziela przy tym argumentację prawną wyrażoną w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy z dnia 23 maja 2019 r., sygnatura akt VIII Ga 94/19. Zgodnie z nim „oczywistym jest, że umowy przelewu zawierane z podmiotami świadczącymi jednocześnie usługi w zakresie najmu pojazdów zastępczych mają na celu umożliwienie dochodzenia przez wynajmującego roszczeń wobec ubezpieczycieli z pominięciem poszkodowanego.” W niniejszej sprawie nie zachodzą również podstawy do uznania umowy przelewu za nieważną, w szczególności brak jest naruszenia normy wynikającej z art. 510 § 2 k.c.

Dla przyjęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia, z którym umowa wiąże obowiązek odszkodowawczy, powstania szkody oraz związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika, przy czym zgodnie z art. 361 k.c. powinien to być adekwatny związek przyczynowy. W rozpoznawanej sprawie niesporny był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona. Bezsporny był również okres najmu pojazdu zastępczego. Pozwana zakwestionowała jedynie wysokość stawki pojazdu zastępczego, zarzucając, że mogła zorganizować poszkodowanemu auto zastępczego po niższej stawce. Kwestia zastosowanych stawek najmu jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. W świetle poczynionych ustaleń faktycznych poszkodowany nie dysponując innym pojazdem, już w dniu zdarzenia drogowego rozpoczął najem pojazdu zastępczego od powoda, o czym poinformował w trakcie telefonicznego zgłaszania szkody. Poinformował również, z jakiego samochodu korzysta oraz podał dane wynajmującego. Ubezpieczyciel w odpowiedzi zastrzegł o konieczności dostosowania się do stawek przez niego akceptowanych. Ustalono, że poszkodowany zwrócił się o przesłanie drogą elektroniczną informacji o warunkach najmu organizowanego za pośrednictwem ubezpieczyciela. Prośbą ta została przyjęta i zaakceptowana przez konsultanta pozwanej. Zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) pozwana nie wykazała, że wysłała poszkodowanemu czy powódce wiadomość mailową w przedmiocie najmu auta zastępczego po zarejestrowaniu szkody. Ubezpieczyciel nie przedstawił bezzwłocznie kontroferty zorganizowania nieodpłatnego najmu, polegającej w tych konkretnych okolicznościach na zamianie (podstawieniu) poszkodowanemu innego auta zastępczego za akceptowalną przez pozwaną stawkę. W takich okolicznościach informacja o możliwości zorganizowania najmu auta zastępczego przez ubezpieczyciela była iluzoryczna. Wobec powyższego poszkodowany miał prawo wynajmować pojazd zastępczy od powódki, zgodny klasowo z autem uszkodzonym.

Powódka zastosowała stawkę dobową najmu w wysokości 170 zł netto (209,90 zł brutto). Stawka ta mieści się w przedziale stawek najmu pojazdów z segmentu C w adekwatnej w tym przypadku opcji najmu bez limitu kilometrów i z wykupionymi opcjami dodatkowymi, tj. od 166 – 203 zł netto. Sąd wybierając przedział stawek w tym wariancie miał na uwadze treść umowy najmu między powódką a poszkodowanym oraz konieczność dojazdów poszkodowanego do pracy poza miejscowość, w której zamieszkuje. Mając to na uwadze, uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego wynosił 4.391 zł brutto stanowiący iloczyn 21 dni najmu oraz dobowej stawki najmu w kwocie 170 zł netto. W związku z powyższym zasądzono kwotę 2324,70 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy ww. kosztami najmu a dotychczas wypłaconym odszkodowaniem przez pozwaną z tego tytułu (2066,40 zł). Odsetki od zasądzonej w punkcie I sentencji kwoty liczone od 21 maja 2018 r. należą się za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 481 k.c.), a termin spełnienia świadczenia przez zakład ubezpieczeń wynika z art. 817 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku; gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Stąd orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że powód wygrał proces. Powód poniósł opłatę od pozwu w kwocie 117 zł; dwie opłaty skarbowe w sumie 34 zł, 900 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) oraz wydatek w kwocie 425,87 zł na wynagrodzenie biegłego pokryty częściowo z jego zaliczki, razem 1476,87 zł. Koszty te zasądzono na rzecz powoda od pozwanej, jako przegrywającej sprawę.

W punkcie III sąd obciążył pozwaną jako przegrywającą sprawę tymczasowo pokrytymi przez Skarb Państwa kosztami stawiennictwa świadka przed sądem wezwanym w kwocie 40 zł.

Przy czym przewodniczący zwrócił stronom nadpłacone koszty sądowe (zaliczki) – powódce kwotę 374,13 zł, a pozwanej (uwzględniając koszty, o których mowa w pkt III sentencji wyroku) kwotę 334,14 zł .

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)