Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 2009/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2019 r.

Sąd Okręgowy w G. III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

Sędziowie Sądu Okręgowego: Magdalena Balion - Hajduk

Roman Troll

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2019 r. w G.

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy G.

przeciwko R. R. i A. R.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w G.

z dnia 5 kwietnia 2018 r., sygn. akt I C 694/15

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3 i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w G. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III Ca 2009/18

UZASADNIENIE

Powódka Gmina G. żądała zasądzenia na jej rzecz od pozwanych R. R. i A. R. kwoty 18.512,57 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 10 2014 r., kwoty 4.113,91 zł z tytułu wyliczonych odsetek zwłoki oraz zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając żądanie twierdziła, że pozwani zajmują lokal mieszkalny położony

w G. bez tytułu prawnego, zatem pozwani są zobowiązani do uiszczenia odszkodowania i opłat eksploatacyjnych za korzystanie z lokalu, jednak pozwani nie wywiązują się z tego obowiązku.

W dniu 12 02 2015 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w G. sporządził nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w którym polecił pozwanym zapłacić powódce dochodzone należności.

Pozwani R. R. i A. R. wnieśli sprzeciw sprzeciw od nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa oraz obciążenie powódki kosztami postępowania.

Powódka w odpowiedzi na sprzeciw podniosła m.in., że w dniu 3 12 2012 r. doszło do zawarcia między stronami ugody – pozwany R. R. uznał swój dług wobec powódki w łącznej wysokości 15.911,42 zł oraz zobowiązał się do spłaty zadłużenia w ratach, jednak do realizacji postanowień ugody nie doszło. Poprzez zawarcie ugody doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia. Powódka zaznaczyła, że pozwana dokonywała wpłat z tytułu zaległości czynszowych jednak nie wskazała w tytule przelewu na poczet jakich należności ma zostać zarachowana wpłacona kwota. Powódka na podstawie art. 245 § 3 k.c. dokonywane przez pozwaną wpłaty zarachowała na poczet najdawniej wymagalnych wierzytelności obejmujących okres od 1 01 2011 r. do 30 09 2014 r. Pozwani w okresie od 06 2009 r. do 09 2014 r. dokonali wpłat na rachunek powódki w łącznej wysokości 10.536 zł, a w okresie od 10 2014 r. do 03 2015 r. wpłacili łącznie kwotę 1.348 zł

Sąd Rejonowy w G. w wyroku z dnia 5 04 2018 r.: zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 11.671,11 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 04 2015 r. do dnia 31 12 2015 r. i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 01 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 1), oddala powództwa w pozostałym zakresie (pkt 2) oraz orzekł o kosztach procesu i nieuiszczonych kosztach sądowych.

W ustalonym stanie faktycznym przywołał regulację art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz k.c. oraz art. 451 § 1 k.c., dokonał oceny poczynionych ustaleń faktycznych i wskazał, że osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Zaznaczył, że zarzut przedawnienia jest bezzasadny bowiem odszkodowanie za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego jest periodycznym świadczeniem, zatem zastosowanie znajduje 3-letni termin przedawnienia przewidziany dla świadczeń tego typu w art. 118 k.c. Zgodnie zaś z art. 123 § 1 pkt 2 k.c., bieg terminu przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę przeciwko, której roszczenie przysługuje. Wobec zawarcia w dniu 3 12 2012 r. ugody należało uznać, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia. Przechodząc do oceny wpłat dokonywanych przez pozwanych w okresie od 06 2009 r. do 03 2015 r., które były zarachowywane na należności najdalej wymagane. Uwzględniając, że wobec należności za wcześniejszy okres niż obejmujące niniejsze postępowanie, prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, w ocenie Sądu Rejonowego wpłaty dokonywane przez pozwanych w ww. okresie powinny zostać zaliczone przez powódkę na poczet zadłużenia objętego niniejszym postępowaniem. Sąd przyjął, że pozwanym z tytułu ww. odszkodowania w okresie od 06 2009 r. do 09 2014 r. pozostała do zapłaty kwota 23.555,11 zł, od której Sąd odjął wartość dokonanych przez pozwanych wpłat w okresie od 06 2009 r. do 03 2015 r. w łącznej kwocie 11.884 zł, zatem Sąd przyjął, że pozwanym pozostała do zapłaty kwota 11.671,11 zł i taką też zasądził od pozwanych na rzecz powódki. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c., natomiast w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Orzeczenie zaskarżyła powódka Gmina G. w części oddalającej pwództwo oraz orzekającej o kosztach procesu, która wnosiła o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w zaskarżonej części oraz zasądzenie od pozwanych na jej rzecz solidarnie kwoty 10.955,37 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 6.841,46 od dnia 1 10 2014 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w zaskarżonym zakresie.

Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo prawo procesowe i materialne, regulacje:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego oraz wykroczenie poza swobodę jego oceny, co skutkowało błędną oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego.

- art. 451 § 2 i § 3 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie oraz błędną wykładnię poprzez pomniejszenie należności dochodzonej pozwem oraz przyjęcie, że wpłaty dokonywane przez pozwanych należało w całości zaliczyć na poczet zadłużenia objętego niniejszym pozwem, podczas gdy powódka jako wierzyciel skorzystała z przepisu art. 451 § 3 k.c. oraz regulację art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i art. 18 ust. 1 i 2 ww. ustawy poprzez ich błędną wykładnię skutkujące przyjęciem , że kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w niniejszej sprawie nie może stanowić części roszczenia odszkodowawczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia przyjmując,

że ich pierwotnym źródłem jest regulacja art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 06 2001r.

o ochronie praw lokatorów i dotyczą one okresu od 1 06 2009r. (zgodnie z dołączoną do pozwu „Kartoteką finansową za okres od 2009-06-1 do 2014-09-30”; k. 7-8 akt) do dnia 30 09 2014r. (zgodnie z twierdzeniami pozwu i dołączoną do niego kartoteką finansową

Przy jej rozpoznaniu umknęło jednak jego uwadze, że strony zawarły w dniu

3 12 2012r. ugodę, w której ustaliły wysokość zadłużenia z tytułu zajmowania przez pozwanych przedmiotowego lokalu na dzień zawarcia ugody na kwotę 15.911,42zł,

w tym 13.121,61zł – należność główna i 2.789,81zł skapitalizowanych odsetek zwłoki liczonych za okres do 31 10 2012r. (§ 1 ugody), a pozwany zobowiązał się spłacić tę należność w 36 miesięcznych ratach po 442zł (§ 2 ust. 1 ugody).

Równocześnie w postanowieniach § 2 ust. 4 ugody przyznano powódce uprawnienie do postawienia całej ugodzonej kwoty w stan natychmiastowej wymagalności (w przypadku uchybienia przez pozwanego płatności co najmniej dwóch kolejnych rat lub powstania zaległości bieżących za dwa okresy płatności), co oznacza, że w przypadku skorzystania przez powódkę z tego uprawnienia

w dalszym ciągu ugoda obowiązywała części ustalającej wysokość ugodzonych należności.

W następstwie tego z uwagi na okres objęty pozwem rzeczą Sądu było wyjaśnienie w toku postępowania: w jakiej części pozwani zaspokoili należności ugodzone w ugodzie (tj. ustalone na dzień podpisania ugody) oraz jakie odszkodowanie należy się powódce od pozwanych za późniejszy okres.

Sąd Rejonowy z tego obowiązku się nie wywiązał, ustalając samodzielnie wysokość odszkodowania dla całego okresu objętego powództwem w oderwaniu od kwot ugodzonych w ugodzie.

W konsekwencji tego w materiale sprawy brak jest wiarygodnych informacji pozwalających ustalić w jakiej wysokości doszło do zaspokojenia przez pozwanych należności objętych ugodą i ewentualnych ich opóźnień w uiszczaniu ugodzonych rat.

Ustalenie tego wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości na co Sąd Rejonowy powinien był zwrócić uwagę stronom - w oparciu

o regulację art. 5 k.p.c., bądź rozważyć potrzeby przeprowadzenia tego dowodu z urzędu - przy zastosowaniu regulacji art. 232 k.p.c, czego nie uczyniono.

Ponadto powódka dochodząc skapitalizowanych odsetek za opóźnienie się pozwanych w spełnieniu dochodzonych należności głównych ograniczyła się wyłącznie do wskazania ich globalnego wymiaru i nie przedstawiła Sądowi stosownych wyliczeń (od jakiej kwot, za jakie okresy i w jakiej wysokości oraz na jakiej podstawie zostały one naliczone) oraz co należy podkreślić w żaden sposób nie wykazała zasadności tego roszczenia (np. w drodze opinii biegłego), przy czym na potrzebę przedstawienia wskazanych wyliczeń należało zwrócić jej uwagę przy zastosowaniu przywołanej powyżej regulacji art. 5 k.p.c.

Powoduje to, że istota sprawa nie została należycie rozpoznana, a to z mocy regulacji art. 386 § 4 k.p.c. w połączeniu z naruszeniem wskazanych powyżej regulacji prawa procesowego skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia

i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując wyrok w zaskarżonej części jest wadliwy i dlatego apelację powódki jest uzasadnioną uwzględniono orzekając jak w sentencji w oparciu o regulację art. 386 § 4 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i zwróci stronom uwagę na konieczność zaoferowania mu dowodu z opinii biegłego na wskazane okoliczności faktyczne, a w przypadku jego nie zgłoszenia przez nie wniosku o ich przeprowadzenie rozważy celowość przeprowadzenia tego dowodu

z urzędu.

Ponadto w oparciu o regulację art. 5 k.p.c. zwróci powódce uwagę na potrzebę przedstawienia wskazanych powyżej wyliczeń dotyczących dochodzonych skapitalizowanych odsetek i wykazania zasadności tego roszczenia.

Orzekając ponownie w sprawie weźmie pod uwagę, że pozwani uiszczając kwoty odpowiadające ugodzonym ratom, w sposób wystarczający wskazywali jakie należności chcą zaspokoić (art. 451 § 1 zd. 1 k.c.) i zgodnie z art. 6 k.c. rzeczą powódki jest wykazanie, na jakie konkretne należności uboczne, czy też zalegające raty, zostały one zaliczone (art. 451 § zd. 2 k.c.).

Następnie oceni w jakiej wysokości powództwo zostało wykazane, po czym skonfrontuje to z prawomocnym orzeczeniem uwzględniającym powództwo (pkt 1 wyroku) i zależności od wyników tych działań powództwo oddali albo zasądzi od pozwanych na rzecz powódki dodatkowe świadczenia.

SSO Roman Troll SSO Leszek Dąbek SSO Magdalena Balion-Hajduk