Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej

przeciwko P. K. i A. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w S.

z dnia 23 czerwca 2017 r., sygn. akt I C 26/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSO del. Elżbieta Milewska – Czaja SSA Barbara Rączka – Sekścińska SSA Anna Strugała

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt VACa 561/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2017 r. Sąd Okręgowy w sprawie z powództwa Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej przeciwko P. K. i A. K. (1) o zapłatę w pkt 1. zasądził od pozwanej P. K. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej kwotę 290.000 zł (słownie: dwieście dziewięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami za czas opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; w pkt 2. umorzył postępowanie w stosunku do pozwanej P. K. w pozostałym zakresie; w pkt 3. zasądził od pozwanej A. K. (1) na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej kwotę 206.350 zł (słownie: dwieście sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami za czas opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty; w pkt 4. oddalił powództwo w stosunku do pozwanej A. K. (1) w pozostałym zakresie; w pkt 5. koszty zastępstwa procesowego zniósł wzajemnie; w pkt 6. nie obciążył pozwanych kosztami sądowymi, od uiszczenia których powód był zwolniony, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Sąd Okręgowy orzekając oparł się na następującym stanie faktycznym i rozważaniach prawnych:

W dniu 25 maja 2011 roku pozwane P. K. i A. K. (1) oraz D. K., a także A. K. (2) będący rodzicami pozwanych, zawarły formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza P. G. (rep. A nr (...) umowę darowizny na mocy której,

1)  D. K. oraz A. K. (2) jako wspólnicy spółki cywilnej przenieśli na rzecz pozwanej P. K.,

a)  prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej położonej w S. przy ul. (...), o obszarze 0,3028 ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) oraz prawo własności nieruchomości budynkowych posadowionych na tej nieruchomości i stanowiących odrębną nieruchomość: hali obróbki wstępnej- budynek o kubaturze 1268 m3, hali maszynowni- budynek o kubaturze 2227 m3, hali przy maszynowni- budynek o kubaturze 405 m ^{( 3)} , magazynu wyrobów gotowych- budynek o kubaturze 710 m ^{( 3)} wiaty- budynek o kubaturze 290 m ^{( 3)}, kotłowni- budynek o kubaturze 693 m ^{( 3)}, objętych księgą wieczystą KW nr (...) (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w S. VII Wydział Ksiąg Wieczystych, nadto,

b)  D. K. przeniosła na rzecz pozwanej P. K. prawo własności nieruchomości- lokalu niemieszkalnego (użytkowego) oznaczonego literą (...), o powierzchni 99,98 m ^{( 2)} położonego w S. przy ul. (...), w budynku nr (...), składającego się z ośmiu izb położonych na pierwszej kondygnacji, objętej księgą wieczystą KW nr (...) (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w S. VII Wydział Ksiąg Wieczystych, wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

2)  D. K. oraz A. K. (2) przenieśli na rzecz pozwanej A. K. (1),

a)  prawo własności udziałów wynoszących po 1/2 części w nieruchomości położonej w miejscowości R., gmina U., o obszarze 0,0783 ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem ewidencyjnym (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w S. VII Wydział Ksiąg Wieczystych,

b)  prawo własności udziałów wynoszących po 1/2 części w nieruchomości położonej w S. przy u! Topolowej nr 6, o obszarze 0,0250 ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem ewidencyjnym (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w S. VII Wydział Ksiąg Wieczystych,

c)  prawo użytkowania wieczystego w udziałach wynoszących po 1/2 części w nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), o obszarze 0,0079 ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem ewidencyjnym (...), objętej księgą wieczystą KW nr (...) (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w S. VII Wydział Ksiąg Wieczystych.

Łączną wartość nieruchomości oszacowano w akcie notarialnym na kwotę 2.800.000 zł.

Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2013r. Sąd Rejonowy w S. działając na wniosek wierzyciela Skarbu Państwa (...) (...) w S., złożony w dniu 23 maja 2012r. ogłosił upadłość D. K., obejmującą likwidację majątku. Wyrokiem zaocznym z dnia 3 października 2014r. Sąd Rejonowy w S. oddalił prawomocnie powództwo Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej, przeciwko P. K. i A. K. (1) o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie D. K. w miejsce 1) pozwanej P. K.: - jako właścicielki nieruchomości w postaci lokalu niemieszkalnego położonego w S. przy ul. przy ul. (...), objętej KW nr(...) (...), i jako użytkownika wieczystego w udziale 1/2 nieruchomości gruntowej położonej

w S., przy ul. (...) oraz współwłaścicielki do 1/2 we współwłasności budynków położonych na tej nieruchomości, objętych KW nr (...) (...), oraz 2) pozwanej A. K. (1) jako właścicielki w udziale w 1/2 nieruchomości położonej w R., objętej KW nr (...) (...), jako właścicielki w udziale w 1/2 nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), objętej KW nr(...) (...), jako użytkownika wieczystego w udziale 1/2 nieruchomości gruntowej położonej w S., przy ul. (...), objętej KW nr (...) (...). W uzasadnienie rozstrzygnięcia w tym przedmiocie Sąd wskazał, że art. 134 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe naprawcze zawiera wyczerpującą regulację roszczeń przynależnych syndykowi (zarządcy, nadzorcy sądowemu) w związku z bezskutecznością każdej czynności upadłego bez względu na przedmiot tej czynności. Cechą wspólną czynności prawnych dotkniętych wadą bezskuteczności względnej, czy to ex lege czy też z mocy orzeczenia sądu, jest brak ich skuteczności wobec określonych osób, przy czym czynność pozostaje skuteczna względem innych. Wzgląd na powyższe uzasadniał konstatację, iż uznanie umowy darowizny z dnia 25.05.20l1r. za bezskuteczną z mocy prawa, nie powodowało upadku skutku rzeczowego między stronami umowy uznanej za bezskuteczną.

W postępowaniach toczących się z wniosku Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej przeciwko pozwanym P. K. i A. K. (1) przed Sąd Rejonowym w S. o zniesienie współwłasności ruchomości znajdujących się w nieruchomości mieszczącej się przy ul. (...) w S. i N. 2 E w S., oraz stanowiących wyposażenie domu w R. przy ul. (...), oraz wyposażenia domu przy ul. (...) w S. strony zawarły ugody.

Postanowieniem z dnia 16 października 2015r. Sąd Rejonowy w S. w sprawie z nadzoru nad egzekucją z nieruchomości położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (...), w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w S. J. M. w sprawie Km (...) prowadzonej na wniosek wierzyciela (...) Bank (...) S.A. w W. z udziałem dłużnika A. K. (1), postanowił przysądzić prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w R., przy ul. (...), o powierzchni 0,0783 ha, działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w S. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) (...), będącej przedmiotem przetargu w dniu 3 września 2015 roku na rzecz licytanta (...) Ltd w L. w (...), który wykonał wszystkie warunki licytacyjne i uiścił całą kwotę należną jako cena nabycia nieruchomości w kwocie 843.300 zł.

Postanowieniem z dnia 10 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w S. dokonał planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Postanowieniem z dnia

29 kwietnia 2016r. zmieniającym postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 18 grudnia 2015r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia wartości udziału darowanego przez D. K. P. K. oraz A. K. (1).

Sąd Okręgowy wskazał, że podniesiona przez stronę pozwaną kwestia zawiśnięcia przed Sądem Rejonowym S. pod sygn. I C (...) sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości D. K. w upadłości likwidacyjnej przeciwko P. K. i A. K. (1) skutkująca w ich ocenie odrzuceniem niniejszego pozwu jest bezzasadna. Wbrew twierdzeniem pozwanych, okoliczność ta z uwagi na przedmiot postępowania w obu sprawach, sama w sobie nie stanowi o istnieniu przesłanki procesowej uniemożliwiającej merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, tj. stanu zawisłości sporu (art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.). Nie ulega wątpliwości, iż tożsamość przedmiotu uprzedniego orzeczenia oraz kolejnego powództwa, wykluczająca możliwość jego merytorycznej oceny i uzasadniająca odrzucenie pozwu, zachodzi w przypadku jednakowej podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia oraz ponownego żądania powoda, przy czym przesłanki te muszą wystąpić kumulatywnie.

Sąd I instancji uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości co do pozwanej P. K. oraz w części co do A. K. (1). Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 127 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1112 j.t.) bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego łub dla osoby trzeciej. W przywołanym przepisie unormowano instytucję bezskuteczności z mocy prawa czynności upadłego, podyktowaną względami ochrony wierzycieli. Przewidziana w omawianym artykule bezskuteczność czynności z mocy prawa jest bezskutecznością względną, zaś bezskuteczność w stosunku do masy upadłości oznacza w istocie bezskuteczność w stosunku do wszystkich wierzycieli upadłościowych. W myśl art. 134 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego podlega przekazaniu do masy, a gdyby przekazanie w naturze do masy było niemożliwe, do masy winna być wpłacona równowartość w pieniądzach. Z przytoczonych regulacji wynika zatem, że bezskuteczność z mocy prawa czynności upadłego rodzi po stronie syndyka roszczenie o wydanie masie upadłości w naturze przedmiotów majątkowych, które ubyły z majątku upadłego albo do niego nie weszły. Gdyby wydanie w

naturze było niemożliwe, żądanie opiewa na wydanie równowartości w pieniądzu. w razie odmowy przekazania tych przedmiotów lub ich równowartości do masy syndyk powinien wytoczyć przeciwko osobie trzeciej powództwo o zasądzenie.

Sąd Okręgowy stwierdził, że powód wykazał okoliczności faktyczne, przemawiające za uznaniem, iż umowa darowizny z 25.05.2011r. w zakresie dokonanym przez D. K., była z mocy prawa bezskuteczna wobec masy upadłości. Z dokumentów dołączonych do pozwu - nie kwestionowanych przez pozwane - w sposób nie budzący wątpliwości wynikało, iż D. K., na mocy tej umowy darowizny przekazała nieodpłatnie opisane wyżej prawa majątkowe swoim córkom P. K. i A. K. (1). W dniu 23 maja 2012 roku - a więc przed upływem roku od daty umowy darowizny - do Sądu Rejonowego w S. Wydziału Gospodarczego wpłynął wniosek wierzyciela Skarbu Państwa - (...) w S. o ogłoszenie upadłości w likwidacji D. K., który postanowieniem tego Sądu z dnia 21 stycznia 2013r. został uwzględniony. Przepis art. 134 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze nie zawiera żadnych postanowień dotyczących obniżenia wartości przedmiotów majątkowych o wysokość obciążających je hipotek lub zastawów. Z analizy tego przepisu nie można wysnuć poglądu o obniżeniu tej sumy. Podkreślić należy, że wierzyciele hipoteczni będą zaspokajani w ramach postępowania upadłościowego i wysokość zobowiązania hipotecznego będzie ulegać pomniejszeniu o wysokości wypłacone w ramach postępowania upadłościowego.

Strony czynności notarialnej z dnia 25 maja 2011r. określiły wartość rynkową wszystkich nieruchomości na kwotę 2 800 000 zł.

Sąd I instancji uwzględnił w całości powództwo w stosunku do pozwanej P. K. określone ostatecznie co do wysokości na rozprawie w dniu 26 czerwca 2015r. i zasądził kwotę 290.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Powództwo w stosunku do pozwanej A. K. (1) zostało uwzględnione w zakresie kwoty 206.350 zł. Z oczywistych względów wskazanych i omówionych w stanie faktycznym nie mogło być przedmiotem zasądzenie żądania obejmujące nieruchomość położoną w R.. W pozostałym zakresie powództwo w stosunku do pozwanej P. K. zostało umorzone, a w stosunku do pozwanej A. K. (1) oddalone.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98, art. 100, art. 102 i art. 108 k.p.c. W zakresie całości zgłoszonego powództwa, roszczenie powoda zostało uwzględnione w połowie, co skutkowało wzajemnym zniesieniem kosztów z tytułu zastępstwa procesowego (pkt 5 wyroku).

Sąd nie obciążył pozwanych nieuiszczone kosztami sądowymi które wyniosły 45.000 zł, a od uiszczenia których powód był zwolniony, zgodnie z art. 132 ust. 2 p.u.in. stanowiącym, że syndyk nie ponosi opłat sądowych.

Stosownie bowiem do treści art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ocena, czy te szczególnie uzasadnione wypadki wystąpiły należy do sądu i wymaga wszechstronnego rozważenia okoliczność rozpoznawanej sprawy. To, że pozwane korzystały w toku procesu z pomocy fachowego pełnomocnika, nie przesądza jeszcze o tym, że ponosiły z tego tytułu jakiekolwiek koszty. Jednocześnie, zgodnie z poglądem zaaprobowanym w orzecznictwie, sam fakt pozostawania przez stronę w niekorzystnej kondycji materialnej, nie może stanowić podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. Biorąc wszak pod uwagę charakter dochodzonego roszczenia, Sąd doszedł do przekonania, że spełnione zostały – określone powołanym przepisem – przesłanki uzasadniające nieobciążanie pozwanych kosztami procesu.

Powyższy wyrok zaskarżyły obie pozwane w części tj. co do pkt 1 P. K., a co do pkt 3 A. K. (1) i zarzuciły mu:

1/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozważań, a mających istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku w zakresie uznania, że brak jest podstaw prawnych do pomniejszenia wartości nieruchomości objętych niniejszym postępowaniem będących przedmiotem umowy darowizny dokonanej przez upadłą D. K. na rzecz pozwanych w zakresie wartości ustanowionych na tych nieruchomościach hipotek obciążających nieruchomości mimo ustalenia w toku postępowania, iż suma hipotek obciążających nieruchomości znacznie przewyższa ich wartość, powodując, że wartość poszczególnych nieruchomości jest zerowa;

2/ naruszenie art.233§1kpc poprzez:

- dokonanie oceny dowodów w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania oraz związku przyczynowo- skutkowego, w świetle których sąd meriti w sposób nie uwzględniający całokształtu materiału dowodowego, automatycznie przyjął , że skoro przepis art.134 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze nie zawiera żadnych postanowień dotyczących obniżenia wartości przedmiotów majątkowych o wysokość obniżających je hipotek lub zastawów gdzie według Sądu I instancji z analizy przepisu art.134pr. u.i n. nie można wysnuć poglądu o obniżeniu tej sumy, to Sąd nie dokonała obniżenia wartości poszczególnych nieruchomości;

- dokonanie oceny dowodów w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania oraz związku przyczynowo- skutkowego, w świetle których sąd meriti w sposób nie uwzględniających całokształtu materiału dowodowego, uwzględnił powództwo o zapłatę na rzecz powoda od pozwanych jako świadczenie pieniężne bez uwzględnienia iż

przesłanką wydania równowartości w pieniądzach majątku upadłego, które w wyniku bezskutecznej z mocy prawa czynności ubyło jest wyrażenie wartości prawa bądź rzeczy w postaci aktywów;

- w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania oraz związku przyczynowo- skutkowego, w świetle których sąd meriti w sposób nie uwzględniający całokształtu materiału dowodowego, przyjął bez zastrzeżeń ustalenia dokonane przez biegłą sądową w zakresie wartości rynkowych poszczególnych wycenianych nieruchomości jednakże Sąd I instancji nie uwzględnił zabezpieczonego hipotekami zadłużenia poszczególnych nieruchomości oraz uznał, że brak jest podstaw prawnych do pomniejszenia wartości nieruchomości objętych niniejszym postępowaniem będących przedmiotem umowy darowizny dokonanej przez upadłą D. K. na rzecz pozwanych w zakresie wartości ustanowionych na tych nieruchomościach hipotek obciążających nieruchomości mimo ustalenia w toku postępowania, iż suma hipotek obciążających nieruchomości znacznie przewyższa ich wartość, powodując, że wartość poszczególnych nieruchomości jest zerowa;

3/ naruszenie art.127§1 prawa upadłościowego i naprawczego z uwagi iż w niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki określone w tym przepisie z uwagi na fakt, że zadłużenie hipoteczne otrzymanych w drodze darowizny poszczególnych nieruchomości przez pozwanych znacznie przekraczało wartość darowanych poszczególnych nieruchomości co czyni iż w rozpoznawanej sprawie nie ma zastosowania ten przepis prawa , ponieważ przepis ten stanowi, iż bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej, co w niniejszej sprawie nie nastąpiło;

4/ naruszenie art.134 §1 prawa upadłościowego i naprawczego z uwagi , iż w niniejszej sprawie nie wystąpiły przesłanki określone w tym przepisie prawa ponieważ w przypadku nabycia nieruchomości obciążonej hipotekami, które przewyższają ich wartość i stanowią ciężar przejmowany w dacie zawarcia umowy darowizny –żadne składniki majątkowe nie wyszły z majątku upadłej D. K., co sprzeciwia się wystąpieniu przesłanki wyrażonej w treści tego przepisu.

Wskazując na powyższe skarżące wniosły o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na

rzecz każdej z pozwanych zwrotu kosztów postepowania według norm za I i II instancję.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Apelacyjny podziela w niniejszej sprawie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 kwietnia 2000 r. III CKN 812/98 (OSNC 2000/10/193), że sąd II instancji jest instancją merytoryczną, co oznacza, że ma obowiązek poczynić własne ustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia prawa materialnego. Mając to na względzie Sąd Apelacyjny uznał, że dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne są w niniejszej sprawie prawidłowe, a zatem przyjmuje je jako własne. Nie jest przy tym obowiązkiem sądu drugiej instancji powtarzanie ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji, o ile bowiem je podziela, wystarczy dać temu wyraz w uzasadnieniu (takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lutego 2005 r., sygn. akt IV CK 526/04 opubl. Lex nr 177281).

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarzuty dotyczące błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia art.233§1kpc są bezzasadne.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Skarżące takiego błędu upatrują w rozważaniach Sądu I instancji, poprzez uznanie, że brak jest podstaw prawnych do pomniejszenia wartości nieruchomości objętych niniejszym postępowaniem.

Rozważania jak same skarżące wskazały w tym zakresie nie są elementem stanu faktycznego, ale jego oceną zgodnie z art.233§1kpc. Należy wskazać, że zastosowanie prawidłowej normy prawa materialnego, czyli prawidłowa subsumcja, a więc skonfrontowanie okoliczności faktycznych z hipotezą normy prawnej i poddanie ich ocenie prawnej na podstawie treści tej normy, jest możliwa tylko wówczas gdy stan faktyczny zostaje ustalony prawidłowo. Skuteczne zgłoszenie zarzutu apelacyjnego dotyczącego naruszenia prawa materialnego wchodzi tym samym w rachubę wówczas, gdy ustalony w postępowaniu rozpoznawczym stan faktyczny będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń. Natomiast skarżące kwestionują ustalenia stanu faktycznego jak również naruszenia prawa materialnego, co wzajemnie się wyklucza.

Strona, która chce podważyć sędziowską ocenę dowodów nie może ograniczyć się jedynie do przedstawienia własnej oceny, nawet jeżeli jej ocena przekonywująca. Dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, iż sąd naruszył art. 233 §1 k.p.c.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, LEX 172176; wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 21 maja 2008r., sygn. akt I ACa 953/07, LEX nr 4664400).

Zgodnie z wyrażoną w art. 233 kpc zasadą swobodnej oceny dowodów, Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, a zatem z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Wprawdzie przewidziane w art. 233 §1 kpc kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów mogą być przedmiotem kontroli odwoławczej, jednak powołanie się na naruszenie cytowanego przepisu nie może li tylko polegać na przedstawieniu odmiennego stanu faktycznego ustalonego na podstawie własnej oceny dowodów. Skarżący może tylko wykazywać, że sąd pierwszej instancji rażąco naruszył ustanowione w powołanym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, a w konsekwencji naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie zebranego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Jedynie w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wnioskowania z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo – wbrew zasadom doświadczenia życiowego – nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona ocena dowodów może być skutecznie podważona ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2000r. III CKN 842/98, LEX nr 51357).

Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy Sąd II instancji uznał dokonaną przez Sąd I Instancji ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego za prawidłową, wszechstronną i obiektywną. Sąd Okręgowy ocenił wiarygodność poszczególnych środków dowodowych z uwzględnieniem ich indywidualnych cech oraz obiektywnych okoliczności im towarzyszących i odnoszących się do przedmiotowej sprawy. Uzasadnienie orzeczenia zostało sporządzone rzetelnie, z przytoczeniem dowodów, którym Sąd dał wiarę ( por.

wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002r. II CKN 817/00, LEX nr 56906).

Sąd Okręgowy dokonując oceny stanu faktycznego zgromadzonego w niniejszej sprawie i odnosząc go do prawa materialnego prawidłowo uznał, że art.134 prawa upadłościowego i naprawczego nie daje podstaw do obniżenia ceny nieruchomości, które były przedmiotem darowizny w dniu 25.05.2011r. ze względu na obciążające je hipoteki lub zastawy. Twierdzenie skarżących, że wartość przedmiotowych nieruchomości wynosi zero jest bezzasadne, albowiem pozwane nie zwolniły upadłej z długu wobec wierzycieli hipotecznych. Doświadczenie życiowe oraz zasady logicznego rozumowania jednoznacznie wskazują, że umowa darowizny łączy się z przysporzeniem obdarowanego, a zubożeniem darczyńcy, w przypadku, gdy przedmiot ma wartość zerową lub ujemną to nie dochodzi do zawarcia umowy darowizny, gdyż przeczy temu cel tej umowy. Ponadto pozwane uzyskują z nieruchomości dochody, które pozwalają spłacać im zobowiązania.

Bezzasadne okazały się również zarzuty dotyczące naruszenia art.127§1 oraz art.134§1prawa upadłościowego i naprawczego.

Zgodnie z art. 127 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 roku, poz. 1112 j.t.) bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego łub dla osoby trzeciej. Niewątpliwie umowa darowizny z dnia 25.05.2011r. została zawarta przed upływem roku, kiedy to został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości D. K.. Umowa darowizny jest umową nieodpłatną, a wartość udziału w majątku w postaci nieruchomości przy ul. (...) przekazanego na rzecz pozwanej P. K. przez D. K. jak wynika z opinii biegłego wynosiła kwotę 1.281.000zł. Natomiast na rzecz A. K. (1) przekazany powyższą umową darowizny udział w nieruchomości przy ul. (...) w S. wyniósł 203.000zł oraz ul. (...) wyniósł 3350zł. Fakt obciążenia tych nieruchomości hipotekami nie mógł mieć wpływu na ustalenie wartości tych nieruchomości, albowiem wartość tych nieruchomości została ustalona na podstawie opinii biegłego sądowego, która nie została w żaden sposób zakwestionowana. Nieodpłatne czynności prawne objęte bezskutecznością na podstawie tego przepisu to takie czynności, w których jedna strona nie otrzymuje ekwiwalentnego, realnego świadczenia w zamian świadczenia otrzymanego. W uchwale z 7.04.2005 r. (II CK 592/04, OSP 2006/3, poz. 36) Sąd Najwyższy wyraził zapatrywanie, że pojęcie czynności darmych nie może być utożsamiane z umową darowizny, umową

nieodpłatną czy umową jednostronnie zobowiązującą. Obejmuje ono wszelkie czynności prowadzące do uzyskania korzyści, które nie uzyskały odpowiedniego ekwiwalentu w ujęciu obiektywnym (zob. również wyrok SN z 16.02.1998 r., II CKN 599/97, OSNC 1998/10, poz. 160). Szczególne uprzywilejowanie wierzycieli przyszłego upadłego, wyrażone poprzez domniemanie bezskuteczności jego określonych czynności prawnych bez konieczności ich zaskarżania, obejmuje sytuacje, w których brak ekwiwalentności czynności prawnej i uzyskanej w związku z nią korzyści jest wyraźny, bardzo duży.(por. wyrok SN z dnia 25.05.2017r. II CSK (...)). Od wartości nieruchomości nie można odjąć wartości hipoteki umownej, wpisanej do Księgi Wieczystej, albowiem nie wiadomo jakie było realne zadłużenie zabezpieczone hipoteką na dzień umowy darowizny. Pozwane wezwane przez powoda do wydania nieruchomości nie uczyniły tego. Należy podkreślić, że w stosunku do nieruchomości przy ul. (...) w S. toczy się egzekucja przeciwko pozwanej P. K. sygn. akt Km (...). Niewątpliwie więc pozwane uzyskały korzyść majątkową w postaci udziałów w darowanych im nieruchomościach, które przedstawiają realną wartość, natomiast D. K. poprzez dokonanie takiej czynności zubożyła swój majątek, co uzasadnia stwierdzenie, że czynność umowy darowizny była w stosunku do powoda bezskuteczna na podstawie art.127 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze. Skoro pozwane pomimo wezwania przez powoda do zwrotu przedmiotowych nieruchomości nie dokonały tego, to zasadnym jest w tej sytuacji wytoczenie powództwa o zapłatę równowartości w pieniądzu tego, co ubyło z majątku upadłego.(por. wyrok SN z dnia 10.01.2018r. ICSK(...)).

Natomiast zgodnie art. 134 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego podlega przekazaniu do masy, a gdyby przekazanie w naturze do masy było niemożliwe, do masy winna być wpłacona równowartość w pieniądzach.

Sąd I instancji prawidłowo uznał, że art.134 prawa upadłościowego i naprawczego nie przewiduje obniżenia wartości przedmiotów majątkowych o wysokość obciążających je hipotek lub zastawów. Wierzyciele hipoteczni będą zaspokajani w ramach postępowania upadłościowego i wysokość zobowiązań hipotecznych będzie ulegać pomniejszeniu o wysokości wypłacone w ramach postępowania upadłościowego. Pozwane nie wykazały, aby zwolniły upadłą z długu wobec wierzycieli hipotecznych. Dopiero dokonanie przez pozwane zapłaty wierzytelności zabezpieczonych hipotekami obciążającymi przedmiotowe nieruchomości i wykazanie ich wysokości, mogłoby wpłynąć na ustalenie wartości przedmiotowych nieruchomości. Jednakże pozwane nie wykazały zgodnie z art.6kc, iż takie czynności zostały podjęte przez pozwane P. kantak oraz A. K. (1). Skoro więc z majątku upadłej

ubyły udziały w przedmiotowych nieruchomościach o określonej przez biegłego realnej wartości, to zasadne jest powództwo o zapłatę właśnie takiej kwoty, która ubyła z majątku upadłego. Natomiast fakt obciążenia nieruchomości hipoteką umowną w określonej wysokości nie może wpłynąć na zmniejszenie wartości nieruchomości o wartość tej hipoteki, albowiem wierzytelność, która jest zabezpieczona tą hipoteką może mieć zupełnie inną wysokość, niż to wynika z hipoteki wpisanej w księdze wieczystej przedmiotowej nieruchomości. Dopiero wykazanie faktycznej wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką oraz istniejącą w dacie zawarcia umowy uznanej za bezskuteczną, a następnie jej zapłatę przez osobę trzecią tj. pozwane uprawniałoby do uwzględnienia tej właśnie kwoty przy ustalaniu wartości nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na mocy art.385kpc.

O kosztach orzeczono na mocy art.98§1kpc, art.99kpc , w zw. z art.108§1kpc w zw. z § 10ust.1pkt 2 w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych(Dz.U. z dnia 5.11.2015r.), mając na uwadze to, że pozwane w całości przegrały sprawę.