Pełny tekst orzeczenia

I Ns 350/19

POSTANOWIENIE

Dnia 7 października 2019 roku

SĄD REJONOWY W BIELSKU PODLASKIM I WYDZIAŁ CYWILNY

W składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Wencka

Protokolant: Monika Kosobko- Derehajło

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2019 roku w Bielsku Podlaskim

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. C. i B. C.

z udziałem K. P. (1)

o stwierdzenie nabycia prawa służebności gruntowej w drodze zasiedzenia

postanawia:

I Oddalić wniosek.

II Zasądzić od wnioskodawców Z. C. i B. C. solidarnie na rzecz uczestnika postępowania K. P. (1) kwotę 514 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

III Nakazać zwrócić na rzecz wnioskodawczyni B. C. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim kwotę 505, 45 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki .

IV Stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

I Ns 350/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy Z. C. i B. C. wnieśli o stwierdzenie nabycia przez nich na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej w drodze zasiedzenia z dniem 2 sierpnia 2012 roku służebności gruntowej przechodu i przejazdu obciążającej nieruchomość rolną położoną w obrębie wsi P., gmina B. oznaczoną numerem geodezyjnym (...), dla której nieruchomości Sąd Rejonowy w B. prowadzi księgę wieczystą Kw (...) na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości położonej w obrębie wsi P., gmina B., oznaczonej numerem geodezyjnym (...), dla której nieruchomości Sąd Rejonowy w B. prowadzi księgę wieczystą Kw (...). Wnosili także o zasądzenie od uczestnika postępowania K. P. (1) kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uczestnik postępowania K. P. (1) wnosił o oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawców na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego (odpowiedź na wniosek k- 60-63).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawcy małżonkowie C. są właścicielami zabudowanej nieruchomości położonej w obrębie wsi P. oznaczonej numerem geodezyjnym (...) o powierzchni (...) ha stanowiącą tzw. kolonię. Nabyli jej własność w dniu 2 sierpnia 2012 roku umową sprzedaży od D. Ż. (1), T. Ż., J. K., E. Z. (k- 19-23). W § 8 umowy sprzedający oświadczyli, że działka posiada dostęp do drogi publicznej.

K. P. (1) jest obecnie właścicielem sąsiedniej niezabudowanej nieruchomości rolnej oznaczonej numerem geodezyjnym (...) o powierzchni (...) ha. Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 25 października 2001 roku Z. Ż. wraz z żoną D. Ż. (1) sprzedał nieruchomość oznaczoną numerem geodezyjnym (...) na rzecz K. P. (2) – matki uczestnika postępowania K. P. (1). Jednocześnie została rozwiązana umowa dzierżawy zawarta w dniu 6 października 1995 roku z dzierżawcą Z. B.. Od 14 grudnia 2015 roku właścicielem nieruchomości numer (...) jest K. P. (1), który nabył jej własność jako darowiznę od rodziców A. i K. P. (2).

Zabudowana nieruchomość rolna oznaczona numerem geodezyjnym (...) o powierzchni (...) ha stanowiła własność A. i J. małżonków (...). Małżonkowie A. i J. Ż. byli właścicielami zabudowanego gospodarstwa rolnego położonego w P., gmina B. na podstawie aktu własności ziemi z dnia 12 listopada 1976 roku Nr (...). W jego skład wchodziły między innymi działki: (...) i (...) działka zabudowana) (k- 3 akt (...)). Następnie w dniu 17 kwietnia 1990 roku małżonkowie (...) przekazali na rzecz córki E. Z. niedopłatnie gospodarstwo rolne w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników i członków ich rodzin (DZ. U. Nr 24 z 1989r.) w tym działkę (...), z wyłączeniem siedliska, czyli działki (...). Z kolei w dniu 15 maja 1990 roku małżonkowie (...) przekazali na rzecz syna Z. Ż. udział w ½ części w działce (...) zachowując udział ½ części (k- 6-7 akt Kw). W dniu 27 kwietnia 2000 roku A. Ż. i J. Ż. darowali swój udział ½ w działce (...) na rzecz córek: E. Z. i J. K. po ¼ części (k- 10-11 akta Kw). Z. Ż. zmarł w dniu 15 grudnia 2004 roku w B. i spadek po nim nabyli: żona D. Ż. (1) i syn T. Ż. po ½ części każde z nich.

W dniu 2 sierpnia 2012 roku D. Ż. (1), T. Ż., J. K., E. Z. sprzedali zabudowaną nieruchomość oznaczoną numerem geodezyjnym (...) na rzecz małżonków Z. i B. C..

Niezabudowana nieruchomość rolna oznaczona numerem geodezyjnym (...) stanowiła własność od dnia 17 kwietnia 1990 roku E. Z.. W dniu 11 września 1995 roku darowała ona ją na rzecz brata Z. Ż.. Następnie w dniu 25 października 2001 roku Z. Ż. wraz z żoną D. Ż. (1) sprzedali działkę (...) K. P. (2) (k-18-19 akt (...)). Z kolei w dniu 14 grudnia 2015 roku małżonkowie P. przekazali darowizną na rzecz syna K. P. (1) między innymi działkę (...).

Dopiero od 2001 roku właścicielem działki (...) stała się osoba z poza kręgu rodziny (...). W 1990 roku dokonano podziału działki (...) na działki (...) wcześniej stanowił one jedną działkę. Nie wyodrębniono oddzielnej działki stanowiącej drogę dojazdową do działki (...) (informacja ze Starostwa Powiatowego w B. k- 110). Nie ma też w księdze wieczystej Kw (...) prowadzonej dla nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...) jakichkolwiek wpisów w dziale III księgi. W sprawie było zatem bezsporne, że działka (...) stanowiąca własność wnioskodawców nie ma dostępu do drogi publicznej. Jedyną drogą dojazdową z posesji wnioskodawców, z której obecnie korzystają, jest droga również znajdująca się na działce (...), ale zupełnie z innej strony dochodząca do działki (...) – stanowiącej drogę gminną- tuż przy granicy z działką (...).

Wnioskodawcy uzasadniając wniosek go podnosili, że działka (...) miała dostęp do drogi powiatowej drogą o szerokości 3 m przez działkę (...) tuż przy granicy z działką (...) co zostało uwidocznione na mapach linią przerywaną (k- 114). W tych granicach precyzowali wniosek o stwierdzenie zasiedzenia. Według nich droga ta istniała od czasów międzywojennych. Była utwardzona kamieniami. Wnioskodawcy we wniosku twierdzili, że korzystali z tej drogi tak jak ich poprzednicy prawni. Na rozprawie w dniu 10 czerwca 2019 r. i oględzinach miejscowych podali, że nie korzystali już z tej drogi, gdyż została ona zaorana przez uczestnika postępowania K. P. (1) jeszcze dwa lata przed kupnem. Na oględzinach w dniu 26 czerwca 2019r. okazało się poza zjazdem z drogi powiatowej brak jest jakiegokolwiek pasa drogowego na działce (...) przy granicy z działką (...) nawet nie ma wyjeżdżonych kolein (k- 86-87). Jedyny ślad po tym, że istniała w tym miejscu droga stanowi innym rodzaj roślinności porastającej tę część nieruchomości oznaczonej numerem (...). Według wnioskodawców do zasiedzenia doszło już w 2000 roku, przy przyjęciu złej wiary w 2010 roku, choć w komparycji wniosku podnosili, że zasiedzenie nastąpiło w dniu nabycia przez nich nieruchomości (...) czyli z dniem 2 sierpnia 2012 roku. Ich zadaniem A. Ż. urządził tę drogę, a potem korzystał z niej też jego syn Z. Ż.. Wnioskodawczyni z kolei wskazała, że dbają o drogę z której aktualnie korzystają to znaczy z drogi na działce (...) przy granicy z działką (...).

Uczestnik postepowania K. P. (1) właściciel nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym (...) którą miałaby obciążać służebność gruntowa domagał się oddalenie wniosku (k-6-8). Ostatecznie zgadzał się na obciążenie jego nieruchomości służebnością drogi koniecznej za wynagrodzeniem, ale o innymi przebiegu, tak jak obecnie korzystają z jego działki wnioskodawcy dojeżdżając do swojej posesji (jego wniosek w tym zakresie został wyłączony do odrębnego rozpoznania k-90). Uczestnik podkreślał, że kiedy został właścicielem nieruchomości (...) na działce (...) mieszkała teściowa D. Ż. (1) i korzystała z drogi przebiegającej ukośnie przez jego działkę do drogi gminnej działki (...). Jego ojciec korzystał początkowo z tej drogi potem ją zaorał. Zaprzecza aby od tego momentu ktokolwiek korzystał z tej drogi.

Zasiedzenie jest jednym ze sposobów nabycia służebności gruntowej. Może do niego dojść jedynie po spełnieniu wskazanych w ustawie przesłanek. Pierwszą z nich jest posiadanie służebności polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści służebności (art. 292 kc). Definicja posiadacza służebności zawarta zaś jest w art. 352 kc. Wynika z niego, że posiadaczem służebności jest ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Trzeba mieć na uwadze, że posiadanie prowadzące do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia ma inny zakres niż posiadanie prowadzące do nabycia przez zasiedzenie własności i nie musi być wykonywane w sposób ciągły, lecz stosownie do potrzeb (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2006 roku, II CSK H9/06, LEX numer 447190). W niniejszej sprawie na wnioskodawcach spoczywał ciężar wykazania przesłanek uprawniających do stwierdzenia zasiedzenia służebności. W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia wniosku. W szczególności podstaw ku temu nie dają zeznania licznych przesłuchanych w sprawie świadków. Świadek Z. B. (k- 75v) zeznał, że kiedy był dzierżawcą działki (...) droga długa (wzdłuż działki (...)) istniała, obecnie jej nie ma poza zjazdem. Zdaniem świadka była jeszcze jedna droga tzw. ukośna oprócz tej z której obecnie korzystają wnioskodawcy, ale obecnie też jej nie ma na gruncie. Świadek E. Z. (k-75v-76), współwłaścicielka nieruchomości przez wnioskodawcami zeznała, że były dwie drogi dojazdowe do zabudowań na działce (...). Ojciec korzystał z drogi krótszej, zaś jej brat Z. Ż. z dłuższej. Z kolei D. Ż. (1) (k-76), podobnie jak poprzedniczka podała, że nieruchomość została sprzedana wnioskodawcom z drogą. Według niej działka (...) ma powierzchnię 50 a, zaś pozostała część – 12 a stanowi właśnie drogę, która jest ujawniona w księdze wieczystej. Droga na działce powstała w 1994 roku. Natomiast T. Ż. (k-76-76v), zeznał, że był współwłaścicielem działki (...) po śmierci ojca, który zmarł w 2004 roku. Zeznał, że korzystano z drogi krótszej do drogi gminnej - żwirówki, nie do drogi asfaltowej – czyli drogi powiatowej. Z. M. (k-76v) sąsiad, potwierdził, że kiedyś istniały z kolonii (...) jeszcze dwie drogi. Teraz są zaorane, a wnioskodawcy korzystają jeszcze z innej drogi. K. W. (k- 76v) - koleżanka D. Ż. (1) zeznała, że do czasu sprzedaży działki odwiedzała ją na kolonii w P.. Obecnie tam nie była. Kiedyś były tam dwie drogi dojazdowe. Zbliżone zeznania złożył też L. W. (k- 76v) który bywał na nieruchomości kiedy żył jeszcze Z. Ż.. Były tam dwie drogi ukośna i wzdłuż pola, która była mniej używana. Obecnie nie ma tych dróg pozostał jedynie zjazd od drogi powiatowej.

Przeciwwagą powyższym dowodom są zeznania A. P. (k- 121v), S. P. (k- 122), D. Ż. (2) (k- 122-122v), B. Ł. (k- 122v) K. P. (2) (k- 123). Świadkowie ci zgodnie zeznawali, że kiedy działkę (...) kupili P. drogi długiej wzdłuż działki (...) już nie było. Przyznawali, że wcześniej istniała taka droga, kiedy jeszcze żył Z. Ż. i to on głównie z niej korzystał. Jednocześnie podkreślali, że od lat pas od strony działki (...) nie stanowi już drogi.

Dokonując analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd stwierdził, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności gruntowej. Przede wszystkim w przedmiotowym stanie faktycznym i prawnym do rozpoczęcia biegu terminu do zasiedzenia może nastąpić dopiero od 2001 roku. Wtedy bowiem właścicielem działki (...) stała się osoba z poza kręgu rodziny (...), a mianowicie K. P. (2). Wcześniej działki (...) stanowiły jedną całość z której korzystali współwłaściciele. Jest oczywiste, że w tej sytuacji mogli poruszać się po przedmiotowych nieruchomościach według własnego uznania w zależności od warunków atmosferycznych, dostępności do dróg publicznych czy innych uwarunkowań. Natomiast z chwilą sprzedaży przez Z. i D. małżonków (...) działki (...) K. P. (2) działka (...) utraciła dostęp do drogi publicznej. Dopiero wówczas można uznać, że pojawiła się w ogóle możliwość nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia, gdyż służebność zawsze polega na korzystaniu w określonym zakresie z cudzej nieruchomości. Biorąc pod uwagę terminy zasiedzenia z art. 172 kc już czyni to niemożliwym wniosek do uwzględnienia. Ponadto w sprawie brak jest jakichkolwiek dowodów, że pod tej dacie (25.10.2001r.) poprzednicy prawni wnioskodawców korzystali z działki (...) w zakresie w jakim został sformułowany wniosek. Przesłanką zasiedzenia służebności gruntowej jest istnienie trwałego i widocznego urządzenia umożliwiającego wykonywanie służebności danego rodzaju. Urządzenie to musi być w zasadzie wykonane przez posiadacza służebności, a nie przez właściciela nieruchomości, z której posiadacz korzysta w zakresie służebności. Tylko wtedy stanowi ono widoczny znak ostrzegający właściciela nieruchomości o korzystaniu z niej. Samo pojęcie ,, urządzenia” oznacza wynik ,, celowego działania ludzkiego, uzewnętrzniony w postaci trwałej postaci widocznych przedmiotów, czy urządzeń wymagających do ich powstania pracy ludzkiej. Dlatego takim urządzeniem nie jest np. zwykła polna droga, powstała na skutek stałego przejeżdżania pewnym szlakiem i zaznaczona na gruncie jedynie koleinami oraz śladami przepędzania bydła” ( orz. SN z dnia 26.11.1959r. I CR 516/59, OSN 1/62 poz. 8). Biorąc powyższe pod uwagę nie sposób uznać, że wnioskodawcy udowodnili istnienie trwałego i widocznego urządzenia na działce (...) w zakresie odpowiadającym służebności przejazdu i przechodu. Tym bardziej, że jak wynika z materiału dowodowego po śmierci Z. Ż. nikt nie korzystał z przejazdu przez działkę (...) do drogi powiatowej w zakresie jak wnosili to wnioskodawcy.

Z uwagi na powyższe okoliczności Sąd na postawie art. 292 kc w zw. z art. 172 kc orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na zasadzie art. 520 § 2 k.p.c. Interesy wnioskodawców i uczestnika postępowania w toku postępowania były sprzeczne. Stąd też w pkt. III Sąd zasądził wynagrodzenie pełnomocnikowi uczestnika postępowania, którego wysokość Sąd określił na podstawie § 5 pkt.3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (DZ. U. Nr 2015 poz. 1800) puls opłaty od pełnomocnictwa. Wnioskodawczyni B. C. wpłaciła zaliczkę na poczet dowód z oględzin miejscowych – 800 zł. Wydatki w sprawie wyniosły łącznie 294,55 zł ( informacja ze Starostwa – 80 zł i dojazd na oględziny 214,55 zł) Dlatego też w pkt. III Sąd nakazał zwrot niewykorzystanej zaliczki - 505,45 zł na rzecz wnioskodawczyni.

I Ns 350/19

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE