Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2019 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu, I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SR Ewelina Iwanowicz

Protokolant: Patrycja Łuczak

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2019 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa M. W. (1) i M. W. (2)

przeciwko Gminie A.

o ustalenie

1. ustala, iż M. W. (1) i M. W. (2) przysługuje uprawnienie do otrzymania jednego lokalu socjalnego;

2. nakazuje pobrać od Gminy A. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 100 (sto) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

Sygn. akt I C 87/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 grudnia 2018 roku M. W. (1) i M. W. (2) wnieśli o przydzielenie od Miasta i Gminy A. lokalu socjalnego. W uzasadnieniu podnieśli, iż 21 września 2018 roku tutejszy Sąd wydał postanowienie o przysądzeniu własności na rzecz nabywcy, więc nie poosiadają mieszkania. Powód podniósł, iż jest zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku i opiekuje się powódką będącą jego matką. Powódka wskazała zaś, iż jest rencistką, która nie porusza się samodzielnie.

(pozwy – k. 3 i k. 4; pismo – k. 20)

Postanowieniem z dnia 21 marca 2019 roku Sąd zwolnił powodów od kosztów sądowych w niniejszej sprawie w całości.

(postanowienie – k. 40)

W odpowiedzi na pozew Gmina A. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Dla uzasadnienia swego stanowiska pozwana wskazała, iż nie zostały spełnione ani przesłanki ustawowe (z art. 14 ust. 3 i 4 ustawy
o ochronie praw lokatorów…), ani określone w uchwale rady miejskiej w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy A.. Ponadto pozwana podniosła, iż wystąpienie z niniejszym pozwem jest sprzeczne
z art. 5 k.c., tj. z zasadami współżycia społecznego, gdyż powodowie swoim zachowaniem (uporczywe nieregulowanie przez lata opłat czynszowych na rzecz spółdzielni mieszkaniowej) doprowadzili do utraty tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego. Zwłaszcza powód będący osobą zdrową i w pełni sił nie podjął zatrudnienia, co umożliwiłoby płatność czynszu, a tym samym zapobiegnięcie utraty lokalu mieszkalnego.

(odpowiedź na pozew – k. 41-42)

Na terminie rozprawy w dniu 14 maja 2019 roku powodowie poparli powództwo. Pełnomocnik pozwanego podtrzymał stanowisko jak w odpowiedzi na pozew. Dodał, iż prawo do lokalu socjalnego ewentualnie przysługuje powodowi z uwagi na status bezrobotnego, natomiast powódka nie posiada orzeczenia i stopniu niepełnosprawności.

(protokół – k. 53 i k. 55)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 21 września 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt
I Co 676/16 Sąd Rejonowy w Zgierzu przysądził udział 3/4 przysługujący dłużniczce M. W. (2) i udział 1/4 przysługujący M. W. (1) w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w A. przy ul. (...), dla którego nie jest prowadzona księga wieczysta, stanowiącego przedmiot licytacji w dniu 23 maja 2018 roku, na rzecz W. M.
za łączną kwotę 70.600 złotych. Egzekucja z nieruchomości prowadzona jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu M. D. z wniosku wierzyciela Spółdzielni Mieszkaniowej w A..

(bezsporne, a ponadto kserokopia odpisu postanowienia – k. 5-6, postanowienie z 21 września 2018 roku w aktach I Co 676/16)

Powyższe postanowienie jest prawomocne od dnia 19 października 2018 roku.

(okoliczność ustalona w oparciu o akta I Co 676/16)

Po wprowadzeniu nabywcy w posiadanie lokalu powodowie zatrzymali się w innym należącym do niego mieszkaniu. Mogli tam mieszkać do końca maja 2019 roku.

(przesłuchanie powoda – k. 55 00:21:15-00:23:06 w zw. z k. 53 00:03:19-00:12:19 wyjaśnień informacyjnych; przesłuchanie powódki – k. 55 00:23:39-00:24:08 w zw. z k. 54 00:17:14
-00:20:30 wyjaśnień informacyjnych)

M. W. (2) ma 62 lata, jest rencistką. Pobiera rentę rodzinną po zmarłym mężu w wysokości około 850 złotych. Powódka jest przewlekle chora. Stwierdzono u niej niedokrwienie mózgu. Ma połamaną jedną z kości kończyny dolnej. Ma trudności
w poruszaniu się po domu, jeździ na wózku inwalidzkim. Wymaga pomocy np. przy zakupach, czy kąpieli, syn ją zanosi do łazienki. W 2017 roku była hospitalizowana z uwagi na krwawienie z przewodu pokarmowego. Choruje na wątrobę. Oczekuje na operację nogi. Pozostaje pod opieką lekarza pierwszego kontaktu i ortopedy. Nie ma orzeczenia o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności. Na leki wydaje około 450 złotych miesięcznie.

(przesłuchanie powoda – k. 55 00:21:15-00:23:06 w zw. z k. 53-54 00:03:19-00:12:19, 00:13:30-00:17:14 wyjaśnień informacyjnych; przesłuchanie powódki – k. 55 00:23:39
-00:24:08 w zw. z k. 54 00:17:14-00:20:30 wyjaśnień informacyjnych; kserokopia decyzji
o waloryzacji renty – k. 7; kserokopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego – k. 8-10; kserokopia zaświadczenia lekarskiego – k. 14)

M. W. (1) ma 39 lat, nie ma zawodu. Jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku od 2015 roku. Powód pracuje dorywczo, zajmuje się pracami remontowymi i wykończeniowymi. Uzyskuje z tego tytułu dochody w kwocie około 1.500 złotych. Nie może podjąć stałego zatrudnienia, gdyż opiekuje się schorowaną matką. Powód otrzymuje paczki żywnościowe z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

(przesłuchanie powoda – k. 55 00:21:15-00:23:06 w zw. z k. 53-54 00:03:19-00:12:19, 00:13:30-00:17:14 wyjaśnień informacyjnych; kserokopia zaświadczenia z PUP – k. 15, zaświadczenie z PUP – k. 46)

Po egzekucji z lokalu mieszkalnego powodowie mają wobec Spółdzielni Mieszkaniowej w A. jeszcze dług w wysokości kilkunastu tysięcy złotych. Obecnie powodowie nie mają tytułu prawnego do innego lokalu, ani możliwości zamieszkania gdzieś indziej.

(przesłuchanie powoda – k. 55 00:21:15-00:23:06 w zw. z k. 54 00:03:19-00:12:19, 00:13:30

-00:17:14 wyjaśnień informacyjnych; przesłuchanie powódki – k. 55 00:23:39-00:24:08
w zw. z k. 54 00:17:14-00:20:30 wyjaśnień informacyjnych)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należało, iż strona pozwana nie kwestionowała co do zasady możliwości ubiegania się przez osoby, które utraciły tytuł prawny do lokalu mieszkalnego na skutek uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności tego lokalu na rzecz nabywcy licytacyjnego o ustalenie prawa do lokalu socjalnego, natomiast kwestionowała spełnienie przez powodów przesłanek, od których ustawa lub uchwała rady miejskiej uzależniają uwzględnienie takiego roszczenia.

Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2017 roku, sygn. akt
III CZP 75/17, OSNC 2018/9/87 dłużnik mający status lokatora w rozumieniu art. 2 ust. 1
pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst Dz. U. z 2016, poz. 1610), przeciwko któremu zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne o opróżnienie lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego określonego w art. 999 § 1 k.p.c., może dochodzić ustalenia prawa do lokalu socjalnego na podstawie art. 189 k.p.c.

Jak czytamy zaś w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia
27 lipca 2018 roku, sygn. akt II Ca 507/18, LEX nr 2574495 „nie sposób podzielić stanowiska skarżącej, by o uprawnieniu do lokalu socjalnego Sąd mógł orzec jedynie w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu. W rozpatrywanej sprawie podstawę poszukiwanej przez powódkę ochrony prawnej stanowił przepis art. 999 § 1 k.p.c. w zw. z art. 791 k.p.c., a zatem przepisy zawarte w części III kodeksu postępowania cywilnego - postępowanie egzekucyjne. Zgodnie z tymi unormowaniami (…) prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów, nadto jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności (art. 999 § 1 k.p.c.). Natomiast dłużnikom, przeciwko którym wydano prawomocne orzeczenie o przysądzeniu własności zajmowanego przez nich lokalu przysługuje m.in. uprawnienie do lokalu socjalnego. Okoliczność ta wynika z treści art. 791 k.p.c., który w § 3 stanowi, że przepisy § 1 i 2 nie wyłączają praw określonych przepisami o ochronie lokatorów oraz praw, które są skuteczne wobec wierzyciela” (zob. również wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 25 października 2018 roku, sygn. akt III Ca 1134/18, LEX nr 2605174).

W niniejszej sprawie powodom niewątpliwie przysługuje status lokatorów
w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1234), gdyż przysługiwało im spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Ponadto w oparciu o prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności nabywca zrealizował (w toku niniejszej sprawy) swoje uprawnienie i został wprowadzony
w posiadanie tego lokalu (art. 999 § 1 zd. 2 k.p.c.), co oznaczało konieczność jego opuszczenia przez powodów, którzy jednak nie utracili swoich uprawnień określonych przepisami o ochronie lokatorów (art. 999 § 1 zd. 3 k.p.c. w zw. z art. 791 § 3 k.p.c.). W tej sytuacji posiadają oni interes prawny w ustaleniu prawa do lokalu socjalnego w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Stosownie do art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie prawa lokatorów (w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia niniejszego procesu) Sąd, badając czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną.

4. Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. poz. 414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,

3) obłożnie chorych,

4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

- chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd był zobligowany ustalić, iż powodowi przysługuje prawo do lokalu socjalnego, gdyż jest on osobą bezrobotną. Przy czym, posiada ten status
od kilku lat, a brak możliwości podjęcia przez niego stałego zatrudnienia związany jest
z koniecznością opieki nad niesamodzielną i schorowaną matką. Ponadto korzysta on
ze świadczeń z MOPS. Natomiast jakkolwiek powódka nie spełnia w całości żadnej
z powyższych okoliczności uniemożliwiających sądowi nie ustalenie prawa do lokalu socjalnego, to jednak biorąc pod uwagę jej bardzo trudną sytuację materialną, a mianowicie utrzymywanie się ze skromnej renty, której około połowa miesięcznie wydatkowana jest
na leczenie, jak również jej zły stan zdrowia, a zwłaszcza widoczną niepełnosprawność wymagającą poruszania się na wózku inwalidzkim, jak również inne liczne schorzenia, Sąd uznał, iż nie może ona zostać pozbawiona schronienia w postali lokalu socjalnego. Przy czym, z uwagi na konieczność sprawowania opieki przez powoda nad powódką zasadnym byłoby ich dalsze wspólne zamieszkiwanie. Dodać należało, iż powodowie nie mają tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego, a z uwagi na ich niskie dochody wynajęcie przez nich mieszkania na wolnym rynku mogłoby być niemożliwe, natomiast mogą one wystarczyć na opłaty należne za lokal socjalny.

Sąd nie podzielił podniesionego przez pozwaną zarzutu sprzeczności roszczenia powodów z zasadami współżycia społecznego – art. 5 k.c. Nie sposób było uznać, iż utrata przez nich spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego z uwagi na dług wobec spółdzielni mieszkaniowej uniemożliwiał ustalenie przysługiwania im prawa do lokalu socjalnego. W ocenie Sądu, nie powinno się różnicować możliwości skorzystania przez dłużników z omawianej instytucji w zależności od rodzaju czy źródła długu, który doprowadził do utraty mieszkania w drodze licytacji komorniczej. Jednocześnie powód z toku przesłuchania deklarował, że wraz z matką, która osiąga niskie, ale stałe dochody, będą regulować opłaty za lokal socjalny.

Wobec powyższego Sąd ustalił, iż powodom przysługuje prawo do otrzymania jednego lokalu socjalnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia
28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2019 r.,
poz. 785), nakazując pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w Zgierzu kwotę 100 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.