Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Bartosz Kasielski

Protokolant: stażysta Agnieszka Tomzik

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2019 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Miastu Ł.

o zapłatę

1.  zasądza od Miasta Ł. na rzecz M. B. kwotę 2.627,56 zł (dwa tysiące sześćset dwadzieścia siedem złotych 56/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 lipca 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od Miasta Ł. na rzecz M. B. kwotę 159,76 zł (sto pięćdziesiąt dziewięć złotych 76/100) tytułem kosztów procesu;

4.  nakazuje zwrócić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na rzecz M. B. kwotę 1.200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, uiszczonej w dniu 4 kwietnia 2018 roku.

Sygn. akt I C 867/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 lipca 2017 roku M. B. wystąpił przeciwko Gminie M. Ł. o zapłatę kwoty 5.170,56 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego osobom zajmującym lokal mieszkalny numer (...), położony przy ulicy (...) w Ł. w okresie od dnia 1 czerwca 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku, a także przyznanie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że sformułowane roszczenie obejmuje kwoty : 5.040 złotych tytułem odszkodowania za okres od dnia 1 czerwca 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku (obliczone jako iloczyn powierzchni lokalu tj. 35 m ² oraz stawki 12 zł/m ²) oraz 130,56 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek od wartości szczegółowo opisanych przez powoda na dzień 31 lipca 2017 roku.

(pozew k. 2 – 5, tabela skapitalizowanych odsetek k.25)

Nakazem zapłaty z dnia 28 sierpnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty k. 44)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 18 września 2017 roku Miasto Ł. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował zasadę swojej odpowiedzialności wskazując na brak wezwania do dostarczenia lokalu socjalnego byłym lokatorom, jak również wysokość przyjętej przez powoda stawki czynszu (12 zł/ 1 m ²). W ocenie strony pozwanej nie został również przesądzony fakt braku uiszczania przez byłych lokatorów jakichkolwiek opłat na rzecz właściciela lokalu bądź jego zarządcy.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 46 – 47)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. pozostaje współwłaścicielem z udziałem w wysokości 18.218/75.431 części w prawie własności zabudowanej nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą numer (...), w skład której wchodzi między innymi lokal mieszkalny numer (...).

(wydruk z księgi wieczystej (...) k. 9 – 18)

Wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie sygn. akt II C 428/12 nakazał W. N. i M. N. opróżnienie lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), przy czym, przyznał osobom eksmitowanym prawo do lokalu socjalnego.

Gmina Ł. występowała w toku postępowania w charakterze interwenta ubocznego.

(wyrok w sprawie I C 428/12 k. 19)

Lokal mieszkalny numer (...), położony przy ulicy (...) w Ł. obejmuje powierzchnię 35,09 m ², położony jest na drugim piętrze czteropiętrowej kamienicy z końca XIX wieku, zbudowanej z cegły z drewnianymi stropami, której standard techniczno - użytkowy jest dostateczny.

Lokal numer (...) obejmuje dwa pokoje, kuchnię, łazienkę z wc oraz przedpokój i wyposażony jest w instalacje wodociągowo – kanalizacyjną oraz elektryczną. Ogrzewanie elektryczne pozostaje w gestii lokatorów. Standard techniczno – użytkowy lokalu jest niski ze względu na znaczny stopień zużycia technicznego i brak prowadzenia właściwej gospodarki remontowej. W oknach oraz na ścianie szczytowej występuje zawilgocenie. Lokal nadaje się jednak do zamieszkania, wymaga odmalowania ścian oraz likwidacji zawilgoceń. Lokalizację lokalu i jego otoczenie należy ocenić jako bardzo dobre.

(opinia biegłego z zakresu wyceny czynszów k.128, k.135 – 138, zeznania W. N. k. 73 – 74

W okresie od dnia 1 czerwca 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku właściciel posiadał realną możliwość wynajmu lokalu numer (...) na wolnym rynku przy stawce czynszu na poziomie 9,60 złotego za 1m ².

(okoliczność bezsporna)

Stawka czynszu na poziomie 9,60 złotego za 1m ², którą właściciel mógłby uzyskać z tytułu najmu lokalu na wolnym rynku nie obejmuje opłat za media, które doliczane są zwyczajowo według zużycia wody lub ryczałtowo w zależności od liczby osób zgłoszonych do zamieszkiwania w danym lokalu. Potencjalny najemca musi się liczyć z tym, że czynsz obejmuje jedynie prawo do korzystania z lokalu wynajmowanego bez opłat za media, przy czym są one naliczane odrębnie.

(opinia biegłego z zakresu wyceny czynszów k. 149)

W okresie od dnia 1 czerwca 2015 roku do 31 maja 2016 roku w lokalu mieszkalnym numer (...) przebywali W. N. i M. N., przy czym mężczyzna w 2016 roku wyjechał na stałe do Wielkiej Brytanii.

W. N. otrzymał ofertę zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego na początku 2018 roku.

(zeznania świadka W. N. k.73 – 74)

Miesięczne opłaty związane z lokalem mieszkalnym nr (...) położonym w Ł. przy ulicy (...), uiszczane na rzecz wspólnoty mieszkaniowej, w okresie od dnia 1 maja 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku wynosiły 174,36 złotych, w tym 122,47 złotych tytułem kosztów eksploatacyjnych oraz funduszu remontowego, zaś w okresie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 31 maja 2016 roku wynosiły 177,71 złotych, w tym 122,47 złotych tytułem kosztów eksploatacyjnych oraz funduszu remontowego.

(zestawienie opłat k. 100)

W okresie od 1 czerwca 2015 roku do dnia 31 maja 2016 roku W. N. nie uiszczała na rzecz M. B. jakichkolwiek należności z tytułu zajmowanego lokalu. Kobieta dokonywała jednak regularnych płatności na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej, które w okresie od dnia 16 października 2015 roku do dnia 6 września 2017 roku objęły łącznie kwotę 4.592,70 złotych. Poszczególne wpłaty zostały zaksięgowane na istniejące względem wspólnoty mieszkaniowej zadłużenia, jak również aktualne należności. Pokryły one w całości zobowiązania względem wspólnoty mieszkaniowej za okres od czerwca 2015 roku do maja 2016 roku. Kwoty nadwyżek ponad wymagane naliczenia miesięczne zostały przeznaczone na pokrycie opłat w kolejnych miesiącach.

(zestawienie wpłat k. 101 – 103, zeznania W. N. k.74)

M. B. wielokrotnie wzywał Miasto Ł. do uiszczenia odszkodowania tytułem niedostarczenia lokalu socjalnego dla uprawnionych z tego tytułu W. N. i M. N., a mianowicie:

a)  pismem z dnia 30 marca 2017 roku (doręczonym w dniu 7 kwietnia 2017 roku) w kwocie 7.719,80 złotych za okres od lutego 2015 roku do grudnia 2015 roku);

b)  pismem z dnia 26 stycznia 2016 roku (doręczonym w dniu 3 lutego 2016 roku) w kwocie 701,80 złotych za miesiąc styczeń 2016 roku;

c)  pismem z dnia 22 lutego 2016 roku (doręczonym w dniu 15 marca 2016 roku) w kwocie 701,80 złotych za miesiąc luty 2016 roku;

d)  pismem z dnia 11 stycznia 2017 roku (doręczonym w dniu 17 stycznia 2017 roku) w kwocie 2.105,40 złotych za miesiące marzec i kwiecień 2016 roku;

e)  pismem z dnia 11 stycznia 2017 roku (doręczonym w dniu 17 stycznia 2017 roku) w kwocie 701,80 złotych za miesiąc maj 2016 roku.

(wezwania do zapłaty wraz z dowodami doręczenia k. 27 – 41, (...)

Powyższy stan faktyczny ustalony został w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, w szczególności zeznania świadka W. N. oraz dokumenty, których treść nie była kwestionowana na żadnym etapie procesu. Podstawą ustaleń pozostawała również opinia biegłego sądowego do spraw czynszów, która pierwotnie została opracowana w ramach postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie sygn. akt I C 622/17. Zgodne stanowiska procesowe stron w tym zakresie pozwalały zatem na wykorzystanie ostatecznych konkluzji eksperta w ramach niniejszego procesu. W odniesieniu do daty doręczenia wezwania do zapłaty z dnia 30 marca 2017 roku (k.26) Sąd wykorzystał ogólnie dostępną aplikację poczty polskiej - (...)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Podstawa materialno prawna żądania opierała się na treści art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2014, poz. 150 j.t.) w związku z art. 417 k.c. Przesłanką odpowiedzialności gminy jest niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej do jego otrzymania na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, powstanie po stronie właściciela szkody, a także związek przyczynowy pomiędzy tymi dwiema okolicznościami.

W realiach niniejszej sprawy bezspornym pozostawał fakt, że w okresie objętym żądaniem pozwu pozwana nie złożyła osobie uprawnionej na mocy wyroku z dnia 24 kwietnia 2013 roku oferty zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego (nastąpiło to dopiero na początku 2018 roku), zaś byli lokatorzy zajmowali lokal i nie uiszczali opłat z tego tytułu na rzecz właściciela w pełnej wysokości.

Obowiązek gminy, o którym mowa w art. 18 ust. 5 u.o.p.l. polegający na złożeniu oferty najmu lokalu socjalnego jest korelatem uprawnienia osoby eksmitowanej do zawarcia umowy najmu, natomiast w relacji z właścicielem lokalu jest ściśle związany z wykonywaniem władzy publicznej w zakresie wykonywania zadań własnych przez jednostki samorządu terytorialnego i zapewnieniem wierzycielowi możliwości podjęcia skutecznej egzekucji. Przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej gminy za szkodę poniesioną przez właściciela za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowi bezprawne zaniechanie wykonania obowiązku publicznoprawnego wynikającego z ustawy a nie obowiązku wynikającego z orzeczenia sądowego. Prawomocny wyrok przyznający uprawnienie do lokalu socjalnego ma to znaczenie, że gmina właściwa jest zobowiązana zapewnić osobie uprawnionej lokal socjalny (art. 14 ust. 1 zd. 1 u.o.p.l.). Brak ustawowego unormowania terminu wykonania obowiązku i zdarzeń, od których byłby uzależniony jego bieg, pozostaje bez wpływu na aktualizację obowiązku naprawienia szkody poniesionej przez właściciela wskutek braku możliwości podjęcia skutecznej egzekucji, dysponowania lokalem i osiągania z tego tytułu dochodów lub poniesienia kosztów korzystania przez osoby eksmitowane z lokalu. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej gminy jest bezprawność działania polegająca na zaniechaniu wykonania obowiązku. Ustalenie faktu zaniechania wiąże się z wiedzą gminy o wyroku, którym zostało przyznane uprawnienie do lokalu socjalnego. Gmina nie jest stroną stosunku pomiędzy właścicielem a lokatorem. Jeżeli gmina uczestniczy w procesie realizując uprawnienie do wstąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego (art. 15 ust. 2 u.o.p.l.), wiedzę taką ma z chwilą jego wydania. Uczestnictwo w procesie jest jednak uprawnieniem a nie obowiązkiem, a więc sama możliwość udziału w procesie wskutek zawiadomienia przez sąd nie jest równoznaczna z wiedzą o wyroku. W takim wypadku ustalenie chwili uzyskania wiedzy musi nastąpić in casu z uwzględnieniem wszystkich okoliczności faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 1/15, OSNC 2016/C/61, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 2/15, Legalis nr 1285395).

Uwzględniając powyższe, a także fakt posiadania przez pozwanego statusu interwenienta ubocznego w sprawie sygn. akt I C 428/12 przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, Sąd nie podzielił argumentów pozwanej zmierzających do wykluczenia jej odpowiedzialności w przedmiotowym okresie. W tym kontekście bezpodstawny okazał się również podnoszony przez pozwaną zarzut braku wezwania jej przez powoda do dostarczenia lokalu socjalnego eksmitowanym lokatorom. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się bowiem, że w przypadku udziału gminy w postępowaniu eksmisyjnym w charakterze interwenienta ubocznego, wiedza o treści wyroku eksmisyjnego pokrywa się z datą jej wydania. Wobec powyższego właściciel lokalu nie jest już zobowiązany do odrębnego wzywania gminy do dostarczenia eksmitowanym osobom lokalu socjalnego.

Dotychczasowe rozważania prowadzą do konkluzji, że w realiach niniejszej sprawy zaktualizowały się przesłanki odpowiedzialności Miasta Ł. na gruncie art. 18 ust. 5 u.o.p.l. Tym samym dalsze rozważania należało odnieść do wysokości szkody poniesionej przez powoda w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego, przez co pozbawiony był on możliwości uzyskania dochodów z tytułu wynajęcia lokalu.

Ostatecznie między stronami bezsporną pozostawała stawka czynszu, jaką właściciel mógłby uzyskać z tytułu najmu spornego lokalu mieszkalnego na rynku tj. 9,60 zł/m ². Dokonując przy tym działania matematycznego w postaci iloczynu wskazanej stawki oraz powierzchni lokalu, określonej przez powoda w uzasadnieniu pozwu na 35 m ² (k.3, w tym także tabelaryczne zestawienie należności – k.24) miesięczna wysokość czynszu wyniosła 336 złotych (35 m ² x 9,60 zł/m ²), co łącznie w okresie objętym żądaniem pozwu (1 czerwca 2015 roku – 31 maja 2016 roku) prowadziło do kwoty 4.032 złotych (336 złotych x 12 miesięcy).

Określając wymiar odszkodowania Sąd nie mógł jednak stracić z pola widzenia faktu, że W. N. dokonywała regularnych wpłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego numer (...). W myśl zaś art. 13 ust. 1 w zw. z art. 14 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 716 ze zm., dalej: u.w.l.) właściciel lokalu jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych zarówno z utrzymaniem lokalu, jak również zarządu nieruchomością wspólną. Oznacza to, że właściciel lokalu uzyskując od najemcy czynsz najmu zobligowany byłby do uiszczenia na rzecz zarządcy (w tym przypadku wspólnoty mieszkaniowej) comiesięcznych kosztów eksploatacji oraz funduszu remontowego (wyliczenie należności w spornym okresie k.100). Konkluzja ta znajduje potwierdzenie nie tylko w niekwestionowanych przez strony ostatecznych wnioskach opinii biegłego z zakresu czynszów, ale również zasadach doświadczenia życiowego. Obciążenie najemcy obowiązkiem comiesięcznego uiszczania czynszu, a ponad jego wysokość także opłat z tytułu zużytych mediów to standardowa konstrukcja stosowana w ramach wolnorynkowych umów najmu. Skoro zatem były lokator regulował na rzecz wspólnoty w spornym okresie należności, które winien był pokryć właściciel (koszty eksploatacji i funduszu remontowego w kwocie 122,47 złotych miesięcznie) to szkoda ponoszona w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego winna być pomniejszona miesięcznie odpowiednio o wysokość uiszczonych na rzecz wspólnoty mieszkaniowej kosztów.

Jedynie na marginesie należy zauważyć, że Sąd nie widział podstaw do dalszego pomniejszenia należnego odszkodowania o kwoty nadpłat uiszczanych przez W. N. na rzecz wspólnoty mieszkaniowej. Z zestawienia przedłożonego w ramach niniejszego postępowania przez zarządcę nieruchomości wynika bowiem wprost, że były one zaliczane na poczet przyszłych należności z tytułu korzystania ze spornego lokalu. W konsekwencji okoliczności te mogą mieć ewentualne znacznie w przypadku wytoczenia przez M. B. kolejnego powództwa za dalszy okres zajmowania lokalu przez byłego lokatora, przy czym w zakresie w jakim nie dotyczą okresu objętego żądaniem pozwu (czerwiec 2015 – maj 2016) pozostają bez większego znaczenia dla treści zapadłego rozstrzygnięcia.

Mając na względzie powyższe wartość miesięcznego odszkodowania w okresie objętym żądaniem pozwu wynosiła 213,53 złotych (336 złotych – 122,47 złotych), co łącznie prowadzi do wartości 2.562,36 złotych (213,53 złotych x 12 miesięcy).

W zakresie żądania skapitalizowanych odsetek Sąd dokonał ich wyliczenia przy uwzględnieniu okresów dopuszczalnej kapitalizacji oraz wysokości faktycznie przyznanego odszkodowania przy użyciu kalkulatora odsetkowego w ramach ogólnie dostępnej aplikacji Lex. Należało w tej mierze nadto zwrócić uwagę na okoliczności dwojakiego rodzaju.

Po pierwsze, pismo wzywające pozwanego do zapłaty odszkodowania za miesiące marzec – kwiecień 2016 roku z dnia 11 stycznia 2017 roku zostało doręczone w dniu 17 stycznia 2017 roku (a nie jak wskazano w tabelarycznym zestawieniu w dniu 5 stycznia 2017 roku – k.35 – 37). Tym samym upływ wyznaczonego terminu przypadał na dzień 24 stycznia 2017 roku, a nie 12 stycznia 2017 roku.

Po wtóre, kapitalizacja odsetek winna zostać dokonana na dzień 30 lipca 2017 roku tj. dzień poprzedzający wytoczenie powództwa. Gdyby uznać za słuszne stanowisko powoda tzn. skapitalizowanie należności ubocznych na dzień 31 lipca 2017 roku oraz żądanie dalszych odsetek od dnia wytoczenia powództwa, a więc także 31 lipca 2017 roku, M. B. otrzymałby odsetki naliczone dwukrotnie za ten sam dzień, co nie znajduje większego uzasadnienia.

Ostatecznie wysokość skapitalizowanych odsetek objęła kwotę 65,20 złotych, na którą złożyły się następujące wartości :

a)  21,95 złotych jako odsetki za okres od dnia 11 lutego 2016 roku do dnia 30 lipca 2017 roku naliczane od kwoty 213,53 złotych (odszkodowanie za miesiąc styczeń 2016 roku);

b)  20,27 złotych jako odsetki za okres od dnia 23 marca 2016 roku do dnia 30 lipca 2017 roku naliczane od kwoty 213,53 złotych (odszkodowanie za miesiąc luty 2016 roku);

c)  15,32 złotych jako odsetki za okres od dnia 25 stycznia 2017 roku do dnia 30 lipca 2017 roku naliczane od kwoty 427,06 złotych (odszkodowanie za miesiące marzec i kwiecień 2016 roku);

d)  7,66 złotych jako odsetki za okres od dnia 25 stycznia 2017 roku do dnia 30 lipca 2017 roku naliczane od kwoty 213,53 złotych (odszkodowanie za miesiąc maj 2016 roku).

Uwzględniając treść poczynionych rozważań Sąd zasądził na rzecz M. B. kwotę 2.627,56 złotych (2.562,36 złotych + 65,20 złotych). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu tj. od dnia 31 lipca 2017 roku przy uwzględnieniu dat skierowanych do pozwanego wezwań do zapłaty oraz skapitalizowania odsetek za część okresu obejmującego sformułowane roszczenie.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą ich stosunkowego rozdzielenia (art. 100 zd. 1 in fine k.p.c.) przyjmując, że powód wygrał spór w 51 % (2.627,56 złotych / 5.170,56 złotych). Koszty procesu wyniosły łącznie 3.876 złotych, w tym po stronie powoda w kwocie 2.076 złotych (259 złotych tytułem opłaty od pozwu – art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, 1.800 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa), zaś po stronie pozwanej w kwocie 1.800 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych). Powoda, zgodnie z powyższą zasadą powinny obciążać koszty w wysokości 1.899,24 złotych (3.876 złotych x 0,49), skoro jednak faktycznie poniósł je w kwocie 2.076 złotych, pozwana winna zwrócić na rzecz M. B. kwotę 176,76 złotych (2.076 złotych – 1.899,24 złotych). W tym miejscu należy wskazać, że na skutek oczywistej omyłki rachunkowej przyznana kwota kosztów procesu została określona na kwotę niższą tj. 159,76 złotych.

O zwrocie niewykorzystanej części zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego (1.200 złotych) Sąd orzekł na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.